kunteper
Member
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile dün Rusya’nın Soçi kentinde 2 saat 45 dakika süren bir görüşme gerçekleştiren Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türkiye’ye dönüşünde gazetecilerin sorularını yanıtladı. Suriye konusunda detaylı bir görüşme olduğunu lakin daha epey Rusya-Türkiye alakalarının gündem olduğunu belirten Erdoğan’ın açıklamaları ve kendisine yöneltilen sorulara karşılıkları şu biçimde:
PUTİN’LE ATILACAK ADIMLARA ODAKLANDIK: Rusya Devlet Lideri Sayın Vladimir Putin’in davetine icabetle Soçi’ye yaptığım çalışma ziyaretini verimli bir biçimde tamamladık. aslına bakarsan daima telefon görüşmeleri gerçekleştirdiğimiz Sayın Putin’le uzun bir ortadan daha sonra yüz yüze yaptığımız bu ikili toplantıda, ülkemiz ile Rusya içindeki alakaları ve bölgesel bahisleri detaylı biçimde ele alma imkanımız oldu. Hem ikili bağlantılarımıza yeni ve kuvvetli bir ivme kazandırmak tıpkı vakitte bölgemizde yaşanan gelişmeleri ele almak için üç saati aşkın bir görüşme yaptık. Bu çerçevede, bu yılın birinci 8 ayında geçen yılın tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 50’ye yakın artışla 21 milyar doları aşan ticaret hacmimizi, ortak gayemiz olan 100 milyar dolar düzeyine ulaştırmak için atılacak adımlara odaklandık.
AKKUYU’YU VE TÜRKAKIM’I DEĞERLENDİRDİK: Stratejik bir iş birliği alanı olarak gördüğümüz güç alanında da mevcut iş birliğini ilerletme konusunda mutabık kaldık. TürkAkım ve Akkuyu Nükleer Güç Santrali projelerine ait durumu değerlendirdik. Malum, kısa bir süre evvel Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ni ziyaret etmiştik. Burada 10 bin genç Türk mühendis çalışıyor. Bunun yanında 3 bin genç Rus mühendis çalışıyor. Bu sayıyı daha da artıracaklar. Nasip olursa 2023’ün Mayıs ayında birinci üniteyi bitirme kelamını kendilerinden aldık. daha sonrasında iki, üç, dört numaralı üniteler var. Tabi bizim üç nükleer santral yapma gayemiz var. Sayın Putin’le “Bu iki nükleer santrali de sizinle bir arada yapabilir miyiz?” diye de görüştük. bu biçimde Türkiye üç tane nükleer güç santraline sahip olacak. “Bu mevzuyla ilgili çalışalım” dediler. Turizm, tarım ve başka alanlarda iş birliğimizi geliştirmenin ehemmiyetini de vurguladık. Turizmde Rusya bize hayli önemli takviye verdi. Turizmde yaşadığımız kahırları Rusya’dan gelen turistlerle önemli manada aşmış bulunuyoruz.
SURİYE’Yİ DETAYLI ELE ALDIK: Bunun yanında görüşmemizin odak noktasını bölgesel mevzular teşkil etti. Suriye, Karabağ, Libya ve Afganistan’daki gelişmeleri etraflıca kıymetlendirme imkanımız oldu. Birebir biçimde Azerbaycan konusunu değerlendirdik. Atılabilecek ortak adımlar konusunda samimi ve verimli görüş alışverişinde bulunduk. Bilhassa Afganistan’daki gelişmeler de ele aldığımız bir başka aktüel husus başlığı oldu. Bilhassa İdlib başta olmak üzere Suriye ile ilgili mevzuları da detaylı biçimde ele aldık. Uzun yıllardır süren Suriye krizi ülkelerimiz başta olmak üzere tüm bölgeye ağır maliyetler getirdi. İnsani dramlar yanında sürecin ekonomik yükü hepimiz için katlanılmaz boyutlara ulaştı. Kaldı ki Türkiye olarak şu an prestijiyle 4,5 milyona yakın mülteciye mesken sahipliği yapıyoruz. Detayların ötesine geçip bu probleme kalıcı, kesin ve sürdürülebilir bir tahlil bulma vaktinin geldiğini konuştuk. Bu hususta birlikte atacağımız adımların gerekliliği üzerinde durduk. Sayın Putin’le görüşmemizde, bu taraftaki her türlü gerçekçi ve adil adıma açık olduğumuzu bilhassa belirttik. Birfazlaca aktörün alanda olduğu ve çetrefilli istikametleri bulunan bölgesel konularda vakit zaman birtakım fikir ayrılıkları da olmuyor değil. Ancak bu ikili görüşmemizde şimdi bütün konularda bir beraberliğin olduğunu gördük. Bu tabi işin sevindirici tarafıdır. Toplantımızı bu türlü tamamlarken, Sayın Putin’den kısa vakitte bir iade-i ziyaret istedim. Kendisi de olumlu yaklaştı. Bir de “Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısını bu yıl bitmeden Türkiye’de yapalım” dedim. Ona da olumlu yanıt verdi.
