kunteper
Member
AKP hükümetine verdiği dayanak ve hükümetin yaptıklarını onaylamak için kaleme aldığı yazılarla bilinen Hayrettin Karaman, bir daha tartışmaların odağında…
Referandum öncesi “evet oyu vermenin farz olduğunu” yazan Karaman, geçen günlerde de hükümetin eleştirilmemesi gerektiğini söylemiş oldu.
Karaman’ın bu kelamları yeni bir polemiğin fitilini ateşledi.
Karaman, kendisine yönelik tenkitlere Yeni Şafak’taki köşesinden karşılık verdi. Fakat Karaman’a karşılık gecikmedi.
Karar Gazetesi’nden Taha Akyol, Ahmet Taşgetiren ve Akif Beki, köşelerinde Hayrettin Karaman’ı eleştirdi.
Akyol, Karaman’ın geçmişini hatırlattığı yazısında “Karaman bu biçimde siyasete, Ulusal Görüş’e mesafeliydi. Ama Ak Parti iktidarının destekçisi olduktan daha sonra adeta öteki bir Hayrettin Karaman oluştu: Kamu hukukunu savunmayı aklına getirmeyen, hatta iktidarın tenkitlerle denetlenmesini bile gerçek bulmayan, ‘politik fayda’ odaklı bir Karaman…” sözlerini kullandı.
Ahmet Taşgetiren ise, “Kurtlu bulgur iktidar ismine yapılan tüm aksiliklerin sembolü ise ve kurtlu bulgurdan yapılan yemeğe kaşık sallamak bile kabule şayan ise, daha hangi çarpıklık olmalı ki, o noktada ‘Yooo artık bundan tiksiniyoruz’ densin?” diye yazdı.
Akif Beki ise, “Yolsuzluklar, haksızlıklar evvelce de vardı. Zulümle savaş da dünya durdukça bitmeyecek. E muhalefet de din düşmanlığı, tenkit ve şikayet de zulüm sayılınca… Demek ki yanlışa yanlış demeye hiç sıra, yolsuzluk üzere “adi suçlar”ı yargılamaya hiç uygun vakit gelmeyecek. İmam-ı Azam kusur etmiş. Öyleyse ‘çürük gemi’ ve ‘kurtlu bulgur’la yetinmeye devam, şikayetçiler de lisanlarının kesilmediğine şükretsin. O denli mi!” dedi.
GEÇMİŞİNİ HATIRLATTI
Taha Akyol, “Hayrettin Karaman üzerinden bir analiz” başlıklı yazısında, Hayrettin Karaman’ın geçmişini ve yazdığı kitapları hatırlattı.
Akyol, şu sözleri kullandı:
“Hayrettin Karaman ehil bir fıkıh profesörüdür. Geçmişte yenilikçi niyetlere öncülük ediyordu, bugün ise ilahiyat dünyasında siyasi halleriyle ön planda…
Bir bilim ve fikir beşerinin bu biçimdesine siyasallaşması analiz edilmesi gereken bir durumdur.
Karaman 1970’lerde İslamî kesimde “içtihat” ve “tecdit” (yenilenme) kanısının öncülerinden bir tanesiydi. Jenerasyon mecmuasında Hayrettin Karaman, Bekir Topaloğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Süleyman Uludağ, Saim Yeprem üzere isimler, değişen çağa nazaran İslam’da yeni “içtihatlar” yapılmasını, niyetin yenilenmesini savunuyorlardı.
Karaman’ın 1975’te yayınlanan “İçtihat” isimli kitabı cesaretli, ufuk açıcı bir eserdi. Cemaatler büyük reaksiyon göstermişti. Medrese geleneğinden merhum Ahmet Davutoğlu “Din Tahripçileri” isimli kitabıyla Karaman’a saldırmış, Necip Fazıl da Karaman’ı ağır sözlerle yüklenmişti…
“MODERN MÜSLÜMAN”
Karaman’ın 2009’daki şu satırlarına bakın:
‘Bir vakit içinder ‘içtihat kapısının kapalı olduğu, bundan daha sonra müctehit yetişmeyeceği, eskilerin içtihatlarının uzay çağında bile kâfi olduğu, onları yinelamaktan öbür bir şeye muhtaçlığın bulunmadığı’ söylenir dururdu…’
Ancak 2000’lerde “bu ilme ve dine karşıt hurafe” yıkılıyordu… (Yeni Şafak, 7 Haziran 2009.)
O devirde Karaman onuruna düzenlenen bir yemeğe ben de katılmış, Milliyet’teki köşemde yazmıştım: Karaman’ın Batı hukukundaki “kamu-özel hukuk” ayrımını fıkıh yordamına taşımak, “recm”i reddetmek üzere fıkıhta yaptığı açılımları anlatmıştım.
Karaman’a ‘modernist Müslüman’ diyebilir miydik? Şu yanıtı vermişti: ‘Ben ‘ist’ten pek hoşlanmam, ‘modern Müslüman’ diyebilirsiniz.’
Karaman ‘modern’ dediği için de topluluğunda çok eleştirilmişti… Milliyet’teki yazımı şu biçimde bitirmiştim: ‘Değerli hocam Hayreddin Karaman’a bu vesileyle hürmetlerimi sunuyorum.’ (4 Aralık 2009)
Doğan Grubu’nda sürekli özgürce yazmışımdır.
Hayrettin Karaman’ın en değerli yenilikçi tespitlerinden biri, ‘fıkıhta müstebit hükümdarlar yüzünden kamu hukukunun gelişmediği’dir. (Anahatlarıyla İslam Hukuku, I, s. 165)
Bu yüzden de iktidarların denetlenmesi ve hukukla sınırlanması fikri gelişmemiş, menkıbeler seviyesinde kalmıştı.
