kunteper
Member
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ukrayna ziyareti dönüşünde uçakta iktidara yakın gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Trabzon’daki ziyaretinde sahneye çıkardığı çocuğun CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na “hain” demesiyle ilgili konuşan Erdoğan, “Kendisi o esnada mikrofonu kapıp bir şeyler söylemiş oldu. Temelinde çocuk ne demiş değerli değil. Nihayetinde çocuktur. Lakin bununla ilgili bir sürü şey konuşuldu. Onların o denli demesi, bu biçimde demesi epeyce da kıymetli değil. Biz ne yaptığımıza bakacağız; bu ülkenin evlatları içinde hiç bir ayrım yapmadan yolumuza da birebir kararlılıkla devam edeceğiz” dedi.
Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısı’nda Ukrayna Devlet Lideri Sayın Zelenski’yle görüşmeler gerçekleştirdiklerini belirten Erdoğan, “Ukrayna’yla ticaret hacmimiz 2021 yılı itibariyle 7,5 milyar dolar düzebir daha ulaştı. Artık gaye 10 milyar dolar. 10 milyar dolar maksadına de inşallah ulaşacağız. Ukrayna ile diplomatik ilgilerimizin tesisinin de 30. yıl dönümüne tekabül eden ziyaretimizi, imzaladığımız 8 mutabakatla taçlandırdık. Müzakereleri 11 yıldır süren bilhassa Özgür Ticaret Mutabakatı hayli epey kıymetli ve manalıydı. Toplantı vesilesiyle ayrıyeten farklı biroldukca mevzuyu da ele alma imkânımız oldu. Kurulumuzun bir daha sonraki toplantısının Cumhuriyetimizin 100. yılında Türkiye’de tertiplenmesini kararlaştırdık” dedi.
“Ukrayna ile Rusya bağlarında tansiyon gitgide artıyor” diyen Erdoğan, “Tansiyonun düşürülmesi için gereken katkıyı vermeye hazır olduğumuzu Sayın Zelenski’ye bilhassa belirttik. Kendileri de ‘Bu tıp bir adımda, üzerime ne düşünüyorsa, bunu yapmaya hazırım. Bana telefon açtığınız anda çabucak sonraki gün, iki gün daha sonra, ne derseniz, nereye diyorsanız ben oraya çıkar gelirim’ dedi. Bu hususta önderler düzeyinde bir doruğa yahut teknik seviyede görüşmelere konut sahipliği yapmaya hazır olduğumuzu kendilerine söz ettik. Memleketler arası basının da Ukrayna-Rusya içindeki sıkıntıyı büyütmesinin yarardan daha epey ziyan getireceğine inandığımı lisana getirdim. Bu süreçte suhuletle, bilhassa kılı kırk yaran bir hassasiyetle davranılması büyük kıymet arz ediyor. İkili meselelerin Avrupa Atlantik Güvenlik Müzakerelerinin bir ögesi haline dönüştürülmesi, her iki kulvarın da tıkanmasına yol açıyor. meğer iki boyut, birbirinden başka olarak değerlendirilirse ve kendi dinamikleri içerisinde ele alınırsa tahlil bahtı daha da artacaktır” sözlerini kullandı.
Erdoğan, TOKİ’nin Kırım Tatarları için Kiev’de konut ve cami yapacağını söyleyerek “Bunlarla ilgili proje çalışmaları bitmek üzere. İnşallah TOKİ ile bu adımı atacağız ve hızla bunu da gerçekleştireceğiz” dedi.
Erdoğan’ın söyleşisinden sorular ve karşılıkları şu biçimde:
SORU: Ukrayna ile Rusya içinde yaşanan tansiyonda, milletlerarası basının bir kısmının, beraberinde ABD ve İngiltere’nin başını çektiği devletlerin tansiyonun tırmanması ya da tansiyonun yükseltilmesi istikametindeki açıklamalarını, yaklaşımını nasıl değerlendiriyorsunuz?
YANIT: Bir sefer şunu epey açık ve net söylemem lazım; bu süreç içerisinde dikkat edilirse Batı maalesef şu ana kadar bu işin tahlilinde katkı diye bir şey sağlamadı. Yalnızca adeta çomak sokuyorlar diyebilirim. bu biçimde bir durum var ortada. Bu bahisle ilgili olarak Sayın Putin’le olan görüşmeyi epeyce önemsiyorum. Çünkü Zelenski’yle olan toplantıda, esasen bu bahislerle ilgili bir mutabakatımız olduğunu gördüm. Zira şu anda Avrupa’da bu işi çözmeye yönelik olarak başkan noktasında önemli külfet var. bir evvel bakıyorsunuz bir Merkel icabında çıkıyordu, gerçekten tahlil için elinde anahtar bulundurabiliyordu. Lakin bunun haricinde şu anda bu biçimde bir başkan de kalmadı. Başkalarının ismini esasen vermeye gerek yok. ABD ile ilgili duruma da baktığımızda, Biden da şu an itibariyle bu sürece çabucak hemen olumlu yaklaşım sergileyemedi. Dışişleri Bakanlarının yaptıkları görüşmelerde de sonuca yönelik bir gelişme çabucak hemen kaydedilemedi. Bunu aslına bakarsan kendilerinde de açık net görüyoruz. Temennimiz odur ki Sayın Putin’le yapacağımız toplantıdan daha sonra şayet arabulucu bir sıfat bize yüklenirse, bu sıfatla bu işin içine girmeyi kabulleniriz ve üzerimize düşen bakılırsavi de inşallah yapmaya çalışırız. Bu ortada İlham Aliyev’in Ukrayna’ya bir ziyareti oldu. Bunun haricinde Boris Johnson’ın birebir biçimde buraya bir ziyareti oldu. Bu ziyaretleri biz ondan sonrasında derleyip toparlamak, buna nazaran de bir adım atmak istiyoruz. Sayın İlham Aliyev kardeşimizle bu ziyaretinden daha sonra birtakım görüşmelerimiz oldu. Bütün sıkıntı, bir şey beklemeden bu işin tahliline yönelik ne yapılabileceğinin çabası ortasında olmak.
