kunteper
Member
DİYARBAKIR – Cumhuriyet Halk Partisi, son bir yıldır alışık olmadığımız bir biçimde Diyarbakır ve bölgenin başka vilayetlerinde kendisinden kelam ettiriyor. Seçimler yakın olduğu için bu durumda şaşıracak bir şey yok denilebilir. Lakin daha evvel de seçimler yapıldı ve CHP, bölge vilayetlerinde kaybettiği seçmeni kazanmak için hiç bir vakit bu biçimde bir uğraş ortasında bulunmadı. CHP’nin performansı siyaset cenahında farklı sokakta farklı konuşulup yorumlanıyor. Oylarında büyük bir artış olmasa da en azından kendisinden kelam ettirebiliyor olması bile bir muvaffakiyet olarak nitelendiriliyor.
Öte yandan Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı’nın karşısına Emek ve Özgürlük İttifakı inşa edildi. Emek ve Özgürlük İttifakı’nın bölge vilayetlerinde çabucak hemen masaya yatırılmadığını söylemek mümkün. Lakin evvelki ittifak tecrübeleri üzerinden yorumların yapıldığını belirtmek gerekiyor.
Kürt problemi, Kürt İslamcılığı, lokal idareler, bölgesel eşitsizlik, sınıf ve kimlik bağları, çatışma tahlili ve toplumsal barış inşası mevzularında ulusal ve memleketler arası mecralarda makaleleri ve kitapları yayınlanan Cuma Çiçek ile hem CHP’yi birebir vakitte Emek ve Demokrasi İttifakı’nı konuştuk.
Cuma Çiçek
‘AK PARTİ’NİN BERBAT PERFORMANSI CHP’NİN OYLARINI ARTTIRIYOR’
Anketler CHP oylarının bölge vilayetlerinde arttığını gösteriyor. CHP’nin siyasetinde radikal bir değişim gözlemlenmiyor. bu biçimde bu artışın sebebini Kılıçdaroğlu’nun son devir sergilediği performans olarak gösterebilir miyiz?
Öncelikle CHP oylarındaki artışın fazlaca sonlu olduğunu not ederek başlayayım. CHP’nin bölgedeki oy oranı fazlaca düşük olduğu için buradaki küçük artışlar dikkat çekiyor. söylemiş olduğiniz üzere Kemal Kılıçdaroğlu’nun son birkaç yıldaki siyasi performansı bu artışta kısmen tesirli. Kısmen diyorum zira şahsi olarak toparlayıcı ve emniyetli bir imaj inşa etse de Kürt sıkıntısı konusunda hala AK Parti’nin 2015 öncesi gösterdiği performansın fazlaca gerisinde bir CHP var. Bundan dolayı oy artışındaki asıl dinamiğin CHP’nin ve önderinin siyasi performansından çok merkezin değişme ihtimali ile ilgili olduğunu düşünüyorum. Tarihî olarak esasen Kürtler içerisinde iki ana eğilim var; kimi Kürtler özgün örgütlenmeler ile hak gayreti verirken kimileri merkez partiler ortasında yer alarak, bir çeşit bölgesel uzantıları olarak siyasete dahil oluyorlar. Merkezdeki partinin siyasi ve ideolojik kimliği olağan olarak değerli. tıpkı vakitte merkezle kurulan bağlantının bununla hudutlu olmadığını siyasi ve ekonomik güç uğraşının de belirleyici olduğunu düşünüyorum. Hakikaten bugün CHP’ye meyleden birinci kümelerin iş topluluğu ve bölgedeki büyük ailelerin olması bunu teyit ediyor. CHP müstakbel yeni merkez olarak görüldükçe bu oylarda daha da artış olabilir.
Merkezin değişme ihtimaliyle kontaklı olarak AK Parti’nin hem siyasi birebir vakitte ekonomik alandaki makus performansı da CHP’nin oy artışlarında tesirli oluyor. AK Parti siyasi olarak aslına bakarsanız 2015’ten bu yana tüm umutları tüketti. Son bir yılda ağırlaşan ekonomik kriz siyasi krizi de geride bıraktı. Bilhassa ekonomik alandaki büyük çöküş sokakta iktidar değişimi dileğini büyütmüş durumda.