Karaman bu biçimde siyasete, Ulusal Görüş’e mesafeliydi. Ancak Ak Parti iktidarının destekçisi olduktan daha sonra adeta diğer bir Hayrettin Karaman oluştu: Kamu hukukunu savunmayı aklına getirmeyen, hatta iktidarın tenkitlerle denetlenmesini bile yanlışsız bulmayan, ‘politik fayda’ odaklı bir Karaman…
İktidarın yanlışlarını söyleyip ‘Doğrucu Davutluk’ yapmamak gerekirdi! Zira ‘düşmanın, zalimin, makus niyetli kimselerin işine yarayacak doğruyu söylemek fazilet değildi!’ (23 Haziran 2019)
Ama İslam tarihinde tıpkı sebepten, yani iktidarları “düşmana, zalimlere, fitnecilere, makûs niyetlilere” karşı muhafaza hali yüzünden kamu hukuku teorileri gelişmemiştir.
Eleştirilemeyen, denetlenemeyen, dengelenmesi mümkün olmayan iktidarların nasıl yozlaşıp zalimleştiği konusunda Halil İnalcık, Ahmet Yaşar Ocak üzere büyük tarihçileri okumak lazım.
SİYASET UĞRUNA
Karaman’ın iktidarı destekleme ve muhalefeti “düşman” diye niteleme tutkusuyla bırakın hukukun inceliklerini, insan vicdanının kabul edemeyeceği yanlışlara bile takviye veren yazılarının listesini yazacak değilim.
CB sistemine evet oyu vermenin “farz”(!) olduğunu yazarken bu sistemde kamu haklarının, kontrol ve istikrarın, yolsuzlukları denetleme kanallarının ne durumda olduğunu araştırmak aklına bile gelmedi!
Partizanlık bu biçimde bir şey… “Bulgur, pirinç” tartışması üzerine, Yeni Şafak’taki köşesinde ‘ufukta daha güzelinin görülmediği iktidarımızı; düşmanlarından ve kıt niyetli dostlarından, nasıl koruyacağımızı konuşmalıyız’ diye yazabildi! (26 Eylül)
Bakış açısı bu olunca, iktidarı savunmak için münasebetler icat etmekten, ‘yolsuzluklar bin yıldır var’ demekten, ‘kurtlu bulgur’a razı olmaktan öbür bir yol kalmıyor!
Son kelamı merhum hocam Erol Güngör’e bırakıyorum:
‘İslam aydınlarının kendilerini yıpratan, güçlerini büyük ölçüde boşa çıkaran siyaset çekişmelerinden mümkün olduğu kadar uzakta kalmaları, günlük hadiselere doruktan bakarak kalıcı tahliller üzerinde baş yormaları gerekiyor. Herbiçimde bu davaya en büyük berbatlığı yapanlar, onu günlük siyaset kavgalarında taraflardan biri haline sokmaya kalkanlardır…’ (İslam’ın Bugünkü Sorunları, Ötüken Yay, s.209-210.)”
“GENÇ BEYİNLERDE NASIL BİR TAHRİBATA YOL AÇACAĞINI HAYREDDİN HOCANIN GÖRMEYECEĞİNİ DÜŞÜNEMİYORUM”
Ahmet Taşgetiren ise, “Hayreddin Hocam” başlıklı yazısında Karaman’ı iktidara verdiği dayanak ve olumsuz giden tabloyu görmezden gelmesi üzerinden eleştirdi.
Taşgetiren şu sözleri kullandı:
“Hayreddin Hocama hürmetimi kaybetmek istemem. Varlığını önemsediğim insandır. Farklı konularda fazlaca epeyce tartışılmıştır, tıpkı vakitte İslam’la ilgisi konusunda ağır suçlamalara gaye olmuştur, o suçlamaları hak etmediğini düşünmüşümdür.
Lakin bu, farklı düşündüğüm şeyleri tabir etmeme mani değil. İktidarla alakalı duruşunu sorunlu bulduğumu belirtmeliyim.
Sorun şurada ki, deklare ettiğı fikirler “Dinin görüşü” olarak algılanıyor, iktidarı savunma pozisyonu da, dini iktidarın yedeğine koyuyormuş algısına yol açıyor. Bu da, iktidarla birlikte dinin yıpranmasına yol açıyor. “Dinin izzeti” konusunda son derece hassas olduğunu bildiğim Hocanın bunu isteyeceğini sanmam. Siyasi iktidarın açık yanlışlarına da meşruiyet kılıfı giydiren bir din algısının genç beyinlerde nasıl bir tahribata yol açacağını Hayreddin Hocanın görmeyeceğini düşünemiyorum. niye bunun farkında değilmiş göründüğünü de anlayabiliyor değilim.
Mevzuyu Karar’da ben “Evdeki bulgur” başlıklı yazımla gündeme getirdim. “Dimyata pirince giderken konuttaki bulgurdan olma” konusu malum. Benzetme dikkat cazibeli, o yüzden de “bulgur” üzerine tartışma devam ediyor. Hoca “Dimyata pirince giderken, yani iktidarı eleştirip, öbür alternatifler ararken, meskendeki bulgurdan olma riski”ne dikkat çekti, ben de şöyleki yazdım:
‘Evdeki bulgura razı olalım?’ Yooo olmayalım, o bulgur kurtlandı zira, böceklendi, mayası değişti… En azından bunu söyleyelim. Ki bulgurun kurtlardan, böceklerden temizlenmesi mümkünse, mayasının düzelmesi mümkünse o yapılsın.
Sorayım hocalarımıza: Konuttaki bulgurun böcekli halinden sizlere yemek yapılsa onu yer miydiniz?’
Burada iki şey var:
1.Bulgur kurtlandı, böceklendi, mayası bozuldu.
2.En azından bunu söyleyelim. Yani bulgurdan kim sorumlu ise onu uyaralım.
