kunteper
Member
ANKARA – Türkiye’de seçim güvenliği her periyot farklı tartışmalarla gündem oldu. Bugüne kadar çöpte yakılmış biçimde bulunan oylar, mühürsüz oy pusulalarının kabulü, oy sayımında usulsüzlük üzere birfazlaca sav tartışma yarattı. Bu tartışmalar, AK Parti ve MHP’nin hazırladığı yeni seçim yasasının TBMM’de kabul edilmesiyle daha da büyüdü.
Bilhassa seçim heyeti lider ve üyelerinin ‘en kıdemli hâkimler’ yerine birinci sınıf yargıçlar içinden ‘kura’ ile belirlenecek olması, ‘partili’ yargıçların suralara başkanlık edeceği’ yorumlarını birlikteinde getirdi.
Pekala, bir daha düzenlenen seçim yasası ‘seçim güvenliği’ açısından 2023 seçimlerini nasıl etkileyecek?
CHP Parti İçi Eğitim Sorumlusu Aytuğ Atıcı ve geçmiş periyot seçimlerinde Ankara’nın Oyları isimli kümede yer alan Avukat Mehmet Gülerman, yeni kanunla değişen kararları, seçim güvenliğine tesirlerini ve mümkün risklere karşı alınabilecek tedbirleri Gazete Duvar’a anlattı.
‘SEÇİM ÖNCESİ GÜVENLİK’ ÖNCELİKLİ MAKSAT
2023 seçimlerinde dikkate alınması gereken en kıymetli mevzunun seçim güvenliği olduğunu ve önlemlerin bu noktada artırılması gerektiğini tabir eden Aytuğ Atıcı’ya bakılırsa öncelikli amaç seçim öncesi ‘yığma’ seçmenlerin önüne geçmek.
Bu bakımdan partilerin mesken ziyaretleri yaparak durumu tespit edebileceklerini belirten Atıcı “Yüksek seçim Kurulu’ndaki kayıtlı seçmen listesiyle konutlardaki seçmen sayısı içinde bir fark olup olmadığı araştırılmalıdır. bir daha yığma seçmen açısından hayali binalar olup olmadığının denetimi gerekmektedir. bu biçimdece YSK’ya nazaran 8 seçmenin kayıtlı olduğu adreste hakikaten o denli bir bina var mı yok mu görülebilir” dedi.
‘ASIL RİSKLER, YÜKSEK SEÇİM ŞURASI GENELGESİYLE ORTAYA ÇIKACAK’
Mehmet Gülerman’a göre de seçim güvenliği noktasındaki asıl riskler, Yüksek Seçim Konseyi (YSK) genelgesiyle ortaya çıkacak.
YSK’nin, seçimde mühürsüz oyların geçerli sayılması, İstanbul’da seçimin iptali üzere hukuksuz kararlar alabildiğini vurgulayan Gülerman, tüm risklerin şimdiden öngörülmesinin ise epeyce mümkün olmadığı görüşünde. Fakat Yüksek Seçim Kurulu’nun değişen yasa tarafında ve devrin kurallarına uygun bir genelge yayınlamasının da beklenen olduğunu söyleyen Gülerman “Bu kanun değişikliği tüzel kıymetlerden çok siyasi emellerle yapılan bir düzenleme. O yüzden YSK’nın da bu istikamette bir genelge yayınlaması kestirim edilmesi güç bir durum değil. Tabi hem de evvelki seçimlerdeki riskler önümüzdeki seçimler ortasında geçerli olacak” dedi.
‘SEÇİM GÜVENLİĞİNDE ANAHTAR UYGUN ÖRGÜTLENME’
Atıcı’ya bakılırsa seçim güvenliğinde en büyük sıkıntılar seçim sırasında ve oy pusulalarının vilayet seçim şuralarına taşındığı süreçlerde yaşanıyor. Atıcı bu risklerle ilgili şunları söylemiş oldu:
“Kabine birkaç kişinin girmesi, tekrarlanmış oy kullanılması (bir kişinin yine oy kullanımı), sayım yapılırken AK Parti’nin geçersiz oylarının geçerli sayılması ya da muhalefetin geçerli oylarının geçersiz sayılması üzere riskler vardır. beraberinde ilçe seçim konseylerinde birleştirme tutanakları yapılırken maddi yanlışlar olabilir. Siyasi partiler seçim güvenliğini en üst düzeye çıkarmak için bu üzere risklere karşı sandık şurası bakılırsavlilerini bilgilendirmeli ve usulsüzlükleri tutanak altına alınmalı. Partiler seçimde uygun organize olarak ıslak imzalı tutanakları kayıt altına almalı ve YSK ile karşılaştırılmalı. Bu seçimde ‘seçim güvenliği’ Türkiye’nin gündemi olacak.”