Son olarak HDP’nin aktif bir siyaset yürütememesini de not etmek gerekiyor. AK Parti’nin yanı sıra bölgedeki ikinci hegemonik siyasi gücün alandaki etkisinin azalması aslına bakarsanız doğallığında CHP’ye geniş bir siyaset alanı açmış durumda. Bu noktada bu geniş siyaset alanına karşın CHP’nin oy oranlarındaki artışın hayli hudutlu olması bence daha dikkat cazibeli.
‘CHP, ‘KEMİK KİTLE’ DIŞINDA KALAN AK PARTİLİLERDEN OY ALACAK’
CHP oylarını arttıran kesim ile ilgili ne söylemek istersiniz? CHP’nin oylarını hangi partilerden kopuşlar arttırdı?
Yukarıda belirttiğim üzere bölgede siyaset ile bağını ideolojik ve politik kimlikten öteye siyasi ve ekonomik güç üzerinden kuran, daha pragmatist kesitler CHP’ye yanaşıyor. Bu kümelere, bölgedeki sivil ve askeri bürokrasiyi, bölge haricinden gelen kamu çalışanlarını da eklemek gerekir. Bu kümeler için asıl belirleyici olan konu merkezle münasebet kurmak. Bunun yanı sıra, genel olarak siyasete aralıklı, partilerle ilgileri daha esnek, partilerin siyasi ve ekonomik alandaki performansına bakan kümeleri da not etmek gerekiyor. Partilerin “kemik kitlesi” haricinde kalan bu kümelerde CHP’ye talih verme eğiliminin arttığını söyleyebiliriz. Bundan dolayı CHP’ye meyleden yeni kesitleri temel olarak daha evvel AK Parti’ye oy veren “kemik kitle” haricindeki bölümler oluşturuyor.
Bunun yanı sıra AK Parti’den kopanlara kıyasla daha hudutlu da olsa HDP’den belirli kümeler CHP’ye meylediyor gorebildiğim kadarıyla. Çünkü, HDP 2014 yılından bu yana süratli bir yükseliş yaşadı ve 1991-2014 içinde yüzde 6,5’i aşamayan HDP geleneği, süratle yüzde 12 bandına oturdu. HDP’ye gelen bu yeni kesim son senelerda hem Ankara’nın Kürt sorunundaki terör ve güvenlik odaklı siyasetlerinden tıpkı vakitte Irak ve Suriye’de Kürtlerin inşa ettiği tecrübeler ve referanslar üzerinden kıymetli oranda kalıcı destekçilere dönüştü. tıpkı vakitte, HDP oylarının tamamının kemikleştiğini tez etmek mümkün değil. Parti performansına bakan, daha pragmatist, siyasetle bağı sonlu, dayanak verdiği partiyle bağlantısı daha esnek bölümler HDP ortasında de var.
CHP’NİN AŞİRETLERLE KURDUĞU İLİŞKİ
İsimleri aşiretleriyle anılan kişiselyetlerin CHP’ye katılmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Aşiretler CHP’nin oylarını arttırır mı?
CHP politik telaffuzunda radikal bir değişime gitmeden, bilhassa Kürt probleminin tahliline dönük net bir konum almadan ve bir tahlil projesi sunmadan bölgede oylarını artırma arayışı ortasında. Burada ideolojik ve politik kimlikten öteye siyasi ve ekonomik güç münasebetlerine yatırım yapması CHP açısından bir tarafıyla “rasyonel bir seçim” olarak görülebilir. CHP’nin aşiretlerle kurduğu alakayı buradan okumak gerekir.
Aşiretler yalnızca toplumsal örgütlenmeler değiller, tıpkı vakte siyasi ve ekonomik örgütlenmeler. Mahallî ölçekte siyasi ve ekonomik kaynak idaresi ve paylaşımında tesirleri göz arkası edilemez. Üst ölçekli kamu ihalelerinden kent ve kır fakirlerinin istihdamına kadar geniş bir alanda tesirleri görünüyor.
