kunteper
Member
Türkiye’de yoksullukla ilgili araştırmalara göre ‘en yoksul’ olarak daima Romanlar karşımıza çıkıyor. bir daha Türkiye’nin en örgütsüz ve siyasallaşmadan uzak halkı olarak da Romanlar öne çıkıyor. Hem toplum tıpkı zamandavlet tarafınca dışlanma, Romanları toplumdan uzak izole bir yaşama itmiş görünüyor. O denli ki bu kapalılık, dışarıdan evlilikleri yasakladı, çocuk evliliklerinin önünü açtı.
Yalnızca bununla da kalmadı, Romanların yaşadığı mahalleler ‘kentsel dönüşüm’ ismi altında yıkıldı, kültürleri yok edildi, kentin dışına sürüldü. Vergi veriyorlar lakin devlet tarafınca görülmüyorlar. Romanlar yalnızca seçim vakit içinderında hatırlanıyor. Bu onların yoksulluklarından yararlanarak, bir oy deposuna dönüştürülmelerine niye oldu. Örgütlü olmadıkları için oyları pazarlık konusu bile olamadı.
Seçim vakti yaklaşırken, partililer mahallelerine uğradı, kaldıkları çadırlara girdi, yoksulluklarından oy devşirmek için onlara makarna, kömür ve birkaç aylık besin yardımı kelamı verdi. Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı, birinci kere 2016 yılında Romanların daha güzel kurallarda yaşamaları için ‘Roman Vatandaşlara Yönelik Strateji Belgesi’ni hazırladı. Bu 5 yıllık yol haritasında yapılacaklar bilgileri olarak listelendi.
Buna göre Roman vatandaşların sosyoekonomik profilleri, kamu hizmetlerine ve temel haklara erişimleri, beklentileri ve muhtaçlıkları üzerine saha araştırmaları yapılacak, Roman vatandaşlara yönelik toplumda rastlanan önyargıların giderilmesi için kamuoyu bilgilendirilecek, temel hizmet sunan çalışana eğitimler verilecek, Romanların ağır yaşadığı bölgelerde iş piyasası tahlilleri ve istihdam araştırmaları yapılarak, istihdam hizmetlerinde ve mesleksel eğitimde evvelarin ve içeriklerin belirlenmesi sağlanacak, çocuğun ve ailenin okula devam konusunda farkındalık seviyeleri artırılacak ve çocuk işçiliğinin önlenmesi konusunda daha sıkı önlemlerin alınması sağlanacaktı. Ayrıyeten Roman vatandaşların ağır yaşadıkları mahallelerden başlanmak üzere ufak tadilatlarla şartları iyileştirilebilecek konutlar tespit edilerek bu konutların uygunlaştırılması için çalışmalar başlatılacak, oturulmayacak durumda olan yahut kentsel dönüşüm kapsamına giren konutlarda yaşayanlar için planlanacak konut projelerinde onların ömür biçimleri ve talepleri dikkate alınacak ve bu çerçevede bahçe tarımı yapmaya müsait, müstakil konut projeleri hayata geçirilecek, toplumsal hizmet gereksinimi bulunan engelli, yaşlı üzere dezavantajlı kümelerin sahip oldukları haklar ile toplumsal cinsiyet eşitliği ve erken yaşta evlilikler konusunda bilinçlendirici kampanyalar yürütülecekti. Lakin bu plan kağıt üzerinde kaldı.
Romanlara bugüne kadar devlet ve iktidarlar tarafınca niye sırt çevrildiğini, niye örgütlü olmadıklarını ve yoksulluklarını Türkiye’nin birinci Roman milletvekili olan Özcan Purçu ile konuştuk. İşte CHP İzmir Milletvekili Purçu’nun anlattıkları…
Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı, 2016 yılında ‘Roman Vatandaşlara Yönelik Strateji Belgesi’ni hazırladı. 2016 ile 2021 içinde yapılacakların listelendiği bu aksiyon planında eğitim, istihdam, barınma ve sıhhat alanında iyileştirmelere ve tahlil üretmeye yönelik çalışmalar yapılacaktı. Hareket planının hazırlanmasının üzerinden 6 yıl 2 ay geçti. Bu mühlet zarfında Romanlara yönelik neler yapıldı?