Avukat Gülerman da seçim güvenliğinde anahtarın, siyasi partilerin ve bağımsız kümelerin düzgün örgütlenmesi olacağını söylemiş oldu. İstanbul seçimlerinin bu mevzuda ‘olumlu’ bir örnek olduğuna vurgu yapan Gülerman, bilhassa partilerin seçim günü sandık başındaki yaygın ve sağlıklı örgütlenmesinin seçim güvenliği bakımından son derece kıymetli olduğunu tabir etti.
SEÇİM KONSEYLERİNİN DEĞİŞMESİ SEÇİM GÜVENLİĞİNİ NASIL TESİRLER?
TBMM’de kabul edilerek maddeleşen seçim maddesiyle seçim heyetleri için en kıdemli hâkim koşulu ortadan kalktı. Seçim heyeti lider ve üyelerinin birinci sınıf yargıçlar içinden kura ile belirlenmesinin de seçim daha sonrası itirazlar noktasında riskli olduğuna dikkat çeken Atıcı, bu mevzuda şu değerlendirmede bulundu:
“AK Parti kendi vilayet ve ilçe liderleri içindeki avukatları bir süre evvel savcı-hâkim yapmıştı. Onların değerli bir kısmı artık birinci sınıfa ayrıldı. bu biçimdece daha evvel AK Parti’ye kayıtlı olan birinci sınıf hâkim sayısı epeyce fazla arttı. AK Parti de bu yüzden daha evvel vilayet, ilçe lideri olan yargıçları vilayet seçim şuralarının başına getirmeye çalışıyor. Bu seçim daha sonrası itirazların büyük oranda reddedebileceği manasına geliyor. ötürüsıyla iş, vilayet seçim şuralarına gelmeden büyük bir oy farkıyla seçimi kazanıp vilayet seçim konseyinde Tayyip Erdoğan otursa bile elinden bir şey gelmeyecek duruma getirmekte. Burada da kıymetli nokta partilerin vilayet seçim şurası temsilcilerinin itiraz süreçlerine dair kuvvetli bir biçimde eğitilmesi olacak.”
Gülerman ise seçim konseylerinin yapısını düzenleyen kararı seçim daha sonrası itirazlar üzerinden kıymetlendirdi, “Birinci sınıf yargıçlar tarafınca verilecek kararlar evvelki senelera oranla daha epeyce türel risk yaratabilir. O yüzden seçim anındaki güvenlik, yöntemsiz görülen bir durum karşısında anında refleks göstermek hayli önemli” ikazında bulundu.
DOĞU VE GÜNEYDOĞUDA SEÇİM GÜVENLİĞİ
Geçmiş devirlerdeki seçimlerde doğu vilayetlerinde toplu oy kullanması, kolluğun sandık nazaranvlilerini sandıktan uzaklaştırması üzere meseleler yaşandı. Atıcı bu problemlerle ilgili de şunları söylemiş oldu:
“Açıkçası sandıkta yapılan hilelerin seçim sonuçlarını hayli ağır bir biçimde değiştirmediği kanaatindeyim. olağan olarak seçim başa baş gidiyorsa bir tek oy bile kıymetlidir. Doğu ve Güneydoğu bölgeleri boş değildir. O bölgelerde CHP başta olmak üzere tüm partiler sandıkları bekliyor. Sandık heyetine üye bildirme hakkı olan bir parti, öteki partiden müşahit ve sandık bakılırsavlisi bakılırsavlendirebiliyor. örneğin Diyarbakır’da gereğince CHP’li bulamadığımız durumda sandığı korumak üzere bir öbür partiden insanı da gorevlendirebiliyoruz. Yeni kanunla bu duruma istek getirildi. Sandıkları korumak noktasında tüm muhalefet partilerin ortak çalışması kıymetli olacak.”
