kunteper
Member
DİYARBAKIR – UYGUN Parti ile Cumhur İttifakı ortasında yer alan CHP, ‘Doğu Masası’ kurarak bölge vilayetlerinde çalışmalar yürüttü. Türkiye’nin ‘Kürt sorununu’ çözeceğini argüman eden CHP, Federe Kürdistan Bölgesi’ne de bir heyet gönderdi.
ÂLÂ Parti Genel Lideri Meral Akşener, Cumhur İttifakı tarafınca HDP üzerinden kendisine yönelik tenkitlere karşılık verirken HDP’nin Meclis’te temsilcisi olan bir parti olduğunu belirterek, bu hamleyi boşa çıkarmaya çalıştı.
Çatışmaların başladığı devir başbakanlık nazaranvinde bulunan Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, Diyarbakır’ı ziyaretinde anadilinde eğitime yeşil ışık yaktı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Kürt meselesini çözdüklerini argüman etti.
Pekala siyasi partiler Kürtler hakkında niye konuşmaya başladı? Sokaktaki yurttaş, bu ilgiyi Kürt oylarına bağlıyor.
Öte yandan Kürt sorunu bağlamında ağır mesai yapan sivil toplum örgütleri bu ilgiyi nasıl kıymetlendiriyor? Erdoğan “Kürt sıkıntısını biz çözdük” diyor. Erdoğan’ın bu tezi ne manaya geliyor?
Bu soruyu sivil toplum örgütü temsilcilerine sorduk.
‘ERDOĞAN KENDİSİNİN 30 YIL GERİSİNE DÜŞTÜ’
Diyarbakır Baro Lideri Nahit Eren, Erdoğan’ın kelamlarını şu biçimde kıymetlendirdi:
“Cumhurbaşkanı Erdoğan, yıllar daha sonra birinci kere 9 Temmuz 2021’deki Diyarbakır ziyaretinde Kürt sıkıntısı hakkında müspet bir telaffuzda bulundu. Bu konuşmasında, 2005 yılındaki tavrını hatırlatıp hâlâ o noktada durduğunu söyleyen Erdoğan, bugün ise bu sıkıntıyı ‘hak ve özgürlüklerden kalkınmaya kadar tüm boyutlarıyla çözdüğünü’ söylüyor. Burada birkaç noktada sorun görüyorum.
Nahit Eren: İktidara alternatif olan her insanın, Kürt probleminin tartısını gözeten sistemli ve kapsayıcı bir yapısal tahlil üretmesi en temel beklentimizdir.
Öncelikle 9 Temmuz 2021’de, 2005’teki konuşmasına atıfla Kürt probleminin varlığını kabul eden Erdoğan’ın ekim ayına gelinceye kadar bu sorunun çözüldüğü kanısına varması her şeydilk evvel önemli bir çelişki barındırıyor. Diyarbakır’da ‘çözüm süreci’ imasında bulunurken, Ankara’da sorunu inkar etmeye varmak Erdoğan’ı 2005’in hatta kendisinin ta 30 yıl gerisine düşürmüştür. Erdoğan’ın 1991’de Refah Partisi’nin İstanbul Vilayet Lideri iken hazırladığı veya hazırlattığı Kürt meselesine ait rapordaki tespitler bugün motamot yerinde durmaktadır. Yani o rapora atıfla söyleyecek olursak; bir Kürt sorunu vardır, ismi Kürdistan olan bir coğrafyada Kürtler yaşamaktadır ve bu beşerler olağanüstü hal maddeleriyle yönetilmektedir. Lisanlarının yok sayıldığı bu insanlara karşı asimilasyon süreci durmaksızın yürümektedir ve bu bölge demokratikleşme ve insan hakları konusunda son derece geridir.
Erdoğan’ın 1991 tarihindeki raporunda değinilen sıkıntılar çözülemediği üzere ortadan geçen 30 yıla karşın hâlâ temel hak ve hürriyetlerin hukuksuz ve keyfi biçimde ihlal edilmesi, cezasızlığın bir siyaset olarak devam etmesi, Tahir Elçi üzere sembol isimlerin cinayet davalarının faili meçhul bırakılma eforuna karşı gayret veriliyor ise ana lisanda eğitim hakkı ve vatandaşlık tarifi bir sorun olarak duruyorsa, seçme ve seçilme hakkına müdahaleler devam ediyorsa Kürt sorunu vardır. bu biçimde bir ortamda Kürt sorunu yoktur demek güneşi balçıkla sıvamaya çalışmaktır.