2016’da hazırlanan aksiyon planı istihdam, sıhhat, barınma ve bilhassa eğitim bahislerinde birfazlaca husus içeriyor. Fakat alana baktığımızda bunların hiç biri yapılmadı. Örneğin barınma konusunda hangi sorunu çözdüler? Roman vatandaşlar hâlâ çadırlarda yaşıyor. Roman çocukların çoğunluğu ilköğretimi yarıda bırakıyor. Bayanlarımızın yüzde 50’sine yakın okuma yazma bilmiyor. Ekonomik ve toplumsal sebeplerden dolayı çocuklarımız okullardan uzaklaşıyor. Roman vatandaşlarımızı hiç bir kurum takip etmiyor. Romanlar çadırda mı kalıyor? Çocuklar okula mı gitmiyor? Neyle besleniyor? Roman vatandaşlar geçimini neyle sağlıyor? İstihdamı var mı? Bunları devletin hiç bir kurumu takip etmiyor. Kelam ettiğiniz strateji aksiyon planı yalnızca masada kalmıştır.
Avrupa Parlamentosu bu problemlerle ilgili ne diyor?
Avrupa’da her yıl Türkiye ilerleme raporu yayımlıyor. Bu ilerleme raporunda her yıl Roman vatandaşlarla ilgili hükümetin ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kâfi çalışma yapmadığı, strateji hareket planına dönük kararlara vaktinde uyulmadığıyla ilgili her vakit bir tenkit var. Bu yılkı ilerleme raporuna da yansımış durumda.
Toplumsal Demokrasi Vakfı (SODEV), İstanbul Planlama Ajansı (İPA) ve Sıfır Ayrımcılık Derneği tarafınca ortaklaşa gerçekleştirilen ‘Türkiye’de Roman Toplulukları ve Yoksulluk Araştırması’nın neticelerina bakılırsa Romanların aylık gelirleri 1426 lira ve yüzde 77,5’i ise işsizlik sorunu yaşıyor. Romanların tıpkı zamandavlet dairelerinde hem özel dalda istihdam edilmiyor olmasını neye bağlıyorsunuz?
Romanlar Türkiye kurulduktan daha sonra hiç bir biçimde devletine, milletine karşı bir saygısızlıkta bulunmadı. Yoksulluğa, ulaşamadığı hizmetlere, çaresizliklere karşın rastgele bir reaksiyonları olmadı. Reaksiyon olmadığı için de daima geri plana itildi. Bu sebeple devletin hiç bir kurumunda neredeyse yokuz. hiç bir devlet kurumunda misyon alamıyoruz. 2016’ya kadar devletin hiç bir planlamasında yer almadık. Devlet bizi yalnızca askere giderken hatırladı. ‘Askerlik vaktin geldi, askere gideceksin’ dedi. Onun haricinde maalesef hiç bir devlet kurumu bizimle alakalı olumlu bir çalışma yapmadı. Bu yüzden daima geri planda kaldık. Son sınıfta kaldık. Son sıralarda yer aldık. Bunun niçini devletimize olan hürmetimiz, milletimize olan sevgimiz, ülkemize olan bağlılığımız. Bu kadar fakir, bu kadar yoksul, bu kadar çaresiz bir toplum olup bu kadar devletini, milletini seven, vatanını seven, milletine devletine ülkesine bağlı ve saygılı bir toplum daha yok. Hangi toplumu Romanlar üzere bırakırsanız, isyan eder. Devlet tarafınca bu kadar geri plana itilmemize karşın bizim bir isyanımız olmadı.
Romanların kıymetli bir kısmı müzisyenlik, çiçekçilik ya da seyyar satıcılık yaparak geçimini sağlıyor. Yani yüzde 80’i tertipli gelire sahip değil. Salgında Mart 2020’den daha sonra başlayan kapanmalar ve sokağa çıkma yasaklarıyla bir arada hepsi işini kaybetti. Derin Yoksulluk Ağı’nın araştırmasına bakılırsa, salgında en mahrumluk çeken mahalleler Roman mahalleleri ve buralarda yaşayanlar çocuklarına mama yerine şekerli su içiriyor. Ortada bu kadar ağır bir tablo varken, devlet niye sırtını dönüyor?