‘PUTİN İLE ZELENSKİ’Yİ ÜST SEVİYEDE BİR ORTAYA GETİRMEK ÜZERE TOPLANTI İSTİYORUZ’
SORU: Zelenski ve Putin çabucak hemen bir ortaya gelmedi bu mevzuyu görüşmek için. Bu cins bir görüşmenin ABD ve NATO’nun nezareti altında yapılması da pek mümkün değil. Türkiye iki başkanı bir ortaya getirebilecek mi? Rusya nitekim Ukrayna’ya girebilir mi? Rusya’nın sondaki askeri hareketliliğini nasıl yorumluyorsunuz?
YANIT: Davetimizle ilgili Sayın Putin’in Çin’den döndükten daha sonra Türkiye ziyaretini gerçekleştireceği tarafında olumlu bir dönüş oldu. Artık tarihi kararlaştıracağız. daha sonra da Sayın Putin ile Sayın Zelenski’yi üst seviyede bir ortaya getirmek üzere inşallah bu toplantıyı yapalım istiyoruz. Sayın Zelenski’yle olan mutabakatımız bu istikamette. Bunu alt seviyelere indirmeden inşallah üst seviyede gerçekleştirebilirsek, buradan alacağımız sonucun bölgede yeni bir oluşuma fırsat vereceğine inanıyorum. Zelenski’yle olan toplantıda bende bu umut doğdu. İnşallah sonu da hayır olur.
SORU: Ukrayna medyasında sizin ziyaretinizin Boris Johnson’ın ziyaretinden daha fazla yankı bulduğunu görüyoruz. Bu Ukrayna’nın Türkiye’ye verdiği ehemmiyetin de bir göstergesi. Putin muhakkak bir yığınak yaptı. Masaya da kuvvetli oturmak ve bu yığınağın da boşa çıkmaması ismine Putin’in Türkiye ziyareti öncesi bir teşebbüsü olabilir mi? bu biçimde bir ihtimal kelam konusu mu sizce? Olursa Türkiye geldiğinde, masaya oturduğunda o görüşmenin niteliği nasıl olur?
KARŞILIK: Ben bardağın boş tarafınca bakmak istemiyorum, dolu tarafınca bakalım istiyorum. Bizim, Sayın Putin’le olan görüşmemizin ikili mi yoksa Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısı çerçevesinde mi olacağını o takvimi belirlemede konuşacağız. Şayet Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısı çerçevesinde bunu yapalım derlerse, bu biçimde o çerçeve içerisinde yapacağız. Yani Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısı için bir ortaya geleceğiz lakin bu ortada nasıl Ukrayna’da heyetler ortası görüşmemizi yaptıysak, tıpkı biçimde bir daha Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantımızı gerçekleştirme, öteki taraftan da Sayın Putin’le bilhassa Rusya-Ukrayna içindeki bu düşünceyi aşmaya yönelik ikili görüşmemizi yapma fırsatı da doğmuş olacak. Zira bizim Rusya’yla şu anda önemli manada ikili münasebetlerimiz var. Bu münasebetler bayağı değil. Bunun için atılacak adımlar da ehemmiyet arz ediyor. O bakımdan Sayın Putin’le olan görüşmeyi fazlaca hayli önemsiyorum. İşin tabi Ukrayna’yla olan boyutu fazlaca daha büyük kıymet arz ediyor. Çünkü dünyanın gözü şu anda burada; “Acaba Rusya-Ukrayna içindeki bu düşünce nereye varacak?” diye. Tabi olayın en değerli yanı malum Donbas. Donbas konusundaki gelişmeler, hudut boylarındaki gelişmeler; bunların hepsi şu an itibariyle dünyanın bakışını da buraya yöneltmiş durumda. Temennim odur ki bu bölge barıştan, sulhtan ayrılmasın. Bunun için de bu çabamızı sürdürüyoruz.
‘İRAN’DA BİR ARIZA SEBEBİYLE UFAK BİR KASVET OLDU’
SORU: Başka taraftan Doğu Akdeniz’de kıymetli bir gelişme oldu. ABD EastMed projesinden takviyesini çekti. Geriye İsrail gazı için tek yol da Türkiye kalıyor üzere gözüküyor. Doğu Akdeniz de dünyanın gözünün uzunca bir müddetdir üzerinde olduğu bir nokta ve bizim için fazlaca değerli gelişmeler oluyor burada. Ayrıyeten Türkiye olarak Mısır, İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan üzere ülkelerle de bir taraftan olağanlaşma emareleri görüyoruz. Bunlar Türkiye için nasıl bir surece işaret ediyor gelecek için?