DİYARBAKIR’DA BAŞKA, ANKARA’DA FARKLI
Tahlil Süreci üzere, Kürt sıkıntısında bugüne kadarki en ileri adımı atmış Erdoğan’ın bugün muhalefetin gerisine düşmüş olması toplum açısından ibretlik, kendisi açısından pek üzücüdür.
Bir diğer gerçek şu ki, bugün Kürt sorunu siyasi arenada bir rekabet konusuna dönüşmektedir. Muhalefet partileri Kürt sorununda aktör olmaya çalışırken, bu mevzuda denenen süreçler açısından hepsinden daha deneyimli olan Erdoğan bir yandan MHP ile girdiği ilgi sebebiyle rahatsız olan Kürtlerin oylarını kaybetmemek isterken, öbür yandan MHP’yle aykırı düşmemeye çalışması onu Diyarbakır’da farklı Ankara’da farklı bir tavır almaya zorluyor. Bu tavırlar içindeki uçurum Erdoğan’ı Kürt sorununu çözebilecek aktör olmaktan uzaklaştırmaktadır.
KÜRT PROBLEMİNE OY HESAPLARI ÜZERİNDE YAKLAŞILMAMALI
Son olarak; hem iktidar hem muhalefet için şu noktayı vurgulamak elzem: Kürt sıkıntısı yüz yıllık bir sıkıntıdır ve çetrefilli, fazlaca katmanlı bir sıkıntıdır. Bu meseleye seçimde oy hesapları üzerinden yaklaşmak hakkaniyetle bağdaşmayacağı üzere bizi götüreceği yer de emin bir yer olmayabilir. O sebeple iktidara alternatif olan her insanın, Kürt sorununun yükünü gözeten sistemli ve kapsayıcı bir yapısal tahlil üretmesi en temel beklentimizdir.”
‘RIZA ÜRETME İHTİYACI’
İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi Lideri Abdullah Zeytun, Erdoğan’ın “Kürt problemini biz çözdük” kelamlarını, seçime hakikat giderken ‘rıza üretme ihtiyacı’ olarak kıymetlendirdi.
Abdullah Zeytun: Ağır ihlal ve yaşatılan haksızlıkların temel niçini, Kürtlerin temel haklarının görmezden gelinmesi siyasetinin tercih edilmesidir.
Zeytun, şunları söylemiş oldu: “Yüz yılı aşkın bir müddetden beridir devam eden, ülkenin en değerli sorunlarının başında olan Kürt sorunu ile ilgili tartışmaların seçime gerçek gidilirken tartışılması ana akım siyasi partilerin önümüzdeki siyasetlerine da ışık tutuyor elbet. Siyasi iktidar sözcülerinin ‘Kürt sorunu yoktur’ beyanı ve uygulamalarını, yürütülen kusurlu siyasetler kararı içine girilen ekonomik, siyasal ve toplumsal kriz niçiniyle yönetme zorlukları yaşayan siyasal iktidarın toplumsal istek üretme muhtaçlığıyla ilgili olduğunu düşünüyorum.”