Devletine ve milletine bağlı bir toplumuz. Lakin hala en son sınıftayız. Çaresiz bir toplumuz. Buna karşın kendi kültürümüze bağımlılığımızı, kendi hayat ideolojimizi yaşatmaya devam ediyoruz. Dünyanın en barışçıl toplumuyuz. Dünyada o kadar büyük savaşlar oldu fakat Romanlar bu hiç birinde taraf olmamıştır. Toprak uğraşı içerisinde yer almamıştır. Roman toplumu, tarihte hiç bir vakit kan dökmemiştir. Bu da şunu gösteriyor. Artık Romanları bu dünya örnek almalı. Hayat ideolojisiyle, barışçıl bir toplum olması vesilesiyle, tabiata uyumlu, tabiat yanlısı ve hayvanlara olan bağlılığıyla dünyaya olan sevgisiyle tüm dünya toplumları Romanları örnek almalı. Her türlü olumsuz şartlarda, fakirlikte, her türlü yoksullukta, her türlü çaresizlikte hiç bir vakit sevincimizi kaybetmemeliyiz ve kaybetmedik. Bağlı bulunduğumuz ülkeye olan sevgimizi ve hürmetimizi kaybetmedik. Bu manada örnek alınması gereken bir toplum. Biraz evvel söylemiş olduniz, maalesef devlet bu istikametimizi hiç bir biçimde değerlendirmedi. Çok güçlü ve tarihi bir kültürümüz var. Lakin devlet bunu ele almadı. Bizim kültürümüzden yaralanmadı. Gerek sanatlarımız gerek mesleklerimiz dünyada en nadir görülenlerdir. Maalesef devlet bunu mozaik olarak, renkli bir kültür olarak görmüyor. Devlet bizi siyasi rant aracı olarak görüyor. Türkiye’de 7 milyona yakın Roman vatandaşı var. Önemli bir oy deposu olarak görülüyoruz. Buna da üzülüyorum. Seçimlerden seçimlere hatırlanan, odun ve kömürle oyları alınmaya çalışılan, süreksiz vaatlerle oyları alınmaya çalışılan bir toplum olarak gördükleri için söylemiş olduğiniz üzere refahımızı, hayat standartlarımızı yükseltecek bir atılım yapılmadı. Artık Romanlar bunu biliyor, buna göre davranıyor. Biz de oylarımızı şuurlu bir biçimde veriyoruz. Artık neyin ne olduğunun farkına vardık. Ona göre gerekeni seçimlerde yapacağız.
Romanlar ömrün her alanında ayrımcılığa maruz kalıyorlar. Bu hayatlarını nasıl etkiliyor?
Yüzsenelerdan beri birbirimizle, akrabalarımızla iç içe yaşarız. Bu niçinle binlerce yıldan beri kültürümüzü devam ettirmişiz. Anadolu topraklarında binlerce medeniyet gelmiş geçmiş ancak Romanlar daima yaşamaya devam ediyor. Lidyalılar, Urartular, Asurlular gelmiş yok olmuş. Fakat Romanlar binlerce yıldan beri kendi kültürlerini, ırklarını devam ettiriyorlar. Bunun da en büyük niçini daima dışardan ziyan görmüşler, ayrımcılığa tabi tutulmuşlar, bu sebeple biz komün halinde yaşıyoruz. Zira Romanlar şunu biliyorlar: Romanın Romana ziyanı olmaz. Bir ortada yaşamalıyız. Bu sebeple yaşıyoruz. Dışarısı bizi hiç bir vakit kabul etmedi. Bizi daima öteki gördü. Bu yüzden biz de izole olarak bir ortada yaşamaya devam ediyoruz.
Romanların mahalleleri farklı, toplumla epeyce içe içe geçmekten kaçınıyorlar. Dışarıyla evlilikler de yasak. Biz Romanlarla konuşurken en epeyce lisana getirdikleri iki şey var. Biri yoksulluk, öteki çocuk yaşta evlilik. Yoksulluğu konuştuk, pekala çocuk evliliği ne durumda?