KARŞILIK: Tabi bu çalışmalar bu biçimde sıradan sayılar değil, epey önemli sayılar. Artık burada da bana bakılırsa ABD beklediğini bulamadığı için ve bu işi mali noktada ekonomik bulmadığı için, buradan çekilmek durumunda kaldı. Yoksa ekonomik neticeyi bulmuş olsa ABD buradan çekilmezdi. Biz ise bölgede ne diyoruz? Burada Kuzey Kıbrıs’taki Türklerin hakları var. Bu haklar için de biz adımlar atıyoruz. Bizim şu anda 3 tane sondaj gemimiz var, 4’üncüyü aldık. 2 tane de sismik araştırma gemimiz var. Bunların şu anda çalışma alanlarını belirledik. İşte bir kısmı Karadeniz’de çalışıyor, bir kısmı da bundan bu biçimde Akdeniz’de çalışmalarını sürdürecek. Tabi kendi gemilerimiz olması hasebiyle bunlar bizim maliyetlerimizi önemli manada düşürüyor. İnşallah bunlarla birlikte, hele hele artık bu Sakarya Gaz Alanı ve o bölgelerde attığımız adımlarda ve yaptığımız sondaj çalışmalarında sonuçları almaya başladığımız andan itibaren bir kere doğalgazı halkımıza mal etmemiz epey daha farklı olacak. Tıpkı biçimde geleceği görmede bundan bu biçimde bizim gücümüz hayli daha artacak. Son periyotlarda kimileri diyor ki “Doğalgaz artık sıfırı tüketiyor, doğalgazda durum şu biçimde makûs, bu biçimde makûs.” Doğalgazın sıfırlanması, sıfırı tüketmesi üzere bir şey muhakkak kelam konusu değil. İran’da bir arıza sebebiyle ufak bir problem oldu. O başka bir mevzu fakat bu bizim doğalgazımızın tükenmesi manasına gelmiyor. Bizim bir kez Tuz Gölü’nün altında doğalgaz depolama alanlarımız var. Silivri’de bir daha tıpkı biçimde doğalgaz depolama alanlarımız var. Bir de bunun yanında Azerbaycan’dan geliş devam ediyor. Bunun yanında bir daha tıpkı biçimde Rusya’dan doğalgazımız geliyor. Durum bu biçimdeyken kalkıp da vatandaşı, milleti bu bahiste heyecanlandırmanın bir manası yok. Bizim buradaki yaklaşımımız nedir? Biz doğalgazımızı tasarruflu kullandık. Ne yaptık? örneğin en azından endüstriye doğalgaz verme olayını azalttık. Dedik ki katiyetle konutlara kesinti yaşatmayacağız, konutlarımıza doğalgazı vermeye devam edeceğiz. Ve programımızı birebir biçimde uyguladık. Bu ortada ben İran Cumhurbaşkanı ile görüşmemi yaptım. Birebir biçimde Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanımızın Yardımcısını, BOTAŞ’ın yetkililerini İran’a gönderdik. Onlar da orada görüşmelerini yaptılar. Sayın Cumhurbaşkanı “Bize 10-15 gün müsaade ederseniz, biz bu işi toparlarız” dedi. Hakikaten de 15 gün içerisinde falan iş toparlandı ve bir daha olağan akışa geçti. Şu anda biz örneğin Irak hadisesini da gündemimize aldık. Onu düşünüyoruz. Irak’tan da tahminen doğalgaz noktasında Türkiye’ye bir arz olabilir. O da olursa esasen daha da farklı olacak. Lakin bizim şu anda Türkiye olarak doğalgazda rastgele bir külfetimiz yok. Türkiye’nin bu biçimde bir ezası yokken bunu varmış üzere göstermek, milletimizi bu kış mevsimi içerisinde ruhsal olarak olumsuz etkilemekten diğer bir işe yaramaz.
SORU: İsrail gazı da geldiği vakit, İsrail gazı da Türkiye’den geçecekse tahminen bir alternatif oluşturacak mı?
KARŞILIK: İsrail’le, Sayın Herzog’la bu mevzuyu da görüşeceğiz. Sayın Başbakan’la birebir biçimde bir daha bu bahis görüşülecek. Biz, İsrail’le bu noktada geçmişte esasen yolumuzu açmıştık. Biz, İsrail doğalgazını ülkemizde kullanırız, kullanmanın ötesinde Avrupa’ya geçişi için de müşterek bir çalışmanın içerisine gireriz. Artık Sayın Herzog’la da inşallah Türkiye ziyaretinde bu bahisler bizim gündemimizde olacak.
SORU: Tüm dünyada güç maliyetlerinin artmasının bizde de bilhassa elektrik ve doğal gaz faturalarına bir yansıması oldu. Siz de vatandaştan gelen talep doğrultusunda elektrik fatura tarifelerinde kilovat oranını değiştirdiniz. Sanki vatandaşa, küçük esnafa yansıyacak yeni bir düzenleme olabilir mi? Doğalgazda da emsal bir düzenleme olabilir mi?
YANIT: Biz doğalgazda ve elektrikte aslına bakarsan bu süreç içerisinde önemli manada sübvansiyon yaptık. Avrupa ile mukayese edilmeyecek derecede bir sübvanse yaptık. Şu an Avrupa’nın en ucuz doğalgazı bizde. Geçen yıl elektrik faturalarında yüzde 50, doğal gaz faturalarında yüzde 75 oranında devlet olarak sübvansiyon sağladık. Tarifelere yansıtılmayan toplam sübvansiyon meblağı 100 milyar lirayı buldu. 2022 yılında da doğalgazın 4’te 3’ü hala sübvanse ediliyor. Dünya güç noktasında büyük bir darboğazda. Biz bu darboğazı öngördük ve kuvvetli, toplumsal devlet mantığıyla önlemlerimizi aldık. Kademeli tarife de Türkiye’deki hanelerin ortalama elektrik tüketimleri hesaplanarak 150 kilovatsaat olarak belirlenmişti. Gelen talepler üzerine birinci kademe aylık 210 kilovatsaate çıkarıldı. Bundan daha sonraki süreçte de biz vatandaşımızı dara, zora sokacak bir fiyat uygulamasını yapmayız.
‘NEÇİRVAN BARZANİ’YLE OLAN DOSTLUĞUMUZ ÇOK ÇOK FARKLIDIR’
SORU: Irak’tan gelecek gaz, Irak’ın kuzeyinden mi olacak? Neçirvan Barzani ile görüştünüz geçenlerde. Merkezi idare değil herhâlde, Kuzey Irak değil mi?
KARŞILIK: Neçirvan Barzani, Irak’ın kuzeyinde de olsa biz onunla Irak’ın merkezini de konuşabiliriz ve konuştuk. Neçirvan Barzani’yle olan dostluğumuz bizim epey oldukça farklıdır ve aramızdaki hukuk ileri derecededir. O da bu mevzuda elinden geleni yapacağını, döner dönmez merkezi idareyle olsun, ilgililerle olsun mevzuyu görüşeceğini söylemiş oldu. İnşallah Irak doğalgazıyla ilgili de anlaşmalarımızı yapıp, oradan kazan-kazan aslına nazaran hem onlar kazanacak tıpkı vakitte biz kazanmış olacağız.
SORU: ABD, DEAŞ terör örgütü önderi Kureyşi’nin öldürüldüğünü duyurdu. Türkiye hududuna epey yakın bir noktada bu operasyonu yaptılar. İdlib olması hasebiyle, sanki Türk askeri varlığının olduğu noktalara yakın bir yerde miydi? Bu operasyon öncesi ABD ile bir irtibat oldu mu, bilgi paylaştılar mı?
