Rıdvan Turan: Bu bütçe onları ayakta tutmaya yetmeyecek

kunteper

Member
ANKARA – TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2023 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu Teklifi’nin görüşmeleri bakanların sunumlarıyla sürüyor.

Seçimlerdilk evvelki son bütçenin gelir ve harcama kalemleri kurul görüşmelerinde muhalefetin reaksiyonuna niye oluyor. Bütçe tercihinin toplumdan yana olmadığını savunan muhalefet, bütçenin enflasyonu “itiraf ettiğini” belirtiyor.



Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nun HDP’li Üyesi, Mersin Milletvekili Rıdvan Turan’a göre bütçe görüşmelerinde iktidarın gardı fazlaca düşük durumda. Bütçe tercihlerinin kökten değişmesi gerektiğini, istikrarın olmadığını belirten Turan, “Bu bütçenin çabucak hemen mürekkep kurumadan tarihin çöp sepetine gönderilmesi mümkünlüğü son derece yüksek. İktidar benden daha sonrası tufan bakış açısıyla bakıyor” dedi.

Kur Muhafazalı Mevduat uygulamasının “saatli bomba” üzere olduğunu ve ne vakit patlayacağının bilinmediğini, “savaş harcamalarının” alıp başını gittiğini söyleyen HDP’li Turan’ın sorularımıza karşılıkları şöyle:

Meclis’te bütçe görüşmeleri devam ediyor. İktidar tarafınca Meclis’e sunulan bu bütçeyi siz nasıl tanımlıyorsunuz? Bu bütçeye bir isim verecek olsanız bu ne olurdu?

Bu bütçe AKP’nin ayakta kalmaya çalışma bütçesi. Zira bütçe harcamaları dikkate alındığında, bilhassa vermeyi düşündükleri açık dikkate alındığında AKP son periyotta siyaseten kaybetmiş olduğunu, yeniden üretebilmek için bir bütçe planlaması yapmış olduğunu gorebiliyorsunuz. Bütçeler sınıfsal metinler. Kurulda bunların tek tek görülmesine ve siyaset dışı kıymetlendirilmesine bilhassa AKP cenahından ikazlar geliyor. Bunlar sınıfsal metinler zira zenginlik aracı olan bir devletin önümüzdeki periyotta hangi evvelare nazaran harcama yapacağını gösteriyor. Bu bütçe halkın gelirini cebinden alan, azınlığın cebine koyan bir niteliğe sahip. AKP yirmi yıldır bütçe yapıyor. Bunların hepsi kuşkusuz sınıfsal içeriğe sahiptir fakat gelinen noktada artık bir can havli hali var. İktidar açısından hayatta kalma bütçesi fakat siyasi ve iktisadi datalar gösteriyor ki bu bütçe onları ayakta tutmaya yetmeyecek.

HDP Mersin Milletvekili Rıdvan Turan.

‘KİMİN ELİNDEYSE YANSIN DUYGUSU HAKİM’

Bu ‘ayakta kalma’ halini seçim bağlamında mı söylüyorsunuz?


Tabii. Ülkenin makro ekonomik göstergeleri berbat durumda. Dış ticari ve cari açık almış başını gidiyor. Cari açık finanse etmek için ne olduğunu bizim de bilmediğimiz bir kaynak kullanılıyor. Şimdiden 28 milyar civarında devası bir şeye ulaşması aslına bakarsan başlı başına bir soru işareti. Bu ekonomik bilgiler, yani yüksek işsizlik, yüksek enflasyon, yüksek kur üzere, bu biçimde gittiği şartta AKP’nin iktisadi olarak istek üretmesinin mümkün olmadığını görüyoruz. Önümüzdeki periyoda ait olarak planladıkları ve yapmayı düşündükleri şey kamu harcamalarının artacağı, kredi musluklarının düzgünce açılacağı, ötürüsıyla büyümenin daha olumlu bir surece evrileceği, az ya da epey enflasyonun düşeceği bir tablo. Yüzde 65’ler civarında büyük olasılıkla bir enflasyon olacak. Bunu da artlarına almak suretiyle diyecekler ki ‘Ekonomiyi görüyorsunuz. Oldukça toparlamış durumdayız.’ aslına bakarsanız bütçede öngörülen açık, enflasyon bütçesi olduğunu da gösteriyor. Bu kelam konusu olan şeylerin tümü seçime gerçek gidildiği süreçte AKP açısından yeniden oy satın almak için kullanılacak bir aparat olacak. daha sonrasında ne olur fazlaca ilgilenmiyorlar. ‘İktidar bizde kalırsa bir halde bakacağız ‘diyorlar. Kaybedilirse de kimin elindeyse yansın duygusu son derece hakim.

