Kiraladığı arabası geri iade etmeyen M.Ö., kiralık aracı uydurma vekaletname düzenleyerek Ö.İ.’ye sattı.
Kiralama şirketi aracın peşine fikir gerçek ortaya çıktı.
Kiraladığı arabanın düzmece evrakla satıldığını tespit eden kiralama şirketi sahibi, Asliye Hukuk Mahkemesi’nin yolunu tuttu.
Davacı, M.Ö. isimli şahsa kiraladığı aracın müddetinde geri getirilmemesi üzerine yapılan araştırmada kendi kimlik ayrıntılarının kullanılması suretiyle uydurma vekâletname ile davalıya satıldığının öğrenildiğini ileri sürerek, davaya husus aracın davalıya yapılan satış sürecinin geçersiz olduğunun tespiti ile sürecin iptaline, aracın trafik kaydının müvekkili ismine tesciline karar verilmesini istedi.
YANLIŞLIK YAPILDI
Tüm yaşananlardan habersiz olan aracı satın alan Ö.İ. ise yeterli niyetli olduğunu, noterde gerçekleşen satış ve dokümanların düzmeceliğini bilme imkânının bulunmadığını öne sürdü.
4. Asliye Hukuk Mahkemesi, davanın kısmen kabulüne karar verdi.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, bakılırsavli mahkemede yanlışlık yapıldığı nedeni öne sürülerek sonucu bozdu.
YARGILAMA MASRAFLARI
3. Asliye Hukuk Mahkemesi; davalının aracı geçersiz vekâletname ile devralan birinci malik olduğu, lakin geçersiz vekâletnameyi kullanarak satışı gerçekleştiren dava dışı M.Ö. ile rastgele bir yakınlığının ve arkadaşlığının bulunmadığı, bu sebeple vekâletnamenin düzmeceliğini bilebilecek durumda olmadığına dikkat çekti.
Davalının güzel niyetli üçüncü kişi pozisyonunda olduğu ve aksinin davacı tarafınca da kanıtlanamadığı lakin uydurma vekâletname ile satışın mülkiyeti geçirmediği nedeni öne sürülerek davanın kabulü ile aracın satışına ait sürecin iptaline, aracın davacı ismine kayıt ve tesciline, davalının uygun niyetli olması sebebiyle yargılama masraflarından sorumlu tutulmamasına karar verdi.
“İYİ NİYETLİ OLUP OLMADIĞININ İRDELENMESİ GEREKİR”
Davalı Ö.İ.’nin temyiz müracaatını kıymetlendiren Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, “Davacı kendisine ilişkin aracı dava dışı bireye kiralamış olduğundan araç malikinin isteği ile elinden çıkmıştır. Bu noktada davalının düzgün niyetli olup olmadığının irdelenmesi gerekir. Olayla ilgili ceza soruşturması ve belgeye sunulan kanıtlar birlikte değerlendirildiğinde davalının kendisini M.Ö. olarak tanıtan kişi ile bir arada hareket ederek davacıyı ziyana uğratmak istediği tarafında bir kanıt bulunmadığından davalı güzel niyetli kabul edilmelidir. Kaldı ki mahkemece de davalının güzel niyetli olduğu kabul edilmiştir. bu biçimde; davacının araç mülkiyetinin tespiti davasını kazanabilmesi için davalının satış bedeli olarak ödemiş olduğu bedeli kendisine iade etmesi gerekir. Mahkemece bedelin ödenmemesi halinde davanın reddine karar verilmesi gerekirken ödeme gerçekleşmeden yazılı münasebet ile davanın kabulü yanlışsız değildir. sonucun bu sebeple bozulması gerekmiştir.” sebebi öne sürülerek mahkeme sonucunı bozdu.
Asliye Hukuk Mahkemesi, birinci sonucunda direnince devreye bu sefer Yargıtay Hukuk Genel Heyeti girdi.
EMSAL NİTELİKTE KARAR
Yargıtay’ın emsal nitelikteki sonucunda şu tabirlere yer verildi:
“Sahibinin elinden isteği olmadan çıkan bir şeyi, güzel niyetli üçüncü şahıs bir açık artırmadan, pazardan yahut bu üzere eşyayı satan bir kimseden iktisap ederse, asıl mal sahibinin gerek bu şahıs, gerekse sonrasındasındaki müktesipler aleyhinde açacağı iade davasını kazanabilmesi şu biçimde bir koşula bağlanmıştır: bu biçimde hâllerde, düzgün niyetli üçüncü şahsın bu malı iktisap etmesi için verdiği bedel, iadeyi isteyen davacı, yani asıl mal sahibi tarafınca ona iade edilmelidir. Şayet bu koşul yerine getirilmezse hâkim, asıl mal sahibinin açacağı iade davasını kabul edemez. Bedel karşılığında iade şartı, lakin sahibinin elinden iradesi haricinde çıkan eşyalar hakkında bahse mevzu olur.