SORU – PARILTI ÖZKAN ERBAY: Bu görüşmenizde bilhassa Suriye ve İdlib’in ön planda olduğunu görüyoruz. Bu hususta Putin’den Rusya’nın 2018 Soçi Mutabakatı’nın gereği olan taahhütlerini yerine getirmesi noktasında talebiniz oldu mu? Buna nasıl karşılık verdiler? Çünkü İdlib merkezli bir mülteci krizini Türkiye sizin nezdinizde her fırsatta lisana getiriyor. Bu hususta bir teminat verdiler mi? Bir de M-4 karayoluyla ilgili durum gündeme geldi mi? Burada Türkiye’nin müşahede noktalarına yönelik hücum teşebbüsleri oluyor.
Türkiye olarak Suriye’de Rusya’yla birlikte kararlaştırdığımız her konuya bağlılığımızı sürdürüyoruz. Buralardan rastgele bir geri adım atmak kelam konusu değil. Bütün mutabakatlara uymaya ve güvenlik koridorundaki radikal ögelerin temizlenmesine de Türkiye olarak biz devam ettik. Bundan da taviz yok. Fakat tabi birebir yaklaşımı muhataplarımızdan da bekliyoruz.
İdlib’de güvenliğini sağladığımız bölgelerde vakit zaman kimi badireler yaşanmıyor değil. Lakin bu kahırları aşmak için ilgili ünitelerimiz muhataplarıyla görüşmek suretiyle bunu da çözmenin çabası ortasında oluyorlar. Bu bahiste da bir arada hareket etmenin kıymetine vurgu yapıyoruz. Bundan daha sonraki süreçte de bilhassa başkanlar seviyesinde telefon diplomasiyle, bunun yanında dışişleri ve savunma bakanlarımızın, istihbarat örgütlerimizin müşterek çalışmalarıyla bunları çözmenin çabası içerisinde olalım dedik ve bu hususta da mutabakatımızı ortaya koyduk.
Tabi bölgede ateşkesin sağlıklı bir biçimde devamı, bilhassa Türkiye’den geri dönüşleri süratle artıracaktır. 400 bini İdlib bölgesine olmak üzere 1 milyondan fazla kişi konutlarına, topraklarına dönüş yaptı. Bu olumlu bir gelişme. Bu sayısı artırmak ve ülkemizde konuk ettiğimiz Suriyelilerin itimatla topraklarına dönüşü için gerekli çalışmaları aralıksız sürdürüyoruz.
Benim bilhassa üzerinde durduğum bir öbür bahis da PKK/YPG’nin Moskova’da olmasıydı. Bunu kendilerine hatırlattım. Tıpkı biçimde bu örgüt ABD’de de Beyaz Saray’da ağırlandı. Burada da bunlara ilgi, maalesef ileri derecede. Malum Amerikalı McGurk denilen bir adam var. Bu adam terör örgütlerinin adeta sevk ve yönetimini yapıyor. “Terörle çaba mevzusuyla ilgili dayanışmamızı daha da artırmamız gerekir” dedik.
SORU – FERHAT ÜNLÜ: ABD’nin PKK/YPG’ye verdiği dayanak kelam konusu. Rusya ile 2018 Mutabakatından daha sonra Münbiç ve Tel Rıfat’tan terör ögelerinin ayıklanmasıyla ilgili yeni bir mutabakat kelamlı de olsa kelam konusu olur mu? Bölgede terör örgütlerinin akın teşebbüslerine karşı Rusya yeni bir adım atacak mı?
Terör örgütü PKK/YPG’nin bu bölgelerdeki varlığının sonlandırılmasıyla ilgili, daha evvel varılan mutabakatların gereği yapılmalıdır.
Tabi bu görüşmemizde bölgedeki mevcut durumu değerlendirmekle bir arada, bizim gündemimizi yüklü olarak Türkiye-Rusya alakalarını daha da geliştireceğimiz konular, savunma sanayiinden siyasi ve askeri bahislere kadar atabileceğimiz ortak adımlar ve birlikte yapabileceğimiz yatırımlar oluşturdu. Bu konularda Sayın Putin epey açık ve net yapabileceğimiz yatırımları gündeme getirdi. Örneğin Akkuyu’nun yanı sıra ikinci ve üçüncü nükleer güç santralleri konusunu, savunma sanayiine yönelik atılabilecek adımları görüştük.