Maalesef çocuk yaşta evliliklerimiz eskisi kadar olmasa da hala devam ediyor. değişen teknolojinin ilerlemesiyle, telefonlar aracılığıyla farklı bir ömür penceresinin olduğunu görüyorlar. Farklı bir hayatın olduğunu fark ediyorlar. Okumaya daha epey yönelmeye başladılar. Hem okuma oranımız, üniversiteye gitme oranımız artıyor birebir vakitte erken yaşta evliliklerimiz gitgide azalıyor. Lakin çocuk yaşta evlilik yok diyemem. Maalesef devam ediyor.
Partiniz CHP, 8 Ocak’ta İstanbul’da Roman Buluşması toplantısını düzenledi. Bundan daha sonraki süreç için neler yapacaksınız?
Bu toplantıları, çalışmaları sürdürmeye devam edeceğiz. Roman vatandaşlarımız ile Genel Liderimiz bir ortaya gelmeye devam edecek. Biz daha hayli çalışacağız. CHP çatısı altında bir ortaya geleceğiz. Zira iktidar olacağız. Zira tahlil bekleyen biroldukça sıkıntımız var. Bunları da CHP iktidarında çözmek için umutluyuz. Bu bağlamda genel liderimiz Romanların sıkıntılarıyla ilgili fazlaca samimi. Yakında İzmir’de bir ortaya geleceğiz. daha sonrasında Diyarbakır, Bitlis, Adana, Mersin ve Karadeniz bölgesinde bir ortaya gelmeye devam edeceğiz.
Tüm yaşadıklarına karşın Romanları örgütlü olarak bakılırsamiyoruz. Fakat Roman kimliğinin siyasallaşması birinci sefer Sulukule’de karşımıza çıkıyor. Sulukule Romanlar için ne manaya geliyordu ve Roman kimliğinin gündeme getirilmesi çerçevesinde nasıl değerlendirmeliyiz?
Eskiye nazaran epeyce düzgünüz. İki tane milletvekilimiz var. Meclis üyelerimiz var. Artık bir yerlerde görünmeye başladık. Romanların örgütlenmesi daha yeni başladı. 20 yılını bile doldurmadı. Sulukule süreci daha da kamçıladı. Onun öncesinde STK’lerimiz, derneklerimiz vardı. Fakat tabi Sulukule bizim için bir milat. Sulukule ile hak arama çabamız hızlandı. Öncesinde mağduriyetlerimiz gündemdeydi. Lakin Sulukule ile bu uğraşımız kolektif hale geldi. Yeni bir oluşum içerisinde olduğumuz ve organizasyonlarımız yeni yeni bilinçlendiği için kuvvetli görünmeyebiliriz fakat vakit geçtikçe daha da kuvvetli oluyoruz. kuvvetli olacağız. Sulukule 560 yıllık dünyanın en eski mahallelerinden bir tanesi. UNESCO tarafınca korunma altına alınan bir mahalleydi. Maalesef yıkıldı. ötürüsıyla o mahalleyi yıkarken yalnızca binaları yıkmadılar. Kültürümüzü de yok ettiler. Yaklaşık 600 yıllık tarihi olan bir mahalleyi yok ettiler. ötürüsıyla siyasallaşmamız açısından bir dönüm noktasıydı. Artık buna müsaade vermiyoruz. Roman mahalleleri yıkılıyor diye haberler gelmiyor. Zira artık siyasallaştık, örgütlendik. kuvvetli STK’lerimiz var. Bunların önüne geçebiliyoruz. Müsaade vermeyiz bundan daha sonra.
Romanlar asimilasyona nasıl direniyor?
senelerdan beri asimilasyonlar yapılıyor. Roman vatandaşlar üzerinden de oluyor. Lakin tarihi geçmişimizden kaynaklanan ömür ideolojimizle, kültürümüzle, biraz da yaşama geleneğimizle asimilasyona karşı dik durmaya çalışıyoruz. Bu asimilasyona karşı uğraşımız devam edecektir.
CHP iktidara gelirse, Romanları azınlık olarak tanımaya yönelik bir çalışması olacak mı?
Biz azınlık olarak görülmek istemiyoruz. O denli bir talebimiz olmadı. Biz Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlı vatandaşlarız ve bununla gurur duyuyoruz. Azınlık sözünü kabul etmiyoruz. O denli bir talebimiz asla olmaz. CHP’nin de bu biçimde bir teklifi, çalışması mümkün değildir. Biz her türlü kurallara karşın, her türlü aksiliklere karşın bu ülkenin birinci sınıf vatandaşı olarak kendimizi görüyoruz. Azınlık değil bu ülkenin asli ögesiyiz.