Bilhassa seçim heyeti lider ve üyelerinin ‘en kıdemli hâkimler’ yerine birinci sınıf yargıçlar içinden ‘kura’ ile belirlenecek olması, ‘partili’ yargıçların suralara başkanlık edeceği’ yorumlarını birlikteinde getirdi.
Pekala, bir daha düzenlenen seçim yasası ‘seçim güvenliği’ açısından 2023 seçimlerini nasıl etkileyecek?
CHP Parti İçi Eğitim Sorumlusu Aytuğ Atıcı ve geçmiş periyot seçimlerinde Ankara’nın Oyları isimli kümede yer alan Avukat Mehmet Gülerman, yeni kanunla değişen kararları, seçim güvenliğine tesirlerini ve mümkün risklere karşı alınabilecek tedbirleri Gazete Duvar’a anlattı.
‘SEÇİM ÖNCESİ GÜVENLİK’ ÖNCELİKLİ MAKSAT
2023 seçimlerinde dikkate alınması gereken en kıymetli mevzunun seçim güvenliği olduğunu ve önlemlerin bu noktada artırılması gerektiğini tabir eden Aytuğ Atıcı’ya bakılırsa öncelikli amaç seçim öncesi ‘yığma’ seçmenlerin önüne geçmek.
Bu bakımdan partilerin mesken ziyaretleri yaparak durumu tespit edebileceklerini belirten Atıcı “Yüksek seçim Kurulu’ndaki kayıtlı seçmen listesiyle konutlardaki seçmen sayısı içinde bir fark olup olmadığı araştırılmalıdır. bir daha yığma seçmen açısından hayali binalar olup olmadığının denetimi gerekmektedir. bu biçimdece YSK’ya nazaran 8 seçmenin kayıtlı olduğu adreste hakikaten o denli bir bina var mı yok mu görülebilir” dedi.
‘ASIL RİSKLER, YÜKSEK SEÇİM ŞURASI GENELGESİYLE ORTAYA ÇIKACAK’
Mehmet Gülerman’a göre de seçim güvenliği noktasındaki asıl riskler, Yüksek Seçim Konseyi (YSK) genelgesiyle ortaya çıkacak.
YSK’nin, seçimde mühürsüz oyların geçerli sayılması, İstanbul’da seçimin iptali üzere hukuksuz kararlar alabildiğini vurgulayan Gülerman, tüm risklerin şimdiden öngörülmesinin ise epeyce mümkün olmadığı görüşünde. Fakat Yüksek Seçim Kurulu’nun değişen yasa tarafında ve devrin kurallarına uygun bir genelge yayınlamasının da beklenen olduğunu söyleyen Gülerman “Bu kanun değişikliği tüzel kıymetlerden çok siyasi emellerle yapılan bir düzenleme. O yüzden YSK’nın da bu istikamette bir genelge yayınlaması kestirim edilmesi güç bir durum değil. Tabi hem de evvelki seçimlerdeki riskler önümüzdeki seçimler ortasında geçerli olacak” dedi.
‘SEÇİM GÜVENLİĞİNDE ANAHTAR UYGUN ÖRGÜTLENME’
Atıcı’ya bakılırsa seçim güvenliğinde en büyük sıkıntılar seçim sırasında ve oy pusulalarının vilayet seçim şuralarına taşındığı süreçlerde yaşanıyor. Atıcı bu risklerle ilgili şunları söylemiş oldu:
“Kabine birkaç kişinin girmesi, tekrarlanmış oy kullanılması (bir kişinin yine oy kullanımı), sayım yapılırken AK Parti’nin geçersiz oylarının geçerli sayılması ya da muhalefetin geçerli oylarının geçersiz sayılması üzere riskler vardır. beraberinde ilçe seçim konseylerinde birleştirme tutanakları yapılırken maddi yanlışlar olabilir. Siyasi partiler seçim güvenliğini en üst düzeye çıkarmak için bu üzere risklere karşı sandık şurası bakılırsavlilerini bilgilendirmeli ve usulsüzlükleri tutanak altına alınmalı. Partiler seçimde uygun organize olarak ıslak imzalı tutanakları kayıt altına almalı ve YSK ile karşılaştırılmalı. Bu seçimde ‘seçim güvenliği’ Türkiye’nin gündemi olacak.”