‘DENGE YOK, KENDİ LEHLERİNE YAPTIKLARI BÜTÇE VAR’

Siz bu bütçeyi inceliyorsunuz ve itirazlarınızı komite toplantılarında lisana getiriyorsunuz. Size göre bu bütçede en büyük eksik nedir?


Bu bütçe son derece yabanî bir halde sınıfsal durumu ortaya koyan bir bütçe. Kapitalist devletler bir geliri bir daha paylaştırma aracıdırlar lakin burada bu özellik hayli daha ortaya çıkmış ve fazlaca daha besbelli hale gelmiş. Geniş kısımlardan topladıklarını bir kesitin cebine koyarken, Kur Muhafazalı Mevduat üzere bir ucube transfer aracı kullanıyorlar. Her zamankinden daha radikal bir tavır içerisindeler. Devletler az ya da epeyce sınıfsal kısımların epeyce fazla itiraz etmeyecekleri bir istikrar durumuna dikkat ederler. İstikrar durumu da yok. Kendi lehlerinde yaptıkları bütçe var.

‘ÇAĞ ATLATTIKLARINDAN BAHSEDİYORLAR’

Bütçe görüşmelerini yapıyoruz bakanlar geliyorlar. Bize enflasyon oranının artırılıp, arttırılmadığını, hangi toplumsal bölüme bu paranın kaynak olarak aktarılacağını konuşacaklarına AKP’nin yeni yüzyıl manifestosundan ya da nasıl memlekete çağ atlattıklarından bahsediyorlar. Yani güzelce ideolojik hürriyete, AKP propagandasına dönüşmüş ve içerisindeki gerçek durum büsbütün göz gerisi edilmiş durumda.

‘İKTİDARIN GARDI ÇOK DÜŞÜK’

Bakanların sunumları sırasında geçmiş senelerdaki üzere ağır bir tartışma da yaşanmıyor sanırım?


Ben iktidarın gardının hayli düşük olduğunu düşünüyorum. Muhalefetin de kâfi bir performansa sahip olduğu kanısında değilim. Bir kez iktidar cenahında olağanüstü bir entelektüel yetersizlik var. Her bahiste yaptığımız eleştiriyi terör parantezine alarak cevaplama çabası var. Gençler için bir şey söyleriz onu bir formda yaftalarlar. Bayanlar için bir daha misal halde. Artık parlamento kıymetli ölçüde seçim odaklı olarak faaliyet göstermeye başlamış. Seçim her vakit baş faktördür. Plan bütçe görüşmelerinde bilhassa iktidarın reflekslerini, tepkilerini en çok belirleyen şey günün sonunda seçimin göründüğü. ötürüsıyla ona dönük hesapların, halkın refahını ilgilendiren hesapların epeyce daha ötesine geçmiş olması niçiniyle bu biçimde düşük bir gard durumu kelam konusu.

‘BÜTÇEDE BU KADAR AÇIK VERMEK ENFLASYON FAKTÖRÜ OLARAK GERİ DÖNECEK’

Bütçe için bir maksat belirleniyor. Geçtiğimiz sene bu maksada uyulmadığını, Meclis’e orta bütçe geldiğini gördük. Sizce bu amaç tutacak mı yoksa hayli oldukca daha farklı bir durum mu açığa çıkacak?


Bunu iktidar önemsemiyor. İktidarın önemsediği şey bu iş bitsin gitsin. Geçen sene daha Genel Konsey evresi bitmeden kur artışıyla bütçe manasını yitirmişti. Biz bu biçimde ‘Bu bütçe manasını yitirdi’ demiştik. Sonuçta bir daha bir ek bütçe yapılmak zorunda kalındı. Bu risk bir daha var. Şu anda kur daha sakin gidiyor. Fakat sizin ekonomik olarak dayanımınız bu kadar zayıfken, iktisat bilimine takla attıran her gün yeni yol ve yollara girişiyorken yeni kur ataklarının, kur şoklarının olmayacağını öngörmek mümkün değil. Bu bütçe bir taraftan da bu biçimde bir sakatlığa sahip bir bütçe. Öte taraftan önemli bir enflasyon sorunu var. Bütçede bu kadar açık vermek de bir enflasyon faktörü olarak geri dönecek.

