kunteper
Member
CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu, 13 Kasım Cumartesi günü yaptığı açıklamada, “Benim liderliğini yaptığım partinin de geçmişte yarattığı derin yaralar vardır. Uzun müddettir evvel bu yaraları yaratan o sistemi değiştirmekle uğraştım. Artık ise dışarıya dönme vakti. Ben bu yaraların kapanması için helallik isteme, helalleşme seyahatine çıkıyorum” tabirlerini kullandı.
Yaptığı açıklamayı ‘Seçim stratejisi’ olarak değerlendirenlere karşı ise Kılıçdaroğlu küme toplantısında şu cevabı verdi:
“Medyada kimilerinin, ‘Ne hoş muhalefet aslına bakarsan kazanıyor, ne gerek vardı bunlara’ demesine üzüldüm. Zira bunlar bu söylemiş olduklerimi strateji zannediyor. Ben gelecekte bu ülke çocuklarının arkamdan bu ülkeyi barıştırdığımı söylemelerini istiyorum. Ne stratejisi? Hangi strateji evlatlarımızın geleceğinden daha değerli? Helalleşeceğiz dostlarım. Açık yaralar var, biliyorum sıkıntı olacak lakin muhakkak yapacağız ve başaracağız.”
HELALLEŞME’ LİSTESİNDE KİMLER VAR?
Kılıçdaroğlu, ‘helalleşme’ listesini de şöyleki deklare etti: “28 Şubatçıların açtığı yaraları kapatıp helalleşeceğiz. İkna odalarına sokulan başı kapalı kızlarımızla helalleşeceğiz. Roboski ile helalleşeceğiz. Hukuk diğer helalleşme öteki. İnsanlara devlet tazminat ödeyecek fakat bir taraftan da helalleşeceğiz. Sivas, Kahramanmaraş mağdurlarıyla helalleşeceğiz. Diyarbakır hapishanesi mahkumlarıyla helalleşeceğiz. Mahalleleri gasp edilip sürülen romanlarla helalleşeceğiz. Varlık vergileri altında inim inim inleyen azınlıklar, 6-7 Eylül olaylarının mağdurlarıyla helalleşeceğiz. Mahkemelerle süründürülen askerlerimiz ve aileleri ile helalleşeceğiz. Bugün Londra’ya göç etmiş en parlak beyinlerimiz ile helalleşeceğiz. Ali İsmail Korkmaz’ın ailesi ile Soma ile helalleşeceğiz. Darbeciler tarafınca bir sağdan bir soldan gencecik çocuklarımız asıldı bu ülkede o insanlarımızla helalleşeceğiz. 9 yaşındaki Oğuz Arda Sel’i kaybeden ve mahkemelerde süründürülen Mısra Öz ile helalleşeceğiz, Ahmet Kaya ile helalleşeceğiz. Helalleşeceğiz dostlarım. Yakın gelecekte bir gün çocuklarımız geçmişe baktıklarında ‘Neler olmuş lakin önümüze bakmayı bilmişiz, helal olsun onlara’ diyecekler.”
Kılıçdaroğlu’nun çıkacağı ‘helalleşme yolculuğu’nun Kürtlerde nasıl karşılık bulduğuna ait olarak tarihçi ve araştırmacı muharrir Mehmet Bayrak ve Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim vazifelisi Vahap Coşkun ile konuştuk.