Tüm bunlarla birlikte örneğin Türkiye’nin uzay çalışmalarını konuştuk. Sayın Putin, uzayla ilgili Türkiye ile birlikte çalışmaya var. Uzayla ilgili atılabilecek adımlarla ilgili de heyetlerimizi, takımlarımızı çalıştıracağız. Yapılacak çalışmayla da bunun vakit içindemasını, yol haritası belirleyeceğiz. Ona nazaran de inşallah ilerleyeceğiz. Yani uzay çalışmalarında da epeyce daha ileri boyutta bir teklif var. Bir tane karada, bir tane denizde platform oluşturmak suretiyle, buradan uzaya roket fırlatma çalışmalarını birlikte yapabileceğimizin teklifini sağ olsun yaptılar. Bu mevzuda da ilgili arkadaşlarımızı bakılırsavlendirerek çalışacağız.
SORU – RECEP KÂFİ: Savunma sanayii ile ilgili adımlar da gündeme geldi dediniz. S-400’ün devamının alınmasına ait bir müddetç şekillendi mi görüşmenizde? Öteki konu da F-35 programından Türkiye’nin çıkarılması daha sonrasında Rusya ile yeni kuşak savaş uçakları konusunda bir çalışma yürütülmesi, bilhassa SU uçaklarıyla alakalı bir çalışma yapılması konusu gündeme geldi mi?
Bir kere S-400 konusunda bizim sürecimiz devam ediyor. Geri adım atmak üzere bir şey kelam konusu değil. Bu yararlı görüşmemizde tabi ki bunları da etraflıca konuştuk ve bunları daha ileri boyutlara nasıl taşıyacağımızı görüştük. Hatta uçak motorları üretiminde ne üzere adımlar atacağız, savaş uçaklarıyla ilgili ne üzere adımlar atacağız; bunları da bir daha etraflıca konuşma imkanımız oldu. Allah nasip ederse uçak motorları konusunda da birebir adımı atacağız. Bir öteki bahis, gemi inşasında da bir daha birlikte birfazlaca adım atabiliriz. Denizaltılara varıncaya kadar, burada da bir daha Rusya ile müşterek adımlarımız inşallah olacaktır. Çalışacağız. Durmak yok yola devam.
SORU – IŞIK ÖZKAN ERBAY: Almanya ile yaptığımız Reis serisi denizaltılarımız vardı. Ruslarla mı devam edeceğiz?
Almanya işi biraz gevşekten alıyor. Almanya şayet bu işte bize verdiği kelamı yerine getirmezse yapacağımız iş, alternatifleri bulmaktır. Alternatifler tükenmez.
SORU – HASAN ÖZTÜRK: Bu toplantıda Karabağ ile ilgili Zengezur Koridoru gündeme geldi mi?
Zengezur Koridoru bütün bölge için değerli bir imkan olacak. Burada hayata geçecek kara ve demir yolu çizgileri tüm bölge ülkeleri için ticari ve ekonomik fırsatlar getirecek. Azerbaycan bu koridor için geniş çaplı çalışmalar yürütüyor. Natürel Ermenistan tarafının da yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekiyor.
SORU – HASAN ÖZTÜRK: Sizin bölge ülkeleri için önerdiğiniz 6’lı platform konusu da gündeme geldi mi?
Ona Putin her an hazır esasen.
SORU – HÜSEYİN LİKOĞLU: Amerika dönüşü “Biden ile gidişat pek hayra alamet değil” demiştiniz. Amerika ile sıkıntılarımız malum; terörü desteklemeleri, S-400 konusundaki tavırları, FETÖ konusunda adım atmamaları… Gidişat hayra alamet değilse, ABD ile bağlantılarda bilmediğimiz bir şey var mı yoksa problemler mı derinleşti?
Bunları söylemiş olduk, karşılık geldi aslına bakarsanız. Nasip olursa Roma’da görüşeceğiz. Oradan da inşallah Glasgow’a gideceğiz. Glasgow’da da büyük ihtimalle görüşeceğiz. Demek ki hayra alamet birtakım adımlar atılıyor.
SORU – NİSA EFENDİOĞLU: İkili toplantıda Afganistan’daki gelişmelere de değindiğinizi söylemiş olduniz. Tam olarak ne konuşuldu? Türkiye’nin Taliban’la ilgileri şu anda ne durumda? Şu anda Türkiye’nin Afganistan stratejisi nedir?
Malum biz artık Afganistan’dan tüm askerlerimizi çektik. Asker varlığı olarak Afganistan’da yokuz. Ancak Taliban’ın bizle uyumlu bir çalışma içerisine girmesi halinde bizim Taliban’la görüşmemek üzere bir ön yargımız da yoktur. Zira Afganistan halkı bizim yüz senelera dayanan geçmişimiz olan bir halktır. İdareyle de ahenk olması halinde biz her türlü görüşmeyi yapabiliriz. Buna da kapımız açıktır.
SORU – NİSA EFENDİOĞLU: Türkiye Kabil Havalimanı’nın güvenliğini sağlama ve burayı işletme niyetinden vaz mı geçti?
Şu an prestijiyle yokuz lakin ileride olabilir.
SORU – İDRİS ARIKAN: Amerika, Afganistan’dan çekildi. Siz geçen gün fazlaca açık ve net bir biçimde “Amerika Suriye’den de çekilsin” dediniz. Orta devir perspektifiyle baktığınız vakit Washington’un nasıl bir adım atmasını bekliyorsunuz?