GERÇEKLERDEN UZAK YAKLAŞIM
Kürtlerin yok sayılması, inkar edilmesi üzerinden yürütülen siyaset 21. yüzyıldan itibaren görünüm değiştirse de bilhassa Türkiye Cumhuriyeti sonları içerisinde yaşayan Kürtler bu sorunun tahlilsiz kalmasından dolayı çeşitli haksızlık ve hukuksuzluklara maruz kalmışlardır. Adalet ve Kalkınma Partisi, iktidara geldiği birinci senelerda ‘Kürt Sorunu’ ismiyle bir sorun olduğunu kabullenerek bu problemin tahlili konusunda çeşitli vaatlerde bulunmuştu. Ama gelinen etapta bu sorunun tahlile kavuşturulamadığı hatta daha girift bir hal aldığı görülmektedir. Yayınladığımız ihlal raporlarında Kürt sorununun çözümsüzlüğünden kaynaklı yaşanılan ağır süreci net biçimde okuyabiliriz. Ağır ihlal ve yaşatılan haksızlıkların temel niçini, Kürtlerin temel haklarının görmezden gelinmesi siyasetinin tercih edilmesidir. Kürtler, en temel haklardan olan anadilde eğitim hakkından hâlâ yoksun bırakılmakta, kamusal alanda Kürt lisanının önüne set çekilmekte, resmi kurumlarda Kürtçe konuşulamamakta, Kürtlerin yönettiği belediyelere kayyımlar atanmakta, Kürt siyasetçiler siyaset yasağıyla karşı karşıya kalmakta, cezaevlerine atılmakta yahut sürgüne zorlanmakta, Kürt partileri hakkında kapatma davaları açılmakta iken bu sıkıntının çözüldüğü tezi gerçeklerden uzak bir yaklaşımdır.”
HAK İHLALLERİ KÜRT SORUNU ORİJİNLİ
bahsetmiş olduğum örnekler aslında bu sıkıntının hayli küçük bir özetidir. Devletin, Suriye’de kendini muhafazaya, anayasal haklarına kavuşmaya çalışan Kürtleri tehdit olarak görmesi, bir daha 2017 yılında Güney Kürdistan’da yapılan referandum periyodunda takındığı tutum, devletin yalnızca Türkiye’de değil genel prestiji ile Kürtleri tehlike olarak görme siyasetinin izlendiğini, ötürüsıyla geçen bir asırda Kürtlere yaklaşımı noktasında rastgele değişiklik olmadığını göstermektedir. Şubemizin hak alanında yürüttüğü çalışmalarda meydana gelen ihlallerin de değerli bir kısmının Kürt sorunu orijinli olduğu tespitini yaparken, özelde yaşanılanların somut örneği olarak; hapishanelerdeki siyasi mahpuslar ve onlara yönelik hukuk dışı uygulamalar, bir daha hasta mahpuslar sıkıntısı, KHK’larla ihraç edilen beşerler, Kürt basın çalışanlarının her gün cezai soruşturma ve kovuşturmalara, tehditlere maruz kalmaları; sabahın erken saatlerinde kapıları kırılıp konutlarına yapılan baskınlarda makus muameleye maruz kalan Kürt aile bireyleri, hâlâ kurumumuza yapılan azap müracaatları, çatışmalarda hayatını kaybeden çocuklarının cenazesine ulaşmak isteyen ailelerin gayreti ve 90’lı senelerda akrabalarını faili meçhul kurban veren Cumartesi Anneleri ve kayıp yakınlarının adalet arayışı üzere onlarca örnek mevcuttur.
AKP’NİN SORUNU ÇÖZME UĞRAŞI YOK
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Kürt sorunu yoktur’ beyanı, esasen kendisi açısından yeni bir açıklama değildir. Tahlil sürecinin sonlanmasıyla birlikte bu tabir siyasi iktidar sözcüleri tarafınca kullanılmaya başlanmış ve bilhassa 15 Temmuz darbe teşebbüsünün akabinde yürüttüğü siyasetlerle bu görüşünün ardında olduğunu teyit etmiştir. Bu beyanı bilhassa Cumhur İttifakı siyasetlerinin bir programı olarak kıymetlendirmek mümkündür. İktidarın, bu problemle alakalı artık rastgele bir adım atmayacağını, bu hususta kendisinden bir beklenti içerisinde olunmaması gerektiğini ilan etmesi manasına gelmektedir. Çünkü bir sorun yoksa, tahlili gerektirecek bir durum da yoktur. AKP, iktidara kurucu sistemin bir karşısı ve mağduru olarak gelmiş, ama gelinen noktada en azından Kürt problemine yaklaşım manasında o çizgi ile uzlaşmıştır. Kürt sorunu hakkındaki beyanları, tavrı, Kürtlere yaklaşımı göz önüne alındığında ortaya bu sıkıntıyı çözme gayreti ve iradesi koymayacağı görülmektedir. Bu sıkıntı çözülmedikçe daha da katmerleşmekte, birlikteinde daha yeni sıkıntılar getirmektedir.
