kunteper
Member
ANKARA – AK Parti’nin uzun müddettir üzerinde çalıştığı seçim mevzuatında değişiklik teklifi temmuz ayı ortasında tatile girmesi beklenen Meclis gündeminde görünmüyor. MHP’ye sunulan taslak çalışmanın sonbahara kaldığı konuşulurken kimi yöneticiler değişiklik yapılmayabileceğini de belirtiyor.
Kurban Bayramının başlayacağı 20 Temmuz’dan evvel tatile girmesi beklenen Meclis’te 6 haftada 6 teklifin görüşülmesi planlanıyor. Bu teklifler İcra İflas Kanunu, Askeri Ceza Kanunu, Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanun, Turizmi Teşvik Kanunu, Hayvanları Müdafaa Kanunu ve 4. Yargı paketi olacak.
AK Parti kaynaklarından edinilen bilgiye bakılırsa seçim barajının düşürülmesi, hazine yardımının yeni belirlenecek barajı geçen partilere yapılması ve Yüksek Seçim Konseyi Kanunu’nda birtakım değişiklikler öngoren teklif çalışması ise çabucak hemen tamamlanmadı.
SEÇİM KANUNU DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN 1 YIL MÜHLET VAR
Anayasaya göre seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl ortasında yapılacak seçimlerde uygulanamıyor. Seçimlerin 2023 yılının haziran ayında yapılacağını öngoren AK Parti’ye göre kelam konusu değişikliği yapmak için yaklaşık 1 yıl vakit bulunuyor. AK Partili bir yetkilinin verdiği bilgiye bakılırsa çalışma kapsamında seçim barajının dünyadaki örnekleri; dar, daraltılmış bölge, D’Hondt, Ulusal Bakiye üzere farklı seçim sistemleri ve seçimi organize eden Yüksek Seçim Kurulu’nun bakılırsavleri ile ilgili konularda teknik değerlendirmeler yapıldı. Cumhurbaşkanının, “Detaylara girmeyin. Üzerinde çalıştığınız hususları MHP ile görüşün. Onlar da teklif ve tekliflerini iletsinler. sonrasındasında bunları yetkili heyetlerde konuştuktan daha sonra bir karara varalım” talimatı verdiği öğrenildi.
BARAJ DÜŞSÜN, 7’Lİ SEÇİM BÖLGESİ GELSİN
Kulislere yansıyan bilgilere göre AK Parti ve MHP seçim barajının yüzde 5’e düşürülmesi konusunda ortaklaştı. Seçimlerde yüzde 3 oy alan partiye hazine yardımı yapılırken bu oranın belirlenecek yeni baraja çekilmesi önerisi ise tartışılıyor. AK Parti’nin tartıştığı tekliflerden biri de her ilin 7 milletvekili çıkaracak biçimde seçim etraflarına bölünmesini önnazarann daraltılmış seçim bölgesi. çabucak hemen üzerinde uzlaşma sağlanmadığı bilinen teklife bakılırsa Türkiye 90-95 seçim etrafı olacak. Bu durumda 100’e yakın milletvekili olan İstanbul 14 bölgeye ayrılacak.
7’Lİ SEÇİM ÇERESİNDE AK PARTİ FAZLADAN 28 MİLLETVEKİLİ ÇIKARABİLİR
Edinilen bilgiye göre üzerinde çalışılan ve çeşitli simülasyonları yapılan sistemde hangi ilçelerin birleştirileceği farklı sonuçlara niye olacak. Örneğin CHP’nin yüksek oy aldığı Şişli-Beşiktaş’ın bir seçim bölgesi olması durumunda CHP 7 milletvekilinin tamamını alırken Şişli’nin Sarıyer’le birleştirilmesi durumunda milletvekili dağılımı yarı yarıya değişebiliyor. Edinilen bilgiye göre bu sistemde mevcut oy dağılımları üzerinden AK Parti 28 fazla milletvekili çıkarabiliyor. Lakin büyük partilere yarayacağı söz edilen bu sisteme MHP’nin sıcak bakmadığı biliniyor.
‘PARTİLERİN SİCİLİNİ DE YSK TUTSUN’
Seçim mevzuatı kapsamında ele alınan değişikliklerden birinin de Yüksek Seçim Konseyi (YSK) ile ilgili olduğu biliniyor. AK Parti’de seçimle ilgili tüm konularda YSK’nin karar vereceği bir sistemin olması gerektiği savunuluyor. Bu kapsamda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca teşkilatlanma, üyelik üzere konularda sicilleri tutulan siyasi partilerle ilgili bu süreçlerin YSK’ye dönemi öneriliyor. AK Parti’de bu hususta “Seçime ait mevzuatta farklı kurumlarda yetki olunca sorun yaşanabiliyor. İmkan var ise bunları YSK’de toplamakta yarar var. Partilerin teşkilatlanma, seçime girme yeterliliği üzere mevzuları da YSK takip edebilir” deniliyor.
