kunteper
Member
AKP Milletvekili Tuğrul Türkeş, Başkanlığını yürüttüğü Türk Devlet ve Toplulukları Dostluk, Kardeşlik ve İşbirliği Vakfı’nın sitesinde yeni anayasa çalışmalarıyla ilgili çarpıcı tabirler kullandı.
Anayasaların milletler için temel ve bağlayıcı metinler olduğunu söz eden Türkeş, “Bağlayıcılığı rastgele bir dayatmadan yahut üstten aşağıya gerçek çalışan bir emir-komuta zincirinden değil, milletlerin asırlara yayılan kültürlerinden, geleneklerinden ve karakterlerinin mayasından doğar. Büyük milletler için çağdaş siyasetteki manasıyla anayasa, milletin yüklendiği kadim kültür mirasının toplumsal bağların mahiyetini tayin etmesinin bir aracı ve doğal kararıdur. O denli de olmalıdır.” dedi.
“SON DERECE SAKINCALI”
Anayasaların koşullara ve gereksinimlere bakılırsa onarılabileceğini kaydeden Türkeş, anayasaların her 3-5-10 yahut 20 yılda bir sil baştan değiştirilmesi yahut değiştirilmek istenilmesi hadisesinin hem dünyada eşine az rastlanır bir durum ve de son derece sakıncalı olduğunu söz etti.
“Ne üzücüdür ki Türkiye bu bahiste literatürde istisnalar içindedır ve anlaşılan odur ki bu “kazanılmış” vasfından kolay kolay kurtulmaya da istekli değildir.” diyen Türkeş, “Savaşlardan ve ihtilallerden daha sonra anayasa yazmak nispeten kolay bir iştir çünkü ortasında bulunulan durum alabildiğine şeffaftır, berraktır. İktidar genelde toplumun ezici bir çoğunluğunun isteğini elde etmiştir ve çelişkiler bütünüyle olmasa bile ileri derecelerde çözümlenmiştir. Ne var ki demokratik sistemlerde kurucu, bağlayıcı ve herkesçe paylaşılan bir müşterek “yeminleşme” metnini toplumsal tabanda inşa etmek çok zordur. Zordur zira hem dilek edilen en geniş mutabakatı yakalamak ve milleti teşkil eden kitleden kimseyi dışarıda bırakmamak birebir vakitte kendi iktidarı doğrultusunda aşikâr bir siyasi maksat gütmek, dahası bunları eşzamanlı yapmak eşsiz bir esneklik ve olgunluk ister.” sözlerini kullandı.
Türkeş şunları kaydetti:
Türkiye’de faaliyet gösteren şimdi her siyasi partinin seçim vaatleri içinde kesinlikle bir “yeni anayasa” kelamı vardır.
Bu evvelden de bu biçimdeydi, günümüzde de bu biçimdedir.
O denli ki bugün Türkiye’nin gündeminde bir daha “yeni anayasa” mevzuu belirmiştir.
Bilhassa 1982 Anayasası etrafında ağırlaşan ve başta “Kenan Evren” ismi ile 12 Eylül askerî darbesi perspektifinden ele alınan tartışmalar Türkiye’nin yakın tarihine kıymetli ölçüde damgasını vurmuştur, vurmaya da devam etmektedir.
Pekala lakin ismine “1982 Anayasası” denilen anayasadan -ki bu anayasanın halk oylamasında yüzde 92’ye yakın bir oranla kabul edildiği de bilinmektedir- geriye ne kaldı? Daha doğrusu rastgele bir şey kaldı mı?
“Değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez” birinci 4 unsur haricinde 1982 Anayasasının epey büyük bir kısmı bugün aslına bakarsanız değişmiş vaziyettedir.
Buna karşın; yeni bir anayasa yapılabilir mi?
Ve yapılırsa kim tarafınca, nasıl ve neden yapılır?
2021 yılında anayasa konusunda cevaplanmaya muhtaç sorular işte bunlardır.
Tahminen de soruya bir kere tersten bakmak gerekiyor.
Toplumun tümünün kendini mensup hissedeceği ve “Evet ben birey olarak bunun ortasında varım” diyebileceği yeni bir anayasayı hazırlamak;
yüzyılda kalıcı ve toplumu onlarca yıl taşıyabilecek ve yönlendirecek bir anayasayı hazırlamak; ne mazilerinde maluliyet bulunan hukuk erkeklerinın işidir, ne de meclisin rastgele bir periyodunda rastgele bir partiden meclise girmiş, hukuk okumuş ve/veya diploması olanların ve/veya bir daha sonraki devir “Acaba bana da bir yerden fırsat doğar mı?” ümidindeki üniversite takımlarının işi değildir. Bu hiç bir biçimde bu şahısların hakkı da haddi de değildir.
