kunteper
Member
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın isteğiyle parti kurmaya hazırlandığı argüman edilen eski başbakanlardan Tansu Çiller’in bir devir basın müşavirliğini yapan Mehmet Bican, Halk TV’den İpek Özbey’e konuştu. Bican, gazeteci Güneri Cıvaoğlu ile bir konuşması sırasında Tansu Çiller’in hıçkırarak ağladığını ve eşi Özer Çiller’i savunduğunu anlattı. Bican, Merkez Bankası’ndaki kayıp 128 milyar tezinin bir benzerinin Çiller devrinde yaşandığını da belirtti.
Söyleşinin bir kısmı şu biçimde:
Sayın Bican, yıllar daha sonra Tansu Çiller’in siyasete döneceğini konuşuyoruz, ne dersiniz?
Şunu derim: Sanki milletin karşısına nasıl çıkacak, nasıl girecek ortalarına “Partime oy istiyorum!” diye? İktidara geldiği 1993 yılından daha sonraki ekonomik ve toplumsal buhranları; geçmişte yaşadıkları, yaşattıkları; partisini sıfırlayıp tarihin karanlıklarına gömdüğü gerçeğini unutmadık. Yakın dostlarını, birlikte çalıştığı arkadaşlarını; terörle çabayı bir arada yürüttüğü kumandanları nasıl harcadığını; Türkiye’yi karanlıklara gömme yolundaki gayretlere, tarikatlara, gerici güruha verdiği dayanağını daima hatırlıyoruz. Mal varlığını tartışmayan mı kaldı şu ülkede? Ancak o denli olaylar var ki bunları birkaç kişinin haricinde hiç kimse bilmez. O birkaç olayın yıllar daha sonra bugün bilinmesi sanıyorum sorunuza yanıt niteliği taşıyacak.
O bireylerden biri de sizsiniz, değil mi?
İki yaşanmış olayı birinci kere size anlatıyorum: Hani bugünlerde daima tartışılıp durdu ya… Kayıp 128 milyar dolar… Merkez Bankası’nın art kapısından satılan dolarların birilerine peşkeş çekilmesi, o dolarları satın alanların köşeyi nasıl döndükleri sayılarla sav edildi ya daima… bu biçimdesi olayın bir benzerinin, Sayın Çiller’in başbakanlığı devrinde yaşandığını ve sonuçlarının ne olduğunu açıklayacağım. Olay tarihini, o olayların kahramanlarının kimliklerini, hadisedeki rollerini bir bir bilmemiz gerekir. Ünlü 5 Nisan kararlarından evvel. DYP-SHP Koalisyonu… Başbakan Çiller, Başbakan Yardımcısı ise SHP Genel Lideri Murat Karayalçın. Türkiye iktisatta bugüne benzeri buhran yaşıyor. Enflasyon yüzde 100’ü geçmiş. Bütçe açığı rekor düzeyde, iç ve dış borç yükü artmış, üretim ülke çapında yarı yarıya azalmış, işsizlik zirve noktalarda, faizler fırlamış, batan bankalar var, TL yüzde 160 kıymet kaybetmiş. Merkez Bankası, dövizde görülen yüzde 100’ün üstündeki artışı piyasaya müdahaleye karşın önleyememiş… İşte bu biçimde bir periyot yaşıyor Türk iktisadı… Türk insanı… Döviz kurunun bir günde yüzde 15 artmasına karşın tırmanışın sürmesi Başbakan Çiller’i yeni arayışlara, devalüasyona yöneltiyor. Tarih 26 Ocak 1994…
O gün ne oldu?
Başbakanlık Konutu öğlen saatlerinden itibaren ağır bir trafiğe sahne oluyor. İktisattan Sorumlu Devlet Bakanı Ali Şevki Erek, Merkez Bankası Lideri Bülent Gültekin, Hazine ve Dış Ticaret, DPT ve Maliye müsteşarları, kamu bankaları genel müdürleri… Hepsi, döviz kurunun olağanüstü artması karşısında bir sarsıntı yaşayan iktisadın son durumunu ve alınacak tedbirleri tartışıyorlar. Tansu Çiller’in başkanlığında yapılan görüşmede koalisyon ortağı Başbakan Yardımcısı Murat Karayalçın yok lakin Tansu Hanım’ın eşi Özer Beyefendi var! Çok değişik… Özer Çiller toplantı salonuna girip çıkıyor.