‘KEŞKE BUNU YAPABİLSE’
Kılıçdaroğlu’nun açıklamasını kıymetlendiren Mehmet Bayrak “Bu CHP tarihinde yeni bir söylem” diye başladığı kelamlarına şöyleki devam etti:
“Bu açıdan kıymetli. Alevilerin rızalık istemeleri ve rızalık vermeleri üzere. Resmi planda da bu kavram kullanıldı. Keşke bu yapılabilse. Salt cumhuriyet devrini alsak bile o kadar kanlı bir tarih var ki, bunlarla yüzleşmek başlı başına bir yürek ister. Türkiye, Ermeni soykırımıyla yüzleşmeyi bile yapamazken, cumhuriyet periyodunda yaşananlarla yüzleşmesi epey değerli bir olay. Benim son kitabım ‘Ateş Kan ve Barut Günlerinde Kürt Diplomasisi’ ismini taşıyor. Bu, Kürt aydınlanma hareketinin bir nitelemesidir. 20’inci yüzyıldan itibaren ateş kan barut siyaseti daima devam etti Kürtler açısından. Bununla yüzleşmek, hakikaten objektif olarak devletin bu mevzudaki yanlışlarını açık yüreklilikle ortaya koymak demektir. Sanki devlet buna hazır mı? Ermeni soykırımı ile hala yüzleşilemedi. Bu bahiste bile ret ve inkâr siyasetleri izleniyor. Devlet aklı açık planda ret ve inkârcı, bâtın planda itirafçı ve kabulcüdür. Bunu hiç bir vakit unutmayalım. Bilinmeyen dokümanlarda her şey ayan beyan söylenir. Ancak açık planda her şey o resmi plan kuramının içine atılır.”
‘TUNCELİ, DERSİM’E HAKARETTİR’
Dersim, Zilan ve Ağrı katliamlarında yaşananlara dikkat çeken Bayrak, şu biçimde devam etti:
“1925 hareketi hayli kanlı bir harekettir. Bu isyanın bastırılması ismine iki yıl devam eden bir katliam kelam konusu. Birinci kere 16 uçaklık bir filo kullanılmış ve zehirli gaz atılmıştır. İki yıl ortasında katledilen Kürtlerin sayısı 15 bin 500… Türkiye’nin nüfusu bu biçimde 12 milyondu. Ağrı ve Zilan bundan daha sonraki süreçtir. Bu büyük katliama reaksiyon olarak ortaya çıkan bir harekettir. Buralarda katledilenlerin sayısı bile aşikâr değil. Devrin gazeteleri derelerin insan cesetleriyle dolu olduğunu müellif. 1935’te vilayet teşkilatı kuruluyor Tunceli ismiyle. Tunceli ismi da Dersim’e hakarettir. Zira Devletin ‘Tunç Eli’ bunların doruğuna inecek telaffuzundan kaynaklıdır. Bu kelamın sahibi şahsen Dersim’de vali olarak bakılırsav yapan ve ‘Dersim Kasabı’ olarak nitelendirilen Abdullah Alpdoğan’dır. 1935’te Tunceli Vilayeti ilan edildi, 1936’da bütün silahlar toplatıldı. Buna karşın 1937’de başlayan ve Sabiha Gökçen’in de ortasında olduğu uçak filosuyla harekât başlatıldı. Resmi evraklar, 13 bin kişinin öldürüldüğü bir bilançodan kelam ediyor. O resmi evrak bizde var aslına bakarsan. Ama gerçekte katledilen insan sayısı bundan kat be kat fazladır. Benim varsayımıma bakılırsa Dersim’de katledilenlerin sayısı 40 ile 50 bin içindedır. Dersim’de silahlar toplatıldıktan daha sonra mahalli kuvvetler hariç tam teçhizatlı 3 kolordu ve iki süvari tümeniyle girildi. Hem havadan mağaralara zehirli gaz atıldı birebir vakitte bu kadar büyük bir kara harekâtı yapıldı. 1938’de bu katliam bittiğinde Harput Merkezi’nde ordu bir gövde gösterisi yaparak muvaffakiyetini kutluyor. Bu şova katılan asker sayısı 40 bindir. Bu çapta bir ordunun silahları toplanan Dersimlilere yönelik nasıl bir katliam yaptığına da işaret ediyor. Hıfzıssıhha’nın kurucusu ve periyodun Sıhhat Bakanı Rıfat Saydam, Dersim soykırımı daha sonrası Fevzi Çakmak ve Genelkurmay Liderine bir telgraf çekiyor. ‘Bu hadiselerde zehirli gaz, kimyasal gaz kullanılması insanlık kabahatidir, bunun izahı yapılamaz, bunu devlette kaldıramaz’ diyor. Cumhuriyet arşivinde var. Benim yayınladığım evraklarda söz edilir.”