Bu yazılanlara kimsenin alınganlık göstermemesi gerekir. Alışılmış ki üstte tasnif ettiklerim de dâhil toplumun bütün kesitleri kısacası herkes Anayasa ile alakalı fikirlerini zikredecektir. Lakin tarihî perspektifi ve insan gerçeğini göz gerisi eden gayret ve çalışmalar göstermiştir ki bu usul yaklaşımlar çözümleyici olmaktan fazlaca zorlaştırıcıdır ve sıkıntıyı karmaşık hale getirmektedir.
Burada işaret etmek istediğim, anayasanın öbür kanunlardan farklı olarak toplumun tümünü ilgilendirdiği ve bağlayıcı olduğu gerçeğidir.
Öncelikle bir gerçeğin altını çizelim:
Türkiye Cumhuriyeti Devleti 1923’te ilân edilmiştir ve 98 yıldır hâlâ dimdik ayaktadır.
Devletimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları ve kurucu meclisimiz tarafınca kadim Türk devletlerinin çizgisinde, milletimizin kültürel varlığının ihtiva ettiği tarihî devamlılık şuuruyla ve her zerresi ulusal ruha bulanarak kurulmuştur.
Öteki bir deyişle tabir edecek olursak, Türkiye Cumhuriyeti Devleti aslında 2000 yıllık Türk Töresi’ne göre ve bu töreyle tam bir ahenk ortasında kurulmuştur.
Bugünkü devletimiz, İstiklal Harbi sırasında ve sonunda Atatürk’ün manevi şahsında tecelli eden esaslı Türk milleti iradesinin yaşayışının ismidir.
Devletin kimliği millet ahdiyle bu türlü resmedilince, anayasa bahsine giriş de kolaylaşıyor.
Demek oluyor ki, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni Atatürk’ün önderliğinde kuran Türk milletinin yaslanacağı birbiriyle mutlak manada kaynaşmış iki sütun var: Türk Töresi ve Cumhuriyetin kuruluş ideolojisi (kurucu irade).
Türk Töresi 2000 yaşındadır; çağlar aşmış ve meşruiyetinden hiç bir şey kaybetmemiştir.
Merhum Atatürk ise “Benim naçiz bedenim bir gün elbette toprak olacaktır. Ancak Türkiye Cumhuriyeti ebediyen payidar kalacaktır.” diyerek gayeyi işaret etmiştir.
Yeni bir anayasa daha gerçek tabir ile anayasanın yenilenmesi ve güncellenmesi nasıl yapılır?
yüzyılın birinci çeyreğinde; 2021 Türkiye’sinde yeni bir anayasa yazılacaksa şayet;
(Anayasamızın yenilenmesi ve güncellenmesi yapılacaksa manasında) aşağıdaki konulara kesinlikle dikkat edilmesi gerektiği kanaatindeyim.
Anayasalar bütün toplumlarda âdeta insan derisi üzerine yazılmış metinler üzeredir.
Anayasalar yazılı olabileceği üzere yazısız da olabilir.
Çağdaş anayasalar insan hak ve hürriyetlerini garanti altına almaya yöneliktir.
Bu kapsamda, yeni bir anayasa muhtaçlığı doğmuş olması kabul edildiği takdirde ikili bir ayırım yapılmalıdır:
Ülke ortasında bireyi temel alan vatandaşlık temelli,
Ülke haricinde ise Türk ve Müslüman coğrafyası dikkate alınarak,
münasebetlerin ve müelliflerin hakikat tespiti ile başlanacak olan bu çalışma sırf önümüzdeki 100 yıl için bir metin değil, millet olarak derimize nakşedilecek ve geçerliliği lakin kıyamet gününde biz millet olarak öldüğümüzde son bulma argümanını taşıyacak gerçek manada kuşatıcı, genel ve sade bir anayasa metni olmalıdır.
“ANAYASA DÜKKANI TALAN EDİLİYOR”
Burada dikkat edilmesi gereken en değerli konu ise;
1876 Osmanlı anayasası, 1921, 1924, 1961 ve nihayet 1982 tarihindeki anayasalarımızdan elde ettiğimiz değerli kazanımların kaybedilmemesidir.
