kunteper
Member
Ortalarında ABD, Fransa, Almanya üzere ülkelerin bulunduğu on ülkenin Türkiye’deki büyükelçileri 18 Ekim Salı günü, dört yıldan bu yana tutuklu bulunan iş insanı Osman Kavala’nın özgür bırakılmasını talep ettikleri bir bildiri yayınladı.
İktidar kanadı bildiriye sert reaksiyon gösterirken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hafta sonu büyükelçilerin ‘istenmeyen kişi’ ilan edilerek hudut dışı edilmesi konusunda Dışişleri Bakanlığı’na talimat verdiğini deklare etti.
Erdoğan’ın açıklamaları, Dünya gündemine oturdu. Kimi ülkeler Erdoğan’ın çıkışına reaksiyon gösterirken, birtakım ülkeler ise adım atılmadan torum yapmayacaklarını söylemiş oldu.
İKTİDAR MEDYASININ DA GÜNDEMİNDE
Erdoğan’ın büyükelçi çıkışı, iktidar medyasının da gündeminde…
Gazete manşetlerinin yanı sıra köşe muharrirleri da Erdoğan’ın çıkışıyla ilgili yorumlarda bulundu. Birçoğu Erdoğan’ı destekleyen cümleler sarf ederken Hürriyet Gazetesi muharriri Abdulkadir Selvi, “Büyükelçiler krizinde bir ihtimal daha var” başlıklı yazısında şaşırtan tabirler kullandı.
Selvi, Büyükelçilerin hudut dışı edilmemesi dileğinde bulunduğunu belirttiği yazısında şunları kaydetti:
“Bu yazı yazıldığı saate kadar Dışişleri Bakanlığı’na, 10 büyükelçinin hudut dışı edilmesiyle ilgili süreçlerin başlatılması talimatı verilmemişti. Dilerim verilmez. Dışişleri Bakanlığı da çabucak hemen bu on ülkeyle temas kurup biz hudut dışı etmeden siz büyükelçinizi çekin dememişti. Hudut dışı süreçleriyle ilgili rastgele bir düzenek işlemeye başlamamıştı.
Ancak kritik gün, bugün. Bugün Türkiye ile Batı dünyası içindeki münasebetlerin sınandığı bir gün olabilir. Zira olay, Osman Kavala hadisesini aştı. Türkiye ile Batı dünyası içinde bir krize dönüşme basamağına geldi.”
“EN BÜYÜK ZİYANI KAVALA’YA VERDİLER”
“Büyükelçiler toplu açıklamaları ile Osman Kavala’ya dayanak değil tam bilakis köstek oldular” diyen Selvi, “Bu büyükelçilerin Osman Kavala’nın hür bırakılmasına samimi olarak inandıklarını da zannetmiyorum. 24 Kasım’daki duruşmada bu biçimde bir ihtimal vardı. En azından Kavala için uğraşlar sürüyordu. Bu bildiri ile en büyük ziyanı Kavala’ya verdiler. Zira onların kaygısı Osman Kavala değil, Türkiye’ye had bildirmek. Had bildirene haddi bildirilir” dedi.
“daha sonra DÜZENEĞİN ÇABUCAK İŞLEMEYE BAŞLAMAMASI FAYDALI OLDU”
“Bundan daha sonra serinkanlı hareket etme zamanı” diyen Abdulkadir Selvi yazısını şu biçimde sürdürdü:
“Batı dünyası için her şeyi söyleyebiliriz. Ancak sonuç prestijiyle Osman Kavala üzerinden 10 ülkeyle bağlantılarımızı koparmak kime ziyan verir? Serinkanlı olup büyük devletlere yakışan bir halla hareket etmemiz gerekiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ortaya koyduğu reaksiyonla bu 10 ülkeye anladığı lisandan konuştu. İktidarı ve muhalefetiyle Türkiye halini ortaya koydu. Lakin bundan daha sonrası serinkanlılıkla hareket etme vakti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 10 büyükelçinin istenmeyen adam ilan edilip hudut dışı edilmesiyle ilgili konuşmasından daha sonra sistemin çabucak işlemeye başlamaması yararlı oldu. Zira bir ihtimal daha var. Hatta bir ihtimal değil, birfazlaca seçenek var. Artık diplomasiye talih verme vakti.”