‘1919’DAN İTİBAREN BAŞLAYAN KATLİAMLARLA HELALLEŞMEK DEMEKTİR’
“İttihat ve Terakki periyodunda yaşanan katliamları bile inkâr eden bir zihniyete karşı Kılıçdaroğlu’nun bu helalleşmeyi lisana getirmesi önemlidir” diyen Bayrak, “Fakat bunu dillendirmek, -1919 Sivas Kongresi CHP’nin kuruluş tarihi olarak kabul edilir- 1919’dan itibaren başlayan tüm katliamlarla, soykırımlarla helalleşmek demektir. Dersim, Cumhuriyet devrinin en büyük Alevi Kürt soykırımıdır. Bu niçinle şayet bunların hepsi ile yüzleşilecek ise, bunlar sorgulanır, mahkum edilirse bu biçimde lakin beşerler tatmin olurlar. Bu yüzden Kılıçdaroğlu’nun bu çıkışı cumhuriyet tarihi ile hesaplaşmayı ve helalleşmeyi öngörür. Şayet buna gerçek niyet ve iradesi var ise fakat bu biçimde halk nezdinde sonuç alınabilir.”
VAHAP COŞKUN: CHP, KÜRTLER VE MUHAFAZAKAR BÖLÜMLERLE İLİŞKLERİ PROBLEMLİ OLAN PARTİYDİ
“Kendilerini ‘cumhuriyetçi, Atatürkçü’ olarak tanıtan gazeteci, müellif ve siyasetçiler, Kılıçdaroğlu’nun CHP’deki cumhuriyetçi ve Atatürkçü olan insanları partinin dışına ittiğini münasebet göstererek istifa davetleri yaptı. Kılıçdaroğlu’nun hem parti içerisindeki sistemi değiştirmesine yönelik açıklamasını tıpkı vakitte ‘helalleşme’ telaffuzunu nasıl kıymetlendiriyor sunuz?” sorusuna Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim vazifelisi Vahap Coşkun, şu karşılığı verdi:
“Kemal Kılıçdaroğlu’nun genel lider olmasından daha sonra bir dönüşüm süreci yaşanıyor. Bu sürecin suratı ve yoğunluğu konusunda çeşitli tenkitler olabilir ancak Kılıçdaroğlu, genel başkanlık koltuğuna oturduğu andan itibaren partisini değiştirmek istiyordu. sebebi de şu: CHP, bilhassa Kürtler ve muhafazakarla, yani toplumun fazlaca kıymetli iki tabanıyla ilgileri son derece zayıf ve problemli olan bir partiydi. Yalnızca seküler bölümlerin oyunu alan ve ötürüsıyla yüzde 20-25 bandına sıkışan, rastgele bir biçimde iktidar olamayan bir partiydi. Kılıçdaroğlu bunu gördü. Hem Kürtlerle hem muhafazakar kesitle tarihi kopuklukları gidermek için birtakım adımlar attı. Bu adımlar kimi vakit son derece yüzeysel kaldı. En azından bu biçimde bir adım atma eforu içerisinde olduğu görülüyordu. Hiç kuşkusuz bu CHP içerisinde de bir iktidar çabasını gerektiriyordu. Kılıçdaroğlu’nun bu dönüşümünü gerçekleştirebilmesi için partide kendisine direnç gösterecek olan odaklarla da uğraş etmesini gerektiriyordu ve bunlarla uğraş etti.”