Siz neredesiniz?
Toplantının yapıldığı salonun kapısındaki koltuklarda dördümüz oturuyoruz. Başbakan’ın Baş Müşaviri Nâlân Kozan, Özel Kalem Müdürü Akın İstanbullu, ben ve Muhafaza Müdürü Resul Kalkan…
Merkez Bankası Lideri Gültekin bir orta toplantıyı terk ederek, dışarıya, bizim bulunduğumuz kısma çıkıyor. Ceketsiz… Dış kapıya hakikat hırsla yönelirken, “görüşmede Özer Bey’in ne işi var!” diye kendi kendine konuşuyor. Kendi kendine mi konuşuyor, yoksa biz duyalım diye yüksek perdeden mi? Galiba, ikincisi gerçek. Sonlu ve canı sıkkın. Yaktığı sigiçinden iki-üç nefes aldıktan daha sonra söndürerek, bir daha giriyor toplantıya. Bir orta toplantıya ben de çağrılıyorum. Salondaki büyük dikdörtgen masanın etrafındakilerin yorgunluktan bittikleri her hallerinden muhakkak. Her baştan bir ses çıkıyor. Merkez Bankası Lideri Bülent Gültekin, ıstırapta. Hızı asık. Devalüasyonun yüksek tutulması gerektiğini, fakat devalüasyonla birlikte “Stabilizasyon Paketi”nin de uygulamaya konulmasını istiyor. Gültekin, yüzde 18’in üzerinde belirlenecek bir devalüasyonu işaret ediyor. İktisat kurmaylarıyla daha evvel yaptığı görüşmede, yüzde 5 devalüasyonun uygun olacağını belirten Tansu Çiller, bu görüşünü bu görüşmede değiştiriyor. Kur ayarlaması gecesine ait anlatacaklarım bitmedi. Hani, gazeteci olarak sizin bile bilmediğiniz bir olaya tanıklığımı anlatacağım dedim ya… Artık sıra o fazlaca değerli olayda: O gece Başbakanlık Konutu’ndaki çalışmalar sürerken Tansu Çiller bir orta görüşmeden çıkıyor ve kapı önünde bekleyen Nalan Kozan’a, “Bana Akın Bey’i bağlayın!” diyor. Talimat çabucak yerine getiriliyor ve Başbakan telefonla konuşuyor Akın Bey’le. Akın Beyefendi, bir özel bankanın genel müdürü!
Siz tüm bu konuşmaları duyuyorsunuz…
Alışılmış, hepimiz duyuyoruz: Ben, Akın İstanbullu, Nalan Kozan, Resul Kalkan. Hepimiz konuşmalarına tanığız! Başbakan, bu özel bankanın genel müdürünü herbiçimde hal-hatır sormak için aramıyor. Şaşırtan bir olay değil mi İpek Hanım! O gece yarısı, Türk Lirası’nın Amerikan doları karşısındaki yeni fiyatı 17 bin 250 lira olarak belirleniyor. Bu, yüzde 13 devalüasyon demek… Lakin hatırlıyorsunuzdur sanırım. Dolar özgür piyasada birkaç gün ortasında belirlenen bu sayısı aşarak 40 TL’ye yükselecektir. O saatte televizyonlar canlı yayında. Başlıklar, “bu karardan kimin, ne kadar para kazandığı ve Türkiye’nin ne kaybettiği” yolunda odaklanıyor ve sonraki günü Özal’ın Türkiye’ye kazandırdığı prenslerden sayılan Merkez Bankası Lideri Bülent Gültekin istifa ediyor. Bu anlattığım olay, birinci bilinmeyen… Tarih, isimler, aksiyonlar, her şey ortada ve gerçek. Hangi özel banka, o bankanın o tarihte genel müdürü kimdi, Merkez Bankası Lideri bu yüzden mi istifa etti diye sorarsanız, bu sorulara karşılık epeyce kolay. Kısa bir araştırma, ilgilenenleri bu soruların karşılığına götürecektir.
Emin olun şu saatten daha sonra araştırılacaktır, ikinci bilinmedik olay nedir?