‘İL-İLÇE SEÇİM KONSEYİ LİDERİ YARGIÇLAR İÇİN DE KARARI YSK VERSİN’ ÖNERİSİ
YSK’yi ilgilendiren kıymetli bir değişiklik önerisi de vilayet ve ilçe seçim konseylerinin başkanlıkları ile ilgili. Mevcut düzenlemede bu misyonu, vilayetlerin en kıdemli hâkimi üstlenirken bu nazaranvin de seçimleri yöneten YSK’ye verilmesi isteniyor. Fakat muhalefet seçim kanununda planlanan değişiklikler yapılırsa üzerinde en çok tartışma yaratacak bahsin bu olacağına dikkat çekiyor.
Bu hususta yapılacak muhtemel bir değişiklik için muhalefet cephesinde, “Seçimlerde il-ilçe seçim heyetlerinin kararları nihaidir. Bu hususta YSK üzerinden yetkilendirilme yapılması kelam konusu konseylerin kararlarının sorgulanmasına niye olur. Aslında YSK ortasında de hakim atamalarında ‘en kıdemli hakim’ kuralı ile YSK’ye takdir hakkı tanınmıyor. Bunu YSK üstlenirse tartışmalı her kararda kurum töhmet altında kalır” diyerek karşı çıkanlar var. “bu biçimde bir değişiklik her halükarda seçim güvenliğinin tartışılmasına niye olur. En başta seçime müdahale algısı yaratır” değerlendirmeleri yapılıyor.
DEĞİŞİKLİK ‘TERS TEPEBİLİR’ HESABI
Geçtiğimiz haftalarda MHP’ye sunulan taslak çalışma üzerinde iki partinin değerlendirmelerinin akabinde bir karara varılacak. Lakin yapılacak çalışmada ortaklaşma sağlansa dahi kelam konusu değişikliğin “Seçimlere müdahale” algısına yol açıp aksi tepebileceği hesapları da yapılıyor. AK Parti’de bu kapsamda çalışma devam etse de bir değişikliğe gidilmeyeceği değerlendirmeleri de yapılıyor.
Kurban Bayramının başlayacağı 20 Temmuz’dan evvel tatile girmesi beklenen Meclis’te 6 haftada 6 teklifin görüşülmesi planlanıyor. Bu teklifler İcra İflas Kanunu, Askeri Ceza Kanunu, Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanun, Turizmi Teşvik Kanunu, Hayvanları Müdafaa Kanunu ve 4. Yargı paketi olacak.
AK Parti kaynaklarından edinilen bilgiye bakılırsa seçim barajının düşürülmesi, hazine yardımının yeni belirlenecek barajı geçen partilere yapılması ve Yüksek Seçim Konseyi Kanunu’nda birtakım değişiklikler öngoren teklif çalışması ise çabucak hemen tamamlanmadı.
SEÇİM KANUNU DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN 1 YIL MÜHLET VAR
Anayasaya göre seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir yıl ortasında yapılacak seçimlerde uygulanamıyor. Seçimlerin 2023 yılının haziran ayında yapılacağını öngoren AK Parti’ye göre kelam konusu değişikliği yapmak için yaklaşık 1 yıl vakit bulunuyor. AK Partili bir yetkilinin verdiği bilgiye bakılırsa çalışma kapsamında seçim barajının dünyadaki örnekleri; dar, daraltılmış bölge, D’Hondt, Ulusal Bakiye üzere farklı seçim sistemleri ve seçimi organize eden Yüksek Seçim Kurulu’nun bakılırsavleri ile ilgili konularda teknik değerlendirmeler yapıldı. Cumhurbaşkanının, “Detaylara girmeyin. Üzerinde çalıştığınız hususları MHP ile görüşün. Onlar da teklif ve tekliflerini iletsinler. sonrasındasında bunları yetkili heyetlerde konuştuktan daha sonra bir karara varalım” talimatı verdiği öğrenildi.