‘2019 KIYMETLİ BİR TARİHTİ’
CHP için 2019’un değerli bir tarih olduğunu belirten Coşkun, şöyleki devam etti:
“2019’da büyükşehirlerde Kılıçdaroğlu Cumhur İttifakı’nı geriletmeseydi, bilhassa 11 Büyükşehirde Millet İttifakı belediye başkanlıklarını almamış olsaydı, bu biçimde fazlaca büyük bir ihtimalle Kılıçdaroğlu’nun bu siyasetini yürütebilmesinin imkanı ortadan kalkardı. Siyasette elde ettiği bu başarısı Kılıçdaroğlu’nun elini güçlendirdi. Bilhassa gelecek seçimleri de düşünerek bu adımları hızlandırmak ve bu bölümlerle olan bağları daha da ağırlaştırmak istiyor. Helalleşme bu manada kullandığı bir tabir. Son derece değerli bir tabir. Bunun Türkiye siyaseti açısından son derece pahalı olduğunu düşünüyorum. Cumhuriyeti kurduğunu her vakit bize hatırlatan bir parti, cumhuriyet tarihinde kendisinin de epeyce değerli kusurları olduğunu ve bunlarla yüzleşmesi gerektiğini söylüyor. Bu Türkiye’de siyasetin yumuşaması, odaklanması gereken noktayı göstermesi açısından son derece kıymetli ve kıymetli bir gayret. Burada Kılıçdaroğlu’nu bir samimiyet testine tutmak bence yanlışsız değil. Kıymetli olan bu helalleşme telaffuzunun benimsenmesi ve CHP’nin kendi ideolojik yapısında değişime yönelik bir kapı aralamaktır. Bunun Türkiye için iyi ve sağlıklı olduğunu düşünüyorum.”
‘GÜNDEMİ ARTIK KILIÇDAROĞLU BELİRLİYOR’
Coşkun şunları söylemiş oldu: “Türkiye’de bizim fazlaca derin tarihî yaralarımız var. Bütün toplumsal bölümlerin var. Kürtlerin, muhafazakarların, gayri müslim kesitlerin var. Bunlarla bir biçimde yüzleşen, helalleşen, kamuoyu önünde bir tartışma, müzakere ve diyalog süreci içerisinde bu helalleşmeyi gerçekleştirebilen bir gayret, Türkiye’nin önündeki meseleleri çözme konusunda da son derece faydalı olacaktır. Kürt sorunu, Alevi problemi üzere eşit vatandaşlık sıkıntısı problemlerin tahlilleri için son derece tesirli ve kıymetlidir. Bu niçinle yanlışsız buluyorum. Son periyotlarda Kılıçdaroğlu’nun yaptığı atılımlar şunu gösteriyor: Gündemi artık Kılıçdaroğlu belirliyor. Daha evvel Erdoğan’a atfedilen özelliği artık Kılıçdaroğlu temsil ediyor. Biz bugün bunu konuşuyoruz, iktidar buna yanıt verme mecburiyetinde kalıyor. Pekala siyasetçiler önündeki seçimi düşünürler. Ve ona uygun bir strateji de oluşturabilirler. Kıymetli olan bu stratejinin içeriği. Artık Kılıçdaroğlu’nun yapmaya çalıştığı şey, kapsayıcı bir strateji geliştirmektir. Bu son derece gerçek bir şey. Seçim için de gerçek, uzun vadede Türkiye’nin olağanlaşması için de yanlışsız. esasen değişimler bu türlü gerçekleşir.”
‘KÜRTLER NEZDİNDE KIYMETLİ BİR UĞRAŞ OLARAK KAYDEDİLDİ’
“Helalleşme söylemi Diyarbakır’da nasıl karşılandı?” sorusuna ise Coşkun, “Daha yeni bir açıklama. Bunun biraz derinleştirmesi gerekecek. Kılıçdaroğlu küme toplantısında hangi toplumsal kesitlerle helalleşeceğini söylemiş oldu. Muhtemelen tamamını saymadı. Bu süreç içerisinde derinleşecek. O kadar kutuplaşmış bir ortam var ki, ister Diyarbakır’da olsun, ister İstanbul’da olsun, doğuda olsun, batıda olsun… Türkiye’de bu siyasal kutuplaşmayı azaltacak, yasal, toplumsal kutuplaşmayı ve arayı daraltacak her telaffuz Türkiye’nin olağanlaşmasına katkıda bulunur. Kitleler nezdinde de değer taşır. Özel olarak hangi toplumsal kesitin buna ne yanıt verdiğini anlayabilmemiz için biraz daha beklememiz gerekecek. Bunun genel olarak Kürtler ve muhafazakarlar nezdinde pahalı bir efor olarak kaydedildiği kanısını taşıyorum” karşılığını verdi.