Yalova’daki Çiftlikköy’de deniz kenarındaki bir yakınımın konutunda birkaç günlüğüne konuğuz. Silahlı kuvvetlerdeki bakılırsavinden ayrıldıktan daha sonra Sema Sitesi’ne yerleşen Fikret ağabeyle kıyı boyunca yürürken, bir villanın bahçesindeki balkondan bize seslenildiğini fark ediyorum. Seslenen kişi, ayağa kalkmış, “Mehmet gelsene! gel gel!” diye el ediyor. Bu yakından tanıdığım ve ismini daima hürmetle andığım, bir vakit içinder Çillerlerin yakın dostu bir bakan. Villanın giriş katındaki balkonda oturmuş geçmişten, gelecekten sohbet ederken bir orta kelam, İzmit-Yalova ortasına kurulması planlanan Türkiye’nin en uzun köprüsünden açılıyor. Bu projeye yabancı değilim. Çiller’in başbakanlığı devrinde gündeme gelmiş, tüm hazırlıkları yapılmış, hatta bugünkü köprü ve Yalova geçişi ihalesi yapılmıştı. Lakin niçinse ihale iptal edilmişti. İçinde birfazlaca soruları barındıran bir iptaldi bu. İhaleyi alan firma tüm gerekleri yerine getirmiş bulunmasına karşın bu işten vazgeçtiğini tam sayfa ilanlarla gazetelerde açıklamıştı. Lakin, o açıklamada benim anlatacağım gerçek saklanmıştı. O tarihte yalısında sohbet ettiğimiz eski bakana, “Peki” diye sormuştum, “bu biçimde hoş bir projeden niye vaz geçildi? Siz de o tarihte bakandınız!” Yanıt: “İhaleyi kazananlar, bu işi gerçekleştirmek için gerekli parayı bulmuşlardı lakin başbakana yakın birisinin istediği parayı bulamadıkları için bu işten vazgeçtiler!”
Başbakana yakın o “birisi” kimdi?
Saygın bir gazeteci dostun bana anlattıkları geliyor aklıma artık. Gerilere dönüp o olayı, Tansu Çiller’in yakın dostu Güneri Cıvaoğlu’ndan kelam etmeliyim: 1994’ün Çillerler için en zahmetli günlerinden biri… O günlerde, Türkiye gündeminde başbakanın eşiyle ilgili çeşitli savlar dolaşıyor. Cıvaoğlu o tarihte Çillerlere en sert muhalefeti yapan gazete Milliyet’te yazıyor. Tüm yazılı ve görsel basın, Çiller’in yurt haricinde edindiği mal varlığının peşinde. Öteki köşe müellifleri üzere, Cıvaoğlu da Çillerlerin yurt haricindeki mallarını satıp Türkiye’ye getirmesini istiyorlar. Tansu Çiller, bu rüzgâra kendisini kaptırdığı için Cıvaoğlu’na bozuluyor. Cıvaoğlu Çiller’le yaptığı konuşmayı bir uçak seyahatinde anlatıyor bana. Çiller’e telefonda, “Sizi başbakanlıktan hiçbir gücün indirebileceğine inanmıyorum” diyor Cıvaoğlu. Tansu Hanım, bu hoş kelamın gerisinden ne geleceğini kestirebilmiş değil. Cıvaoğlu devam ediyor: “Ama bir tek kişi yüzünden yok olacaksınız… O kişi, eşiniz Özer Çiller’dir!” Güneri abim bu olayı bana anlatırken, “Telefonda evvel bir sessizlik oldu. daha sonra, Tansu’nun hıçkırıkları duyulmaya başladı. Çiller hıçkırarak ağlıyordu” diyor. Cıvaoğlu anlatmayı sürdürüyor: “Tansu, hıçkırıklar içinde bana, ‘Benim kocam fazlaca namusludur. Bugünlere geldiysem daima onun sayesinde geldim. Özer’e iftira atıyorlar. Senin bildiğin bir şey var ise bana söylemelisin” diyor. Cıvaoğlu, “Bazı şeyler hissedilir, ispatlanamaz” karşılığını veriyor. Ve devam ediyor: “Özer’in pis işlere bulaştığını hissediyorum!” Anlattığım bu olayların şahidi olan ben, artık öbür ne diyeyim İpek Hanım? Bu olaylarda geçen isimlere ait ipuçları verdim. Dileyen o isimlerin kimler olduğunu basitçe bulabilirler.