Az evvel bir isimden bahsettim; McGurk… Bu aslında teröre dayanak veren bir isimdir. Bu adam PKK/YPG/PYD’nin adeta direktörü durumundadır. Tabi benim bu sözüm birilerini önemli manada rahatsız edecektir. Bunu da biliyoruz. Ancak terör örgütleri ile el ele, kol kola oralarda dolaşan adamdır bu. Benim teröristlerle gayret verdiğim bir bölgede bunun onlarla kol kola dolaşması beni önemli manada rahatsız etmektedir. Şu anda da onun bu terör örgütleriyle iç içe olması, birlikte olması, pozisyonunu aslına bakarsan tabir etmektedir. Er yahut geç Amerika buradan çıkmalı ve burası Suriye halkına bırakılmalı.
SORU – DENİZ KİLİSLİOĞLU: Amerika ile ilgili epeyce net sözler ortaya koydunuz. ABD Lideri Biden ile G-20 Doruğunda bir ortaya geleceğiniz bilgisi var. G-20 Doruğundaki görüşmeyi Amerika-Rusya istikrarında siz nereye konumlandırıyorsunuz?
Orada Sayın Biden’la yapacağımız görüşmenin boyutları nereye ulaşır bakılırsaceğiz. örneğin, Brüksel’de bir görüşmemiz oldu. Artık ise Roma’da bir görüşme yapacağız. Tahminen bunları da konuşacağız. Suriye ile ilgili ABD’nin yaklaşımı ne olacak? Bunları lisanlandırma fırsatımız olacak. Aramızdaki askeri siyasi, ekonomik, ticari tüm bağları ele alacağız. örneğin F-35 sorunu ne olacak? 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yapmışız. Bu ne olacak? Bunların akıbetini görmemiz lazım. Biz elimizde bol para var da bunları etrafa saçan bir ülke değiliz. Bu paraları da kolay kolay kazanmadık, kazanmıyoruz. Ya uçaklarımızı verecekler ya da parayı verecekler.
SORU – KURTULUŞ TAYİZ: AK Parti’nin, Cumhur İttifakının yeni anayasa çalışması ve seçim maddesine ait çalışmaları ne kademede?
Bizim anayasa ile ilgili çalışmamız bitme noktasına geldi. Bu ortada yaşadığımız afetler sebebiyle bir kesintiye uğradı. tekrar bir ortaya gelip, çalışmamızı hızla bitireceğiz. Siyasi Partiler Kanunu ile ilgili çalışmada da Genel Lider Yardımcım Hayati Beyefendi, MHP’deki muhatabıyla yaptıkları çalışmayı belli bir noktaya getirdiler. Son durumu bana bildirecekler. daha sonrasında da güzeliyle buradaki sonucumızı da vermiş olacağız. Devlet Beyefendi ile de bir ortaya gelip üzerinden geçme imkanımız olabilir. esasen bilhassa baraj vesaire üzere bahisler medyaya da yansıdı.
SORU – DENİZ KİLİSLİOĞLU: Muhalefetin parlamenter demokrasiye dönüş konusundaki tutumu ortada. Vakit zaman AK Parti ortasında de buna dönük birtakım fikirler konuşulduğu tez ediliyor. Bu mevzudaki görüşünüz nedir?
Asla bu biçimde bir şey kelam konusu değil. Başkanlık sistemini getiren bir iktidar kalkıp da muhalefetin kuyruğuna takılır mı? bu biçimde bir şey asla olamaz. Biz başkanlık sistemini getirdik ve bu yeni sistemden de mutluyuz. Başkanlık sistemiyle inşallah yolumuza devam edeceğiz. Başkanlık sistemiyle aldığımız uzaklık de ortadadır. Bizi senelerca geride bırakmış olan eski vesayetçi sistemi yine denemenin manası yok. Eski sistem demek, yamalı bohça demektir. Eski sistem demek, daima koalisyon hükümetlerinin olması demektir. Eski sistem demek, muhakkak sağlıklı bir idare biçiminin olmayışı demektir. Olay bu kadar sıradantir.
SORU – FERHAT ÜNLÜ: Fahiş fiyat probleminde sadece zincir marketler mi sorumlu yoksa bunda üretim maliyetlerinin artmasını da tesiri var mı?
Şu anda zincir market dediğimiz bu kuvvetli marketler bu işin tartısını oluşturuyor. Bunların bir de alt yapıları var. Bu alt yapılar da önemli manada bu işin beslemesi oluyor. Şu anda birtakım marketlerle ilgili bir kontrol süreci olacak. Kimi cezai müeyyideler gelecek. bu biçimde bir durum kelam konusu. Biz kendilerinden hassasiyet bekliyoruz. Ticaret Bakanlığımız da kontrollerini sıklaştırarak sürdürüyor. Bunu da devam ettireceğiz. Tarladan manava ve markete kadar bu süreci fazlaca daha önemli bir biçimde denetleyeceğiz.