Bilindiği üzere bizde çağdaş anayasa çalışmaları batı ile eş vakitli başlamış ve bugüne kadar da uygulamalar ve aksaklıklar ile şekillenmiştir. Buna dikkat edilmez ise işte bu biçimde başlıkta değindiğimiz Anayasa dükkânı talan ediliyor duygusu yaygın olarak hissedilecektir.
Yenilenecek anayasanın ruhu ve tarihî perspektifi:
Orhun anıtlarından bu yana gerek yazılı gerekse kelamlı olarak kaydedilen muazzam bir töre anlayışımız ve bu anlayışla şekillenen derin bir ulusal kavrayışımız var.
Ak etin karadan, karanın kızıldan, kızılın sarıdan farkının olmadığını mühürleyen, kimsenin töreden üstün olamayacağını tescilleyen, ırza musallat olanların canından olacağını belgeleyen ve baş kaldıranın başının alınacağını, hak isteyenin ise hakkının verileceğini beyan eden bir anayasa eskir mi hiç?
Gereksiz yere ağaç kesenin yahut suyu kirletenin üzerine gitmeyi öngoren, bilene istişareyi öğütleyen, haksız iş tutanlardan hesap sorulacağını müjdeleyen ve mazluma merhamet edileceğini bildiren bir anayasa değiştirilir mi hiç?
Keza bir çobanı sürüsünden, bir eri ailesinden ve bir yöneticiyi toplumdan sorumlu tutan, aman dileyene silah doğrultmayı yasaklayan ve komşusunu gözetmeyi teşvik eden bir anayasa partizanlığa kurban verilir mi hiç?
Can ve mülkiyet emniyeti, ferdi hak ve özgürlükler, sorumluluklar, adalet, siyaset etiği, etraf ve hayvan hakları, iç nizamda barış ve huzur, toplumsal devlet vb. günümüzde “muasır medeniyet” normuna dönüşmüş temaların tamamına yakını 2000 yıllık Türk Töresi’nde vardır.
Merhum Atatürk bize; Çağdaş Türkiye’nin kuruluş safhasında Türk Töresi’nin çağdaş manada nasıl devletleşeceğinin, nasıl yasalaşacağının ve fiiliyata nasıl aktarılacağının dolu bir öğretisini vermiştir.
Bu manada 1923-1938 yılları içindeki Kemalizm ve daha sonraki tarihlerde merhum Başbuğ Alparslan Türkeş’in liderliğindeki Türk milliyetçiliği, geçmişi yüzsenelera dayanan davayı ilerletme metodolojisiyle hareket etmişlerdir.
Hâlbuki bugün 2000 yıl evvel atalarımızın koyduğu ölçütleri tahayyüle bile muvaffak olamayan, günlük siyasete sıkıştırılmış anayasa tartışmalarıyla karşılaşabiliyoruz.
Türk siyaset kurumu 2023 yılında yani Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında yeni bir anayasayı dokumak istiyorsa şayet, kültür kökü ve siyasi ideolojisiyle bir arada Türk milletinin kurucu kodlarını ihya etmekten öbür bir dermanı bulunmamaktadır.
İstenilirse, bu biçimdesi bir anayasa 35-40 hususla bile sonlu tutulabilir ve milletin gereksinim ve hasretlerine bir bütün halinde yanıt sunabilir.
“CANIMIZ SIKILDIKÇA DEĞİŞEMEYİZ”
Korkarım ki bu seçeneğin haricindeki başka bütün anayasa yazma ve kabul ettirme teşebbüsleri akim kalacak, ardından “yeni anayasa” talepleriyle bu kısır döngü ilanihaye sürecek ve milletimiz değerli vaktinden kaybedecektir.
Anayasa milletçe giydiğimiz, çıkardığımız ve canımız sıkılınca değiştirebildiğimiz, çöpe attığımız veya bağışladığımız bir elbise değildir, şahsen derimizde taşıdığımız ve derimize kazınan bir olgudur.
Dileyenin; başına her estiğinde Anayasa dükkânını talan etmesinin önüne geçmeli ve bu probleme kalıcı bir deva getirmeliyiz.
Umudum odur ki, Türk siyaset kurumu önümüzdeki süreçte kendisine yakışanı yapar ve elini taşın altına koyup Türk milletine hak ettiği itibardaki bu biçimdesi bir anayasayı ikram eder.