‘ORTADA ÇÖZÜLMÜŞ BİR SORUN YOK’
Tarım Orkam-Sen Diyarbakır Şube Lideri ve KESK Diyarbakır Şubeler Platformu Periyot Sözcüsü Nasır Demirkıran, “Bizim açımızdan tahlil ismine ne bir emare var ne de bir pratik. Sıkıntıyı insan hak ve özgürlükler noktasında tartışıp, sonuçlar anayasal bir boyut kazanmadığı sürece Kürt problemi tahlile kavuşmayacaktır” formunda konuştu.
Nasır Demirkıran: Milliyetçiliği ayaklar altına almış bir iktidar olarak ortaya çıkan Erdoğan ve iktidarı, bugün milliyetçiliği başının üstüne koymuş yürümeye çalışıyor.
AK Parti’nin iktidara gelmedilk evvel demokrasi, hukuk, adalet, özgürlük vebenzeri kavramlar kullandığını ve insanlara hasret duyulan bir Türkiye yaratma savında olduğunu belirten Demirkıran, şu değerlendirmede bulundu:
“Belirli bir vakit kısmen bu minvalde pratiklerine devam etti. Bu tezlerin en kıymetlisi de Türkiye’nin yıllardır tahlile kavuşmamış Kürt problemi idi. AKP iktidarı bölgede vakit içerisinde bu sorunu sahiplenmiş imgesi vererek çeşitli pratiklerde bulundu ve yalnızca kendine yarayan, halkların faydasına olmayan iktidarını besleyen sonuçlar da aldı. Bunlar neydi? Tahlil süreci diye nitelendirilen sürecin ve ‘Dicle Irmağı’nın kıyısındaki koyun da benden sorulur’ noktasından, Dolmabahçe’de hiç bir şeyden haberim yok deyip ‘Kürt sıkıntısı yoktur’ diyen noktaya gelen bir kıssa. Bu kıssa çeşitli vakit aralıklarında Kürtlere daima yinelanmakta. Bugün gelinen noktada iktidar ve başı Erdoğan, Kürt sorununu çözdüğünü ve o denli bir sorunun olmadığını tez ediyor. Bu sorunun halkların temel hak, özgürlük ve insanlık hakları problemi olmadığını ileri sürerek, ekonomik, sosyolojik, refah eşitsizliği, coğrafya, demokrasi sorunu olarak tanımlıyor. Ancak bu tanımlamalar yalnızca tahlilinden uzaklaştıran tanımlar ve tespitler. Bunlar hiç bir biçimde gerçek bir yere çekmez.
KAYYIMLAR, KHK İLE İHRAÇLAR, ANA LİSAN ÖNÜNDEKİ MANİLER…
İktidarın ve Erdoğan’ın geçmiş devirde sonuçsuz kalsa da, Kürt sıkıntısını tahlil pratiklerinin nasıl olduğunu biliyoruz. Bugünkü süreçte bölgede yürütülen siyasetler ve telaffuzlar bunların tahlil yerinden uzak olduğunun göstergesidir. Bu siyasetler nedir, diye biraz açarsak; Bölgedeki antidemokratik ve hukuksuzluklar başta geliyor. İrade gaspı olan kayyım siyasetleri ve KHK ile kamudaki ihraçlar, kamu işçilerine yansıyan politikalar… Bölgede Kürt lisanına olan baskının artması, sokak ve mahalle isimlerinin değiştirilmesi, siyaset ve sivil toplum öncülerine yapılan baskılar, tutuklamalar. Hala bölgede devam eden işten atmalar. Bölgede artan işsizlik sorunu üzere hususlar sıkıntının çözülmüş olduğunun zıddı emareler olarak görülebilir. Bunlar haricinde iktidarın muhalif herkesi terörize etme pratiğini bir üst düzeye taşıyan ve kebapçıları bile bölücü ilan eden MHP ile iktidar iştiraki sürdüğü sürece Kürt sorununa yaklaşım yeri MHP’den farklı olamayacaktır. Başında da söylemiş olduğim üzere milliyetçiliği ayaklar altına almış bir iktidar olarak ortaya çıkan Erdoğan ve iktidarı, bugün milliyetçiliği başının üstüne koymuş yürümeye çalışıyor.