“GEÇERLİ BİR KONTRATTAN BAHSETMEK MÜMKÜN OLMAYACAKTIR”
Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve periyotlarının noterler tarafınca yapılacağı belirtilen husustan de anlaşılacağı üzere trafik siciline tescil edilmiş motorlu aracın mülkiyetini zaman borcu doğuran mukavelelerin geçerliliği için resmi biçimde yapılması gerekmektedir. Davalı her ne kadar güzel niyetli ise de araçların mülkiyetinin zamanı için ortada geçerli bir mukavelenin bulunması gerekir. halbuki eldeki davada taraflar içindeki kontrat geçersiz vekâletnameye dayandığından yetkisiz temsil kelam konusu olup geçerli bir mukaveleden bahsetmek mümkün olmayacaktır.
“MAHKEME KARARININ BOZULMASINA OY BİRLİĞİ İLE HÜKMEDİLMİŞTİR”
Geçersiz vekâletname ile temlik alan birinci el pozisyonundaki davalı istikametinden tescil yolsuz olduğundan, güzel niyetli olduğu fikriyle, aracın mülkiyetinin davalıya geçtiği söylenemeyeceği üzere davacı tarafınca açılan davanın kabulünün davalının ödemiş olduğu araç bedelinin kendisine iadesi şartına bağlı olduğu da kabul edilemez. Bu durumda, davacı tarafınca davaya bahis araca ait tescil sonucu istenilmiş olmakla çoğun ortasında azın da olduğu unsurundan hareketle mahkemece, asıl dava ile ilgili olarak davaya bahis aracın mülkiyetinin tespitine karar verilmekle yetinilmesi gerekmektedir. Mahkeme sonucunın bozulmasına oy birliği ile hükmedilmiştir.”
Kiralama şirketi aracın peşine fikir gerçek ortaya çıktı.
Kiraladığı arabanın düzmece evrakla satıldığını tespit eden kiralama şirketi sahibi, Asliye Hukuk Mahkemesi’nin yolunu tuttu.
Davacı, M.Ö. isimli şahsa kiraladığı aracın müddetinde geri getirilmemesi üzerine yapılan araştırmada kendi kimlik ayrıntılarının kullanılması suretiyle uydurma vekâletname ile davalıya satıldığının öğrenildiğini ileri sürerek, davaya husus aracın davalıya yapılan satış sürecinin geçersiz olduğunun tespiti ile sürecin iptaline, aracın trafik kaydının müvekkili ismine tesciline karar verilmesini istedi.
YANLIŞLIK YAPILDI
Tüm yaşananlardan habersiz olan aracı satın alan Ö.İ. ise yeterli niyetli olduğunu, noterde gerçekleşen satış ve dokümanların düzmeceliğini bilme imkânının bulunmadığını öne sürdü.
4. Asliye Hukuk Mahkemesi, davanın kısmen kabulüne karar verdi.
Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, bakılırsavli mahkemede yanlışlık yapıldığı nedeni öne sürülerek sonucu bozdu.
YARGILAMA MASRAFLARI
3. Asliye Hukuk Mahkemesi; davalının aracı geçersiz vekâletname ile devralan birinci malik olduğu, lakin geçersiz vekâletnameyi kullanarak satışı gerçekleştiren dava dışı M.Ö. ile rastgele bir yakınlığının ve arkadaşlığının bulunmadığı, bu sebeple vekâletnamenin düzmeceliğini bilebilecek durumda olmadığına dikkat çekti.
Davalının güzel niyetli üçüncü kişi pozisyonunda olduğu ve aksinin davacı tarafınca da kanıtlanamadığı lakin uydurma vekâletname ile satışın mülkiyeti geçirmediği nedeni öne sürülerek davanın kabulü ile aracın satışına ait sürecin iptaline, aracın davacı ismine kayıt ve tesciline, davalının uygun niyetli olması sebebiyle yargılama masraflarından sorumlu tutulmamasına karar verdi.