SÖYLEŞİNİN TAMAMI
Söyleşinin bir kısmı şu biçimde:
Sayın Bican, yıllar daha sonra Tansu Çiller’in siyasete döneceğini konuşuyoruz, ne dersiniz?
Şunu derim: Sanki milletin karşısına nasıl çıkacak, nasıl girecek ortalarına “Partime oy istiyorum!” diye? İktidara geldiği 1993 yılından daha sonraki ekonomik ve toplumsal buhranları; geçmişte yaşadıkları, yaşattıkları; partisini sıfırlayıp tarihin karanlıklarına gömdüğü gerçeğini unutmadık. Yakın dostlarını, birlikte çalıştığı arkadaşlarını; terörle çabayı bir arada yürüttüğü kumandanları nasıl harcadığını; Türkiye’yi karanlıklara gömme yolundaki gayretlere, tarikatlara, gerici güruha verdiği dayanağını daima hatırlıyoruz. Mal varlığını tartışmayan mı kaldı şu ülkede? Ancak o denli olaylar var ki bunları birkaç kişinin haricinde hiç kimse bilmez. O birkaç olayın yıllar daha sonra bugün bilinmesi sanıyorum sorunuza yanıt niteliği taşıyacak.
O bireylerden biri de sizsiniz, değil mi?
İki yaşanmış olayı birinci kere size anlatıyorum: Hani bugünlerde daima tartışılıp durdu ya… Kayıp 128 milyar dolar… Merkez Bankası’nın art kapısından satılan dolarların birilerine peşkeş çekilmesi, o dolarları satın alanların köşeyi nasıl döndükleri sayılarla sav edildi ya daima… bu biçimdesi olayın bir benzerinin, Sayın Çiller’in başbakanlığı devrinde yaşandığını ve sonuçlarının ne olduğunu açıklayacağım. Olay tarihini, o olayların kahramanlarının kimliklerini, hadisedeki rollerini bir bir bilmemiz gerekir. Ünlü 5 Nisan kararlarından evvel. DYP-SHP Koalisyonu… Başbakan Çiller, Başbakan Yardımcısı ise SHP Genel Lideri Murat Karayalçın. Türkiye iktisatta bugüne benzeri buhran yaşıyor. Enflasyon yüzde 100’ü geçmiş. Bütçe açığı rekor düzeyde, iç ve dış borç yükü artmış, üretim ülke çapında yarı yarıya azalmış, işsizlik zirve noktalarda, faizler fırlamış, batan bankalar var, TL yüzde 160 kıymet kaybetmiş. Merkez Bankası, dövizde görülen yüzde 100’ün üstündeki artışı piyasaya müdahaleye karşın önleyememiş… İşte bu biçimde bir periyot yaşıyor Türk iktisadı… Türk insanı… Döviz kurunun bir günde yüzde 15 artmasına karşın tırmanışın sürmesi Başbakan Çiller’i yeni arayışlara, devalüasyona yöneltiyor. Tarih 26 Ocak 1994…
O gün ne oldu?
Başbakanlık Konutu öğlen saatlerinden itibaren ağır bir trafiğe sahne oluyor. İktisattan Sorumlu Devlet Bakanı Ali Şevki Erek, Merkez Bankası Lideri Bülent Gültekin, Hazine ve Dış Ticaret, DPT ve Maliye müsteşarları, kamu bankaları genel müdürleri… Hepsi, döviz kurunun olağanüstü artması karşısında bir sarsıntı yaşayan iktisadın son durumunu ve alınacak tedbirleri tartışıyorlar. Tansu Çiller’in başkanlığında yapılan görüşmede koalisyon ortağı Başbakan Yardımcısı Murat Karayalçın yok lakin Tansu Hanım’ın eşi Özer Beyefendi var! Çok değişik… Özer Çiller toplantı salonuna girip çıkıyor.
Siz neredesiniz?