Yalnızca bununla da kalmadı, Romanların yaşadığı mahalleler ‘kentsel dönüşüm’ ismi altında yıkıldı, kültürleri yok edildi, kentin dışına sürüldü. Vergi veriyorlar lakin devlet tarafınca görülmüyorlar. Romanlar yalnızca seçim vakit içinderında hatırlanıyor. Bu onların yoksulluklarından yararlanarak, bir oy deposuna dönüştürülmelerine niye oldu. Örgütlü olmadıkları için oyları pazarlık konusu bile olamadı.
Seçim vakti yaklaşırken, partililer mahallelerine uğradı, kaldıkları çadırlara girdi, yoksulluklarından oy devşirmek için onlara makarna, kömür ve birkaç aylık besin yardımı kelamı verdi. Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı, birinci kere 2016 yılında Romanların daha güzel kurallarda yaşamaları için ‘Roman Vatandaşlara Yönelik Strateji Belgesi’ni hazırladı. Bu 5 yıllık yol haritasında yapılacaklar bilgileri olarak listelendi.
Buna göre Roman vatandaşların sosyoekonomik profilleri, kamu hizmetlerine ve temel haklara erişimleri, beklentileri ve muhtaçlıkları üzerine saha araştırmaları yapılacak, Roman vatandaşlara yönelik toplumda rastlanan önyargıların giderilmesi için kamuoyu bilgilendirilecek, temel hizmet sunan çalışana eğitimler verilecek, Romanların ağır yaşadığı bölgelerde iş piyasası tahlilleri ve istihdam araştırmaları yapılarak, istihdam hizmetlerinde ve mesleksel eğitimde evvelarin ve içeriklerin belirlenmesi sağlanacak, çocuğun ve ailenin okula devam konusunda farkındalık seviyeleri artırılacak ve çocuk işçiliğinin önlenmesi konusunda daha sıkı önlemlerin alınması sağlanacaktı. Ayrıyeten Roman vatandaşların ağır yaşadıkları mahallelerden başlanmak üzere ufak tadilatlarla şartları iyileştirilebilecek konutlar tespit edilerek bu konutların uygunlaştırılması için çalışmalar başlatılacak, oturulmayacak durumda olan yahut kentsel dönüşüm kapsamına giren konutlarda yaşayanlar için planlanacak konut projelerinde onların ömür biçimleri ve talepleri dikkate alınacak ve bu çerçevede bahçe tarımı yapmaya müsait, müstakil konut projeleri hayata geçirilecek, toplumsal hizmet gereksinimi bulunan engelli, yaşlı üzere dezavantajlı kümelerin sahip oldukları haklar ile toplumsal cinsiyet eşitliği ve erken yaşta evlilikler konusunda bilinçlendirici kampanyalar yürütülecekti. Lakin bu plan kağıt üzerinde kaldı.
Romanlara bugüne kadar devlet ve iktidarlar tarafınca niye sırt çevrildiğini, niye örgütlü olmadıklarını ve yoksulluklarını Türkiye’nin birinci Roman milletvekili olan Özcan Purçu ile konuştuk. İşte CHP İzmir Milletvekili Purçu’nun anlattıkları…
Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı, 2016 yılında ‘Roman Vatandaşlara Yönelik Strateji Belgesi’ni hazırladı. 2016 ile 2021 içinde yapılacakların listelendiği bu aksiyon planında eğitim, istihdam, barınma ve sıhhat alanında iyileştirmelere ve tahlil üretmeye yönelik çalışmalar yapılacaktı. Hareket planının hazırlanmasının üzerinden 6 yıl 2 ay geçti. Bu mühlet zarfında Romanlara yönelik neler yapıldı?