Son cümle bir soru: Siz bu biçimde kurtlu bir bulgurdan yemek yapılsa yer misiniz?
Hoca, Yeni Şafak’ta manşetten verilen, yani gazetenin tüm iletisine katıldığını anladığımız yazısında diyor ki:
‘Yemeyince açlıktan öleceksem daha temizini buluncaya kadar yerdim. Hayatta kalınca da temizlemek için elimden geleni yapardım. Yaparken de uygun olanı da görür “Bu iyi”, makus olanı da görür “Bu kötü” derdim. Bunu derken de uygun üslup, vakit ve yeri seçerdim.’
“İKTİDAR ELEŞTİRİLİNCE, TAHMİNEN DEĞİŞMESİ İSTENİNCE BEŞERLER YA DA MEMLEKET VEFAT DERECESİNDE BİR MAHRUMİYET İÇİNE GİRER YAKLAŞIMI”
Buradaki kritik tabirin “açlıktan ölmek” olduğu açık. Hoca bizi “Zaruret” yaklaşımına gdolayıyor. Fıkha nazaran ‘açlıktan ölme riski var ise aslında haram olan diğer şeyler bile ölmeyecek kadar yenilebilir’ görüşü.
Buradan yola çıkıldığında, ‘Kurtlu, böceklenmiş, mayası bozulmuş bulgur’ iktidarın yanlışlarını tabir ediyorsa, ona tahammül mevt derecesinde bir zaruretin kararı oluyor. Yani iktidar eleştirilince, tahminen değişmesi istenince beşerler ya da memleket vefat derecesinde bir mahrumiyet içine girer yaklaşımı.
Bu mudur?
Hayreddin Hoca ya da gibisi hocalarımız, şeyhlerimiz vs. kalkıp ‘Memlekette yaygın adaletsizlik var, devlet malı çarçur ediliyor, beşerler müthiş bir geçim zorluğu yaşıyorlar, birilerine haksız çıkar sağlanıyor, eğitimde şu yanlışlar yapılıyor, muhafazakar bir iktidarın yanlışları insanların dine bakışını olumsuz etkiliyor vs.’ deseler, yani doğruları söyleseler, yanlışları söylemek için uygun üslup bulsalar daha güzel olmaz mı? Tahminen iktidarın daha sağlıklı hareket etmesine imkan sağlanmaz mı? bu biçimde bütüncül bir şekilde iktidarı onaylayan bir Hocalar – Pirler dünyasının İslam’a ödettiği bedel üzerinde azıcık düşünmek gerekmiyor mu?
Hem bu durumda sayın Hocamıza “nereye kadar?” diye sorulacaktır. Yani kurtlu bulgur iktidar ismine yapılan tüm aksiliklerin sembolü ise ve kurtlu bulgurdan yapılan yemeğe kaşık sallamak bile kabule şayan ise, daha hangi çarpıklık olmalı ki, o noktada “Yooo artık bundan tiksiniyoruz” densin?
Hocama benim kendisinden duyduğum bir değerlendirmeyi hatırlatmak isterim; Demişti ki: herkesin et kalınlığı farklıdır. Kimisinde et kalınlığı azdır, bıçak kemiğe çabuk dayanır. Kimisinde de bıçak epeyce derinlere girer, bir türlü kemiğe dayanmaz.
Bunu ‘haksızlıklar karşısında hassaslık farkı’ sadedinde anlatmıştı.
Ben derim ki, toplumda bıçağın kemiğe oldukcatan dayandığı insan kümeleri var. Onları görmek gerekiyor.
Durduğunuz yer ‘Din adına’ üzere bir nitelik taşıyorsa, yani güya dini bağlayan bir duruş sergilediğiniz düşünülüyorsa, daha seçici olmak durumundasınız diye düşünüyorum.
Tenkitlere yönelik “Yıkıcılık” suçlaması?
Ne kolay, ne toptancı, ne klişeleşmiş kelamdır o. Bırakın yalnızca siyaset alanında kalsın.”
BEKİ: GEMİ ÇÜRÜMÜŞ ANCAK BUNU SÖYLEMEYECEKMİŞİZ
Akif Beki ise tartışmaya “Ve Hoca gururla bir daha sunar” başlıklı yazısıyla dahil oldu. Beki, İmam-ı Azam’ı hatırlattı ve Hayrettin Karaman’a reaksiyonunu “Gemi çürümüş lakin bunu söylemeyecekmişiz!” diye lisana getirdi.
Beki, yazısında şunları kaydetti:
“‘Ebû Hanîfe derin fıkıh bilgisinin yanı sıra, inandığını ve yanlışsız bildiğini söylemekten ve onun gayretini vermekten çekinmeyen kuvvetli bir ülkü ve yüreğe de sahipti.
Gerek Emevîler gerekse Abbâsîler evresinde halife ve valilerin yaptığı zulümlere açıkça karşı çıkmış, onların yanlış ve haksız tavırlarını tasvip etmiş olmamak ve halk nazarında onlara meşruiyet kazandırmamak için halifelerden gelen ikramların, yapılan nazaranv tekliflerinin hiç birini kabul etmemiş, azaba ve mahpusa katlanmayı tercih etmiştir.’
Diyanet’in İslam Ansiklopedisi, Sünni fıkhının büyük hocası İmam-ı Azam’ı bu biçimde tanıtıyor.
Demek İmam-ı Azam, Doğrucu Davut’tu. Emevi, Abbasi halifelerine yanlışlarını açıktan, dosdoğru söylemiş oldu. Haksızlıklarına fetva vermedi. Ansiklopedi’ye bakılırsa halkı da karşı çıkmaya çağırdı, zindana atıldı, vefatına azap gördü.
Fıkıh hocası Prof. Hayrettin Karaman ise siyasi fayda gözetmeyip ‘Doğrucu Davutluk etmek caiz değildir’ fetvasında ısrar ediyor.