“BU İŞ BATI DÜNYASI İLE İPLERİN KOPMASINA niye OLABİLİR”
Selvi büyükelçilerin sınırdışı edilmesinden daha sonra yaşanabilecekleri de şu biçimde aktardı:
“Savaş devrinde bile diplomasiye talih tanınır. Türkiye ekonomik ve siyasi bağlantılarının kuvvetli olduğu, dünyanın 10 gelişmiş ülkesiyle tesiri on senelerca sürecek bir krizin düğmesine basmadan evvel diplomatik seçenekleri devreye sokmalı.
Neler konuşuluyor?
Türkiye’yi Avrupa Konseyi’nden çıkarmak. AB ile üyelik müzakerelerini askıya almak. AB fonlarının kesilmesi. ABD ile Kanada’nın Türkiye’ye karşı ortak hareket etme sonucu almaları.
Yurtharicinde 2.2 milyon seçmen oy kullanıyor. Vatandaşlarımızın çoğunlukta olduğu AB ülkelerinin seçimlerinde ülkelerine sandık konulmasını yasaklaması.
Biz 10 ülkenin büyükelçisini hudut dışı ettiğimiz üzere bu ülkeler de mütekabiliyet temeline göre bizim büyükelçilerimizi hudut dışı edebilir. Hatta eder. Yeni büyükelçi atanması ise lakin münasebetlerin olağanlaşması ile mümkün olur. Yani yıllar alır.
10 ülke bizim ekonomik ve siyasi bağlantılarımızın epey kuvvetli olduğu ülkeler. Dünyanın en kıymetli ülkeleri. Vatandaşlarımızın en ağır olarak yaşadığı ülkeler. Ticaret hacmimizin yüksek olduğu ülkeler. O niçinle hudut dışı sonucu almadan evvel bu işin ekonomik ve siyasi sonuçlarını uygun düşünmemiz lazım. Bu iş Batı dünyası ile iplerin kopmasına niye olabilir. Çarpan tesiri yaparak öbür ilgilerimizi de zehirler. Dikkat edelim bu iş bumerang üzere dönüp bizi vurmasın.”
“UMUTLU OLMAK İSTİYORUM”
Selvi yazısını şöyleki noktaladı:
“Bugün kabine toplantısında bu iş masaya yatırılacak. Sağduyunun hâkim olmasını bekliyorum. 10 ülkenin büyükelçisinin hudut dışı edilmesini değil, diplomasiye talih tanınmasını umuyorum. Umutlu muyum? Evet. Ayrıyeten umutlu olmak istiyorum.”
ESKİ WASHİNGTON BÜYÜKELÇİSİ NAMIK TAN: OK YAYDAN ÇIKTI
Eski Washington Büyükelçisi Namık Tan, Erdoğan’ın, 4 yıldır cezaevinde tutuklu bulunan Osman Kavala’nın hür bırakılmasına ait davette bulunan 10 büyükelçinin “istenmeyen adam” ilan edilmesi istikametindeki talimatını, “Çok ağır bir yaptırım. İstisnaidir. Savaş vakit içinderında çıkar. Ya da misyonu olmayan alana giren diplomatlar için uygulanır. Son derece duygusal bir tepki” diye kıymetlendirdi.
Gazeteci İsmail Saymaz’ın Halk TV’de yayımlanan köşesinde soruların yanıtlayan Tan’ın karşılıkları şu biçimde:
-‘İstenmeyen adam’ davetini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Çok ağır bir yaptırım. İstisnaidir. Savaş vakit içinderında çıkar. Ya da nazaranvi olmayan alana giren diplomatlar için uygulanır. Son derece duygusal bir reaksiyon.
-Büyükelçilerin açıklamasını nasıl yorumluyorsunuz?
neden yaptılar? Farkındalık yaratmak, dört yıldır mahpusta olduğunu söylemek, hukuksuzluk yaşandığını ortaya koymak için. Bunun yolu bu değil. Büyükelçilerin söylemiş oldukleri değil, teşebbüs hali yanlış. Yersiz ve vakitsiz.
Tamam yanlış bir prosedür, reaksiyon gösterildi. Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldılar. Biraz daha fazla reaksiyon gösteriyorsanız, büyükelçilerinizi istişare için çağırırsınız. Bu hayli rahatsız olduğunuz manasına gelir. Fakat reaksiyon verirken en üstten başlamazsınız. Kendinize hareket alanı bırakırsınız.