2016’da hazırlanan aksiyon planı istihdam, sıhhat, barınma ve bilhassa eğitim bahislerinde birfazlaca husus içeriyor. Fakat alana baktığımızda bunların hiç biri yapılmadı. Örneğin barınma konusunda hangi sorunu çözdüler? Roman vatandaşlar hâlâ çadırlarda yaşıyor. Roman çocukların çoğunluğu ilköğretimi yarıda bırakıyor. Bayanlarımızın yüzde 50’sine yakın okuma yazma bilmiyor. Ekonomik ve toplumsal sebeplerden dolayı çocuklarımız okullardan uzaklaşıyor. Roman vatandaşlarımızı hiç bir kurum takip etmiyor. Romanlar çadırda mı kalıyor? Çocuklar okula mı gitmiyor? Neyle besleniyor? Roman vatandaşlar geçimini neyle sağlıyor? İstihdamı var mı? Bunları devletin hiç bir kurumu takip etmiyor. Kelam ettiğiniz strateji aksiyon planı yalnızca masada kalmıştır.
Avrupa Parlamentosu bu problemlerle ilgili ne diyor?
Avrupa’da her yıl Türkiye ilerleme raporu yayımlıyor. Bu ilerleme raporunda her yıl Roman vatandaşlarla ilgili hükümetin ve Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kâfi çalışma yapmadığı, strateji hareket planına dönük kararlara vaktinde uyulmadığıyla ilgili her vakit bir tenkit var. Bu yılkı ilerleme raporuna da yansımış durumda.
Toplumsal Demokrasi Vakfı (SODEV), İstanbul Planlama Ajansı (İPA) ve Sıfır Ayrımcılık Derneği tarafınca ortaklaşa gerçekleştirilen ‘Türkiye’de Roman Toplulukları ve Yoksulluk Araştırması’nın neticelerina bakılırsa Romanların aylık gelirleri 1426 lira ve yüzde 77,5’i ise işsizlik sorunu yaşıyor. Romanların tıpkı zamandavlet dairelerinde hem özel dalda istihdam edilmiyor olmasını neye bağlıyorsunuz?
Romanlar Türkiye kurulduktan daha sonra hiç bir biçimde devletine, milletine karşı bir saygısızlıkta bulunmadı. Yoksulluğa, ulaşamadığı hizmetlere, çaresizliklere karşın rastgele bir reaksiyonları olmadı. Reaksiyon olmadığı için de daima geri plana itildi. Bu sebeple devletin hiç bir kurumunda neredeyse yokuz. hiç bir devlet kurumunda misyon alamıyoruz. 2016’ya kadar devletin hiç bir planlamasında yer almadık. Devlet bizi yalnızca askere giderken hatırladı. ‘Askerlik vaktin geldi, askere gideceksin’ dedi. Onun haricinde maalesef hiç bir devlet kurumu bizimle alakalı olumlu bir çalışma yapmadı. Bu yüzden daima geri planda kaldık. Son sınıfta kaldık. Son sıralarda yer aldık. Bunun niçini devletimize olan hürmetimiz, milletimize olan sevgimiz, ülkemize olan bağlılığımız. Bu kadar fakir, bu kadar yoksul, bu kadar çaresiz bir toplum olup bu kadar devletini, milletini seven, vatanını seven, milletine devletine ülkesine bağlı ve saygılı bir toplum daha yok. Hangi toplumu Romanlar üzere bırakırsanız, isyan eder. Devlet tarafınca bu kadar geri plana itilmemize karşın bizim bir isyanımız olmadı.
Romanların kıymetli bir kısmı müzisyenlik, çiçekçilik ya da seyyar satıcılık yaparak geçimini sağlıyor. Yani yüzde 80’i tertipli gelire sahip değil. Salgında Mart 2020’den daha sonra başlayan kapanmalar ve sokağa çıkma yasaklarıyla bir arada hepsi işini kaybetti. Derin Yoksulluk Ağı’nın araştırmasına bakılırsa, salgında en mahrumluk çeken mahalleler Roman mahalleleri ve buralarda yaşayanlar çocuklarına mama yerine şekerli su içiriyor. Ortada bu kadar ağır bir tablo varken, devlet niye sırtını dönüyor?