Gemi çürümüş ancak bunu söylemeyecekmişiz! Çürümenin sorumlularını uyaracağına, uyaranları sorumlu tutup yıkıcılıkla suçluyor.
Topluluk, konuttaki bulgurdan olmamak için haksızlığı yönetim edecek, makus idaresi sineye çekecekmiş. Maslahat ve hikmet, bu biçimde gerektirirmiş. Kurtlanmış bile olsa eldeki bulgurla yetinip işlerine bakacaklar yani.
Yanlış yapmak ‘düşman’a koz, iktidara ziyan vermiyor da o yanlışları eleştirmek veriyormuş.
Dünyevi iktidar uğraşını din çabası, siyasi rakibi din düşmanı, muhalefeti zulüm ordusu ve seçimi din savaşı üzere görmek, göstermek caiz demek.
Yeni Şafak’ta, “Torpil Konusu” başlıklı ( 15 Ağustos 2021) yazısında demişti ki:
‘Kul hakkı yiyenleri, devleti/kamuyu ziyana sokanları namaz, oruç, hac… kurtaramaz.’
Eski propaganda fetvasını kaldırdı diye sevinçle, şöyleki karşılamıştım:
‘İktidarın haksızlıklarına, kamuyu ziyana sokmalarına değil de bunları lisana getirenlere kızan kardeşim, köpürmeden kulağını aç da dinle, bak Hayrettin Hoca ne diyor!’
daha sonra Ahmet Taşgetiren, WhatsApp kümelerinde yayılan bir bildirisini isim vermeden paylaştı. Ve ‘kendisi kurtlu bulgur yer miydi’ diye sordu.
Zira Karaman, “Dimyat’a pirince giderken meskendeki bulgurdan olmayın” diyordu.
Akabinde Taha Akyol, ismini (Elif Çakır’dan) vererek evvelden nasıl düşündüğünü, kitabına bir göndermeyle Hoca’ya hatırlattı.
Şimdiki görüşü “Her kaidede bugünkü iktidar desteklenmeliydi zira bizim iktidarımız”dı!
halbuki “Karaman fıkıh profesörü”ydü ve “müstebit hükümdarların baskıları yüzünden fıkıhta kamu hukukunun gelişmediğini yazmıştı”.
Ben de “Dünyaya adalet bize bulgur mu” başlığıyla ‘meğer eski fetvasını kaldırmamış’ notu düştüm.
“Hoca, şu stil ihtarlarını kah Yeni Şafak kah WhatsApp kümelerinden sürdürüyor” diye düzelttim, fikri değişmemişti.
“İktidara ziyan, muhalefete koz verecekse haksızlık ve yanlışlardan şikayetle doğruları söylemek caizdir diyemem” şekli görüşleri birinci sefer de duyulmuyordu.
Ama bilinmiyormuş, tezmiş üzere tantana kopmasın mı! ‘Dedi mi, demedi mi’ tartışması başladı. Güya mart ve haziran 2019 mahallî seçimlerindilk evvelki üç yazısını okumamıştı kimse.
halbuki arşivde duruyorlardı. Kaç yazımda başlık, tarih vererek tıpkı minvalde özetleyip eleştirmiştim. Yeni değildi.”
“ÖYLEYSE ‘ÇÜRÜK GEMİ’ VE ‘KURTLU BULGUR’LA YETİNMEYE DEVAM”
Eski yazıları hatırlattıktan daha sonra Akif Beki, şöyleki devam etti:
“her neyse ki Hoca, savunucularından daha mert. Bir yanıt döşendi. Lakin ‘yaklaşım, görüş ve yazıları’na gururla sahip çıktı. ‘Benim değil’ deyip ret, inkar ve yalanlama yoluna gitmedi. İşte bu da dediklerinin ardında durarak görüşlerini yeniden ettiği yazı.
“Dedim dedi”, 26 Eylül 2021:
“Benim, Sayın Erdoğan ve takımının iktidarı hakkındaki yaklaşım, görüş ve yazılarımı eleştiren kimi kimseler ile son günlerde WhatsApp’ta yaptığım yazışmalardan bir karşılıklı konuşma tertip ettim.
-Daha fazlasının peşinde koşarken elde edilmiş kazanımları kaybetme hesapsızlığından sakınılmalı.
-Yolsuzluklar!..
Bu eksikler, aksaklıklar, suiistimaller, nefse mağlup olmalar, mal-kadın- mevki imtihanını kaybetmeler, göreve… fakir başlayıp haram-helâl demeden varlıklı olmalar… yirmi yıldan beri değil, bin yıldan fazladır var!
-Eski vakit içinderda bunları lisana getirenlerin lisanlarını kesiyorlardı, artık hiç değilse sadece uçlanma yolu tıkanabiliyor.
-Önünüze kurtlu bulgur khalbukilar pirinci aramaktan vazgeçip bunu yer miydiniz?
Yemeyince açlıktan öleceksem daha temizini buluncaya kadar yerdim. Hayatta kalınca da temizlemek için elimden geleni yapardım. Yaparken de yeterli olanı da görür ‘Bu iyi’, makus olanı da görür ‘Bu kötü’ derdim. Bunu derken de uygun üslup, vakit ve yeri seçerdim.”
Ne anlayalım artık bundan?
Yolsuzluklar, haksızlıklar evvelden de vardı. Zulümle savaş da dünya durdukça bitmeyecek. E muhalefet de din düşmanlığı, tenkit ve şikayet de zulüm sayılınca…
Demek ki yanlışa yanlış demeye hiç sıra, yolsuzluk üzere “adi suçlar”ı yargılamaya hiç uygun vakit gelmeyecek. İmam-ı Azam kusur etmiş.
Öyleyse ‘çürük gemi’ ve ‘kurtlu bulgur’la yetinmeye devam, şikayetçiler de lisanlarının kesilmediğine şükretsin.