Anayasaların milletler için temel ve bağlayıcı metinler olduğunu söz eden Türkeş, “Bağlayıcılığı rastgele bir dayatmadan yahut üstten aşağıya gerçek çalışan bir emir-komuta zincirinden değil, milletlerin asırlara yayılan kültürlerinden, geleneklerinden ve karakterlerinin mayasından doğar. Büyük milletler için çağdaş siyasetteki manasıyla anayasa, milletin yüklendiği kadim kültür mirasının toplumsal bağların mahiyetini tayin etmesinin bir aracı ve doğal kararıdur. O denli de olmalıdır.” dedi.
“SON DERECE SAKINCALI”
Anayasaların koşullara ve gereksinimlere bakılırsa onarılabileceğini kaydeden Türkeş, anayasaların her 3-5-10 yahut 20 yılda bir sil baştan değiştirilmesi yahut değiştirilmek istenilmesi hadisesinin hem dünyada eşine az rastlanır bir durum ve de son derece sakıncalı olduğunu söz etti.
“Ne üzücüdür ki Türkiye bu bahiste literatürde istisnalar içindedır ve anlaşılan odur ki bu “kazanılmış” vasfından kolay kolay kurtulmaya da istekli değildir.” diyen Türkeş, “Savaşlardan ve ihtilallerden daha sonra anayasa yazmak nispeten kolay bir iştir çünkü ortasında bulunulan durum alabildiğine şeffaftır, berraktır. İktidar genelde toplumun ezici bir çoğunluğunun isteğini elde etmiştir ve çelişkiler bütünüyle olmasa bile ileri derecelerde çözümlenmiştir. Ne var ki demokratik sistemlerde kurucu, bağlayıcı ve herkesçe paylaşılan bir müşterek “yeminleşme” metnini toplumsal tabanda inşa etmek çok zordur. Zordur zira hem dilek edilen en geniş mutabakatı yakalamak ve milleti teşkil eden kitleden kimseyi dışarıda bırakmamak birebir vakitte kendi iktidarı doğrultusunda aşikâr bir siyasi maksat gütmek, dahası bunları eşzamanlı yapmak eşsiz bir esneklik ve olgunluk ister.” sözlerini kullandı.
Türkeş şunları kaydetti:
Türkiye’de faaliyet gösteren şimdi her siyasi partinin seçim vaatleri içinde kesinlikle bir “yeni anayasa” kelamı vardır.
Bu evvelden de bu biçimdeydi, günümüzde de bu biçimdedir.
O denli ki bugün Türkiye’nin gündeminde bir daha “yeni anayasa” mevzuu belirmiştir.
Bilhassa 1982 Anayasası etrafında ağırlaşan ve başta “Kenan Evren” ismi ile 12 Eylül askerî darbesi perspektifinden ele alınan tartışmalar Türkiye’nin yakın tarihine kıymetli ölçüde damgasını vurmuştur, vurmaya da devam etmektedir.
Pekala lakin ismine “1982 Anayasası” denilen anayasadan -ki bu anayasanın halk oylamasında yüzde 92’ye yakın bir oranla kabul edildiği de bilinmektedir- geriye ne kaldı? Daha doğrusu rastgele bir şey kaldı mı?
“Değiştirilemez ve değiştirilmesi teklif edilemez” birinci 4 unsur haricinde 1982 Anayasasının epey büyük bir kısmı bugün aslına bakarsanız değişmiş vaziyettedir.
Buna karşın; yeni bir anayasa yapılabilir mi?
Ve yapılırsa kim tarafınca, nasıl ve neden yapılır?
2021 yılında anayasa konusunda cevaplanmaya muhtaç sorular işte bunlardır.
Tahminen de soruya bir kere tersten bakmak gerekiyor.
Toplumun tümünün kendini mensup hissedeceği ve “Evet ben birey olarak bunun ortasında varım” diyebileceği yeni bir anayasayı hazırlamak;
yüzyılda kalıcı ve toplumu onlarca yıl taşıyabilecek ve yönlendirecek bir anayasayı hazırlamak; ne mazilerinde maluliyet bulunan hukuk erkeklerinın işidir, ne de meclisin rastgele bir periyodunda rastgele bir partiden meclise girmiş, hukuk okumuş ve/veya diploması olanların ve/veya bir daha sonraki devir “Acaba bana da bir yerden fırsat doğar mı?” ümidindeki üniversite takımlarının işi değildir. Bu hiç bir biçimde bu şahısların hakkı da haddi de değildir.