PUTİN’LE ATILACAK ADIMLARA ODAKLANDIK: Rusya Devlet Lideri Sayın Vladimir Putin’in davetine icabetle Soçi’ye yaptığım çalışma ziyaretini verimli bir biçimde tamamladık. aslına bakarsan daima telefon görüşmeleri gerçekleştirdiğimiz Sayın Putin’le uzun bir ortadan daha sonra yüz yüze yaptığımız bu ikili toplantıda, ülkemiz ile Rusya içindeki alakaları ve bölgesel bahisleri detaylı biçimde ele alma imkanımız oldu. Hem ikili bağlantılarımıza yeni ve kuvvetli bir ivme kazandırmak tıpkı vakitte bölgemizde yaşanan gelişmeleri ele almak için üç saati aşkın bir görüşme yaptık. Bu çerçevede, bu yılın birinci 8 ayında geçen yılın tıpkı periyoduna kıyasla yüzde 50’ye yakın artışla 21 milyar doları aşan ticaret hacmimizi, ortak gayemiz olan 100 milyar dolar düzeyine ulaştırmak için atılacak adımlara odaklandık.
AKKUYU’YU VE TÜRKAKIM’I DEĞERLENDİRDİK: Stratejik bir iş birliği alanı olarak gördüğümüz güç alanında da mevcut iş birliğini ilerletme konusunda mutabık kaldık. TürkAkım ve Akkuyu Nükleer Güç Santrali projelerine ait durumu değerlendirdik. Malum, kısa bir süre evvel Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ni ziyaret etmiştik. Burada 10 bin genç Türk mühendis çalışıyor. Bunun yanında 3 bin genç Rus mühendis çalışıyor. Bu sayıyı daha da artıracaklar. Nasip olursa 2023’ün Mayıs ayında birinci üniteyi bitirme kelamını kendilerinden aldık. daha sonrasında iki, üç, dört numaralı üniteler var. Tabi bizim üç nükleer santral yapma gayemiz var. Sayın Putin’le “Bu iki nükleer santrali de sizinle bir arada yapabilir miyiz?” diye de görüştük. bu biçimde Türkiye üç tane nükleer güç santraline sahip olacak. “Bu mevzuyla ilgili çalışalım” dediler. Turizm, tarım ve başka alanlarda iş birliğimizi geliştirmenin ehemmiyetini de vurguladık. Turizmde Rusya bize hayli önemli takviye verdi. Turizmde yaşadığımız kahırları Rusya’dan gelen turistlerle önemli manada aşmış bulunuyoruz.
SURİYE’Yİ DETAYLI ELE ALDIK: Bunun yanında görüşmemizin odak noktasını bölgesel mevzular teşkil etti. Suriye, Karabağ, Libya ve Afganistan’daki gelişmeleri etraflıca kıymetlendirme imkanımız oldu. Birebir biçimde Azerbaycan konusunu değerlendirdik. Atılabilecek ortak adımlar konusunda samimi ve verimli görüş alışverişinde bulunduk. Bilhassa Afganistan’daki gelişmeler de ele aldığımız bir başka aktüel husus başlığı oldu. Bilhassa İdlib başta olmak üzere Suriye ile ilgili mevzuları da detaylı biçimde ele aldık. Uzun yıllardır süren Suriye krizi ülkelerimiz başta olmak üzere tüm bölgeye ağır maliyetler getirdi. İnsani dramlar yanında sürecin ekonomik yükü hepimiz için katlanılmaz boyutlara ulaştı. Kaldı ki Türkiye olarak şu an prestijiyle 4,5 milyona yakın mülteciye mesken sahipliği yapıyoruz. Detayların ötesine geçip bu probleme kalıcı, kesin ve sürdürülebilir bir tahlil bulma vaktinin geldiğini konuştuk. Bu hususta birlikte atacağımız adımların gerekliliği üzerinde durduk. Sayın Putin’le görüşmemizde, bu taraftaki her türlü gerçekçi ve adil adıma açık olduğumuzu bilhassa belirttik. Birfazlaca aktörün alanda olduğu ve çetrefilli istikametleri bulunan bölgesel konularda vakit zaman birtakım fikir ayrılıkları da olmuyor değil. Ancak bu ikili görüşmemizde şimdi bütün konularda bir beraberliğin olduğunu gördük. Bu tabi işin sevindirici tarafıdır. Toplantımızı bu türlü tamamlarken, Sayın Putin’den kısa vakitte bir iade-i ziyaret istedim. Kendisi de olumlu yaklaştı. Bir de “Yüksek Seviyeli Stratejik Kurul Toplantısını bu yıl bitmeden Türkiye’de yapalım” dedim. Ona da olumlu yanıt verdi.