ÂLÂ Parti Genel Lideri Meral Akşener, Cumhur İttifakı tarafınca HDP üzerinden kendisine yönelik tenkitlere karşılık verirken HDP’nin Meclis’te temsilcisi olan bir parti olduğunu belirterek, bu hamleyi boşa çıkarmaya çalıştı.
Çatışmaların başladığı devir başbakanlık nazaranvinde bulunan Gelecek Partisi Genel Lideri Ahmet Davutoğlu, Diyarbakır’ı ziyaretinde anadilinde eğitime yeşil ışık yaktı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Kürt meselesini çözdüklerini argüman etti.
Pekala siyasi partiler Kürtler hakkında niye konuşmaya başladı? Sokaktaki yurttaş, bu ilgiyi Kürt oylarına bağlıyor.
Öte yandan Kürt sorunu bağlamında ağır mesai yapan sivil toplum örgütleri bu ilgiyi nasıl kıymetlendiriyor? Erdoğan “Kürt sıkıntısını biz çözdük” diyor. Erdoğan’ın bu tezi ne manaya geliyor?
Bu soruyu sivil toplum örgütü temsilcilerine sorduk.
‘ERDOĞAN KENDİSİNİN 30 YIL GERİSİNE DÜŞTÜ’
Diyarbakır Baro Lideri Nahit Eren, Erdoğan’ın kelamlarını şu biçimde kıymetlendirdi:
“Cumhurbaşkanı Erdoğan, yıllar daha sonra birinci kere 9 Temmuz 2021’deki Diyarbakır ziyaretinde Kürt sıkıntısı hakkında müspet bir telaffuzda bulundu. Bu konuşmasında, 2005 yılındaki tavrını hatırlatıp hâlâ o noktada durduğunu söyleyen Erdoğan, bugün ise bu sıkıntıyı ‘hak ve özgürlüklerden kalkınmaya kadar tüm boyutlarıyla çözdüğünü’ söylüyor. Burada birkaç noktada sorun görüyorum.
Nahit Eren: İktidara alternatif olan her insanın, Kürt probleminin tartısını gözeten sistemli ve kapsayıcı bir yapısal tahlil üretmesi en temel beklentimizdir.
Öncelikle 9 Temmuz 2021’de, 2005’teki konuşmasına atıfla Kürt probleminin varlığını kabul eden Erdoğan’ın ekim ayına gelinceye kadar bu sorunun çözüldüğü kanısına varması her şeydilk evvel önemli bir çelişki barındırıyor. Diyarbakır’da ‘çözüm süreci’ imasında bulunurken, Ankara’da sorunu inkar etmeye varmak Erdoğan’ı 2005’in hatta kendisinin ta 30 yıl gerisine düşürmüştür. Erdoğan’ın 1991’de Refah Partisi’nin İstanbul Vilayet Lideri iken hazırladığı veya hazırlattığı Kürt meselesine ait rapordaki tespitler bugün motamot yerinde durmaktadır. Yani o rapora atıfla söyleyecek olursak; bir Kürt sorunu vardır, ismi Kürdistan olan bir coğrafyada Kürtler yaşamaktadır ve bu beşerler olağanüstü hal maddeleriyle yönetilmektedir. Lisanlarının yok sayıldığı bu insanlara karşı asimilasyon süreci durmaksızın yürümektedir ve bu bölge demokratikleşme ve insan hakları konusunda son derece geridir.
Erdoğan’ın 1991 tarihindeki raporunda değinilen sıkıntılar çözülemediği üzere ortadan geçen 30 yıla karşın hâlâ temel hak ve hürriyetlerin hukuksuz ve keyfi biçimde ihlal edilmesi, cezasızlığın bir siyaset olarak devam etmesi, Tahir Elçi üzere sembol isimlerin cinayet davalarının faili meçhul bırakılma eforuna karşı gayret veriliyor ise ana lisanda eğitim hakkı ve vatandaşlık tarifi bir sorun olarak duruyorsa, seçme ve seçilme hakkına müdahaleler devam ediyorsa Kürt sorunu vardır. bu biçimde bir ortamda Kürt sorunu yoktur demek güneşi balçıkla sıvamaya çalışmaktır.