YANIT: Türkiye milletlerarası barış ve istikrarın temini yolunda DEAŞ terör örgütü ve onun temsil ettiği çarpık zihniyetle uğraşını kararlılıkla sürdürüyor. Bu kapsamda milletlerarası gayretlere yaptığımız faal katkılar var. Ayrıyeten gerek yurtarasında gerek hudut ötesinde gerçekleştirdiğimiz operasyonlar ve aldığımız önleyici önlemlerle DEAŞ terör örgütünün geriletilmesinde fazlaca değerli roller üstlendik. Ülkemiz, DEAŞ’la Çaba Memleketler arası Koalisyonu’nun aktif bir üyesi olarak da terör örgütüyle çabada milletlerarası gayretlere etkin katkı sağlamaya devam edecektir. Öte yandan, memleketler arası barış ve güvenliğin temini için tüm terör örgütleriyle ayrım yapılmaksızın çaba edilmesi gerektiğine inanıyoruz.
‘BELEDİYE LİDERİYLE GİTMİŞ BALIKÇIDA BALIK YEMİŞ, O ONUN DÜZEYİNİN NE OLDUĞUNU GÖSTERİR’
SORU: 15 Temmuz hain FETÖ darbe teşebbüsünden daha sonra başını CHP’nin çektiği muhalefet partileriyle ülkemizdeki büyükelçilerin sıkı temasları oldu. Bu görüşmeleri 2019 mahallî seçimlerinden daha sonra daha da sıklaştırdılar. Siz büyükelçilerin muhalefetle bu kadar sık görüşmesini, basına kapalı görüşmeler yapmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
KARŞILIK: Ben bunları hiç önemsemiyorum. Yani büyükelçiler gelmiş, belediye lideriyle görüşmüş, belediye lideriyle gitmiş balıkçıda balık yemiş, o onun düzeyinin ne olduğunu gösterir.
‘ESASINDA ÇOCUK NE DEMİŞ DEĞERLİ DEĞİL’
SORU: CHP İstanbul Vilayet Lideri Seyahat Parkı olaylarında bir çocuk fotoğrafı paylaşıp bu fotoğrafın üstüne sizin de isminizi yazarak “Kindar çocuk yetiştiriyorum. Haberin olsun. demişti. Ve çocuğun fotoğrafını alenen paylaşmıştı. Bir yandan da birebir CHP, Trabzon’da bir çocuğun söylemiş oldukleri üzerinden ağır bir biçimde eleştiriyor. Çocuk deyince de akla Diyarbakır Anneleri geliyor. Diyarbakır Annelerini de görmezden geldiklerini görüyoruz. Hem sizin mitinginizdeki durumu tıpkı vakitte bu ikili standardı değerlendirmenizi rica ediyorum.
YANIT: Onların hepsi bizim çocuklarımız. Bizim tek önemsediğimiz konu evlatlarımızın kendilerine, ailelerine, vatanına, milletine faydalı olmalarıdır. Biz, onlar üzere çocuklarımıza layık olmadıkları yerleri asla yakıştıramayız. Biliyoruz ki çocuklarımız yarının umududur. Bütün çocuklarımızı, gençlerimizi kucaklıyoruz, hepsine sevgiyle gözümüz üzere bakıyoruz. Trabzon’da bir evladımız sahneye gelmek için ağlayarak epey ısrar edince biz de yanımıza çağırdık. Kendisi o esnada mikrofonu kapıp bir şeyler söylemiş oldu. Temelinde çocuk ne demiş değerli değil. Nihayetinde çocuktur. Lakin bununla ilgili bir sürü şey konuşuldu. Onların o denli demesi, bu biçimde demesi hayli da değerli değil. Biz ne yaptığımıza bakacağız; bu ülkenin evlatları içinde hiç bir ayrım yapmadan yolumuza da birebir kararlılıkla devam edeceğiz.
SORU: Hudut ötesi terör operasyonlarında bir müddetdir Süleymaniye’ye ve Erbil’in günebir daha kadar iniliyor. Irak Kürt bölgesel idaresi bu operasyonlara takviye verirken HDP dayanak vermiyor. Tam aksisi kınama bildirisi yayınlıyor. Nasıl değerlendiriyorsunuz bunu?
KARŞILIK: Şu anda bilhassa Irak’ta ve Irak’ın kuzeyinde Barzanilerin duruşu hayli epeyce farklı. Ve bu duruşu Türkiye ile fazlaca daha ortak, fazlaca daha dayanışma içerisinde yürütüyorlar. PKK terör örgütüne karşı da farklı bir duruşları var ve bu farklı duruşlarını da her geçen gün ispat ediyorlar. Bu gelişte yaptığımız görüşmelerde de ben kendisinde bunu bilhassa gördüm ve anlaşılan o ki cumhurbaşkanlığı seçimiyle bir arada Irak’ta yeni bir müddetç başlayacaktır. Bölge halkları terörden bıkmış durumda. Kim ne derse desin biz ülkemizin ve bölgenin güvenliğini, huzurunu, istikrarını tehdit eden terör örgütlerinin kökünü kazımakta kararlıyız.
SORU: Son devirde terörle uğraş operasyonlarında Türkiye büyük muvaffakiyet gösteriyor. Kış Kartalı operasyonu ile ilgili sizin “kaçacak delik bulamadılar” üzere bir tabiriniz vardı. Biraz detay verir misiniz? Ayrıyeten CHP daha evvel tezkereye hayır oyu vermesi akıllara geliyor. Bu hususta nasıl bir değerlendirmeniz olur?
YANIT: Kış Kartalı Harekatı da Irak ve Suriye’nin kuzeyindeki teröristlerin inlerini başlarına yıkma irademizin bir adımı. Hem bu harekatta tıpkı vakitte bütün terörle çaba operasyonlarında bakılırsav alan kahramanlarımızı kutluyorum. Tabi bu operasyonlarla düzgünce köşeye sıkışan teröristler çıldırmaya başladı. Çaresizliğin verdiği bir sonuç olarak, kendi ortalarındaki telefon konuşmalarında terör örgütü üyelerine “herkes kendi başının devasına baksın” diye talimat geçiyorlar. Lakin hiç biri kaçacak delik bulamayacak. Terörü kaynağında kurutmakta kararlıyız. Teröristlere sonlarımız ortasında ve haricinde nefes aldırmıyoruz, aldırmayacağız.
