Ünlü tarihçi Prof. Dr. Halil İnalcık’ın vefatının 5. yıl dönümü

Melek

Global Mod
Yetkili
Global Mod
Bir asırlık ömrünü tarihe adayan, Osmanlı tarihini tüm dünyaya tanıtan “Tarihçilerin Kutbu” Halil İnalcık’ın vefatının üzerinden 5 yıl geçti.

1916 yılında İstanbul’da doğduğunda çabucak hemen Birinci Dünya Savaşı devam ediyordu. Liseden mezun olduğu yıl Lisan Tarih Coğrafya Fakültesi kuruldu. Fakültenin birinci 40 öğrencisinden biri de Halil İnalcık’tı.

EĞİTİME VE TARİHE ADANMIŞ BİR ÖMÜR…

1947’de Türk Tarih Kurumu üyesi olan İnalcık, 1949’da İngiltere’ye gitti. Yaklaşık 2 yıl arşivlerde çalışmalar yapan İnalcık, mesleğinde kıymetli bir yeri olan Paul Wittek ile de Londra’da tanıştı.

1952 yılında profesör oldu. İstanbul’un fethinin 500’üncü yılı yaklaşıyordu. İnalcık, fetih üzerine Fatih üzerinde ağırlaştı. Fatih Evresi Üzerinde Tetkikler ve Vesikalar kitabını yayınladı.

ABD’DE 5 BAŞKA ÜNİVERSİTEDEN TEKLİF ALDI

1970’li senelerda emekli olan İnalcık, tam da o günlerde Amerika Birleşik Devletleri’ndeki 5 farklı üniversiteden teklif aldı.

bu biçimdece ömründe yaklaşık 20 yıl süren yeni bir periyot başladı. bu vakitte yetiştirdiği yüzlerce öğrenciye Osmanlı tarihini öğretti.


5 LİSAN BİLİYORDU

5 lisan bilen İnalcık, kendisi üzere Osmanlı tarihini çalışmak isteyenlere de tavsiyelerde bulundu.

İnalcık, “Avrupa arşivlerinde çalışsınlar, lisanları öğrensinler. Yabancı lisan hayli önemli. Osmanlı tarihi yapmak istiyorsanız önemli olarak kaynakları kullanarak üç Avrupa lisanı, iki şark Farsça ve Arapçayı kesinlikle öğrenmelisiniz.” dedi.

Ömrünün sonuna kadar daima çalışmaya, üretmeye devam eden İnalcık, 66 kitap, 500’ün üzerinde makale yazdı.

İnalcık, 25 Temmuz 2016’da vefat ettiğinde 100 yaşındaydı.


HALİL İNALCIK’I BİR DE İLBER ORTAYLI’DAN DİNLEYELİM

Öte yandan Prof. Dr. İlber Ortaylı, Halil İnalcık’ın vefatının beşinci yılında hocasını anlattı.

İnalcık ile aile dostu olduklarını bu niçinle epeyce genç yaşta kendisini tanıma fırsatı bulduğunu belirten Ortaylı, “İlk tanıştığımda çocuktum, asıl Mülkiyeye girdiğimde tanışmış sayıyorum. Kendisinde tarih babında aradığım soruların yanıtlarını buldum. Üslubu ve metodolojisi dikkatimi çekti. Türkiye’de her vakit bir amatör tarihçilik vardır, siyaset alanında, günlük hayatta gezilir. Metottan ve kaynaklardan uzak, hayli ezbere konuşmaya dayanır. bu biçimde bir hoca olmadığını anladım.” diye konuştu.

“ÖZGÜN BİR ÜSLUPTU, ŞAHSINA MÜNHASIRDI”

“Öbürleri zannediyorum kendilerini anlatma durumunda onun üzere değillerdi, onun kadar kendilerini tabir edemiyorlardı. Fuat Köprülü’nün değerli talebelerindendi ve motamot onun üzere bir edebi üslubu vardı. O özgün bir üsluptu, kendi şahsına münhasırdı. Kaynaklara inen tek tarihçi o değildi yani öbür hocalarımız da vardı. Ama onların içerisinde derhal anlaşılıyor ki mukayeseli hareket eden, öbür yeni kaynakları arayan bulan ve onları kullanan bir tanesiydi. Edebiyat bilgisi güçlüydi, Farsça divan okuyabilirdi. Bu da ona has bir özellikti. daha sonra esasen ortaya çıkmıştır ki bu muasır edebiyat tarihçilerimizden daha kuvvetli bir yanıydı. Edebi teknikleri âlâ bilen hatta yerine göre şiir yazabilen stilde bir tanesiydi. Şanslıydı, Abdülbaki Gölpınarlı’nın yanında talebelik yapabilmiştir.”



“DİL BAKIMINDAN ZENGİNDİ”

Eski Türk kuşaklarının Avrupa’ya çıkmakta şanslı olmadığını, dış dünyaya açılma talihine kolay sahip olamadıklarını anlatan Ortaylı, “Halil Hoca’nın da İkinci Cihan Harbi’nden daha sonraki senelera kadar bu biçimde bir bahtı olmadı fakat bu olmadı diye lisan öğrenmemiş değildi. Avrupa lisanlarını oturup, mükemmelen öğrenmişti. Lisan bakımından zengindi. Yeni kaynakları kullandı, yeni metotlarla dünyaya açıldı. Balkan tarihine yeni görüşler getirdi. Bu sayede de Halil Hoca oldu.” dedi.


“HALİL BEYEFENDİ DEMEK, AĞIR ÇALIŞAN BİR TÜRK DEMEKTİR”

Prof. Dr. Ortaylı, İnalcık’ın, daima çalışmaya ve tetkik etme erken yaşlarda başladığını vurgulayarak, “1939 mezunudur. 1941’de doktorasını vermiştir. Çalışamaya da ölünceye kadar devam etti. Çok meşhur bir tabir vardır, ‘100 sene yaşa 100 sene öğren’ diye gerçekten öyleydi. 90 yaşından daha sonra bile kalemi eline aldı. Halil Beyefendi demek, ağır çalışan bir Türk demektir.” tabirlerine yer verdi.

İnalcık’ın sıhhatine epey dikkat ettiğine vurgu yapan Ortaylı, şunları kaydetti:

“Sağlığı kadar çalışmasına da dikkat ederdi. Düzgün çalışan bir tanesiydi. Öğrenciyi ciddiye alırdı hayli şey öğretirdi, önemli olmalarını da beklerdi, sert bir hocaydı. Lisans ve doktora öğrencisiyle önemli olarak uğraşan, takip eden bırakın Türkiye’yi dünyada az bulunan profesörlerdendi. Ayrıyeten yormazdı da, toparlayan, teşvik eden bir hocaydı. esasen beşerler, yeterli bir hoca olduğunu 3 kıtada da söylüyor. Bizim için bir örnektir. Tarihçiler panteonunda yerini almıştır.”

 
Üst