O denli mi!”
Referandum öncesi “evet oyu vermenin farz olduğunu” yazan Karaman, geçen günlerde de hükümetin eleştirilmemesi gerektiğini söylemiş oldu.
Karaman’ın bu kelamları yeni bir polemiğin fitilini ateşledi.
Karaman, kendisine yönelik tenkitlere Yeni Şafak’taki köşesinden karşılık verdi. Fakat Karaman’a karşılık gecikmedi.
Karar Gazetesi’nden Taha Akyol, Ahmet Taşgetiren ve Akif Beki, köşelerinde Hayrettin Karaman’ı eleştirdi.
Akyol, Karaman’ın geçmişini hatırlattığı yazısında “Karaman bu biçimde siyasete, Ulusal Görüş’e mesafeliydi. Ama Ak Parti iktidarının destekçisi olduktan daha sonra adeta öteki bir Hayrettin Karaman oluştu: Kamu hukukunu savunmayı aklına getirmeyen, hatta iktidarın tenkitlerle denetlenmesini bile gerçek bulmayan, ‘politik fayda’ odaklı bir Karaman…” sözlerini kullandı.
Ahmet Taşgetiren ise, “Kurtlu bulgur iktidar ismine yapılan tüm aksiliklerin sembolü ise ve kurtlu bulgurdan yapılan yemeğe kaşık sallamak bile kabule şayan ise, daha hangi çarpıklık olmalı ki, o noktada ‘Yooo artık bundan tiksiniyoruz’ densin?” diye yazdı.
Akif Beki ise, “Yolsuzluklar, haksızlıklar evvelce de vardı. Zulümle savaş da dünya durdukça bitmeyecek. E muhalefet de din düşmanlığı, tenkit ve şikayet de zulüm sayılınca… Demek ki yanlışa yanlış demeye hiç sıra, yolsuzluk üzere “adi suçlar”ı yargılamaya hiç uygun vakit gelmeyecek. İmam-ı Azam kusur etmiş. Öyleyse ‘çürük gemi’ ve ‘kurtlu bulgur’la yetinmeye devam, şikayetçiler de lisanlarının kesilmediğine şükretsin. O denli mi!” dedi.
GEÇMİŞİNİ HATIRLATTI
Taha Akyol, “Hayrettin Karaman üzerinden bir analiz” başlıklı yazısında, Hayrettin Karaman’ın geçmişini ve yazdığı kitapları hatırlattı.
Akyol, şu sözleri kullandı:
“Hayrettin Karaman ehil bir fıkıh profesörüdür. Geçmişte yenilikçi niyetlere öncülük ediyordu, bugün ise ilahiyat dünyasında siyasi halleriyle ön planda…
Bir bilim ve fikir beşerinin bu biçimdesine siyasallaşması analiz edilmesi gereken bir durumdur.
Karaman 1970’lerde İslamî kesimde “içtihat” ve “tecdit” (yenilenme) kanısının öncülerinden bir tanesiydi. Jenerasyon mecmuasında Hayrettin Karaman, Bekir Topaloğlu, Yaşar Nuri Öztürk, Süleyman Uludağ, Saim Yeprem üzere isimler, değişen çağa nazaran İslam’da yeni “içtihatlar” yapılmasını, niyetin yenilenmesini savunuyorlardı.
Karaman’ın 1975’te yayınlanan “İçtihat” isimli kitabı cesaretli, ufuk açıcı bir eserdi. Cemaatler büyük reaksiyon göstermişti. Medrese geleneğinden merhum Ahmet Davutoğlu “Din Tahripçileri” isimli kitabıyla Karaman’a saldırmış, Necip Fazıl da Karaman’ı ağır sözlerle yüklenmişti…
“MODERN MÜSLÜMAN”
Karaman’ın 2009’daki şu satırlarına bakın:
‘Bir vakit içinder ‘içtihat kapısının kapalı olduğu, bundan daha sonra müctehit yetişmeyeceği, eskilerin içtihatlarının uzay çağında bile kâfi olduğu, onları yinelamaktan öbür bir şeye muhtaçlığın bulunmadığı’ söylenir dururdu…’
Ancak 2000’lerde “bu ilme ve dine karşıt hurafe” yıkılıyordu… (Yeni Şafak, 7 Haziran 2009.)
O devirde Karaman onuruna düzenlenen bir yemeğe ben de katılmış, Milliyet’teki köşemde yazmıştım: Karaman’ın Batı hukukundaki “kamu-özel hukuk” ayrımını fıkıh yordamına taşımak, “recm”i reddetmek üzere fıkıhta yaptığı açılımları anlatmıştım.
Karaman’a ‘modernist Müslüman’ diyebilir miydik? Şu yanıtı vermişti: ‘Ben ‘ist’ten pek hoşlanmam, ‘modern Müslüman’ diyebilirsiniz.’
Karaman ‘modern’ dediği için de topluluğunda çok eleştirilmişti… Milliyet’teki yazımı şu biçimde bitirmiştim: ‘Değerli hocam Hayreddin Karaman’a bu vesileyle hürmetlerimi sunuyorum.’ (4 Aralık 2009)
Doğan Grubu’nda sürekli özgürce yazmışımdır.
Hayrettin Karaman’ın en değerli yenilikçi tespitlerinden biri, ‘fıkıhta müstebit hükümdarlar yüzünden kamu hukukunun gelişmediği’dir. (Anahatlarıyla İslam Hukuku, I, s. 165)
Bu yüzden de iktidarların denetlenmesi ve hukukla sınırlanması fikri gelişmemiş, menkıbeler seviyesinde kalmıştı.