SORU – PARILTI ÖZKAN ERBAY: Bu görüşmenizde bilhassa Suriye ve İdlib’in ön planda olduğunu görüyoruz. Bu hususta Putin’den Rusya’nın 2018 Soçi Mutabakatı’nın gereği olan taahhütlerini yerine getirmesi noktasında talebiniz oldu mu? Buna nasıl karşılık verdiler? Çünkü İdlib merkezli bir mülteci krizini Türkiye sizin nezdinizde her fırsatta lisana getiriyor. Bu hususta bir teminat verdiler mi? Bir de M-4 karayoluyla ilgili durum gündeme geldi mi? Burada Türkiye’nin müşahede noktalarına yönelik hücum teşebbüsleri oluyor.
Türkiye olarak Suriye’de Rusya’yla birlikte kararlaştırdığımız her konuya bağlılığımızı sürdürüyoruz. Buralardan rastgele bir geri adım atmak kelam konusu değil. Bütün mutabakatlara uymaya ve güvenlik koridorundaki radikal ögelerin temizlenmesine de Türkiye olarak biz devam ettik. Bundan da taviz yok. Fakat tabi birebir yaklaşımı muhataplarımızdan da bekliyoruz.
İdlib’de güvenliğini sağladığımız bölgelerde vakit zaman kimi badireler yaşanmıyor değil. Lakin bu kahırları aşmak için ilgili ünitelerimiz muhataplarıyla görüşmek suretiyle bunu da çözmenin çabası ortasında oluyorlar. Bu bahiste da bir arada hareket etmenin kıymetine vurgu yapıyoruz. Bundan daha sonraki süreçte de bilhassa başkanlar seviyesinde telefon diplomasiyle, bunun yanında dışişleri ve savunma bakanlarımızın, istihbarat örgütlerimizin müşterek çalışmalarıyla bunları çözmenin çabası içerisinde olalım dedik ve bu hususta da mutabakatımızı ortaya koyduk.
Tabi bölgede ateşkesin sağlıklı bir biçimde devamı, bilhassa Türkiye’den geri dönüşleri süratle artıracaktır. 400 bini İdlib bölgesine olmak üzere 1 milyondan fazla kişi konutlarına, topraklarına dönüş yaptı. Bu olumlu bir gelişme. Bu sayısı artırmak ve ülkemizde konuk ettiğimiz Suriyelilerin itimatla topraklarına dönüşü için gerekli çalışmaları aralıksız sürdürüyoruz.
Benim bilhassa üzerinde durduğum bir öbür bahis da PKK/YPG’nin Moskova’da olmasıydı. Bunu kendilerine hatırlattım. Tıpkı biçimde bu örgüt ABD’de de Beyaz Saray’da ağırlandı. Burada da bunlara ilgi, maalesef ileri derecede. Malum Amerikalı McGurk denilen bir adam var. Bu adam terör örgütlerinin adeta sevk ve yönetimini yapıyor. “Terörle çaba mevzusuyla ilgili dayanışmamızı daha da artırmamız gerekir” dedik.
SORU – FERHAT ÜNLÜ: ABD’nin PKK/YPG’ye verdiği dayanak kelam konusu. Rusya ile 2018 Mutabakatından daha sonra Münbiç ve Tel Rıfat’tan terör ögelerinin ayıklanmasıyla ilgili yeni bir mutabakat kelamlı de olsa kelam konusu olur mu? Bölgede terör örgütlerinin akın teşebbüslerine karşı Rusya yeni bir adım atacak mı?
Terör örgütü PKK/YPG’nin bu bölgelerdeki varlığının sonlandırılmasıyla ilgili, daha evvel varılan mutabakatların gereği yapılmalıdır.
Tabi bu görüşmemizde bölgedeki mevcut durumu değerlendirmekle bir arada, bizim gündemimizi yüklü olarak Türkiye-Rusya alakalarını daha da geliştireceğimiz konular, savunma sanayiinden siyasi ve askeri bahislere kadar atabileceğimiz ortak adımlar ve birlikte yapabileceğimiz yatırımlar oluşturdu. Bu konularda Sayın Putin epey açık ve net yapabileceğimiz yatırımları gündeme getirdi. Örneğin Akkuyu’nun yanı sıra ikinci ve üçüncü nükleer güç santralleri konusunu, savunma sanayiine yönelik atılabilecek adımları görüştük.
Tüm bunlarla birlikte örneğin Türkiye’nin uzay çalışmalarını konuştuk. Sayın Putin, uzayla ilgili Türkiye ile birlikte çalışmaya var. Uzayla ilgili atılabilecek adımlarla ilgili de heyetlerimizi, takımlarımızı çalıştıracağız. Yapılacak çalışmayla da bunun vakit içindemasını, yol haritası belirleyeceğiz. Ona nazaran de inşallah ilerleyeceğiz. Yani uzay çalışmalarında da epeyce daha ileri boyutta bir teklif var. Bir tane karada, bir tane denizde platform oluşturmak suretiyle, buradan uzaya roket fırlatma çalışmalarını birlikte yapabileceğimizin teklifini sağ olsun yaptılar. Bu mevzuda da ilgili arkadaşlarımızı bakılırsavlendirerek çalışacağız.