Trabzon’daki ziyaretinde sahneye çıkardığı çocuğun CHP Genel Lideri Kemal Kılıçdaroğlu’na “hain” demesiyle ilgili konuşan Erdoğan, “Kendisi o esnada mikrofonu kapıp bir şeyler söylemiş oldu. Temelinde çocuk ne demiş değerli değil. Nihayetinde çocuktur. Lakin bununla ilgili bir sürü şey konuşuldu. Onların o denli demesi, bu biçimde demesi epeyce da kıymetli değil. Biz ne yaptığımıza bakacağız; bu ülkenin evlatları içinde hiç bir ayrım yapmadan yolumuza da birebir kararlılıkla devam edeceğiz” dedi.
Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısı’nda Ukrayna Devlet Lideri Sayın Zelenski’yle görüşmeler gerçekleştirdiklerini belirten Erdoğan, “Ukrayna’yla ticaret hacmimiz 2021 yılı itibariyle 7,5 milyar dolar düzebir daha ulaştı. Artık gaye 10 milyar dolar. 10 milyar dolar maksadına de inşallah ulaşacağız. Ukrayna ile diplomatik ilgilerimizin tesisinin de 30. yıl dönümüne tekabül eden ziyaretimizi, imzaladığımız 8 mutabakatla taçlandırdık. Müzakereleri 11 yıldır süren bilhassa Özgür Ticaret Mutabakatı hayli epey kıymetli ve manalıydı. Toplantı vesilesiyle ayrıyeten farklı biroldukca mevzuyu da ele alma imkânımız oldu. Kurulumuzun bir daha sonraki toplantısının Cumhuriyetimizin 100. yılında Türkiye’de tertiplenmesini kararlaştırdık” dedi.
“Ukrayna ile Rusya bağlarında tansiyon gitgide artıyor” diyen Erdoğan, “Tansiyonun düşürülmesi için gereken katkıyı vermeye hazır olduğumuzu Sayın Zelenski’ye bilhassa belirttik. Kendileri de ‘Bu tıp bir adımda, üzerime ne düşünüyorsa, bunu yapmaya hazırım. Bana telefon açtığınız anda çabucak sonraki gün, iki gün daha sonra, ne derseniz, nereye diyorsanız ben oraya çıkar gelirim’ dedi. Bu hususta önderler düzeyinde bir doruğa yahut teknik seviyede görüşmelere konut sahipliği yapmaya hazır olduğumuzu kendilerine söz ettik. Memleketler arası basının da Ukrayna-Rusya içindeki sıkıntıyı büyütmesinin yarardan daha epey ziyan getireceğine inandığımı lisana getirdim. Bu süreçte suhuletle, bilhassa kılı kırk yaran bir hassasiyetle davranılması büyük kıymet arz ediyor. İkili meselelerin Avrupa Atlantik Güvenlik Müzakerelerinin bir ögesi haline dönüştürülmesi, her iki kulvarın da tıkanmasına yol açıyor. meğer iki boyut, birbirinden başka olarak değerlendirilirse ve kendi dinamikleri içerisinde ele alınırsa tahlil bahtı daha da artacaktır” sözlerini kullandı.
Erdoğan, TOKİ’nin Kırım Tatarları için Kiev’de konut ve cami yapacağını söyleyerek “Bunlarla ilgili proje çalışmaları bitmek üzere. İnşallah TOKİ ile bu adımı atacağız ve hızla bunu da gerçekleştireceğiz” dedi.
Erdoğan’ın söyleşisinden sorular ve karşılıkları şu biçimde:
SORU: Ukrayna ile Rusya içinde yaşanan tansiyonda, milletlerarası basının bir kısmının, beraberinde ABD ve İngiltere’nin başını çektiği devletlerin tansiyonun tırmanması ya da tansiyonun yükseltilmesi istikametindeki açıklamalarını, yaklaşımını nasıl değerlendiriyorsunuz?
YANIT: Bir sefer şunu epey açık ve net söylemem lazım; bu süreç içerisinde dikkat edilirse Batı maalesef şu ana kadar bu işin tahlilinde katkı diye bir şey sağlamadı. Yalnızca adeta çomak sokuyorlar diyebilirim. bu biçimde bir durum var ortada. Bu bahisle ilgili olarak Sayın Putin’le olan görüşmeyi epeyce önemsiyorum. Çünkü Zelenski’yle olan toplantıda, esasen bu bahislerle ilgili bir mutabakatımız olduğunu gördüm. Zira şu anda Avrupa’da bu işi çözmeye yönelik olarak başkan noktasında önemli külfet var. bir evvel bakıyorsunuz bir Merkel icabında çıkıyordu, gerçekten tahlil için elinde anahtar bulundurabiliyordu. Lakin bunun haricinde şu anda bu biçimde bir başkan de kalmadı. Başkalarının ismini esasen vermeye gerek yok. ABD ile ilgili duruma da baktığımızda, Biden da şu an itibariyle bu sürece çabucak hemen olumlu yaklaşım sergileyemedi. Dışişleri Bakanlarının yaptıkları görüşmelerde de sonuca yönelik bir gelişme çabucak hemen kaydedilemedi. Bunu aslına bakarsan kendilerinde de açık net görüyoruz. Temennimiz odur ki Sayın Putin’le yapacağımız toplantıdan daha sonra şayet arabulucu bir sıfat bize yüklenirse, bu sıfatla bu işin içine girmeyi kabulleniriz ve üzerimize düşen bakılırsavi de inşallah yapmaya çalışırız. Bu ortada İlham Aliyev’in Ukrayna’ya bir ziyareti oldu. Bunun haricinde Boris Johnson’ın birebir biçimde buraya bir ziyareti oldu. Bu ziyaretleri biz ondan sonrasında derleyip toparlamak, buna nazaran de bir adım atmak istiyoruz. Sayın İlham Aliyev kardeşimizle bu ziyaretinden daha sonra birtakım görüşmelerimiz oldu. Bütün sıkıntı, bir şey beklemeden bu işin tahliline yönelik ne yapılabileceğinin çabası ortasında olmak.