Geçmişe kıyasla aşiretsel bağlar zayıflasa da varlıklarını hala sürdürüyorlar. Urfa, Mardin, Hakkari üzere kimi yerlerde tesirleri hala fazlaca kuvvetli.
Aşiretlerle kurulan ilgiler olağan olarak CHP oylarında kısmi de olsa bir artış sağlayacaktır. tıpkı vakitte, iktidar olma gayesi olan bir partiye yetmeyeceği fazlaca açık.
‘EMEK VE ÖZGÜRLÜK İTTİFAKI’NIN TOPLUMSAL TABANI ZAYIF’
Emek ve Özgürlük İttifakı, bu çerçevede oluşturulmuş birinci ittifak değil bildiğiniz üzere. Emek ve Özgürlük İttifakının, evvelki seçimlere göre Meclis’e daha kuvvetli girme ihtimali var mıdır?
Bugün HDP’nin temsil ettiği ana-akım Kürt siyasetinin sol-sosyalist güçlerle kurduğu bağ yeni değil. Bu bağın uzun bir tarihî geçmişi var. Cumhuriyetin birinci senelerına kadar Kürt itirazının ana taşıyıcı aktörleri dini aktörlerdi. birebir vakitte, 1960’lı senelerdan daha sonra Kürt itirazının ana taşıyıcı aktörleri Kürt solu oldu. Kürt solu da temel olarak Türk solu ortasında olgunlaştı ve büyüdü, 1970’li senelerla birlikte yollarını ayırarak bağımsızlaştı ve radikalleşti. tıpkı vakitte Türk solu 1980 darbesiyle bir arada büyük oranda ezildi ve toplumsal alanda temsil gücü kalmayan marjinal bir harekete dönüştü.
Bildiğiniz üzere, HDP geleneği, Kürt muhalefetinin SHP’den ayrılarak 1991 yılında Halkın Emek Partisi’ni (HEP) kurmasıyla başladı. DAİMA ile bir arada Kürt muhalefetinin ana-akım partilerle aralığı daha da arttı. 1990’lı senelerda Kürt çatışmasının şiddetlenmesi, yaşanan büyük kayıplarla birlikte Kürt siyasetinin özerkleşmesi daha da arttı. Türk sokağı ve Kürt sokağı içinde köprüler kurmak daha da zorlaştı. Daha HEP’in kuruluşunda ağır tartışılan ve başarısız olan bu köprü kurma siyaseti tüm ısrarlara karşın geçen 30 yıl ortasında sağlanamadı. Bu öykünün son durağı bildiğiniz üzere Türkiyelileşme siyasetiydi.
Tüm tezlere ve gayretlere karşın HDP geleneğinin ittifak siyasetinin başarılı olduğunu söylemek hayli güç. Türkiye’de sol-sosyalist siyasetin toplumsal tabanı epeyce zayıf. Gerçekten, toplumsal temsil güçleri zayıf olan siyasi hareketlerle kurulan münasebetler bugüne kadar ne Kürt hareketini büyüttü ne de sol-sosyalist hareketleri. Türkiye’de HDP haricinde kuvvetli bir barış hareketi ortaya çıkmadan, sol-sosyalist siyaset HDP’den bağımsız olarak büyümeden bu ittifak siyasetinin başarılı olması güç görünüyor. Bu noktada kısa vadede radikal bir dönüşüm ortaya çıkması epey sıkıntı. Sol-sosyalist siyaset bir yana sosyal-demokrat siyasetin hayli zayıf olduğu Türkiye’de, Emek ve Özgürlük İttifakı’nın seçimlerde sayısal bir fark yaratma ihtimali epeyce düşük. tıpkı vakitte, bu ittifak sol-popülist bir hareket olan HDP ortasında sınıf siyasetinin güçlenmesini ve niteliksel bir dönüşümü sağlayabilir. Türkiye’nin ortasında bulunduğu ağır ekonomik kriz sınıf siyasetinin tabanını güçlendirmiş durumda.