‘BÜTÇENİN MÜREKKEP KURUMADAN ÇÖP SEPETİNE GÖNDERİLME MÜMKÜNLÜĞÜ YÜKSEK’

İşçi sınıfı ve fakirler başta olmak üzere toplumun hayatı maliyet krizi haline dönüşmüş durumda. sıradan bir enflasyondan burada bahsetmiyoruz. Bu da bütçenin kısa müddette manasını yitireceğini gösteriyor. Bu bütçenin çabucak hemen mürekkep kurumadan tarihin çöp sepetine gönderilmesi mümkünlüğü son derece yüksek. İktidar benden daha sonrası tufan bakış açısıyla bakıyor. ötürüsıyla temel meseleleri çözmek için inzibati değerler ya da pansuman tedbirler değil sahiden yapısal birtakım değişikliklere bu memlekette gereksinim var. Bu da yapılmayacağı göz önünde bulundurulduğu için Türkiye’nin makro ekonomik göstergelerinin daha büyük bir durumda önümüzdeki devir bozulacağını, bütçe istikrarının daha da yerle yeksan edeceğini bugünden bakılırsabiliyoruz.

‘BÜTÜN TERCİHLERİN KÖKTEN DEĞİŞMESİ GEREKİYOR’

HDP açıklamalarında iktidarda kelam sahibi olacağına dönük tezini ortaya koyuyor. Bu bütçe haziran ayında yapılacak bir seçimden daha sonra tahminen de yeni bir iktidar tarafınca kullanılacak. Nasıl bir durum ortaya çıkacak? Revize mi edilmesi gerekecek?


Büyük ihtimalle gerekecek. Ancak problem revizyonla çözülebilir bir problem olmanın hayli ötesinde. Bu toplumsal bir sorun. Bütün tercihlerin kökten değişmesi gerekiyor. Şimdiye kadar bütün bütçeler çoğunluktan alıp, azınlığı vasıllaştırmaya dönük hazırlandı. Bizim buradaki teklifimiz, bu denklemin tam bilakis çevrilmesi. İnanılmaz bir rant var. Muazzam servetler. Bu servetlerin, rantın vergilendirilmediğini daha epeyce KDV, ÖTV üzere vergiler ötürüsıyla alt sınıflardan toplandığını görüyoruz.

‘TEK ADAM REJİMİNİN PARALEL HAZİNESİ VAR’

Savaş harcamaları almış başını gidiyor. İHA, SİHA edebiyatı her yeri tutmuş durumda. Bu ülkenin kaynakları epey bonkör bir formda tanka, füzelere, silaha gittiğinden dolayı diğer denklemi aksine çevirmek lazım. Bu savunma harcamalarının azaltılması gerekir. Tek adam rejiminin Varlık Fonu üzere paralel hazinesi var. Bir kez Varlık Fonu’nun kapatılması gerekir. Yandaşlara verilen bir ekip kamu ihaleleri var. Bunlardan olağanüstü kamu kaynaklarını tabir yerindeyse hortumluyorlar. Bunlara son verilmesi ve bu yolsuzlukların hesabının sorulması gerekir.

‘UÇANI VAR, YÜRÜYENİ VAR, KAÇANI VAR’

Kamu kaynakları iktidar eliyle yandaş derneklere, vakıflara peşkeş çekiliyor bunların ortadan kaldırılması lazım. Sağa sola saray yapılıyor. Uçanı var, yürüyeni var, kaçanı var. Bunların bitmiş oldurilmesi lazım. Bunların halka açılması lazım. Filoların satılması lazım. Saray’ın kullandığı ve ne olduğunu bilmediğimiz örtülü ödenek kalemlerinin ortadan kaldırılması lazım. Sermayenin birtakım vergi cennetlerine kaçırdığı kaynaklar var. Bu kaynakları kesinlikle getirilmesi ve vergilendirilmesi lazım. Servete ve gelire nazaran oranlı bir vergi siyasetine gereksinimimiz var.