‘PUTİN İLE ZELENSKİ’Yİ ÜST SEVİYEDE BİR ORTAYA GETİRMEK ÜZERE TOPLANTI İSTİYORUZ’
SORU: Zelenski ve Putin çabucak hemen bir ortaya gelmedi bu mevzuyu görüşmek için. Bu cins bir görüşmenin ABD ve NATO’nun nezareti altında yapılması da pek mümkün değil. Türkiye iki başkanı bir ortaya getirebilecek mi? Rusya nitekim Ukrayna’ya girebilir mi? Rusya’nın sondaki askeri hareketliliğini nasıl yorumluyorsunuz?
YANIT: Davetimizle ilgili Sayın Putin’in Çin’den döndükten daha sonra Türkiye ziyaretini gerçekleştireceği tarafında olumlu bir dönüş oldu. Artık tarihi kararlaştıracağız. daha sonra da Sayın Putin ile Sayın Zelenski’yi üst seviyede bir ortaya getirmek üzere inşallah bu toplantıyı yapalım istiyoruz. Sayın Zelenski’yle olan mutabakatımız bu istikamette. Bunu alt seviyelere indirmeden inşallah üst seviyede gerçekleştirebilirsek, buradan alacağımız sonucun bölgede yeni bir oluşuma fırsat vereceğine inanıyorum. Zelenski’yle olan toplantıda bende bu umut doğdu. İnşallah sonu da hayır olur.
SORU: Ukrayna medyasında sizin ziyaretinizin Boris Johnson’ın ziyaretinden daha fazla yankı bulduğunu görüyoruz. Bu Ukrayna’nın Türkiye’ye verdiği ehemmiyetin de bir göstergesi. Putin muhakkak bir yığınak yaptı. Masaya da kuvvetli oturmak ve bu yığınağın da boşa çıkmaması ismine Putin’in Türkiye ziyareti öncesi bir teşebbüsü olabilir mi? bu biçimde bir ihtimal kelam konusu mu sizce? Olursa Türkiye geldiğinde, masaya oturduğunda o görüşmenin niteliği nasıl olur?
KARŞILIK: Ben bardağın boş tarafınca bakmak istemiyorum, dolu tarafınca bakalım istiyorum. Bizim, Sayın Putin’le olan görüşmemizin ikili mi yoksa Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısı çerçevesinde mi olacağını o takvimi belirlemede konuşacağız. Şayet Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısı çerçevesinde bunu yapalım derlerse, bu biçimde o çerçeve içerisinde yapacağız. Yani Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısı için bir ortaya geleceğiz lakin bu ortada nasıl Ukrayna’da heyetler ortası görüşmemizi yaptıysak, tıpkı biçimde bir daha Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantımızı gerçekleştirme, öteki taraftan da Sayın Putin’le bilhassa Rusya-Ukrayna içindeki bu düşünceyi aşmaya yönelik ikili görüşmemizi yapma fırsatı da doğmuş olacak. Zira bizim Rusya’yla şu anda önemli manada ikili münasebetlerimiz var. Bu münasebetler bayağı değil. Bunun için atılacak adımlar da ehemmiyet arz ediyor. O bakımdan Sayın Putin’le olan görüşmeyi fazlaca hayli önemsiyorum. İşin tabi Ukrayna’yla olan boyutu fazlaca daha büyük kıymet arz ediyor. Çünkü dünyanın gözü şu anda burada; “Acaba Rusya-Ukrayna içindeki bu düşünce nereye varacak?” diye. Tabi olayın en değerli yanı malum Donbas. Donbas konusundaki gelişmeler, hudut boylarındaki gelişmeler; bunların hepsi şu an itibariyle dünyanın bakışını da buraya yöneltmiş durumda. Temennim odur ki bu bölge barıştan, sulhtan ayrılmasın. Bunun için de bu çabamızı sürdürüyoruz.
‘İRAN’DA BİR ARIZA SEBEBİYLE UFAK BİR KASVET OLDU’
SORU: Başka taraftan Doğu Akdeniz’de kıymetli bir gelişme oldu. ABD EastMed projesinden takviyesini çekti. Geriye İsrail gazı için tek yol da Türkiye kalıyor üzere gözüküyor. Doğu Akdeniz de dünyanın gözünün uzunca bir müddetdir üzerinde olduğu bir nokta ve bizim için fazlaca değerli gelişmeler oluyor burada. Ayrıyeten Türkiye olarak Mısır, İsrail, Birleşik Arap Emirlikleri ve Suudi Arabistan üzere ülkelerle de bir taraftan olağanlaşma emareleri görüyoruz. Bunlar Türkiye için nasıl bir surece işaret ediyor gelecek için?