Yaptığı açıklamayı ‘Seçim stratejisi’ olarak değerlendirenlere karşı ise Kılıçdaroğlu küme toplantısında şu cevabı verdi:
“Medyada kimilerinin, ‘Ne hoş muhalefet aslına bakarsan kazanıyor, ne gerek vardı bunlara’ demesine üzüldüm. Zira bunlar bu söylemiş olduklerimi strateji zannediyor. Ben gelecekte bu ülke çocuklarının arkamdan bu ülkeyi barıştırdığımı söylemelerini istiyorum. Ne stratejisi? Hangi strateji evlatlarımızın geleceğinden daha değerli? Helalleşeceğiz dostlarım. Açık yaralar var, biliyorum sıkıntı olacak lakin muhakkak yapacağız ve başaracağız.”
HELALLEŞME’ LİSTESİNDE KİMLER VAR?
Kılıçdaroğlu, ‘helalleşme’ listesini de şöyleki deklare etti: “28 Şubatçıların açtığı yaraları kapatıp helalleşeceğiz. İkna odalarına sokulan başı kapalı kızlarımızla helalleşeceğiz. Roboski ile helalleşeceğiz. Hukuk diğer helalleşme öteki. İnsanlara devlet tazminat ödeyecek fakat bir taraftan da helalleşeceğiz. Sivas, Kahramanmaraş mağdurlarıyla helalleşeceğiz. Diyarbakır hapishanesi mahkumlarıyla helalleşeceğiz. Mahalleleri gasp edilip sürülen romanlarla helalleşeceğiz. Varlık vergileri altında inim inim inleyen azınlıklar, 6-7 Eylül olaylarının mağdurlarıyla helalleşeceğiz. Mahkemelerle süründürülen askerlerimiz ve aileleri ile helalleşeceğiz. Bugün Londra’ya göç etmiş en parlak beyinlerimiz ile helalleşeceğiz. Ali İsmail Korkmaz’ın ailesi ile Soma ile helalleşeceğiz. Darbeciler tarafınca bir sağdan bir soldan gencecik çocuklarımız asıldı bu ülkede o insanlarımızla helalleşeceğiz. 9 yaşındaki Oğuz Arda Sel’i kaybeden ve mahkemelerde süründürülen Mısra Öz ile helalleşeceğiz, Ahmet Kaya ile helalleşeceğiz. Helalleşeceğiz dostlarım. Yakın gelecekte bir gün çocuklarımız geçmişe baktıklarında ‘Neler olmuş lakin önümüze bakmayı bilmişiz, helal olsun onlara’ diyecekler.”
Kılıçdaroğlu’nun çıkacağı ‘helalleşme yolculuğu’nun Kürtlerde nasıl karşılık bulduğuna ait olarak tarihçi ve araştırmacı muharrir Mehmet Bayrak ve Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim vazifelisi Vahap Coşkun ile konuştuk.
‘KEŞKE BUNU YAPABİLSE’
Kılıçdaroğlu’nun açıklamasını kıymetlendiren Mehmet Bayrak “Bu CHP tarihinde yeni bir söylem” diye başladığı kelamlarına şöyleki devam etti:
“Bu açıdan kıymetli. Alevilerin rızalık istemeleri ve rızalık vermeleri üzere. Resmi planda da bu kavram kullanıldı. Keşke bu yapılabilse. Salt cumhuriyet devrini alsak bile o kadar kanlı bir tarih var ki, bunlarla yüzleşmek başlı başına bir yürek ister. Türkiye, Ermeni soykırımıyla yüzleşmeyi bile yapamazken, cumhuriyet periyodunda yaşananlarla yüzleşmesi epey değerli bir olay. Benim son kitabım ‘Ateş Kan ve Barut Günlerinde Kürt Diplomasisi’ ismini taşıyor. Bu, Kürt aydınlanma hareketinin bir nitelemesidir. 20’inci yüzyıldan itibaren ateş kan barut siyaseti daima devam etti Kürtler açısından. Bununla yüzleşmek, hakikaten objektif olarak devletin bu mevzudaki yanlışlarını açık yüreklilikle ortaya koymak demektir. Sanki devlet buna hazır mı? Ermeni soykırımı ile hala yüzleşilemedi. Bu bahiste bile ret ve inkâr siyasetleri izleniyor. Devlet aklı açık planda ret ve inkârcı, bâtın planda itirafçı ve kabulcüdür. Bunu hiç bir vakit unutmayalım. Bilinmeyen dokümanlarda her şey ayan beyan söylenir. Ancak açık planda her şey o resmi plan kuramının içine atılır.”