Devletine ve milletine bağlı bir toplumuz. Lakin hala en son sınıftayız. Çaresiz bir toplumuz. Buna karşın kendi kültürümüze bağımlılığımızı, kendi hayat ideolojimizi yaşatmaya devam ediyoruz. Dünyanın en barışçıl toplumuyuz. Dünyada o kadar büyük savaşlar oldu fakat Romanlar bu hiç birinde taraf olmamıştır. Toprak uğraşı içerisinde yer almamıştır. Roman toplumu, tarihte hiç bir vakit kan dökmemiştir. Bu da şunu gösteriyor. Artık Romanları bu dünya örnek almalı. Hayat ideolojisiyle, barışçıl bir toplum olması vesilesiyle, tabiata uyumlu, tabiat yanlısı ve hayvanlara olan bağlılığıyla dünyaya olan sevgisiyle tüm dünya toplumları Romanları örnek almalı. Her türlü olumsuz şartlarda, fakirlikte, her türlü yoksullukta, her türlü çaresizlikte hiç bir vakit sevincimizi kaybetmemeliyiz ve kaybetmedik. Bağlı bulunduğumuz ülkeye olan sevgimizi ve hürmetimizi kaybetmedik. Bu manada örnek alınması gereken bir toplum. Biraz evvel söylemiş olduniz, maalesef devlet bu istikametimizi hiç bir biçimde değerlendirmedi. Çok güçlü ve tarihi bir kültürümüz var. Lakin devlet bunu ele almadı. Bizim kültürümüzden yaralanmadı. Gerek sanatlarımız gerek mesleklerimiz dünyada en nadir görülenlerdir. Maalesef devlet bunu mozaik olarak, renkli bir kültür olarak görmüyor. Devlet bizi siyasi rant aracı olarak görüyor. Türkiye’de 7 milyona yakın Roman vatandaşı var. Önemli bir oy deposu olarak görülüyoruz. Buna da üzülüyorum. Seçimlerden seçimlere hatırlanan, odun ve kömürle oyları alınmaya çalışılan, süreksiz vaatlerle oyları alınmaya çalışılan bir toplum olarak gördükleri için söylemiş olduğiniz üzere refahımızı, hayat standartlarımızı yükseltecek bir atılım yapılmadı. Artık Romanlar bunu biliyor, buna göre davranıyor. Biz de oylarımızı şuurlu bir biçimde veriyoruz. Artık neyin ne olduğunun farkına vardık. Ona göre gerekeni seçimlerde yapacağız.
Romanlar ömrün her alanında ayrımcılığa maruz kalıyorlar. Bu hayatlarını nasıl etkiliyor?
Yüzsenelerdan beri birbirimizle, akrabalarımızla iç içe yaşarız. Bu niçinle binlerce yıldan beri kültürümüzü devam ettirmişiz. Anadolu topraklarında binlerce medeniyet gelmiş geçmiş ancak Romanlar daima yaşamaya devam ediyor. Lidyalılar, Urartular, Asurlular gelmiş yok olmuş. Fakat Romanlar binlerce yıldan beri kendi kültürlerini, ırklarını devam ettiriyorlar. Bunun da en büyük niçini daima dışardan ziyan görmüşler, ayrımcılığa tabi tutulmuşlar, bu sebeple biz komün halinde yaşıyoruz. Zira Romanlar şunu biliyorlar: Romanın Romana ziyanı olmaz. Bir ortada yaşamalıyız. Bu sebeple yaşıyoruz. Dışarısı bizi hiç bir vakit kabul etmedi. Bizi daima öteki gördü. Bu yüzden biz de izole olarak bir ortada yaşamaya devam ediyoruz.
Romanların mahalleleri farklı, toplumla epeyce içe içe geçmekten kaçınıyorlar. Dışarıyla evlilikler de yasak. Biz Romanlarla konuşurken en epeyce lisana getirdikleri iki şey var. Biri yoksulluk, öteki çocuk yaşta evlilik. Yoksulluğu konuştuk, pekala çocuk evliliği ne durumda?
Maalesef çocuk yaşta evliliklerimiz eskisi kadar olmasa da hala devam ediyor. değişen teknolojinin ilerlemesiyle, telefonlar aracılığıyla farklı bir ömür penceresinin olduğunu görüyorlar. Farklı bir hayatın olduğunu fark ediyorlar. Okumaya daha epey yönelmeye başladılar. Hem okuma oranımız, üniversiteye gitme oranımız artıyor birebir vakitte erken yaşta evliliklerimiz gitgide azalıyor. Lakin çocuk yaşta evlilik yok diyemem. Maalesef devam ediyor.