‘HDP’NİN SEÇENEKLERİ DARALDI’
HDP’nin bilhassa cumhurbaşkanlığı seçiminde kilit rol oynayacağı lisana getiriliyor. Seçim yaklaşırken HDP’nin seçim stratejisini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kürt siyaseti neredeyse tüm renkleriyle bugün Ankara’dan dışlanmış durumda. 2013-2015 Tahlil Süreci’nin başarısızlıkla sonuçlanması yalnızca HDP’nin temsil ettiği Kürt muhalefetini zayıflatmadı, hem de başta AK Parti olmak üzere ana-akım merkez partiler ortasında siyaset yapan Kürtleri de zayıflattı. Bu manada Tahlil Süreci’nin muhasebesini yapmak yalnızca HDP’li Kürtler açısından değil, AK Parti ve CHP’de siyaset yapan, bugün yeni mecralar arayan Kürtler açısından da kıymet arz ediyor.
15 Temmuz’dan bu yana Türkiye’de siyaset alanının hudutlarını temel olarak Türk milliyetçileri belirliyor. Bu manada HDP’nin hem siyaset alanı birebir vakitte seçim siyaseti bağlamında seçenekleri epey daralmış durumda. Bu daralmada, burada ayrıntılara girmek mümkün olmasa da Tahlil Süreci’nden bu yana HDP’nin aldığı ve alamadığı durumların da tesirli olduğunu belirtmek gerekir.
‘HDP İÇİN DÖNEMSEL HAREKET ALANI AÇILDI’
aynı vakitte hem ortalama yüzde 12 bandındaki temsil gücü birebir vakitte 50+1 oy almayı gerektiren siyasi rejim HDP’ye dönemsel bir hareket alanı açmış üzere. Geçen yıl Eylül ayında açıklanan deklarasyondan bu yana temelinde HDP Millet İttifakı’nın oyun alanını genişleten ve Kürtleri de içerecek bir muhalefet blokunun inşasını hedefleyen bir siyaset izliyor. Bu manada Diyarbakır’ı merkeze alan bir siyasetten fazla Ankara merkezli bir siyaset yürütüyor. tıpkı vakitte bu siyasetin başarılı olması Ankara’da karşılık bulmasına bağlı. Lakin bu siyaset bugüne kadar Millet İttifakı cephesinde bir karşılık bulmadı. gorebildiğim kadarıyla seçim denklemi sayısal olarak Millet İttifakı’nı HDP’ye mecbur kılmadıkça da bir karşılık bulmayacak. Millet İttifakı HDP’siz bir seçim galibiyetini hala A Planı olarak görüyor.
Not: HDP ve AK Parti Diyarbakır’da en epey oy alan partiler. Söyleşide bu partilerden niye kelam etmediğimiz sorulabilir. Seçime gerçek giderken Cuma Çiçek ile bu iki partiyi de konuşmayı planladığımızı tabir etmek isteriz.
Öte yandan Cumhur İttifakı ve Millet İttifakı’nın karşısına Emek ve Özgürlük İttifakı inşa edildi. Emek ve Özgürlük İttifakı’nın bölge vilayetlerinde çabucak hemen masaya yatırılmadığını söylemek mümkün. Lakin evvelki ittifak tecrübeleri üzerinden yorumların yapıldığını belirtmek gerekiyor.
Kürt problemi, Kürt İslamcılığı, lokal idareler, bölgesel eşitsizlik, sınıf ve kimlik bağları, çatışma tahlili ve toplumsal barış inşası mevzularında ulusal ve memleketler arası mecralarda makaleleri ve kitapları yayınlanan Cuma Çiçek ile hem CHP’yi birebir vakitte Emek ve Demokrasi İttifakı’nı konuştuk.
Cuma Çiçek
‘AK PARTİ’NİN BERBAT PERFORMANSI CHP’NİN OYLARINI ARTTIRIYOR’
Anketler CHP oylarının bölge vilayetlerinde arttığını gösteriyor. CHP’nin siyasetinde radikal bir değişim gözlemlenmiyor. bu biçimde bu artışın sebebini Kılıçdaroğlu’nun son devir sergilediği performans olarak gösterebilir miyiz?