DİYARBAKIR’DA BAŞKA, ANKARA’DA FARKLI
Tahlil Süreci üzere, Kürt sıkıntısında bugüne kadarki en ileri adımı atmış Erdoğan’ın bugün muhalefetin gerisine düşmüş olması toplum açısından ibretlik, kendisi açısından pek üzücüdür.
Bir diğer gerçek şu ki, bugün Kürt sorunu siyasi arenada bir rekabet konusuna dönüşmektedir. Muhalefet partileri Kürt sorununda aktör olmaya çalışırken, bu mevzuda denenen süreçler açısından hepsinden daha deneyimli olan Erdoğan bir yandan MHP ile girdiği ilgi sebebiyle rahatsız olan Kürtlerin oylarını kaybetmemek isterken, öbür yandan MHP’yle aykırı düşmemeye çalışması onu Diyarbakır’da farklı Ankara’da farklı bir tavır almaya zorluyor. Bu tavırlar içindeki uçurum Erdoğan’ı Kürt sorununu çözebilecek aktör olmaktan uzaklaştırmaktadır.
KÜRT PROBLEMİNE OY HESAPLARI ÜZERİNDE YAKLAŞILMAMALI
Son olarak; hem iktidar hem muhalefet için şu noktayı vurgulamak elzem: Kürt sıkıntısı yüz yıllık bir sıkıntıdır ve çetrefilli, fazlaca katmanlı bir sıkıntıdır. Bu meseleye seçimde oy hesapları üzerinden yaklaşmak hakkaniyetle bağdaşmayacağı üzere bizi götüreceği yer de emin bir yer olmayabilir. O sebeple iktidara alternatif olan her insanın, Kürt sorununun yükünü gözeten sistemli ve kapsayıcı bir yapısal tahlil üretmesi en temel beklentimizdir.”
‘RIZA ÜRETME İHTİYACI’
İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi Lideri Abdullah Zeytun, Erdoğan’ın “Kürt problemini biz çözdük” kelamlarını, seçime hakikat giderken ‘rıza üretme ihtiyacı’ olarak kıymetlendirdi.
Abdullah Zeytun: Ağır ihlal ve yaşatılan haksızlıkların temel niçini, Kürtlerin temel haklarının görmezden gelinmesi siyasetinin tercih edilmesidir.
Zeytun, şunları söylemiş oldu: “Yüz yılı aşkın bir müddetden beridir devam eden, ülkenin en değerli sorunlarının başında olan Kürt sorunu ile ilgili tartışmaların seçime gerçek gidilirken tartışılması ana akım siyasi partilerin önümüzdeki siyasetlerine da ışık tutuyor elbet. Siyasi iktidar sözcülerinin ‘Kürt sorunu yoktur’ beyanı ve uygulamalarını, yürütülen kusurlu siyasetler kararı içine girilen ekonomik, siyasal ve toplumsal kriz niçiniyle yönetme zorlukları yaşayan siyasal iktidarın toplumsal istek üretme muhtaçlığıyla ilgili olduğunu düşünüyorum.”
GERÇEKLERDEN UZAK YAKLAŞIM
Kürtlerin yok sayılması, inkar edilmesi üzerinden yürütülen siyaset 21. yüzyıldan itibaren görünüm değiştirse de bilhassa Türkiye Cumhuriyeti sonları içerisinde yaşayan Kürtler bu sorunun tahlilsiz kalmasından dolayı çeşitli haksızlık ve hukuksuzluklara maruz kalmışlardır. Adalet ve Kalkınma Partisi, iktidara geldiği birinci senelerda ‘Kürt Sorunu’ ismiyle bir sorun olduğunu kabullenerek bu problemin tahlili konusunda çeşitli vaatlerde bulunmuştu. Ama gelinen etapta bu sorunun tahlile kavuşturulamadığı hatta daha girift bir hal aldığı görülmektedir. Yayınladığımız ihlal raporlarında Kürt sorununun çözümsüzlüğünden kaynaklı yaşanılan ağır süreci net biçimde okuyabiliriz. Ağır ihlal ve yaşatılan haksızlıkların temel niçini, Kürtlerin temel haklarının görmezden gelinmesi siyasetinin tercih edilmesidir. Kürtler, en temel haklardan olan anadilde eğitim hakkından hâlâ yoksun bırakılmakta, kamusal alanda Kürt lisanının önüne set çekilmekte, resmi kurumlarda Kürtçe konuşulamamakta, Kürtlerin yönettiği belediyelere kayyımlar atanmakta, Kürt siyasetçiler siyaset yasağıyla karşı karşıya kalmakta, cezaevlerine atılmakta yahut sürgüne zorlanmakta, Kürt partileri hakkında kapatma davaları açılmakta iken bu sıkıntının çözüldüğü tezi gerçeklerden uzak bir yaklaşımdır.”