‘TUNCELİ, DERSİM’E HAKARETTİR’
Dersim, Zilan ve Ağrı katliamlarında yaşananlara dikkat çeken Bayrak, şu biçimde devam etti:
“1925 hareketi hayli kanlı bir harekettir. Bu isyanın bastırılması ismine iki yıl devam eden bir katliam kelam konusu. Birinci kere 16 uçaklık bir filo kullanılmış ve zehirli gaz atılmıştır. İki yıl ortasında katledilen Kürtlerin sayısı 15 bin 500… Türkiye’nin nüfusu bu biçimde 12 milyondu. Ağrı ve Zilan bundan daha sonraki süreçtir. Bu büyük katliama reaksiyon olarak ortaya çıkan bir harekettir. Buralarda katledilenlerin sayısı bile aşikâr değil. Devrin gazeteleri derelerin insan cesetleriyle dolu olduğunu müellif. 1935’te vilayet teşkilatı kuruluyor Tunceli ismiyle. Tunceli ismi da Dersim’e hakarettir. Zira Devletin ‘Tunç Eli’ bunların doruğuna inecek telaffuzundan kaynaklıdır. Bu kelamın sahibi şahsen Dersim’de vali olarak bakılırsav yapan ve ‘Dersim Kasabı’ olarak nitelendirilen Abdullah Alpdoğan’dır. 1935’te Tunceli Vilayeti ilan edildi, 1936’da bütün silahlar toplatıldı. Buna karşın 1937’de başlayan ve Sabiha Gökçen’in de ortasında olduğu uçak filosuyla harekât başlatıldı. Resmi evraklar, 13 bin kişinin öldürüldüğü bir bilançodan kelam ediyor. O resmi evrak bizde var aslına bakarsan. Ama gerçekte katledilen insan sayısı bundan kat be kat fazladır. Benim varsayımıma bakılırsa Dersim’de katledilenlerin sayısı 40 ile 50 bin içindedır. Dersim’de silahlar toplatıldıktan daha sonra mahalli kuvvetler hariç tam teçhizatlı 3 kolordu ve iki süvari tümeniyle girildi. Hem havadan mağaralara zehirli gaz atıldı birebir vakitte bu kadar büyük bir kara harekâtı yapıldı. 1938’de bu katliam bittiğinde Harput Merkezi’nde ordu bir gövde gösterisi yaparak muvaffakiyetini kutluyor. Bu şova katılan asker sayısı 40 bindir. Bu çapta bir ordunun silahları toplanan Dersimlilere yönelik nasıl bir katliam yaptığına da işaret ediyor. Hıfzıssıhha’nın kurucusu ve periyodun Sıhhat Bakanı Rıfat Saydam, Dersim soykırımı daha sonrası Fevzi Çakmak ve Genelkurmay Liderine bir telgraf çekiyor. ‘Bu hadiselerde zehirli gaz, kimyasal gaz kullanılması insanlık kabahatidir, bunun izahı yapılamaz, bunu devlette kaldıramaz’ diyor. Cumhuriyet arşivinde var. Benim yayınladığım evraklarda söz edilir.”