KARŞILIK: Tabi bu çalışmalar bu biçimde sıradan sayılar değil, epey önemli sayılar. Artık burada da bana bakılırsa ABD beklediğini bulamadığı için ve bu işi mali noktada ekonomik bulmadığı için, buradan çekilmek durumunda kaldı. Yoksa ekonomik neticeyi bulmuş olsa ABD buradan çekilmezdi. Biz ise bölgede ne diyoruz? Burada Kuzey Kıbrıs’taki Türklerin hakları var. Bu haklar için de biz adımlar atıyoruz. Bizim şu anda 3 tane sondaj gemimiz var, 4’üncüyü aldık. 2 tane de sismik araştırma gemimiz var. Bunların şu anda çalışma alanlarını belirledik. İşte bir kısmı Karadeniz’de çalışıyor, bir kısmı da bundan bu biçimde Akdeniz’de çalışmalarını sürdürecek. Tabi kendi gemilerimiz olması hasebiyle bunlar bizim maliyetlerimizi önemli manada düşürüyor. İnşallah bunlarla birlikte, hele hele artık bu Sakarya Gaz Alanı ve o bölgelerde attığımız adımlarda ve yaptığımız sondaj çalışmalarında sonuçları almaya başladığımız andan itibaren bir kere doğalgazı halkımıza mal etmemiz epey daha farklı olacak. Tıpkı biçimde geleceği görmede bundan bu biçimde bizim gücümüz hayli daha artacak. Son periyotlarda kimileri diyor ki “Doğalgaz artık sıfırı tüketiyor, doğalgazda durum şu biçimde makûs, bu biçimde makûs.” Doğalgazın sıfırlanması, sıfırı tüketmesi üzere bir şey muhakkak kelam konusu değil. İran’da bir arıza sebebiyle ufak bir problem oldu. O başka bir mevzu fakat bu bizim doğalgazımızın tükenmesi manasına gelmiyor. Bizim bir kez Tuz Gölü’nün altında doğalgaz depolama alanlarımız var. Silivri’de bir daha tıpkı biçimde doğalgaz depolama alanlarımız var. Bir de bunun yanında Azerbaycan’dan geliş devam ediyor. Bunun yanında bir daha tıpkı biçimde Rusya’dan doğalgazımız geliyor. Durum bu biçimdeyken kalkıp da vatandaşı, milleti bu bahiste heyecanlandırmanın bir manası yok. Bizim buradaki yaklaşımımız nedir? Biz doğalgazımızı tasarruflu kullandık. Ne yaptık? örneğin en azından endüstriye doğalgaz verme olayını azalttık. Dedik ki katiyetle konutlara kesinti yaşatmayacağız, konutlarımıza doğalgazı vermeye devam edeceğiz. Ve programımızı birebir biçimde uyguladık. Bu ortada ben İran Cumhurbaşkanı ile görüşmemi yaptım. Birebir biçimde Güç ve Olağan Kaynaklar Bakanımızın Yardımcısını, BOTAŞ’ın yetkililerini İran’a gönderdik. Onlar da orada görüşmelerini yaptılar. Sayın Cumhurbaşkanı “Bize 10-15 gün müsaade ederseniz, biz bu işi toparlarız” dedi. Hakikaten de 15 gün içerisinde falan iş toparlandı ve bir daha olağan akışa geçti. Şu anda biz örneğin Irak hadisesini da gündemimize aldık. Onu düşünüyoruz. Irak’tan da tahminen doğalgaz noktasında Türkiye’ye bir arz olabilir. O da olursa esasen daha da farklı olacak. Lakin bizim şu anda Türkiye olarak doğalgazda rastgele bir külfetimiz yok. Türkiye’nin bu biçimde bir ezası yokken bunu varmış üzere göstermek, milletimizi bu kış mevsimi içerisinde ruhsal olarak olumsuz etkilemekten diğer bir işe yaramaz.
SORU: İsrail gazı da geldiği vakit, İsrail gazı da Türkiye’den geçecekse tahminen bir alternatif oluşturacak mı?
KARŞILIK: İsrail’le, Sayın Herzog’la bu mevzuyu da görüşeceğiz. Sayın Başbakan’la birebir biçimde bir daha bu bahis görüşülecek. Biz, İsrail’le bu noktada geçmişte esasen yolumuzu açmıştık. Biz, İsrail doğalgazını ülkemizde kullanırız, kullanmanın ötesinde Avrupa’ya geçişi için de müşterek bir çalışmanın içerisine gireriz. Artık Sayın Herzog’la da inşallah Türkiye ziyaretinde bu bahisler bizim gündemimizde olacak.
SORU: Tüm dünyada güç maliyetlerinin artmasının bizde de bilhassa elektrik ve doğal gaz faturalarına bir yansıması oldu. Siz de vatandaştan gelen talep doğrultusunda elektrik fatura tarifelerinde kilovat oranını değiştirdiniz. Sanki vatandaşa, küçük esnafa yansıyacak yeni bir düzenleme olabilir mi? Doğalgazda da emsal bir düzenleme olabilir mi?
YANIT: Biz doğalgazda ve elektrikte aslına bakarsan bu süreç içerisinde önemli manada sübvansiyon yaptık. Avrupa ile mukayese edilmeyecek derecede bir sübvanse yaptık. Şu an Avrupa’nın en ucuz doğalgazı bizde. Geçen yıl elektrik faturalarında yüzde 50, doğal gaz faturalarında yüzde 75 oranında devlet olarak sübvansiyon sağladık. Tarifelere yansıtılmayan toplam sübvansiyon meblağı 100 milyar lirayı buldu. 2022 yılında da doğalgazın 4’te 3’ü hala sübvanse ediliyor. Dünya güç noktasında büyük bir darboğazda. Biz bu darboğazı öngördük ve kuvvetli, toplumsal devlet mantığıyla önlemlerimizi aldık. Kademeli tarife de Türkiye’deki hanelerin ortalama elektrik tüketimleri hesaplanarak 150 kilovatsaat olarak belirlenmişti. Gelen talepler üzerine birinci kademe aylık 210 kilovatsaate çıkarıldı. Bundan daha sonraki süreçte de biz vatandaşımızı dara, zora sokacak bir fiyat uygulamasını yapmayız.
‘NEÇİRVAN BARZANİ’YLE OLAN DOSTLUĞUMUZ ÇOK ÇOK FARKLIDIR’
SORU: Irak’tan gelecek gaz, Irak’ın kuzeyinden mi olacak? Neçirvan Barzani ile görüştünüz geçenlerde. Merkezi idare değil herhâlde, Kuzey Irak değil mi?
KARŞILIK: Neçirvan Barzani, Irak’ın kuzeyinde de olsa biz onunla Irak’ın merkezini de konuşabiliriz ve konuştuk. Neçirvan Barzani’yle olan dostluğumuz bizim epey oldukça farklıdır ve aramızdaki hukuk ileri derecededir. O da bu mevzuda elinden geleni yapacağını, döner dönmez merkezi idareyle olsun, ilgililerle olsun mevzuyu görüşeceğini söylemiş oldu. İnşallah Irak doğalgazıyla ilgili de anlaşmalarımızı yapıp, oradan kazan-kazan aslına nazaran hem onlar kazanacak tıpkı vakitte biz kazanmış olacağız.
SORU: ABD, DEAŞ terör örgütü önderi Kureyşi’nin öldürüldüğünü duyurdu. Türkiye hududuna epey yakın bir noktada bu operasyonu yaptılar. İdlib olması hasebiyle, sanki Türk askeri varlığının olduğu noktalara yakın bir yerde miydi? Bu operasyon öncesi ABD ile bir irtibat oldu mu, bilgi paylaştılar mı?