HAK İHLALLERİ KÜRT SORUNU ORİJİNLİ
bahsetmiş olduğum örnekler aslında bu sıkıntının hayli küçük bir özetidir. Devletin, Suriye’de kendini muhafazaya, anayasal haklarına kavuşmaya çalışan Kürtleri tehdit olarak görmesi, bir daha 2017 yılında Güney Kürdistan’da yapılan referandum periyodunda takındığı tutum, devletin yalnızca Türkiye’de değil genel prestiji ile Kürtleri tehlike olarak görme siyasetinin izlendiğini, ötürüsıyla geçen bir asırda Kürtlere yaklaşımı noktasında rastgele değişiklik olmadığını göstermektedir. Şubemizin hak alanında yürüttüğü çalışmalarda meydana gelen ihlallerin de değerli bir kısmının Kürt sorunu orijinli olduğu tespitini yaparken, özelde yaşanılanların somut örneği olarak; hapishanelerdeki siyasi mahpuslar ve onlara yönelik hukuk dışı uygulamalar, bir daha hasta mahpuslar sıkıntısı, KHK’larla ihraç edilen beşerler, Kürt basın çalışanlarının her gün cezai soruşturma ve kovuşturmalara, tehditlere maruz kalmaları; sabahın erken saatlerinde kapıları kırılıp konutlarına yapılan baskınlarda makus muameleye maruz kalan Kürt aile bireyleri, hâlâ kurumumuza yapılan azap müracaatları, çatışmalarda hayatını kaybeden çocuklarının cenazesine ulaşmak isteyen ailelerin gayreti ve 90’lı senelerda akrabalarını faili meçhul kurban veren Cumartesi Anneleri ve kayıp yakınlarının adalet arayışı üzere onlarca örnek mevcuttur.
AKP’NİN SORUNU ÇÖZME UĞRAŞI YOK
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘Kürt sorunu yoktur’ beyanı, esasen kendisi açısından yeni bir açıklama değildir. Tahlil sürecinin sonlanmasıyla birlikte bu tabir siyasi iktidar sözcüleri tarafınca kullanılmaya başlanmış ve bilhassa 15 Temmuz darbe teşebbüsünün akabinde yürüttüğü siyasetlerle bu görüşünün ardında olduğunu teyit etmiştir. Bu beyanı bilhassa Cumhur İttifakı siyasetlerinin bir programı olarak kıymetlendirmek mümkündür. İktidarın, bu problemle alakalı artık rastgele bir adım atmayacağını, bu hususta kendisinden bir beklenti içerisinde olunmaması gerektiğini ilan etmesi manasına gelmektedir. Çünkü bir sorun yoksa, tahlili gerektirecek bir durum da yoktur. AKP, iktidara kurucu sistemin bir karşısı ve mağduru olarak gelmiş, ama gelinen noktada en azından Kürt problemine yaklaşım manasında o çizgi ile uzlaşmıştır. Kürt sorunu hakkındaki beyanları, tavrı, Kürtlere yaklaşımı göz önüne alındığında ortaya bu sıkıntıyı çözme gayreti ve iradesi koymayacağı görülmektedir. Bu sıkıntı çözülmedikçe daha da katmerleşmekte, birlikteinde daha yeni sıkıntılar getirmektedir.