“EDİLECEKLER YÜZDE YÜZ”
-Bu en üstten bir reaksiyon mi?
Tabi canım, cumhurbaşkanı şahsen açıklıyor. halbuki şu biçimde olur: Açıklamayı Dışişleri Bakanınıza yaptırırsınız. Ki, reaksiyonlara nazaran hareket alanı kalsın.
-İstenmeyen adam ilan edilirler mi?
Edilecekler. Yüzde yüz.
-En makûs senaryo ne?
Onlar da büyükelçilerimize ‘mukabele-i bilmisil’ dediğimiz kaide altında yanıt verirler. Diplomasi tarihi bunu bu biçimde yazmıştır.
Şunu unutmamak lazım: İçişlerine karışmama prensibi esaslı değişikliklere uğradı. İnsan hakları, içişleri problemi olmaktan çıktı. Ayrıyeten memleketler arası örgütler çerçevesinde kimi yükümlülükleri kabul etmişsiniz. İnsan hakları düzenlemelerini iç hukukun modülü yapmışsınız.
İçişlerine karışmama konusunda güya ders veriyoruz. Biz bir sürü yerde müdahalede bulunduk. Avrupa’da neler neler söylemiş olduk. 10 büyükelçinin müdahalesi ne ölçüde isabetli, bu tartışılır. Lakin içişlerine müdahale diye hudut dışı etmenin isabeti de epeyce önemli tartışılır. Ok yaydan çıktı. Muhtemelen büyükelçiler sınırdışı edilecek. İnşallah AB sonucu çıkmaz. Toplu bir karar da alabilirler. Bu kadar yatırıma gereksinim duyduğumuz periyotta ölçüsüz bir reaksiyon diye düşünüyorum.
-Karar alınırken sonuçlar öngörülmüyor mu?
Latife yaptığınızı zannediyorum. Dışişleri Bakanlığı işlevlerini yitirmiş. Bakanın siyaset oluşturulmasında rolü yok. Bakanlık bir nevi haberleşme ajansı haline gelmiş. Diğer yerde alınıyor kararlar. Bir adım atılmadan evvel nasıl geri dönüleceğini hesap edersiniz. Burada o denli bir şey var mı?”
İktidar kanadı bildiriye sert reaksiyon gösterirken Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hafta sonu büyükelçilerin ‘istenmeyen kişi’ ilan edilerek hudut dışı edilmesi konusunda Dışişleri Bakanlığı’na talimat verdiğini deklare etti.
Erdoğan’ın açıklamaları, Dünya gündemine oturdu. Kimi ülkeler Erdoğan’ın çıkışına reaksiyon gösterirken, birtakım ülkeler ise adım atılmadan torum yapmayacaklarını söylemiş oldu.
İKTİDAR MEDYASININ DA GÜNDEMİNDE
Erdoğan’ın büyükelçi çıkışı, iktidar medyasının da gündeminde…
Gazete manşetlerinin yanı sıra köşe muharrirleri da Erdoğan’ın çıkışıyla ilgili yorumlarda bulundu. Birçoğu Erdoğan’ı destekleyen cümleler sarf ederken Hürriyet Gazetesi muharriri Abdulkadir Selvi, “Büyükelçiler krizinde bir ihtimal daha var” başlıklı yazısında şaşırtan tabirler kullandı.
Selvi, Büyükelçilerin hudut dışı edilmemesi dileğinde bulunduğunu belirttiği yazısında şunları kaydetti:
“Bu yazı yazıldığı saate kadar Dışişleri Bakanlığı’na, 10 büyükelçinin hudut dışı edilmesiyle ilgili süreçlerin başlatılması talimatı verilmemişti. Dilerim verilmez. Dışişleri Bakanlığı da çabucak hemen bu on ülkeyle temas kurup biz hudut dışı etmeden siz büyükelçinizi çekin dememişti. Hudut dışı süreçleriyle ilgili rastgele bir düzenek işlemeye başlamamıştı.
Ancak kritik gün, bugün. Bugün Türkiye ile Batı dünyası içindeki münasebetlerin sınandığı bir gün olabilir. Zira olay, Osman Kavala hadisesini aştı. Türkiye ile Batı dünyası içinde bir krize dönüşme basamağına geldi.”