YANIT: Türkiye milletlerarası barış ve istikrarın temini yolunda DEAŞ terör örgütü ve onun temsil ettiği çarpık zihniyetle uğraşını kararlılıkla sürdürüyor. Bu kapsamda milletlerarası gayretlere yaptığımız faal katkılar var. Ayrıyeten gerek yurtarasında gerek hudut ötesinde gerçekleştirdiğimiz operasyonlar ve aldığımız önleyici önlemlerle DEAŞ terör örgütünün geriletilmesinde fazlaca değerli roller üstlendik. Ülkemiz, DEAŞ’la Çaba Memleketler arası Koalisyonu’nun aktif bir üyesi olarak da terör örgütüyle çabada milletlerarası gayretlere etkin katkı sağlamaya devam edecektir. Öte yandan, memleketler arası barış ve güvenliğin temini için tüm terör örgütleriyle ayrım yapılmaksızın çaba edilmesi gerektiğine inanıyoruz.
‘BELEDİYE LİDERİYLE GİTMİŞ BALIKÇIDA BALIK YEMİŞ, O ONUN DÜZEYİNİN NE OLDUĞUNU GÖSTERİR’
SORU: 15 Temmuz hain FETÖ darbe teşebbüsünden daha sonra başını CHP’nin çektiği muhalefet partileriyle ülkemizdeki büyükelçilerin sıkı temasları oldu. Bu görüşmeleri 2019 mahallî seçimlerinden daha sonra daha da sıklaştırdılar. Siz büyükelçilerin muhalefetle bu kadar sık görüşmesini, basına kapalı görüşmeler yapmasını nasıl değerlendiriyorsunuz?
KARŞILIK: Ben bunları hiç önemsemiyorum. Yani büyükelçiler gelmiş, belediye lideriyle görüşmüş, belediye lideriyle gitmiş balıkçıda balık yemiş, o onun düzeyinin ne olduğunu gösterir.
‘ESASINDA ÇOCUK NE DEMİŞ DEĞERLİ DEĞİL’
SORU: CHP İstanbul Vilayet Lideri Seyahat Parkı olaylarında bir çocuk fotoğrafı paylaşıp bu fotoğrafın üstüne sizin de isminizi yazarak “Kindar çocuk yetiştiriyorum. Haberin olsun. demişti. Ve çocuğun fotoğrafını alenen paylaşmıştı. Bir yandan da birebir CHP, Trabzon’da bir çocuğun söylemiş oldukleri üzerinden ağır bir biçimde eleştiriyor. Çocuk deyince de akla Diyarbakır Anneleri geliyor. Diyarbakır Annelerini de görmezden geldiklerini görüyoruz. Hem sizin mitinginizdeki durumu tıpkı vakitte bu ikili standardı değerlendirmenizi rica ediyorum.
YANIT: Onların hepsi bizim çocuklarımız. Bizim tek önemsediğimiz konu evlatlarımızın kendilerine, ailelerine, vatanına, milletine faydalı olmalarıdır. Biz, onlar üzere çocuklarımıza layık olmadıkları yerleri asla yakıştıramayız. Biliyoruz ki çocuklarımız yarının umududur. Bütün çocuklarımızı, gençlerimizi kucaklıyoruz, hepsine sevgiyle gözümüz üzere bakıyoruz. Trabzon’da bir evladımız sahneye gelmek için ağlayarak epey ısrar edince biz de yanımıza çağırdık. Kendisi o esnada mikrofonu kapıp bir şeyler söylemiş oldu. Temelinde çocuk ne demiş değerli değil. Nihayetinde çocuktur. Lakin bununla ilgili bir sürü şey konuşuldu. Onların o denli demesi, bu biçimde demesi hayli da değerli değil. Biz ne yaptığımıza bakacağız; bu ülkenin evlatları içinde hiç bir ayrım yapmadan yolumuza da birebir kararlılıkla devam edeceğiz.
SORU: Hudut ötesi terör operasyonlarında bir müddetdir Süleymaniye’ye ve Erbil’in günebir daha kadar iniliyor. Irak Kürt bölgesel idaresi bu operasyonlara takviye verirken HDP dayanak vermiyor. Tam aksisi kınama bildirisi yayınlıyor. Nasıl değerlendiriyorsunuz bunu?
KARŞILIK: Şu anda bilhassa Irak’ta ve Irak’ın kuzeyinde Barzanilerin duruşu hayli epeyce farklı. Ve bu duruşu Türkiye ile fazlaca daha ortak, fazlaca daha dayanışma içerisinde yürütüyorlar. PKK terör örgütüne karşı da farklı bir duruşları var ve bu farklı duruşlarını da her geçen gün ispat ediyorlar. Bu gelişte yaptığımız görüşmelerde de ben kendisinde bunu bilhassa gördüm ve anlaşılan o ki cumhurbaşkanlığı seçimiyle bir arada Irak’ta yeni bir müddetç başlayacaktır. Bölge halkları terörden bıkmış durumda. Kim ne derse desin biz ülkemizin ve bölgenin güvenliğini, huzurunu, istikrarını tehdit eden terör örgütlerinin kökünü kazımakta kararlıyız.
SORU: Son devirde terörle uğraş operasyonlarında Türkiye büyük muvaffakiyet gösteriyor. Kış Kartalı operasyonu ile ilgili sizin “kaçacak delik bulamadılar” üzere bir tabiriniz vardı. Biraz detay verir misiniz? Ayrıyeten CHP daha evvel tezkereye hayır oyu vermesi akıllara geliyor. Bu hususta nasıl bir değerlendirmeniz olur?
YANIT: Kış Kartalı Harekatı da Irak ve Suriye’nin kuzeyindeki teröristlerin inlerini başlarına yıkma irademizin bir adımı. Hem bu harekatta tıpkı vakitte bütün terörle çaba operasyonlarında bakılırsav alan kahramanlarımızı kutluyorum. Tabi bu operasyonlarla düzgünce köşeye sıkışan teröristler çıldırmaya başladı. Çaresizliğin verdiği bir sonuç olarak, kendi ortalarındaki telefon konuşmalarında terör örgütü üyelerine “herkes kendi başının devasına baksın” diye talimat geçiyorlar. Lakin hiç biri kaçacak delik bulamayacak. Terörü kaynağında kurutmakta kararlıyız. Teröristlere sonlarımız ortasında ve haricinde nefes aldırmıyoruz, aldırmayacağız.