‘ORTADA ÇÖZÜLMÜŞ BİR SORUN YOK’
Tarım Orkam-Sen Diyarbakır Şube Lideri ve KESK Diyarbakır Şubeler Platformu Periyot Sözcüsü Nasır Demirkıran, “Bizim açımızdan tahlil ismine ne bir emare var ne de bir pratik. Sıkıntıyı insan hak ve özgürlükler noktasında tartışıp, sonuçlar anayasal bir boyut kazanmadığı sürece Kürt problemi tahlile kavuşmayacaktır” formunda konuştu.
Nasır Demirkıran: Milliyetçiliği ayaklar altına almış bir iktidar olarak ortaya çıkan Erdoğan ve iktidarı, bugün milliyetçiliği başının üstüne koymuş yürümeye çalışıyor.
AK Parti’nin iktidara gelmedilk evvel demokrasi, hukuk, adalet, özgürlük vebenzeri kavramlar kullandığını ve insanlara hasret duyulan bir Türkiye yaratma savında olduğunu belirten Demirkıran, şu değerlendirmede bulundu:
“Belirli bir vakit kısmen bu minvalde pratiklerine devam etti. Bu tezlerin en kıymetlisi de Türkiye’nin yıllardır tahlile kavuşmamış Kürt problemi idi. AKP iktidarı bölgede vakit içerisinde bu sorunu sahiplenmiş imgesi vererek çeşitli pratiklerde bulundu ve yalnızca kendine yarayan, halkların faydasına olmayan iktidarını besleyen sonuçlar da aldı. Bunlar neydi? Tahlil süreci diye nitelendirilen sürecin ve ‘Dicle Irmağı’nın kıyısındaki koyun da benden sorulur’ noktasından, Dolmabahçe’de hiç bir şeyden haberim yok deyip ‘Kürt sıkıntısı yoktur’ diyen noktaya gelen bir kıssa. Bu kıssa çeşitli vakit aralıklarında Kürtlere daima yinelanmakta. Bugün gelinen noktada iktidar ve başı Erdoğan, Kürt sorununu çözdüğünü ve o denli bir sorunun olmadığını tez ediyor. Bu sorunun halkların temel hak, özgürlük ve insanlık hakları problemi olmadığını ileri sürerek, ekonomik, sosyolojik, refah eşitsizliği, coğrafya, demokrasi sorunu olarak tanımlıyor. Ancak bu tanımlamalar yalnızca tahlilinden uzaklaştıran tanımlar ve tespitler. Bunlar hiç bir biçimde gerçek bir yere çekmez.
KAYYIMLAR, KHK İLE İHRAÇLAR, ANA LİSAN ÖNÜNDEKİ MANİLER…
İktidarın ve Erdoğan’ın geçmiş devirde sonuçsuz kalsa da, Kürt sıkıntısını tahlil pratiklerinin nasıl olduğunu biliyoruz. Bugünkü süreçte bölgede yürütülen siyasetler ve telaffuzlar bunların tahlil yerinden uzak olduğunun göstergesidir. Bu siyasetler nedir, diye biraz açarsak; Bölgedeki antidemokratik ve hukuksuzluklar başta geliyor. İrade gaspı olan kayyım siyasetleri ve KHK ile kamudaki ihraçlar, kamu işçilerine yansıyan politikalar… Bölgede Kürt lisanına olan baskının artması, sokak ve mahalle isimlerinin değiştirilmesi, siyaset ve sivil toplum öncülerine yapılan baskılar, tutuklamalar. Hala bölgede devam eden işten atmalar. Bölgede artan işsizlik sorunu üzere hususlar sıkıntının çözülmüş olduğunun zıddı emareler olarak görülebilir. Bunlar haricinde iktidarın muhalif herkesi terörize etme pratiğini bir üst düzeye taşıyan ve kebapçıları bile bölücü ilan eden MHP ile iktidar iştiraki sürdüğü sürece Kürt sorununa yaklaşım yeri MHP’den farklı olamayacaktır. Başında da söylemiş olduğim üzere milliyetçiliği ayaklar altına almış bir iktidar olarak ortaya çıkan Erdoğan ve iktidarı, bugün milliyetçiliği başının üstüne koymuş yürümeye çalışıyor.