“İYİ NİYETLİ OLUP OLMADIĞININ İRDELENMESİ GEREKİR”
Davalı Ö.İ.’nin temyiz müracaatını kıymetlendiren Yargıtay 4. Hukuk Dairesi, “Davacı kendisine ilişkin aracı dava dışı bireye kiralamış olduğundan araç malikinin isteği ile elinden çıkmıştır. Bu noktada davalının düzgün niyetli olup olmadığının irdelenmesi gerekir. Olayla ilgili ceza soruşturması ve belgeye sunulan kanıtlar birlikte değerlendirildiğinde davalının kendisini M.Ö. olarak tanıtan kişi ile bir arada hareket ederek davacıyı ziyana uğratmak istediği tarafında bir kanıt bulunmadığından davalı güzel niyetli kabul edilmelidir. Kaldı ki mahkemece de davalının güzel niyetli olduğu kabul edilmiştir. bu biçimde; davacının araç mülkiyetinin tespiti davasını kazanabilmesi için davalının satış bedeli olarak ödemiş olduğu bedeli kendisine iade etmesi gerekir. Mahkemece bedelin ödenmemesi halinde davanın reddine karar verilmesi gerekirken ödeme gerçekleşmeden yazılı münasebet ile davanın kabulü yanlışsız değildir. sonucun bu sebeple bozulması gerekmiştir.” sebebi öne sürülerek mahkeme sonucunı bozdu.
Asliye Hukuk Mahkemesi, birinci sonucunda direnince devreye bu sefer Yargıtay Hukuk Genel Heyeti girdi.
EMSAL NİTELİKTE KARAR
Yargıtay’ın emsal nitelikteki sonucunda şu tabirlere yer verildi:
“Sahibinin elinden isteği olmadan çıkan bir şeyi, güzel niyetli üçüncü şahıs bir açık artırmadan, pazardan yahut bu üzere eşyayı satan bir kimseden iktisap ederse, asıl mal sahibinin gerek bu şahıs, gerekse sonrasındasındaki müktesipler aleyhinde açacağı iade davasını kazanabilmesi şu biçimde bir koşula bağlanmıştır: bu biçimde hâllerde, düzgün niyetli üçüncü şahsın bu malı iktisap etmesi için verdiği bedel, iadeyi isteyen davacı, yani asıl mal sahibi tarafınca ona iade edilmelidir. Şayet bu koşul yerine getirilmezse hâkim, asıl mal sahibinin açacağı iade davasını kabul edemez. Bedel karşılığında iade şartı, lakin sahibinin elinden iradesi haricinde çıkan eşyalar hakkında bahse mevzu olur.
“GEÇERLİ BİR KONTRATTAN BAHSETMEK MÜMKÜN OLMAYACAKTIR”
Tescil edilmiş araçların her çeşit satış ve periyotlarının noterler tarafınca yapılacağı belirtilen husustan de anlaşılacağı üzere trafik siciline tescil edilmiş motorlu aracın mülkiyetini zaman borcu doğuran mukavelelerin geçerliliği için resmi biçimde yapılması gerekmektedir. Davalı her ne kadar güzel niyetli ise de araçların mülkiyetinin zamanı için ortada geçerli bir mukavelenin bulunması gerekir. halbuki eldeki davada taraflar içindeki kontrat geçersiz vekâletnameye dayandığından yetkisiz temsil kelam konusu olup geçerli bir mukaveleden bahsetmek mümkün olmayacaktır.
“MAHKEME KARARININ BOZULMASINA OY BİRLİĞİ İLE HÜKMEDİLMİŞTİR”
Geçersiz vekâletname ile temlik alan birinci el pozisyonundaki davalı istikametinden tescil yolsuz olduğundan, güzel niyetli olduğu fikriyle, aracın mülkiyetinin davalıya geçtiği söylenemeyeceği üzere davacı tarafınca açılan davanın kabulünün davalının ödemiş olduğu araç bedelinin kendisine iadesi şartına bağlı olduğu da kabul edilemez. Bu durumda, davacı tarafınca davaya bahis araca ait tescil sonucu istenilmiş olmakla çoğun ortasında azın da olduğu unsurundan hareketle mahkemece, asıl dava ile ilgili olarak davaya bahis aracın mülkiyetinin tespitine karar verilmekle yetinilmesi gerekmektedir. Mahkeme sonucunın bozulmasına oy birliği ile hükmedilmiştir.”