Partiniz CHP, 8 Ocak’ta İstanbul’da Roman Buluşması toplantısını düzenledi. Bundan daha sonraki süreç için neler yapacaksınız?
Bu toplantıları, çalışmaları sürdürmeye devam edeceğiz. Roman vatandaşlarımız ile Genel Liderimiz bir ortaya gelmeye devam edecek. Biz daha hayli çalışacağız. CHP çatısı altında bir ortaya geleceğiz. Zira iktidar olacağız. Zira tahlil bekleyen biroldukça sıkıntımız var. Bunları da CHP iktidarında çözmek için umutluyuz. Bu bağlamda genel liderimiz Romanların sıkıntılarıyla ilgili fazlaca samimi. Yakında İzmir’de bir ortaya geleceğiz. daha sonrasında Diyarbakır, Bitlis, Adana, Mersin ve Karadeniz bölgesinde bir ortaya gelmeye devam edeceğiz.
Tüm yaşadıklarına karşın Romanları örgütlü olarak bakılırsamiyoruz. Fakat Roman kimliğinin siyasallaşması birinci sefer Sulukule’de karşımıza çıkıyor. Sulukule Romanlar için ne manaya geliyordu ve Roman kimliğinin gündeme getirilmesi çerçevesinde nasıl değerlendirmeliyiz?
Eskiye nazaran epeyce düzgünüz. İki tane milletvekilimiz var. Meclis üyelerimiz var. Artık bir yerlerde görünmeye başladık. Romanların örgütlenmesi daha yeni başladı. 20 yılını bile doldurmadı. Sulukule süreci daha da kamçıladı. Onun öncesinde STK’lerimiz, derneklerimiz vardı. Fakat tabi Sulukule bizim için bir milat. Sulukule ile hak arama çabamız hızlandı. Öncesinde mağduriyetlerimiz gündemdeydi. Lakin Sulukule ile bu uğraşımız kolektif hale geldi. Yeni bir oluşum içerisinde olduğumuz ve organizasyonlarımız yeni yeni bilinçlendiği için kuvvetli görünmeyebiliriz fakat vakit geçtikçe daha da kuvvetli oluyoruz. kuvvetli olacağız. Sulukule 560 yıllık dünyanın en eski mahallelerinden bir tanesi. UNESCO tarafınca korunma altına alınan bir mahalleydi. Maalesef yıkıldı. ötürüsıyla o mahalleyi yıkarken yalnızca binaları yıkmadılar. Kültürümüzü de yok ettiler. Yaklaşık 600 yıllık tarihi olan bir mahalleyi yok ettiler. ötürüsıyla siyasallaşmamız açısından bir dönüm noktasıydı. Artık buna müsaade vermiyoruz. Roman mahalleleri yıkılıyor diye haberler gelmiyor. Zira artık siyasallaştık, örgütlendik. kuvvetli STK’lerimiz var. Bunların önüne geçebiliyoruz. Müsaade vermeyiz bundan daha sonra.
Romanlar asimilasyona nasıl direniyor?
senelerdan beri asimilasyonlar yapılıyor. Roman vatandaşlar üzerinden de oluyor. Lakin tarihi geçmişimizden kaynaklanan ömür ideolojimizle, kültürümüzle, biraz da yaşama geleneğimizle asimilasyona karşı dik durmaya çalışıyoruz. Bu asimilasyona karşı uğraşımız devam edecektir.
CHP iktidara gelirse, Romanları azınlık olarak tanımaya yönelik bir çalışması olacak mı?
Biz azınlık olarak görülmek istemiyoruz. O denli bir talebimiz olmadı. Biz Türkiye Cumhuriyeti’ne bağlı vatandaşlarız ve bununla gurur duyuyoruz. Azınlık sözünü kabul etmiyoruz. O denli bir talebimiz asla olmaz. CHP’nin de bu biçimde bir teklifi, çalışması mümkün değildir. Biz her türlü kurallara karşın, her türlü aksiliklere karşın bu ülkenin birinci sınıf vatandaşı olarak kendimizi görüyoruz. Azınlık değil bu ülkenin asli ögesiyiz.