‘1919’DAN İTİBAREN BAŞLAYAN KATLİAMLARLA HELALLEŞMEK DEMEKTİR’
“İttihat ve Terakki periyodunda yaşanan katliamları bile inkâr eden bir zihniyete karşı Kılıçdaroğlu’nun bu helalleşmeyi lisana getirmesi önemlidir” diyen Bayrak, “Fakat bunu dillendirmek, -1919 Sivas Kongresi CHP’nin kuruluş tarihi olarak kabul edilir- 1919’dan itibaren başlayan tüm katliamlarla, soykırımlarla helalleşmek demektir. Dersim, Cumhuriyet devrinin en büyük Alevi Kürt soykırımıdır. Bu niçinle şayet bunların hepsi ile yüzleşilecek ise, bunlar sorgulanır, mahkum edilirse bu biçimde lakin beşerler tatmin olurlar. Bu yüzden Kılıçdaroğlu’nun bu çıkışı cumhuriyet tarihi ile hesaplaşmayı ve helalleşmeyi öngörür. Şayet buna gerçek niyet ve iradesi var ise fakat bu biçimde halk nezdinde sonuç alınabilir.”
VAHAP COŞKUN: CHP, KÜRTLER VE MUHAFAZAKAR BÖLÜMLERLE İLİŞKLERİ PROBLEMLİ OLAN PARTİYDİ
“Kendilerini ‘cumhuriyetçi, Atatürkçü’ olarak tanıtan gazeteci, müellif ve siyasetçiler, Kılıçdaroğlu’nun CHP’deki cumhuriyetçi ve Atatürkçü olan insanları partinin dışına ittiğini münasebet göstererek istifa davetleri yaptı. Kılıçdaroğlu’nun hem parti içerisindeki sistemi değiştirmesine yönelik açıklamasını tıpkı vakitte ‘helalleşme’ telaffuzunu nasıl kıymetlendiriyor sunuz?” sorusuna Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Öğretim vazifelisi Vahap Coşkun, şu karşılığı verdi:
“Kemal Kılıçdaroğlu’nun genel lider olmasından daha sonra bir dönüşüm süreci yaşanıyor. Bu sürecin suratı ve yoğunluğu konusunda çeşitli tenkitler olabilir ancak Kılıçdaroğlu, genel başkanlık koltuğuna oturduğu andan itibaren partisini değiştirmek istiyordu. sebebi de şu: CHP, bilhassa Kürtler ve muhafazakarla, yani toplumun fazlaca kıymetli iki tabanıyla ilgileri son derece zayıf ve problemli olan bir partiydi. Yalnızca seküler bölümlerin oyunu alan ve ötürüsıyla yüzde 20-25 bandına sıkışan, rastgele bir biçimde iktidar olamayan bir partiydi. Kılıçdaroğlu bunu gördü. Hem Kürtlerle hem muhafazakar kesitle tarihi kopuklukları gidermek için birtakım adımlar attı. Bu adımlar kimi vakit son derece yüzeysel kaldı. En azından bu biçimde bir adım atma eforu içerisinde olduğu görülüyordu. Hiç kuşkusuz bu CHP içerisinde de bir iktidar çabasını gerektiriyordu. Kılıçdaroğlu’nun bu dönüşümünü gerçekleştirebilmesi için partide kendisine direnç gösterecek olan odaklarla da uğraş etmesini gerektiriyordu ve bunlarla uğraş etti.”