Bu yazılanlara kimsenin alınganlık göstermemesi gerekir. Alışılmış ki üstte tasnif ettiklerim de dâhil toplumun bütün kesitleri kısacası herkes Anayasa ile alakalı fikirlerini zikredecektir. Lakin tarihî perspektifi ve insan gerçeğini göz gerisi eden gayret ve çalışmalar göstermiştir ki bu usul yaklaşımlar çözümleyici olmaktan fazlaca zorlaştırıcıdır ve sıkıntıyı karmaşık hale getirmektedir.
Burada işaret etmek istediğim, anayasanın öbür kanunlardan farklı olarak toplumun tümünü ilgilendirdiği ve bağlayıcı olduğu gerçeğidir.
Öncelikle bir gerçeğin altını çizelim:
Türkiye Cumhuriyeti Devleti 1923’te ilân edilmiştir ve 98 yıldır hâlâ dimdik ayaktadır.
Devletimiz Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşları ve kurucu meclisimiz tarafınca kadim Türk devletlerinin çizgisinde, milletimizin kültürel varlığının ihtiva ettiği tarihî devamlılık şuuruyla ve her zerresi ulusal ruha bulanarak kurulmuştur.
Öteki bir deyişle tabir edecek olursak, Türkiye Cumhuriyeti Devleti aslında 2000 yıllık Türk Töresi’ne göre ve bu töreyle tam bir ahenk ortasında kurulmuştur.
Bugünkü devletimiz, İstiklal Harbi sırasında ve sonunda Atatürk’ün manevi şahsında tecelli eden esaslı Türk milleti iradesinin yaşayışının ismidir.
Devletin kimliği millet ahdiyle bu türlü resmedilince, anayasa bahsine giriş de kolaylaşıyor.
Demek oluyor ki, Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ni Atatürk’ün önderliğinde kuran Türk milletinin yaslanacağı birbiriyle mutlak manada kaynaşmış iki sütun var: Türk Töresi ve Cumhuriyetin kuruluş ideolojisi (kurucu irade).
Türk Töresi 2000 yaşındadır; çağlar aşmış ve meşruiyetinden hiç bir şey kaybetmemiştir.
Merhum Atatürk ise “Benim naçiz bedenim bir gün elbette toprak olacaktır. Ancak Türkiye Cumhuriyeti ebediyen payidar kalacaktır.” diyerek gayeyi işaret etmiştir.
Yeni bir anayasa daha gerçek tabir ile anayasanın yenilenmesi ve güncellenmesi nasıl yapılır?
yüzyılın birinci çeyreğinde; 2021 Türkiye’sinde yeni bir anayasa yazılacaksa şayet;
(Anayasamızın yenilenmesi ve güncellenmesi yapılacaksa manasında) aşağıdaki konulara kesinlikle dikkat edilmesi gerektiği kanaatindeyim.
Anayasalar bütün toplumlarda âdeta insan derisi üzerine yazılmış metinler üzeredir.
Anayasalar yazılı olabileceği üzere yazısız da olabilir.
Çağdaş anayasalar insan hak ve hürriyetlerini garanti altına almaya yöneliktir.
Bu kapsamda, yeni bir anayasa muhtaçlığı doğmuş olması kabul edildiği takdirde ikili bir ayırım yapılmalıdır:
Ülke ortasında bireyi temel alan vatandaşlık temelli,
Ülke haricinde ise Türk ve Müslüman coğrafyası dikkate alınarak,
münasebetlerin ve müelliflerin hakikat tespiti ile başlanacak olan bu çalışma sırf önümüzdeki 100 yıl için bir metin değil, millet olarak derimize nakşedilecek ve geçerliliği lakin kıyamet gününde biz millet olarak öldüğümüzde son bulma argümanını taşıyacak gerçek manada kuşatıcı, genel ve sade bir anayasa metni olmalıdır.
“ANAYASA DÜKKANI TALAN EDİLİYOR”
Burada dikkat edilmesi gereken en değerli konu ise;
1876 Osmanlı anayasası, 1921, 1924, 1961 ve nihayet 1982 tarihindeki anayasalarımızdan elde ettiğimiz değerli kazanımların kaybedilmemesidir.