SORU – RECEP KÂFİ: Savunma sanayii ile ilgili adımlar da gündeme geldi dediniz. S-400’ün devamının alınmasına ait bir müddetç şekillendi mi görüşmenizde? Öteki konu da F-35 programından Türkiye’nin çıkarılması daha sonrasında Rusya ile yeni kuşak savaş uçakları konusunda bir çalışma yürütülmesi, bilhassa SU uçaklarıyla alakalı bir çalışma yapılması konusu gündeme geldi mi?
Bir kere S-400 konusunda bizim sürecimiz devam ediyor. Geri adım atmak üzere bir şey kelam konusu değil. Bu yararlı görüşmemizde tabi ki bunları da etraflıca konuştuk ve bunları daha ileri boyutlara nasıl taşıyacağımızı görüştük. Hatta uçak motorları üretiminde ne üzere adımlar atacağız, savaş uçaklarıyla ilgili ne üzere adımlar atacağız; bunları da bir daha etraflıca konuşma imkanımız oldu. Allah nasip ederse uçak motorları konusunda da birebir adımı atacağız. Bir öteki bahis, gemi inşasında da bir daha birlikte birfazlaca adım atabiliriz. Denizaltılara varıncaya kadar, burada da bir daha Rusya ile müşterek adımlarımız inşallah olacaktır. Çalışacağız. Durmak yok yola devam.
SORU – IŞIK ÖZKAN ERBAY: Almanya ile yaptığımız Reis serisi denizaltılarımız vardı. Ruslarla mı devam edeceğiz?
Almanya işi biraz gevşekten alıyor. Almanya şayet bu işte bize verdiği kelamı yerine getirmezse yapacağımız iş, alternatifleri bulmaktır. Alternatifler tükenmez.
SORU – HASAN ÖZTÜRK: Bu toplantıda Karabağ ile ilgili Zengezur Koridoru gündeme geldi mi?
Zengezur Koridoru bütün bölge için değerli bir imkan olacak. Burada hayata geçecek kara ve demir yolu çizgileri tüm bölge ülkeleri için ticari ve ekonomik fırsatlar getirecek. Azerbaycan bu koridor için geniş çaplı çalışmalar yürütüyor. Natürel Ermenistan tarafının da yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekiyor.
SORU – HASAN ÖZTÜRK: Sizin bölge ülkeleri için önerdiğiniz 6’lı platform konusu da gündeme geldi mi?
Ona Putin her an hazır esasen.
SORU – HÜSEYİN LİKOĞLU: Amerika dönüşü “Biden ile gidişat pek hayra alamet değil” demiştiniz. Amerika ile sıkıntılarımız malum; terörü desteklemeleri, S-400 konusundaki tavırları, FETÖ konusunda adım atmamaları… Gidişat hayra alamet değilse, ABD ile bağlantılarda bilmediğimiz bir şey var mı yoksa problemler mı derinleşti?
Bunları söylemiş olduk, karşılık geldi aslına bakarsanız. Nasip olursa Roma’da görüşeceğiz. Oradan da inşallah Glasgow’a gideceğiz. Glasgow’da da büyük ihtimalle görüşeceğiz. Demek ki hayra alamet birtakım adımlar atılıyor.
SORU – NİSA EFENDİOĞLU: İkili toplantıda Afganistan’daki gelişmelere de değindiğinizi söylemiş olduniz. Tam olarak ne konuşuldu? Türkiye’nin Taliban’la ilgileri şu anda ne durumda? Şu anda Türkiye’nin Afganistan stratejisi nedir?
Malum biz artık Afganistan’dan tüm askerlerimizi çektik. Asker varlığı olarak Afganistan’da yokuz. Ancak Taliban’ın bizle uyumlu bir çalışma içerisine girmesi halinde bizim Taliban’la görüşmemek üzere bir ön yargımız da yoktur. Zira Afganistan halkı bizim yüz senelera dayanan geçmişimiz olan bir halktır. İdareyle de ahenk olması halinde biz her türlü görüşmeyi yapabiliriz. Buna da kapımız açıktır.
SORU – NİSA EFENDİOĞLU: Türkiye Kabil Havalimanı’nın güvenliğini sağlama ve burayı işletme niyetinden vaz mı geçti?
Şu an prestijiyle yokuz lakin ileride olabilir.
SORU – İDRİS ARIKAN: Amerika, Afganistan’dan çekildi. Siz geçen gün fazlaca açık ve net bir biçimde “Amerika Suriye’den de çekilsin” dediniz. Orta devir perspektifiyle baktığınız vakit Washington’un nasıl bir adım atmasını bekliyorsunuz?