Karaman bu biçimde siyasete, Ulusal Görüş’e mesafeliydi. Ancak Ak Parti iktidarının destekçisi olduktan daha sonra adeta diğer bir Hayrettin Karaman oluştu: Kamu hukukunu savunmayı aklına getirmeyen, hatta iktidarın tenkitlerle denetlenmesini bile yanlışsız bulmayan, ‘politik fayda’ odaklı bir Karaman…
İktidarın yanlışlarını söyleyip ‘Doğrucu Davutluk’ yapmamak gerekirdi! Zira ‘düşmanın, zalimin, makus niyetli kimselerin işine yarayacak doğruyu söylemek fazilet değildi!’ (23 Haziran 2019)
Ama İslam tarihinde tıpkı sebepten, yani iktidarları “düşmana, zalimlere, fitnecilere, makûs niyetlilere” karşı muhafaza hali yüzünden kamu hukuku teorileri gelişmemiştir.
Eleştirilemeyen, denetlenemeyen, dengelenmesi mümkün olmayan iktidarların nasıl yozlaşıp zalimleştiği konusunda Halil İnalcık, Ahmet Yaşar Ocak üzere büyük tarihçileri okumak lazım.
SİYASET UĞRUNA
Karaman’ın iktidarı destekleme ve muhalefeti “düşman” diye niteleme tutkusuyla bırakın hukukun inceliklerini, insan vicdanının kabul edemeyeceği yanlışlara bile takviye veren yazılarının listesini yazacak değilim.
CB sistemine evet oyu vermenin “farz”(!) olduğunu yazarken bu sistemde kamu haklarının, kontrol ve istikrarın, yolsuzlukları denetleme kanallarının ne durumda olduğunu araştırmak aklına bile gelmedi!
Partizanlık bu biçimde bir şey… “Bulgur, pirinç” tartışması üzerine, Yeni Şafak’taki köşesinde ‘ufukta daha güzelinin görülmediği iktidarımızı; düşmanlarından ve kıt niyetli dostlarından, nasıl koruyacağımızı konuşmalıyız’ diye yazabildi! (26 Eylül)
Bakış açısı bu olunca, iktidarı savunmak için münasebetler icat etmekten, ‘yolsuzluklar bin yıldır var’ demekten, ‘kurtlu bulgur’a razı olmaktan öbür bir yol kalmıyor!
Son kelamı merhum hocam Erol Güngör’e bırakıyorum:
‘İslam aydınlarının kendilerini yıpratan, güçlerini büyük ölçüde boşa çıkaran siyaset çekişmelerinden mümkün olduğu kadar uzakta kalmaları, günlük hadiselere doruktan bakarak kalıcı tahliller üzerinde baş yormaları gerekiyor. Herbiçimde bu davaya en büyük berbatlığı yapanlar, onu günlük siyaset kavgalarında taraflardan biri haline sokmaya kalkanlardır…’ (İslam’ın Bugünkü Sorunları, Ötüken Yay, s.209-210.)”
“GENÇ BEYİNLERDE NASIL BİR TAHRİBATA YOL AÇACAĞINI HAYREDDİN HOCANIN GÖRMEYECEĞİNİ DÜŞÜNEMİYORUM”
Ahmet Taşgetiren ise, “Hayreddin Hocam” başlıklı yazısında Karaman’ı iktidara verdiği dayanak ve olumsuz giden tabloyu görmezden gelmesi üzerinden eleştirdi.
Taşgetiren şu sözleri kullandı:
“Hayreddin Hocama hürmetimi kaybetmek istemem. Varlığını önemsediğim insandır. Farklı konularda fazlaca epeyce tartışılmıştır, tıpkı vakitte İslam’la ilgisi konusunda ağır suçlamalara gaye olmuştur, o suçlamaları hak etmediğini düşünmüşümdür.
Lakin bu, farklı düşündüğüm şeyleri tabir etmeme mani değil. İktidarla alakalı duruşunu sorunlu bulduğumu belirtmeliyim.
Sorun şurada ki, deklare ettiğı fikirler “Dinin görüşü” olarak algılanıyor, iktidarı savunma pozisyonu da, dini iktidarın yedeğine koyuyormuş algısına yol açıyor. Bu da, iktidarla birlikte dinin yıpranmasına yol açıyor. “Dinin izzeti” konusunda son derece hassas olduğunu bildiğim Hocanın bunu isteyeceğini sanmam. Siyasi iktidarın açık yanlışlarına da meşruiyet kılıfı giydiren bir din algısının genç beyinlerde nasıl bir tahribata yol açacağını Hayreddin Hocanın görmeyeceğini düşünemiyorum. niye bunun farkında değilmiş göründüğünü de anlayabiliyor değilim.
Mevzuyu Karar’da ben “Evdeki bulgur” başlıklı yazımla gündeme getirdim. “Dimyata pirince giderken konuttaki bulgurdan olma” konusu malum. Benzetme dikkat cazibeli, o yüzden de “bulgur” üzerine tartışma devam ediyor. Hoca “Dimyata pirince giderken, yani iktidarı eleştirip, öbür alternatifler ararken, meskendeki bulgurdan olma riski”ne dikkat çekti, ben de şöyleki yazdım:
‘Evdeki bulgura razı olalım?’ Yooo olmayalım, o bulgur kurtlandı zira, böceklendi, mayası değişti… En azından bunu söyleyelim. Ki bulgurun kurtlardan, böceklerden temizlenmesi mümkünse, mayasının düzelmesi mümkünse o yapılsın.
Sorayım hocalarımıza: Konuttaki bulgurun böcekli halinden sizlere yemek yapılsa onu yer miydiniz?’
Burada iki şey var:
1.Bulgur kurtlandı, böceklendi, mayası bozuldu.
2.En azından bunu söyleyelim. Yani bulgurdan kim sorumlu ise onu uyaralım.
Son cümle bir soru: Siz bu biçimde kurtlu bir bulgurdan yemek yapılsa yer misiniz?