Öncelikle CHP oylarındaki artışın fazlaca sonlu olduğunu not ederek başlayayım. CHP’nin bölgedeki oy oranı fazlaca düşük olduğu için buradaki küçük artışlar dikkat çekiyor. söylemiş olduğiniz üzere Kemal Kılıçdaroğlu’nun son birkaç yıldaki siyasi performansı bu artışta kısmen tesirli. Kısmen diyorum zira şahsi olarak toparlayıcı ve emniyetli bir imaj inşa etse de Kürt sıkıntısı konusunda hala AK Parti’nin 2015 öncesi gösterdiği performansın fazlaca gerisinde bir CHP var. Bundan dolayı oy artışındaki asıl dinamiğin CHP’nin ve önderinin siyasi performansından çok merkezin değişme ihtimali ile ilgili olduğunu düşünüyorum. Tarihî olarak esasen Kürtler içerisinde iki ana eğilim var; kimi Kürtler özgün örgütlenmeler ile hak gayreti verirken kimileri merkez partiler ortasında yer alarak, bir çeşit bölgesel uzantıları olarak siyasete dahil oluyorlar. Merkezdeki partinin siyasi ve ideolojik kimliği olağan olarak değerli. tıpkı vakitte merkezle kurulan bağlantının bununla hudutlu olmadığını siyasi ve ekonomik güç uğraşının de belirleyici olduğunu düşünüyorum. Hakikaten bugün CHP’ye meyleden birinci kümelerin iş topluluğu ve bölgedeki büyük ailelerin olması bunu teyit ediyor. CHP müstakbel yeni merkez olarak görüldükçe bu oylarda daha da artış olabilir.
Merkezin değişme ihtimaliyle kontaklı olarak AK Parti’nin hem siyasi birebir vakitte ekonomik alandaki makus performansı da CHP’nin oy artışlarında tesirli oluyor. AK Parti siyasi olarak aslına bakarsanız 2015’ten bu yana tüm umutları tüketti. Son bir yılda ağırlaşan ekonomik kriz siyasi krizi de geride bıraktı. Bilhassa ekonomik alandaki büyük çöküş sokakta iktidar değişimi dileğini büyütmüş durumda.
Son olarak HDP’nin aktif bir siyaset yürütememesini de not etmek gerekiyor. AK Parti’nin yanı sıra bölgedeki ikinci hegemonik siyasi gücün alandaki etkisinin azalması aslına bakarsanız doğallığında CHP’ye geniş bir siyaset alanı açmış durumda. Bu noktada bu geniş siyaset alanına karşın CHP’nin oy oranlarındaki artışın hayli hudutlu olması bence daha dikkat cazibeli.
‘CHP, ‘KEMİK KİTLE’ DIŞINDA KALAN AK PARTİLİLERDEN OY ALACAK’
CHP oylarını arttıran kesim ile ilgili ne söylemek istersiniz? CHP’nin oylarını hangi partilerden kopuşlar arttırdı?
Yukarıda belirttiğim üzere bölgede siyaset ile bağını ideolojik ve politik kimlikten öteye siyasi ve ekonomik güç üzerinden kuran, daha pragmatist kesitler CHP’ye yanaşıyor. Bu kümelere, bölgedeki sivil ve askeri bürokrasiyi, bölge haricinden gelen kamu çalışanlarını da eklemek gerekir. Bu kümeler için asıl belirleyici olan konu merkezle münasebet kurmak. Bunun yanı sıra, genel olarak siyasete aralıklı, partilerle ilgileri daha esnek, partilerin siyasi ve ekonomik alandaki performansına bakan kümeleri da not etmek gerekiyor. Partilerin “kemik kitlesi” haricinde kalan bu kümelerde CHP’ye talih verme eğiliminin arttığını söyleyebiliriz. Bundan dolayı CHP’ye meyleden yeni kesitleri temel olarak daha evvel AK Parti’ye oy veren “kemik kitle” haricindeki bölümler oluşturuyor.