‘2019 KIYMETLİ BİR TARİHTİ’
CHP için 2019’un değerli bir tarih olduğunu belirten Coşkun, şöyleki devam etti:
“2019’da büyükşehirlerde Kılıçdaroğlu Cumhur İttifakı’nı geriletmeseydi, bilhassa 11 Büyükşehirde Millet İttifakı belediye başkanlıklarını almamış olsaydı, bu biçimde fazlaca büyük bir ihtimalle Kılıçdaroğlu’nun bu siyasetini yürütebilmesinin imkanı ortadan kalkardı. Siyasette elde ettiği bu başarısı Kılıçdaroğlu’nun elini güçlendirdi. Bilhassa gelecek seçimleri de düşünerek bu adımları hızlandırmak ve bu bölümlerle olan bağları daha da ağırlaştırmak istiyor. Helalleşme bu manada kullandığı bir tabir. Son derece değerli bir tabir. Bunun Türkiye siyaseti açısından son derece pahalı olduğunu düşünüyorum. Cumhuriyeti kurduğunu her vakit bize hatırlatan bir parti, cumhuriyet tarihinde kendisinin de epeyce değerli kusurları olduğunu ve bunlarla yüzleşmesi gerektiğini söylüyor. Bu Türkiye’de siyasetin yumuşaması, odaklanması gereken noktayı göstermesi açısından son derece kıymetli ve kıymetli bir gayret. Burada Kılıçdaroğlu’nu bir samimiyet testine tutmak bence yanlışsız değil. Kıymetli olan bu helalleşme telaffuzunun benimsenmesi ve CHP’nin kendi ideolojik yapısında değişime yönelik bir kapı aralamaktır. Bunun Türkiye için iyi ve sağlıklı olduğunu düşünüyorum.”
‘GÜNDEMİ ARTIK KILIÇDAROĞLU BELİRLİYOR’
Coşkun şunları söylemiş oldu: “Türkiye’de bizim fazlaca derin tarihî yaralarımız var. Bütün toplumsal bölümlerin var. Kürtlerin, muhafazakarların, gayri müslim kesitlerin var. Bunlarla bir biçimde yüzleşen, helalleşen, kamuoyu önünde bir tartışma, müzakere ve diyalog süreci içerisinde bu helalleşmeyi gerçekleştirebilen bir gayret, Türkiye’nin önündeki meseleleri çözme konusunda da son derece faydalı olacaktır. Kürt sorunu, Alevi problemi üzere eşit vatandaşlık sıkıntısı problemlerin tahlilleri için son derece tesirli ve kıymetlidir. Bu niçinle yanlışsız buluyorum. Son periyotlarda Kılıçdaroğlu’nun yaptığı atılımlar şunu gösteriyor: Gündemi artık Kılıçdaroğlu belirliyor. Daha evvel Erdoğan’a atfedilen özelliği artık Kılıçdaroğlu temsil ediyor. Biz bugün bunu konuşuyoruz, iktidar buna yanıt verme mecburiyetinde kalıyor. Pekala siyasetçiler önündeki seçimi düşünürler. Ve ona uygun bir strateji de oluşturabilirler. Kıymetli olan bu stratejinin içeriği. Artık Kılıçdaroğlu’nun yapmaya çalıştığı şey, kapsayıcı bir strateji geliştirmektir. Bu son derece gerçek bir şey. Seçim için de gerçek, uzun vadede Türkiye’nin olağanlaşması için de yanlışsız. esasen değişimler bu türlü gerçekleşir.”
‘KÜRTLER NEZDİNDE KIYMETLİ BİR UĞRAŞ OLARAK KAYDEDİLDİ’
“Helalleşme söylemi Diyarbakır’da nasıl karşılandı?” sorusuna ise Coşkun, “Daha yeni bir açıklama. Bunun biraz derinleştirmesi gerekecek. Kılıçdaroğlu küme toplantısında hangi toplumsal kesitlerle helalleşeceğini söylemiş oldu. Muhtemelen tamamını saymadı. Bu süreç içerisinde derinleşecek. O kadar kutuplaşmış bir ortam var ki, ister Diyarbakır’da olsun, ister İstanbul’da olsun, doğuda olsun, batıda olsun… Türkiye’de bu siyasal kutuplaşmayı azaltacak, yasal, toplumsal kutuplaşmayı ve arayı daraltacak her telaffuz Türkiye’nin olağanlaşmasına katkıda bulunur. Kitleler nezdinde de değer taşır. Özel olarak hangi toplumsal kesitin buna ne yanıt verdiğini anlayabilmemiz için biraz daha beklememiz gerekecek. Bunun genel olarak Kürtler ve muhafazakarlar nezdinde pahalı bir efor olarak kaydedildiği kanısını taşıyorum” karşılığını verdi.