Hoca, Yeni Şafak’ta manşetten verilen, yani gazetenin tüm iletisine katıldığını anladığımız yazısında diyor ki:
‘Yemeyince açlıktan öleceksem daha temizini buluncaya kadar yerdim. Hayatta kalınca da temizlemek için elimden geleni yapardım. Yaparken de uygun olanı da görür “Bu iyi”, makus olanı da görür “Bu kötü” derdim. Bunu derken de uygun üslup, vakit ve yeri seçerdim.’
“İKTİDAR ELEŞTİRİLİNCE, TAHMİNEN DEĞİŞMESİ İSTENİNCE BEŞERLER YA DA MEMLEKET VEFAT DERECESİNDE BİR MAHRUMİYET İÇİNE GİRER YAKLAŞIMI”
Buradaki kritik tabirin “açlıktan ölmek” olduğu açık. Hoca bizi “Zaruret” yaklaşımına gdolayıyor. Fıkha nazaran ‘açlıktan ölme riski var ise aslında haram olan diğer şeyler bile ölmeyecek kadar yenilebilir’ görüşü.
Buradan yola çıkıldığında, ‘Kurtlu, böceklenmiş, mayası bozulmuş bulgur’ iktidarın yanlışlarını tabir ediyorsa, ona tahammül mevt derecesinde bir zaruretin kararı oluyor. Yani iktidar eleştirilince, tahminen değişmesi istenince beşerler ya da memleket vefat derecesinde bir mahrumiyet içine girer yaklaşımı.
Bu mudur?
Hayreddin Hoca ya da gibisi hocalarımız, şeyhlerimiz vs. kalkıp ‘Memlekette yaygın adaletsizlik var, devlet malı çarçur ediliyor, beşerler müthiş bir geçim zorluğu yaşıyorlar, birilerine haksız çıkar sağlanıyor, eğitimde şu yanlışlar yapılıyor, muhafazakar bir iktidarın yanlışları insanların dine bakışını olumsuz etkiliyor vs.’ deseler, yani doğruları söyleseler, yanlışları söylemek için uygun üslup bulsalar daha güzel olmaz mı? Tahminen iktidarın daha sağlıklı hareket etmesine imkan sağlanmaz mı? bu biçimde bütüncül bir şekilde iktidarı onaylayan bir Hocalar – Pirler dünyasının İslam’a ödettiği bedel üzerinde azıcık düşünmek gerekmiyor mu?
Hem bu durumda sayın Hocamıza “nereye kadar?” diye sorulacaktır. Yani kurtlu bulgur iktidar ismine yapılan tüm aksiliklerin sembolü ise ve kurtlu bulgurdan yapılan yemeğe kaşık sallamak bile kabule şayan ise, daha hangi çarpıklık olmalı ki, o noktada “Yooo artık bundan tiksiniyoruz” densin?
Hocama benim kendisinden duyduğum bir değerlendirmeyi hatırlatmak isterim; Demişti ki: herkesin et kalınlığı farklıdır. Kimisinde et kalınlığı azdır, bıçak kemiğe çabuk dayanır. Kimisinde de bıçak epeyce derinlere girer, bir türlü kemiğe dayanmaz.
Bunu ‘haksızlıklar karşısında hassaslık farkı’ sadedinde anlatmıştı.
Ben derim ki, toplumda bıçağın kemiğe oldukcatan dayandığı insan kümeleri var. Onları görmek gerekiyor.
Durduğunuz yer ‘Din adına’ üzere bir nitelik taşıyorsa, yani güya dini bağlayan bir duruş sergilediğiniz düşünülüyorsa, daha seçici olmak durumundasınız diye düşünüyorum.
Tenkitlere yönelik “Yıkıcılık” suçlaması?
Ne kolay, ne toptancı, ne klişeleşmiş kelamdır o. Bırakın yalnızca siyaset alanında kalsın.”
BEKİ: GEMİ ÇÜRÜMÜŞ ANCAK BUNU SÖYLEMEYECEKMİŞİZ
Akif Beki ise tartışmaya “Ve Hoca gururla bir daha sunar” başlıklı yazısıyla dahil oldu. Beki, İmam-ı Azam’ı hatırlattı ve Hayrettin Karaman’a reaksiyonunu “Gemi çürümüş lakin bunu söylemeyecekmişiz!” diye lisana getirdi.
Beki, yazısında şunları kaydetti:
“‘Ebû Hanîfe derin fıkıh bilgisinin yanı sıra, inandığını ve yanlışsız bildiğini söylemekten ve onun gayretini vermekten çekinmeyen kuvvetli bir ülkü ve yüreğe de sahipti.
Gerek Emevîler gerekse Abbâsîler evresinde halife ve valilerin yaptığı zulümlere açıkça karşı çıkmış, onların yanlış ve haksız tavırlarını tasvip etmiş olmamak ve halk nazarında onlara meşruiyet kazandırmamak için halifelerden gelen ikramların, yapılan nazaranv tekliflerinin hiç birini kabul etmemiş, azaba ve mahpusa katlanmayı tercih etmiştir.’
Diyanet’in İslam Ansiklopedisi, Sünni fıkhının büyük hocası İmam-ı Azam’ı bu biçimde tanıtıyor.
Demek İmam-ı Azam, Doğrucu Davut’tu. Emevi, Abbasi halifelerine yanlışlarını açıktan, dosdoğru söylemiş oldu. Haksızlıklarına fetva vermedi. Ansiklopedi’ye bakılırsa halkı da karşı çıkmaya çağırdı, zindana atıldı, vefatına azap gördü.
Fıkıh hocası Prof. Hayrettin Karaman ise siyasi fayda gözetmeyip ‘Doğrucu Davutluk etmek caiz değildir’ fetvasında ısrar ediyor.