‘KUR MUHAFAZALI MEVZUAT SAATLİ BOMBA ÜZERE, NE VAKİT PATLAYACAK BİLMİYORUZ’

Kur Muhafazalı Mevduat diye bir ucube var. Buna bir son vermek lazım. Bu Türkiye iktisadının altında konulmuş saatli bomba üzere. Ne vakit patlayacağını sahiden bilmiyoruz. Şimdilerde kurun sakin gitmesiyle birlikte bir sessizlik var lakin yarın bir gün yeni bir kur şokuyla kamudan ne kadar kaynak gideceğini bilmiyoruz. Merkez Bankası ser veriyor, sır vermiyor. Asla bu mevzuda bir açıklama yapmıyor. Günün sonunda bu büyük sermayelere uygulanan vergi muafiyetlerinin, istisnaların, indirimlerin ve vergi aflarının bitmiş oldurileceği, kâra, faize ve servet gelirlerine tanınan ayrıcalıkların bir biçimde ortadan kaldırılacağı ve büyük sermayelerin servetlerinin vergilendireceği bir düzenlemeye gereksinim var. Diyeceksiniz ki sizin bu antikapitalist politikalarınız yeni iktidar tarafınca ne kadar tolere edilir? Buna vereceğim bir yanıt yok fakat bunlar ülkede işçilerin ve emekçilerin daha insanca yaşayabilmeleri için gerekli taban şeylerdir. O sebeple yarın, seçimden daha sonra siyasetin neresinde olursak olalım bu siyasetleri iktisat alanında savunmaya devam edeceğiz.

‘GÖRÜŞMELERİN NAKLEN YAYINLANMASI İÇİN ÖNERGE VERİYORUZ’

Biz bütçenin her oturumunda bu bütçe görüşmelerinin naklen televizyonlarda yayınlanması için önerge veriyoruz. Konuşmalar yapıyoruz. Yöntem hakkında kelam alıyoruz lakin bunlar çeşitli münasebetlerde hiç bir halde gerçekleştirilemiyor. halbuki bütçe denen şey vatandaşın kendi cebinden çıkan paranın nereye nasıl harcanacağı, hangi evvelarin alınacağı konusunda bir inisiyatife sahip olmasıdır.

‘SINIFSAL BİR PROBLEM OLARAK GÖRÜYORUZ’

İktidarın bütçeyi topluma fazlaca açık anlatmadığını tabir ediyorsunuz. Siz topluma bu bütçeyi nasıl anlatırsınız?


Bu ısrarla iktidar tarafınca halktan saklanıyor. Biz bütçe buluşmaları yapıyoruz. Bütçe öncesinde Türkiye’nin muhtevi kentlerine gittik. Bir dokumacılık atölyesine gittik, köylere gittik, şantiyelere gittik ve oradaki çalışanlarla toplantı yaptık. ‘Siz dedik ne görmek’ istiyorsunuz? Oralardan aldığımız teklifleri bir ortaya getirdik. Bütçede o bölümlerin taleplerini söz ediyoruz. Kendimizi onların politik temsilcisi olarak görüyoruz. Biz bu bütçeye tekliflerimizi halkın en geniş kesitleriyle yaptık. Teknik bir sıkıntı olarak görmüyoruz, sınıfsal bir sorun olarak görüyoruz.

‘BÜTÇENİN SOKAKLA BULUŞMASI GEREKİYOR’

Bu vicdansız bütçeyi, sınıfsal olarak bir azınlığa hizmet eden bütçeyi ortadan kaldırıp, halkın geneline teşkil edebilmemizin tek yolu ve tekniği alanlarda uğraş etmektir. Öğretmenlik Meslek Kanunu’na ait öğretmenlerimiz sokaklardalar. Tam gerçek olan eksen budur. Yoksa bütçe sorununu Meclis’in iki duvarı ortasını sıkıştırırsanız ve halkın da nazarından bunu iktidarın yaptığı üzere saklarsanız bu bu biçimde teknik bir sorun olarak geçer sarfiyat. halbuki bütçenin sokakla buluşması gerekiyor. Köylüyle, emekçiyle, bayanla, gençle buluşması gerekiyor. Anca bu biçimde sonuç elde edilebileceğini düşünüyoruz.
 
Üst