Bunun yanı sıra AK Parti’den kopanlara kıyasla daha hudutlu da olsa HDP’den belirli kümeler CHP’ye meylediyor gorebildiğim kadarıyla. Çünkü, HDP 2014 yılından bu yana süratli bir yükseliş yaşadı ve 1991-2014 içinde yüzde 6,5’i aşamayan HDP geleneği, süratle yüzde 12 bandına oturdu. HDP’ye gelen bu yeni kesim son senelerda hem Ankara’nın Kürt sorunundaki terör ve güvenlik odaklı siyasetlerinden tıpkı vakitte Irak ve Suriye’de Kürtlerin inşa ettiği tecrübeler ve referanslar üzerinden kıymetli oranda kalıcı destekçilere dönüştü. tıpkı vakitte, HDP oylarının tamamının kemikleştiğini tez etmek mümkün değil. Parti performansına bakan, daha pragmatist, siyasetle bağı sonlu, dayanak verdiği partiyle bağlantısı daha esnek bölümler HDP ortasında de var.
CHP’NİN AŞİRETLERLE KURDUĞU İLİŞKİ
İsimleri aşiretleriyle anılan kişiselyetlerin CHP’ye katılmasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Aşiretler CHP’nin oylarını arttırır mı?
CHP politik telaffuzunda radikal bir değişime gitmeden, bilhassa Kürt probleminin tahliline dönük net bir konum almadan ve bir tahlil projesi sunmadan bölgede oylarını artırma arayışı ortasında. Burada ideolojik ve politik kimlikten öteye siyasi ve ekonomik güç münasebetlerine yatırım yapması CHP açısından bir tarafıyla “rasyonel bir seçim” olarak görülebilir. CHP’nin aşiretlerle kurduğu alakayı buradan okumak gerekir.
Aşiretler yalnızca toplumsal örgütlenmeler değiller, tıpkı vakte siyasi ve ekonomik örgütlenmeler. Mahallî ölçekte siyasi ve ekonomik kaynak idaresi ve paylaşımında tesirleri göz arkası edilemez. Üst ölçekli kamu ihalelerinden kent ve kır fakirlerinin istihdamına kadar geniş bir alanda tesirleri görünüyor.
Geçmişe kıyasla aşiretsel bağlar zayıflasa da varlıklarını hala sürdürüyorlar. Urfa, Mardin, Hakkari üzere kimi yerlerde tesirleri hala fazlaca kuvvetli.
Aşiretlerle kurulan ilgiler olağan olarak CHP oylarında kısmi de olsa bir artış sağlayacaktır. tıpkı vakitte, iktidar olma gayesi olan bir partiye yetmeyeceği fazlaca açık.
‘EMEK VE ÖZGÜRLÜK İTTİFAKI’NIN TOPLUMSAL TABANI ZAYIF’
Emek ve Özgürlük İttifakı, bu çerçevede oluşturulmuş birinci ittifak değil bildiğiniz üzere. Emek ve Özgürlük İttifakının, evvelki seçimlere göre Meclis’e daha kuvvetli girme ihtimali var mıdır?
Bugün HDP’nin temsil ettiği ana-akım Kürt siyasetinin sol-sosyalist güçlerle kurduğu bağ yeni değil. Bu bağın uzun bir tarihî geçmişi var. Cumhuriyetin birinci senelerına kadar Kürt itirazının ana taşıyıcı aktörleri dini aktörlerdi. birebir vakitte, 1960’lı senelerdan daha sonra Kürt itirazının ana taşıyıcı aktörleri Kürt solu oldu. Kürt solu da temel olarak Türk solu ortasında olgunlaştı ve büyüdü, 1970’li senelerla birlikte yollarını ayırarak bağımsızlaştı ve radikalleşti. tıpkı vakitte Türk solu 1980 darbesiyle bir arada büyük oranda ezildi ve toplumsal alanda temsil gücü kalmayan marjinal bir harekete dönüştü.
Bildiğiniz üzere, HDP geleneği, Kürt muhalefetinin SHP’den ayrılarak 1991 yılında Halkın Emek Partisi’ni (HEP) kurmasıyla başladı. DAİMA ile bir arada Kürt muhalefetinin ana-akım partilerle aralığı daha da arttı. 1990’lı senelerda Kürt çatışmasının şiddetlenmesi, yaşanan büyük kayıplarla birlikte Kürt siyasetinin özerkleşmesi daha da arttı. Türk sokağı ve Kürt sokağı içinde köprüler kurmak daha da zorlaştı. Daha HEP’in kuruluşunda ağır tartışılan ve başarısız olan bu köprü kurma siyaseti tüm ısrarlara karşın geçen 30 yıl ortasında sağlanamadı. Bu öykünün son durağı bildiğiniz üzere Türkiyelileşme siyasetiydi.