Gemi çürümüş ancak bunu söylemeyecekmişiz! Çürümenin sorumlularını uyaracağına, uyaranları sorumlu tutup yıkıcılıkla suçluyor.
Topluluk, konuttaki bulgurdan olmamak için haksızlığı yönetim edecek, makus idaresi sineye çekecekmiş. Maslahat ve hikmet, bu biçimde gerektirirmiş. Kurtlanmış bile olsa eldeki bulgurla yetinip işlerine bakacaklar yani.
Yanlış yapmak ‘düşman’a koz, iktidara ziyan vermiyor da o yanlışları eleştirmek veriyormuş.
Dünyevi iktidar uğraşını din çabası, siyasi rakibi din düşmanı, muhalefeti zulüm ordusu ve seçimi din savaşı üzere görmek, göstermek caiz demek.
Yeni Şafak’ta, “Torpil Konusu” başlıklı ( 15 Ağustos 2021) yazısında demişti ki:
‘Kul hakkı yiyenleri, devleti/kamuyu ziyana sokanları namaz, oruç, hac… kurtaramaz.’
Eski propaganda fetvasını kaldırdı diye sevinçle, şöyleki karşılamıştım:
‘İktidarın haksızlıklarına, kamuyu ziyana sokmalarına değil de bunları lisana getirenlere kızan kardeşim, köpürmeden kulağını aç da dinle, bak Hayrettin Hoca ne diyor!’
daha sonra Ahmet Taşgetiren, WhatsApp kümelerinde yayılan bir bildirisini isim vermeden paylaştı. Ve ‘kendisi kurtlu bulgur yer miydi’ diye sordu.
Zira Karaman, “Dimyat’a pirince giderken meskendeki bulgurdan olmayın” diyordu.
Akabinde Taha Akyol, ismini (Elif Çakır’dan) vererek evvelden nasıl düşündüğünü, kitabına bir göndermeyle Hoca’ya hatırlattı.
Şimdiki görüşü “Her kaidede bugünkü iktidar desteklenmeliydi zira bizim iktidarımız”dı!
halbuki “Karaman fıkıh profesörü”ydü ve “müstebit hükümdarların baskıları yüzünden fıkıhta kamu hukukunun gelişmediğini yazmıştı”.
Ben de “Dünyaya adalet bize bulgur mu” başlığıyla ‘meğer eski fetvasını kaldırmamış’ notu düştüm.
“Hoca, şu stil ihtarlarını kah Yeni Şafak kah WhatsApp kümelerinden sürdürüyor” diye düzelttim, fikri değişmemişti.
“İktidara ziyan, muhalefete koz verecekse haksızlık ve yanlışlardan şikayetle doğruları söylemek caizdir diyemem” şekli görüşleri birinci sefer de duyulmuyordu.
Ama bilinmiyormuş, tezmiş üzere tantana kopmasın mı! ‘Dedi mi, demedi mi’ tartışması başladı. Güya mart ve haziran 2019 mahallî seçimlerindilk evvelki üç yazısını okumamıştı kimse.
halbuki arşivde duruyorlardı. Kaç yazımda başlık, tarih vererek tıpkı minvalde özetleyip eleştirmiştim. Yeni değildi.”
“ÖYLEYSE ‘ÇÜRÜK GEMİ’ VE ‘KURTLU BULGUR’LA YETİNMEYE DEVAM”
Eski yazıları hatırlattıktan daha sonra Akif Beki, şöyleki devam etti:
“her neyse ki Hoca, savunucularından daha mert. Bir yanıt döşendi. Lakin ‘yaklaşım, görüş ve yazıları’na gururla sahip çıktı. ‘Benim değil’ deyip ret, inkar ve yalanlama yoluna gitmedi. İşte bu da dediklerinin ardında durarak görüşlerini yeniden ettiği yazı.
“Dedim dedi”, 26 Eylül 2021:
“Benim, Sayın Erdoğan ve takımının iktidarı hakkındaki yaklaşım, görüş ve yazılarımı eleştiren kimi kimseler ile son günlerde WhatsApp’ta yaptığım yazışmalardan bir karşılıklı konuşma tertip ettim.
-Daha fazlasının peşinde koşarken elde edilmiş kazanımları kaybetme hesapsızlığından sakınılmalı.
-Yolsuzluklar!..
Bu eksikler, aksaklıklar, suiistimaller, nefse mağlup olmalar, mal-kadın- mevki imtihanını kaybetmeler, göreve… fakir başlayıp haram-helâl demeden varlıklı olmalar… yirmi yıldan beri değil, bin yıldan fazladır var!
-Eski vakit içinderda bunları lisana getirenlerin lisanlarını kesiyorlardı, artık hiç değilse sadece uçlanma yolu tıkanabiliyor.
-Önünüze kurtlu bulgur khalbukilar pirinci aramaktan vazgeçip bunu yer miydiniz?
Yemeyince açlıktan öleceksem daha temizini buluncaya kadar yerdim. Hayatta kalınca da temizlemek için elimden geleni yapardım. Yaparken de yeterli olanı da görür ‘Bu iyi’, makus olanı da görür ‘Bu kötü’ derdim. Bunu derken de uygun üslup, vakit ve yeri seçerdim.”
Ne anlayalım artık bundan?
Yolsuzluklar, haksızlıklar evvelden de vardı. Zulümle savaş da dünya durdukça bitmeyecek. E muhalefet de din düşmanlığı, tenkit ve şikayet de zulüm sayılınca…
Demek ki yanlışa yanlış demeye hiç sıra, yolsuzluk üzere “adi suçlar”ı yargılamaya hiç uygun vakit gelmeyecek. İmam-ı Azam kusur etmiş.
Öyleyse ‘çürük gemi’ ve ‘kurtlu bulgur’la yetinmeye devam, şikayetçiler de lisanlarının kesilmediğine şükretsin.
O denli mi!”