Toplantının yapıldığı salonun kapısındaki koltuklarda dördümüz oturuyoruz. Başbakan’ın Baş Müşaviri Nâlân Kozan, Özel Kalem Müdürü Akın İstanbullu, ben ve Muhafaza Müdürü Resul Kalkan…
Merkez Bankası Lideri Gültekin bir orta toplantıyı terk ederek, dışarıya, bizim bulunduğumuz kısma çıkıyor. Ceketsiz… Dış kapıya hakikat hırsla yönelirken, “görüşmede Özer Bey’in ne işi var!” diye kendi kendine konuşuyor. Kendi kendine mi konuşuyor, yoksa biz duyalım diye yüksek perdeden mi? Galiba, ikincisi gerçek. Sonlu ve canı sıkkın. Yaktığı sigiçinden iki-üç nefes aldıktan daha sonra söndürerek, bir daha giriyor toplantıya. Bir orta toplantıya ben de çağrılıyorum. Salondaki büyük dikdörtgen masanın etrafındakilerin yorgunluktan bittikleri her hallerinden muhakkak. Her baştan bir ses çıkıyor. Merkez Bankası Lideri Bülent Gültekin, ıstırapta. Hızı asık. Devalüasyonun yüksek tutulması gerektiğini, fakat devalüasyonla birlikte “Stabilizasyon Paketi”nin de uygulamaya konulmasını istiyor. Gültekin, yüzde 18’in üzerinde belirlenecek bir devalüasyonu işaret ediyor. İktisat kurmaylarıyla daha evvel yaptığı görüşmede, yüzde 5 devalüasyonun uygun olacağını belirten Tansu Çiller, bu görüşünü bu görüşmede değiştiriyor. Kur ayarlaması gecesine ait anlatacaklarım bitmedi. Hani, gazeteci olarak sizin bile bilmediğiniz bir olaya tanıklığımı anlatacağım dedim ya… Artık sıra o fazlaca değerli olayda: O gece Başbakanlık Konutu’ndaki çalışmalar sürerken Tansu Çiller bir orta görüşmeden çıkıyor ve kapı önünde bekleyen Nalan Kozan’a, “Bana Akın Bey’i bağlayın!” diyor. Talimat çabucak yerine getiriliyor ve Başbakan telefonla konuşuyor Akın Bey’le. Akın Beyefendi, bir özel bankanın genel müdürü!
Siz tüm bu konuşmaları duyuyorsunuz…
Alışılmış, hepimiz duyuyoruz: Ben, Akın İstanbullu, Nalan Kozan, Resul Kalkan. Hepimiz konuşmalarına tanığız! Başbakan, bu özel bankanın genel müdürünü herbiçimde hal-hatır sormak için aramıyor. Şaşırtan bir olay değil mi İpek Hanım! O gece yarısı, Türk Lirası’nın Amerikan doları karşısındaki yeni fiyatı 17 bin 250 lira olarak belirleniyor. Bu, yüzde 13 devalüasyon demek… Lakin hatırlıyorsunuzdur sanırım. Dolar özgür piyasada birkaç gün ortasında belirlenen bu sayısı aşarak 40 TL’ye yükselecektir. O saatte televizyonlar canlı yayında. Başlıklar, “bu karardan kimin, ne kadar para kazandığı ve Türkiye’nin ne kaybettiği” yolunda odaklanıyor ve sonraki günü Özal’ın Türkiye’ye kazandırdığı prenslerden sayılan Merkez Bankası Lideri Bülent Gültekin istifa ediyor. Bu anlattığım olay, birinci bilinmeyen… Tarih, isimler, aksiyonlar, her şey ortada ve gerçek. Hangi özel banka, o bankanın o tarihte genel müdürü kimdi, Merkez Bankası Lideri bu yüzden mi istifa etti diye sorarsanız, bu sorulara karşılık epeyce kolay. Kısa bir araştırma, ilgilenenleri bu soruların karşılığına götürecektir.
Emin olun şu saatten daha sonra araştırılacaktır, ikinci bilinmedik olay nedir?