“EN BÜYÜK ZİYANI KAVALA’YA VERDİLER”
“Büyükelçiler toplu açıklamaları ile Osman Kavala’ya dayanak değil tam bilakis köstek oldular” diyen Selvi, “Bu büyükelçilerin Osman Kavala’nın hür bırakılmasına samimi olarak inandıklarını da zannetmiyorum. 24 Kasım’daki duruşmada bu biçimde bir ihtimal vardı. En azından Kavala için uğraşlar sürüyordu. Bu bildiri ile en büyük ziyanı Kavala’ya verdiler. Zira onların kaygısı Osman Kavala değil, Türkiye’ye had bildirmek. Had bildirene haddi bildirilir” dedi.
“daha sonra DÜZENEĞİN ÇABUCAK İŞLEMEYE BAŞLAMAMASI FAYDALI OLDU”
“Bundan daha sonra serinkanlı hareket etme zamanı” diyen Abdulkadir Selvi yazısını şu biçimde sürdürdü:
“Batı dünyası için her şeyi söyleyebiliriz. Ancak sonuç prestijiyle Osman Kavala üzerinden 10 ülkeyle bağlantılarımızı koparmak kime ziyan verir? Serinkanlı olup büyük devletlere yakışan bir halla hareket etmemiz gerekiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, ortaya koyduğu reaksiyonla bu 10 ülkeye anladığı lisandan konuştu. İktidarı ve muhalefetiyle Türkiye halini ortaya koydu. Lakin bundan daha sonrası serinkanlılıkla hareket etme vakti.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 10 büyükelçinin istenmeyen adam ilan edilip hudut dışı edilmesiyle ilgili konuşmasından daha sonra sistemin çabucak işlemeye başlamaması yararlı oldu. Zira bir ihtimal daha var. Hatta bir ihtimal değil, birfazlaca seçenek var. Artık diplomasiye talih verme vakti.”
“BU İŞ BATI DÜNYASI İLE İPLERİN KOPMASINA niye OLABİLİR”
Selvi büyükelçilerin sınırdışı edilmesinden daha sonra yaşanabilecekleri de şu biçimde aktardı:
“Savaş devrinde bile diplomasiye talih tanınır. Türkiye ekonomik ve siyasi bağlantılarının kuvvetli olduğu, dünyanın 10 gelişmiş ülkesiyle tesiri on senelerca sürecek bir krizin düğmesine basmadan evvel diplomatik seçenekleri devreye sokmalı.
Neler konuşuluyor?
Türkiye’yi Avrupa Konseyi’nden çıkarmak. AB ile üyelik müzakerelerini askıya almak. AB fonlarının kesilmesi. ABD ile Kanada’nın Türkiye’ye karşı ortak hareket etme sonucu almaları.
Yurtharicinde 2.2 milyon seçmen oy kullanıyor. Vatandaşlarımızın çoğunlukta olduğu AB ülkelerinin seçimlerinde ülkelerine sandık konulmasını yasaklaması.
Biz 10 ülkenin büyükelçisini hudut dışı ettiğimiz üzere bu ülkeler de mütekabiliyet temeline göre bizim büyükelçilerimizi hudut dışı edebilir. Hatta eder. Yeni büyükelçi atanması ise lakin münasebetlerin olağanlaşması ile mümkün olur. Yani yıllar alır.
10 ülke bizim ekonomik ve siyasi bağlantılarımızın epey kuvvetli olduğu ülkeler. Dünyanın en kıymetli ülkeleri. Vatandaşlarımızın en ağır olarak yaşadığı ülkeler. Ticaret hacmimizin yüksek olduğu ülkeler. O niçinle hudut dışı sonucu almadan evvel bu işin ekonomik ve siyasi sonuçlarını uygun düşünmemiz lazım. Bu iş Batı dünyası ile iplerin kopmasına niye olabilir. Çarpan tesiri yaparak öbür ilgilerimizi de zehirler. Dikkat edelim bu iş bumerang üzere dönüp bizi vurmasın.”