Avukat Gülerman da seçim güvenliğinde anahtarın, siyasi partilerin ve bağımsız kümelerin düzgün örgütlenmesi olacağını söylemiş oldu. İstanbul seçimlerinin bu mevzuda ‘olumlu’ bir örnek olduğuna vurgu yapan Gülerman, bilhassa partilerin seçim günü sandık başındaki yaygın ve sağlıklı örgütlenmesinin seçim güvenliği bakımından son derece kıymetli olduğunu tabir etti.
SEÇİM KONSEYLERİNİN DEĞİŞMESİ SEÇİM GÜVENLİĞİNİ NASIL TESİRLER?
TBMM’de kabul edilerek maddeleşen seçim maddesiyle seçim heyetleri için en kıdemli hâkim koşulu ortadan kalktı. Seçim heyeti lider ve üyelerinin birinci sınıf yargıçlar içinden kura ile belirlenmesinin de seçim daha sonrası itirazlar noktasında riskli olduğuna dikkat çeken Atıcı, bu mevzuda şu değerlendirmede bulundu:
“AK Parti kendi vilayet ve ilçe liderleri içindeki avukatları bir süre evvel savcı-hâkim yapmıştı. Onların değerli bir kısmı artık birinci sınıfa ayrıldı. bu biçimdece daha evvel AK Parti’ye kayıtlı olan birinci sınıf hâkim sayısı epeyce fazla arttı. AK Parti de bu yüzden daha evvel vilayet, ilçe lideri olan yargıçları vilayet seçim şuralarının başına getirmeye çalışıyor. Bu seçim daha sonrası itirazların büyük oranda reddedebileceği manasına geliyor. ötürüsıyla iş, vilayet seçim şuralarına gelmeden büyük bir oy farkıyla seçimi kazanıp vilayet seçim konseyinde Tayyip Erdoğan otursa bile elinden bir şey gelmeyecek duruma getirmekte. Burada da kıymetli nokta partilerin vilayet seçim şurası temsilcilerinin itiraz süreçlerine dair kuvvetli bir biçimde eğitilmesi olacak.”
Gülerman ise seçim konseylerinin yapısını düzenleyen kararı seçim daha sonrası itirazlar üzerinden kıymetlendirdi, “Birinci sınıf yargıçlar tarafınca verilecek kararlar evvelki senelera oranla daha epeyce türel risk yaratabilir. O yüzden seçim anındaki güvenlik, yöntemsiz görülen bir durum karşısında anında refleks göstermek hayli önemli” ikazında bulundu.
DOĞU VE GÜNEYDOĞUDA SEÇİM GÜVENLİĞİ
Geçmiş devirlerdeki seçimlerde doğu vilayetlerinde toplu oy kullanması, kolluğun sandık nazaranvlilerini sandıktan uzaklaştırması üzere meseleler yaşandı. Atıcı bu problemlerle ilgili de şunları söylemiş oldu:
“Açıkçası sandıkta yapılan hilelerin seçim sonuçlarını hayli ağır bir biçimde değiştirmediği kanaatindeyim. olağan olarak seçim başa baş gidiyorsa bir tek oy bile kıymetlidir. Doğu ve Güneydoğu bölgeleri boş değildir. O bölgelerde CHP başta olmak üzere tüm partiler sandıkları bekliyor. Sandık heyetine üye bildirme hakkı olan bir parti, öteki partiden müşahit ve sandık bakılırsavlisi bakılırsavlendirebiliyor. örneğin Diyarbakır’da gereğince CHP’li bulamadığımız durumda sandığı korumak üzere bir öbür partiden insanı da gorevlendirebiliyoruz. Yeni kanunla bu duruma istek getirildi. Sandıkları korumak noktasında tüm muhalefet partilerin ortak çalışması kıymetli olacak.”