Yalova’daki Çiftlikköy’de deniz kenarındaki bir yakınımın konutunda birkaç günlüğüne konuğuz. Silahlı kuvvetlerdeki bakılırsavinden ayrıldıktan daha sonra Sema Sitesi’ne yerleşen Fikret ağabeyle kıyı boyunca yürürken, bir villanın bahçesindeki balkondan bize seslenildiğini fark ediyorum. Seslenen kişi, ayağa kalkmış, “Mehmet gelsene! gel gel!” diye el ediyor. Bu yakından tanıdığım ve ismini daima hürmetle andığım, bir vakit içinder Çillerlerin yakın dostu bir bakan. Villanın giriş katındaki balkonda oturmuş geçmişten, gelecekten sohbet ederken bir orta kelam, İzmit-Yalova ortasına kurulması planlanan Türkiye’nin en uzun köprüsünden açılıyor. Bu projeye yabancı değilim. Çiller’in başbakanlığı devrinde gündeme gelmiş, tüm hazırlıkları yapılmış, hatta bugünkü köprü ve Yalova geçişi ihalesi yapılmıştı. Lakin niçinse ihale iptal edilmişti. İçinde birfazlaca soruları barındıran bir iptaldi bu. İhaleyi alan firma tüm gerekleri yerine getirmiş bulunmasına karşın bu işten vazgeçtiğini tam sayfa ilanlarla gazetelerde açıklamıştı. Lakin, o açıklamada benim anlatacağım gerçek saklanmıştı. O tarihte yalısında sohbet ettiğimiz eski bakana, “Peki” diye sormuştum, “bu biçimde hoş bir projeden niye vaz geçildi? Siz de o tarihte bakandınız!” Yanıt: “İhaleyi kazananlar, bu işi gerçekleştirmek için gerekli parayı bulmuşlardı lakin başbakana yakın birisinin istediği parayı bulamadıkları için bu işten vazgeçtiler!”
Başbakana yakın o “birisi” kimdi?
Saygın bir gazeteci dostun bana anlattıkları geliyor aklıma artık. Gerilere dönüp o olayı, Tansu Çiller’in yakın dostu Güneri Cıvaoğlu’ndan kelam etmeliyim: 1994’ün Çillerler için en zahmetli günlerinden biri… O günlerde, Türkiye gündeminde başbakanın eşiyle ilgili çeşitli savlar dolaşıyor. Cıvaoğlu o tarihte Çillerlere en sert muhalefeti yapan gazete Milliyet’te yazıyor. Tüm yazılı ve görsel basın, Çiller’in yurt haricinde edindiği mal varlığının peşinde. Öteki köşe müellifleri üzere, Cıvaoğlu da Çillerlerin yurt haricindeki mallarını satıp Türkiye’ye getirmesini istiyorlar. Tansu Çiller, bu rüzgâra kendisini kaptırdığı için Cıvaoğlu’na bozuluyor. Cıvaoğlu Çiller’le yaptığı konuşmayı bir uçak seyahatinde anlatıyor bana. Çiller’e telefonda, “Sizi başbakanlıktan hiçbir gücün indirebileceğine inanmıyorum” diyor Cıvaoğlu. Tansu Hanım, bu hoş kelamın gerisinden ne geleceğini kestirebilmiş değil. Cıvaoğlu devam ediyor: “Ama bir tek kişi yüzünden yok olacaksınız… O kişi, eşiniz Özer Çiller’dir!” Güneri abim bu olayı bana anlatırken, “Telefonda evvel bir sessizlik oldu. daha sonra, Tansu’nun hıçkırıkları duyulmaya başladı. Çiller hıçkırarak ağlıyordu” diyor. Cıvaoğlu anlatmayı sürdürüyor: “Tansu, hıçkırıklar içinde bana, ‘Benim kocam fazlaca namusludur. Bugünlere geldiysem daima onun sayesinde geldim. Özer’e iftira atıyorlar. Senin bildiğin bir şey var ise bana söylemelisin” diyor. Cıvaoğlu, “Bazı şeyler hissedilir, ispatlanamaz” karşılığını veriyor. Ve devam ediyor: “Özer’in pis işlere bulaştığını hissediyorum!” Anlattığım bu olayların şahidi olan ben, artık öbür ne diyeyim İpek Hanım? Bu olaylarda geçen isimlere ait ipuçları verdim. Dileyen o isimlerin kimler olduğunu basitçe bulabilirler.
SÖYLEŞİNİN TAMAMI