“UMUTLU OLMAK İSTİYORUM”
Selvi yazısını şöyleki noktaladı:
“Bugün kabine toplantısında bu iş masaya yatırılacak. Sağduyunun hâkim olmasını bekliyorum. 10 ülkenin büyükelçisinin hudut dışı edilmesini değil, diplomasiye talih tanınmasını umuyorum. Umutlu muyum? Evet. Ayrıyeten umutlu olmak istiyorum.”
ESKİ WASHİNGTON BÜYÜKELÇİSİ NAMIK TAN: OK YAYDAN ÇIKTI
Eski Washington Büyükelçisi Namık Tan, Erdoğan’ın, 4 yıldır cezaevinde tutuklu bulunan Osman Kavala’nın hür bırakılmasına ait davette bulunan 10 büyükelçinin “istenmeyen adam” ilan edilmesi istikametindeki talimatını, “Çok ağır bir yaptırım. İstisnaidir. Savaş vakit içinderında çıkar. Ya da misyonu olmayan alana giren diplomatlar için uygulanır. Son derece duygusal bir tepki” diye kıymetlendirdi.
Gazeteci İsmail Saymaz’ın Halk TV’de yayımlanan köşesinde soruların yanıtlayan Tan’ın karşılıkları şu biçimde:
-‘İstenmeyen adam’ davetini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Çok ağır bir yaptırım. İstisnaidir. Savaş vakit içinderında çıkar. Ya da nazaranvi olmayan alana giren diplomatlar için uygulanır. Son derece duygusal bir reaksiyon.
-Büyükelçilerin açıklamasını nasıl yorumluyorsunuz?
neden yaptılar? Farkındalık yaratmak, dört yıldır mahpusta olduğunu söylemek, hukuksuzluk yaşandığını ortaya koymak için. Bunun yolu bu değil. Büyükelçilerin söylemiş oldukleri değil, teşebbüs hali yanlış. Yersiz ve vakitsiz.
Tamam yanlış bir prosedür, reaksiyon gösterildi. Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldılar. Biraz daha fazla reaksiyon gösteriyorsanız, büyükelçilerinizi istişare için çağırırsınız. Bu hayli rahatsız olduğunuz manasına gelir. Fakat reaksiyon verirken en üstten başlamazsınız. Kendinize hareket alanı bırakırsınız.
“EDİLECEKLER YÜZDE YÜZ”
-Bu en üstten bir reaksiyon mi?
Tabi canım, cumhurbaşkanı şahsen açıklıyor. halbuki şu biçimde olur: Açıklamayı Dışişleri Bakanınıza yaptırırsınız. Ki, reaksiyonlara nazaran hareket alanı kalsın.
-İstenmeyen adam ilan edilirler mi?
Edilecekler. Yüzde yüz.
-En makûs senaryo ne?
Onlar da büyükelçilerimize ‘mukabele-i bilmisil’ dediğimiz kaide altında yanıt verirler. Diplomasi tarihi bunu bu biçimde yazmıştır.
Şunu unutmamak lazım: İçişlerine karışmama prensibi esaslı değişikliklere uğradı. İnsan hakları, içişleri problemi olmaktan çıktı. Ayrıyeten memleketler arası örgütler çerçevesinde kimi yükümlülükleri kabul etmişsiniz. İnsan hakları düzenlemelerini iç hukukun modülü yapmışsınız.
İçişlerine karışmama konusunda güya ders veriyoruz. Biz bir sürü yerde müdahalede bulunduk. Avrupa’da neler neler söylemiş olduk. 10 büyükelçinin müdahalesi ne ölçüde isabetli, bu tartışılır. Lakin içişlerine müdahale diye hudut dışı etmenin isabeti de epeyce önemli tartışılır. Ok yaydan çıktı. Muhtemelen büyükelçiler sınırdışı edilecek. İnşallah AB sonucu çıkmaz. Toplu bir karar da alabilirler. Bu kadar yatırıma gereksinim duyduğumuz periyotta ölçüsüz bir reaksiyon diye düşünüyorum.
-Karar alınırken sonuçlar öngörülmüyor mu?
Latife yaptığınızı zannediyorum. Dışişleri Bakanlığı işlevlerini yitirmiş. Bakanın siyaset oluşturulmasında rolü yok. Bakanlık bir nevi haberleşme ajansı haline gelmiş. Diğer yerde alınıyor kararlar. Bir adım atılmadan evvel nasıl geri dönüleceğini hesap edersiniz. Burada o denli bir şey var mı?”