BARAJ DÜŞSÜN, 7’Lİ SEÇİM BÖLGESİ GELSİN
Kulislere yansıyan bilgilere göre AK Parti ve MHP seçim barajının yüzde 5’e düşürülmesi konusunda ortaklaştı. Seçimlerde yüzde 3 oy alan partiye hazine yardımı yapılırken bu oranın belirlenecek yeni baraja çekilmesi önerisi ise tartışılıyor. AK Parti’nin tartıştığı tekliflerden biri de her ilin 7 milletvekili çıkaracak biçimde seçim etraflarına bölünmesini önnazarann daraltılmış seçim bölgesi. çabucak hemen üzerinde uzlaşma sağlanmadığı bilinen teklife bakılırsa Türkiye 90-95 seçim etrafı olacak. Bu durumda 100’e yakın milletvekili olan İstanbul 14 bölgeye ayrılacak.
7’Lİ SEÇİM ÇERESİNDE AK PARTİ FAZLADAN 28 MİLLETVEKİLİ ÇIKARABİLİR
Edinilen bilgiye göre üzerinde çalışılan ve çeşitli simülasyonları yapılan sistemde hangi ilçelerin birleştirileceği farklı sonuçlara niye olacak. Örneğin CHP’nin yüksek oy aldığı Şişli-Beşiktaş’ın bir seçim bölgesi olması durumunda CHP 7 milletvekilinin tamamını alırken Şişli’nin Sarıyer’le birleştirilmesi durumunda milletvekili dağılımı yarı yarıya değişebiliyor. Edinilen bilgiye göre bu sistemde mevcut oy dağılımları üzerinden AK Parti 28 fazla milletvekili çıkarabiliyor. Lakin büyük partilere yarayacağı söz edilen bu sisteme MHP’nin sıcak bakmadığı biliniyor.
‘PARTİLERİN SİCİLİNİ DE YSK TUTSUN’
Seçim mevzuatı kapsamında ele alınan değişikliklerden birinin de Yüksek Seçim Konseyi (YSK) ile ilgili olduğu biliniyor. AK Parti’de seçimle ilgili tüm konularda YSK’nin karar vereceği bir sistemin olması gerektiği savunuluyor. Bu kapsamda Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığınca teşkilatlanma, üyelik üzere konularda sicilleri tutulan siyasi partilerle ilgili bu süreçlerin YSK’ye dönemi öneriliyor. AK Parti’de bu hususta “Seçime ait mevzuatta farklı kurumlarda yetki olunca sorun yaşanabiliyor. İmkan var ise bunları YSK’de toplamakta yarar var. Partilerin teşkilatlanma, seçime girme yeterliliği üzere mevzuları da YSK takip edebilir” deniliyor.
‘İL-İLÇE SEÇİM KONSEYİ LİDERİ YARGIÇLAR İÇİN DE KARARI YSK VERSİN’ ÖNERİSİ
YSK’yi ilgilendiren kıymetli bir değişiklik önerisi de vilayet ve ilçe seçim konseylerinin başkanlıkları ile ilgili. Mevcut düzenlemede bu misyonu, vilayetlerin en kıdemli hâkimi üstlenirken bu nazaranvin de seçimleri yöneten YSK’ye verilmesi isteniyor. Fakat muhalefet seçim kanununda planlanan değişiklikler yapılırsa üzerinde en çok tartışma yaratacak bahsin bu olacağına dikkat çekiyor.
Bu hususta yapılacak muhtemel bir değişiklik için muhalefet cephesinde, “Seçimlerde il-ilçe seçim heyetlerinin kararları nihaidir. Bu hususta YSK üzerinden yetkilendirilme yapılması kelam konusu konseylerin kararlarının sorgulanmasına niye olur. Aslında YSK ortasında de hakim atamalarında ‘en kıdemli hakim’ kuralı ile YSK’ye takdir hakkı tanınmıyor. Bunu YSK üstlenirse tartışmalı her kararda kurum töhmet altında kalır” diyerek karşı çıkanlar var. “bu biçimde bir değişiklik her halükarda seçim güvenliğinin tartışılmasına niye olur. En başta seçime müdahale algısı yaratır” değerlendirmeleri yapılıyor.
DEĞİŞİKLİK ‘TERS TEPEBİLİR’ HESABI
Geçtiğimiz haftalarda MHP’ye sunulan taslak çalışma üzerinde iki partinin değerlendirmelerinin akabinde bir karara varılacak. Lakin yapılacak çalışmada ortaklaşma sağlansa dahi kelam konusu değişikliğin “Seçimlere müdahale” algısına yol açıp aksi tepebileceği hesapları da yapılıyor. AK Parti’de bu kapsamda çalışma devam etse de bir değişikliğe gidilmeyeceği değerlendirmeleri de yapılıyor.