Bilindiği üzere bizde çağdaş anayasa çalışmaları batı ile eş vakitli başlamış ve bugüne kadar da uygulamalar ve aksaklıklar ile şekillenmiştir. Buna dikkat edilmez ise işte bu biçimde başlıkta değindiğimiz Anayasa dükkânı talan ediliyor duygusu yaygın olarak hissedilecektir.
Yenilenecek anayasanın ruhu ve tarihî perspektifi:
Orhun anıtlarından bu yana gerek yazılı gerekse kelamlı olarak kaydedilen muazzam bir töre anlayışımız ve bu anlayışla şekillenen derin bir ulusal kavrayışımız var.
Ak etin karadan, karanın kızıldan, kızılın sarıdan farkının olmadığını mühürleyen, kimsenin töreden üstün olamayacağını tescilleyen, ırza musallat olanların canından olacağını belgeleyen ve baş kaldıranın başının alınacağını, hak isteyenin ise hakkının verileceğini beyan eden bir anayasa eskir mi hiç?
Gereksiz yere ağaç kesenin yahut suyu kirletenin üzerine gitmeyi öngoren, bilene istişareyi öğütleyen, haksız iş tutanlardan hesap sorulacağını müjdeleyen ve mazluma merhamet edileceğini bildiren bir anayasa değiştirilir mi hiç?
Keza bir çobanı sürüsünden, bir eri ailesinden ve bir yöneticiyi toplumdan sorumlu tutan, aman dileyene silah doğrultmayı yasaklayan ve komşusunu gözetmeyi teşvik eden bir anayasa partizanlığa kurban verilir mi hiç?
Can ve mülkiyet emniyeti, ferdi hak ve özgürlükler, sorumluluklar, adalet, siyaset etiği, etraf ve hayvan hakları, iç nizamda barış ve huzur, toplumsal devlet vb. günümüzde “muasır medeniyet” normuna dönüşmüş temaların tamamına yakını 2000 yıllık Türk Töresi’nde vardır.
Merhum Atatürk bize; Çağdaş Türkiye’nin kuruluş safhasında Türk Töresi’nin çağdaş manada nasıl devletleşeceğinin, nasıl yasalaşacağının ve fiiliyata nasıl aktarılacağının dolu bir öğretisini vermiştir.
Bu manada 1923-1938 yılları içindeki Kemalizm ve daha sonraki tarihlerde merhum Başbuğ Alparslan Türkeş’in liderliğindeki Türk milliyetçiliği, geçmişi yüzsenelera dayanan davayı ilerletme metodolojisiyle hareket etmişlerdir.
Hâlbuki bugün 2000 yıl evvel atalarımızın koyduğu ölçütleri tahayyüle bile muvaffak olamayan, günlük siyasete sıkıştırılmış anayasa tartışmalarıyla karşılaşabiliyoruz.
Türk siyaset kurumu 2023 yılında yani Cumhuriyetimizin 100’üncü yılında yeni bir anayasayı dokumak istiyorsa şayet, kültür kökü ve siyasi ideolojisiyle bir arada Türk milletinin kurucu kodlarını ihya etmekten öbür bir dermanı bulunmamaktadır.
İstenilirse, bu biçimdesi bir anayasa 35-40 hususla bile sonlu tutulabilir ve milletin gereksinim ve hasretlerine bir bütün halinde yanıt sunabilir.
“CANIMIZ SIKILDIKÇA DEĞİŞEMEYİZ”
Korkarım ki bu seçeneğin haricindeki başka bütün anayasa yazma ve kabul ettirme teşebbüsleri akim kalacak, ardından “yeni anayasa” talepleriyle bu kısır döngü ilanihaye sürecek ve milletimiz değerli vaktinden kaybedecektir.
Anayasa milletçe giydiğimiz, çıkardığımız ve canımız sıkılınca değiştirebildiğimiz, çöpe attığımız veya bağışladığımız bir elbise değildir, şahsen derimizde taşıdığımız ve derimize kazınan bir olgudur.
Dileyenin; başına her estiğinde Anayasa dükkânını talan etmesinin önüne geçmeli ve bu probleme kalıcı bir deva getirmeliyiz.
Umudum odur ki, Türk siyaset kurumu önümüzdeki süreçte kendisine yakışanı yapar ve elini taşın altına koyup Türk milletine hak ettiği itibardaki bu biçimdesi bir anayasayı ikram eder.