Az evvel bir isimden bahsettim; McGurk… Bu aslında teröre dayanak veren bir isimdir. Bu adam PKK/YPG/PYD’nin adeta direktörü durumundadır. Tabi benim bu sözüm birilerini önemli manada rahatsız edecektir. Bunu da biliyoruz. Ancak terör örgütleri ile el ele, kol kola oralarda dolaşan adamdır bu. Benim teröristlerle gayret verdiğim bir bölgede bunun onlarla kol kola dolaşması beni önemli manada rahatsız etmektedir. Şu anda da onun bu terör örgütleriyle iç içe olması, birlikte olması, pozisyonunu aslına bakarsan tabir etmektedir. Er yahut geç Amerika buradan çıkmalı ve burası Suriye halkına bırakılmalı.
SORU – DENİZ KİLİSLİOĞLU: Amerika ile ilgili epeyce net sözler ortaya koydunuz. ABD Lideri Biden ile G-20 Doruğunda bir ortaya geleceğiniz bilgisi var. G-20 Doruğundaki görüşmeyi Amerika-Rusya istikrarında siz nereye konumlandırıyorsunuz?
Orada Sayın Biden’la yapacağımız görüşmenin boyutları nereye ulaşır bakılırsaceğiz. örneğin, Brüksel’de bir görüşmemiz oldu. Artık ise Roma’da bir görüşme yapacağız. Tahminen bunları da konuşacağız. Suriye ile ilgili ABD’nin yaklaşımı ne olacak? Bunları lisanlandırma fırsatımız olacak. Aramızdaki askeri siyasi, ekonomik, ticari tüm bağları ele alacağız. örneğin F-35 sorunu ne olacak? 1 milyar 400 milyon dolar ödeme yapmışız. Bu ne olacak? Bunların akıbetini görmemiz lazım. Biz elimizde bol para var da bunları etrafa saçan bir ülke değiliz. Bu paraları da kolay kolay kazanmadık, kazanmıyoruz. Ya uçaklarımızı verecekler ya da parayı verecekler.
SORU – KURTULUŞ TAYİZ: AK Parti’nin, Cumhur İttifakının yeni anayasa çalışması ve seçim maddesine ait çalışmaları ne kademede?
Bizim anayasa ile ilgili çalışmamız bitme noktasına geldi. Bu ortada yaşadığımız afetler sebebiyle bir kesintiye uğradı. tekrar bir ortaya gelip, çalışmamızı hızla bitireceğiz. Siyasi Partiler Kanunu ile ilgili çalışmada da Genel Lider Yardımcım Hayati Beyefendi, MHP’deki muhatabıyla yaptıkları çalışmayı belli bir noktaya getirdiler. Son durumu bana bildirecekler. daha sonrasında da güzeliyle buradaki sonucumızı da vermiş olacağız. Devlet Beyefendi ile de bir ortaya gelip üzerinden geçme imkanımız olabilir. esasen bilhassa baraj vesaire üzere bahisler medyaya da yansıdı.
SORU – DENİZ KİLİSLİOĞLU: Muhalefetin parlamenter demokrasiye dönüş konusundaki tutumu ortada. Vakit zaman AK Parti ortasında de buna dönük birtakım fikirler konuşulduğu tez ediliyor. Bu mevzudaki görüşünüz nedir?
Asla bu biçimde bir şey kelam konusu değil. Başkanlık sistemini getiren bir iktidar kalkıp da muhalefetin kuyruğuna takılır mı? bu biçimde bir şey asla olamaz. Biz başkanlık sistemini getirdik ve bu yeni sistemden de mutluyuz. Başkanlık sistemiyle inşallah yolumuza devam edeceğiz. Başkanlık sistemiyle aldığımız uzaklık de ortadadır. Bizi senelerca geride bırakmış olan eski vesayetçi sistemi yine denemenin manası yok. Eski sistem demek, yamalı bohça demektir. Eski sistem demek, daima koalisyon hükümetlerinin olması demektir. Eski sistem demek, muhakkak sağlıklı bir idare biçiminin olmayışı demektir. Olay bu kadar sıradantir.
SORU – FERHAT ÜNLÜ: Fahiş fiyat probleminde sadece zincir marketler mi sorumlu yoksa bunda üretim maliyetlerinin artmasını da tesiri var mı?
Şu anda zincir market dediğimiz bu kuvvetli marketler bu işin tartısını oluşturuyor. Bunların bir de alt yapıları var. Bu alt yapılar da önemli manada bu işin beslemesi oluyor. Şu anda birtakım marketlerle ilgili bir kontrol süreci olacak. Kimi cezai müeyyideler gelecek. bu biçimde bir durum kelam konusu. Biz kendilerinden hassasiyet bekliyoruz. Ticaret Bakanlığımız da kontrollerini sıklaştırarak sürdürüyor. Bunu da devam ettireceğiz. Tarladan manava ve markete kadar bu süreci fazlaca daha önemli bir biçimde denetleyeceğiz.