Tüm tezlere ve gayretlere karşın HDP geleneğinin ittifak siyasetinin başarılı olduğunu söylemek hayli güç. Türkiye’de sol-sosyalist siyasetin toplumsal tabanı epeyce zayıf. Gerçekten, toplumsal temsil güçleri zayıf olan siyasi hareketlerle kurulan münasebetler bugüne kadar ne Kürt hareketini büyüttü ne de sol-sosyalist hareketleri. Türkiye’de HDP haricinde kuvvetli bir barış hareketi ortaya çıkmadan, sol-sosyalist siyaset HDP’den bağımsız olarak büyümeden bu ittifak siyasetinin başarılı olması güç görünüyor. Bu noktada kısa vadede radikal bir dönüşüm ortaya çıkması epey sıkıntı. Sol-sosyalist siyaset bir yana sosyal-demokrat siyasetin hayli zayıf olduğu Türkiye’de, Emek ve Özgürlük İttifakı’nın seçimlerde sayısal bir fark yaratma ihtimali epeyce düşük. tıpkı vakitte, bu ittifak sol-popülist bir hareket olan HDP ortasında sınıf siyasetinin güçlenmesini ve niteliksel bir dönüşümü sağlayabilir. Türkiye’nin ortasında bulunduğu ağır ekonomik kriz sınıf siyasetinin tabanını güçlendirmiş durumda.
‘HDP’NİN SEÇENEKLERİ DARALDI’
HDP’nin bilhassa cumhurbaşkanlığı seçiminde kilit rol oynayacağı lisana getiriliyor. Seçim yaklaşırken HDP’nin seçim stratejisini nasıl değerlendiriyorsunuz?
Kürt siyaseti neredeyse tüm renkleriyle bugün Ankara’dan dışlanmış durumda. 2013-2015 Tahlil Süreci’nin başarısızlıkla sonuçlanması yalnızca HDP’nin temsil ettiği Kürt muhalefetini zayıflatmadı, hem de başta AK Parti olmak üzere ana-akım merkez partiler ortasında siyaset yapan Kürtleri de zayıflattı. Bu manada Tahlil Süreci’nin muhasebesini yapmak yalnızca HDP’li Kürtler açısından değil, AK Parti ve CHP’de siyaset yapan, bugün yeni mecralar arayan Kürtler açısından da kıymet arz ediyor.
15 Temmuz’dan bu yana Türkiye’de siyaset alanının hudutlarını temel olarak Türk milliyetçileri belirliyor. Bu manada HDP’nin hem siyaset alanı birebir vakitte seçim siyaseti bağlamında seçenekleri epey daralmış durumda. Bu daralmada, burada ayrıntılara girmek mümkün olmasa da Tahlil Süreci’nden bu yana HDP’nin aldığı ve alamadığı durumların da tesirli olduğunu belirtmek gerekir.
‘HDP İÇİN DÖNEMSEL HAREKET ALANI AÇILDI’
aynı vakitte hem ortalama yüzde 12 bandındaki temsil gücü birebir vakitte 50+1 oy almayı gerektiren siyasi rejim HDP’ye dönemsel bir hareket alanı açmış üzere. Geçen yıl Eylül ayında açıklanan deklarasyondan bu yana temelinde HDP Millet İttifakı’nın oyun alanını genişleten ve Kürtleri de içerecek bir muhalefet blokunun inşasını hedefleyen bir siyaset izliyor. Bu manada Diyarbakır’ı merkeze alan bir siyasetten fazla Ankara merkezli bir siyaset yürütüyor. tıpkı vakitte bu siyasetin başarılı olması Ankara’da karşılık bulmasına bağlı. Lakin bu siyaset bugüne kadar Millet İttifakı cephesinde bir karşılık bulmadı. gorebildiğim kadarıyla seçim denklemi sayısal olarak Millet İttifakı’nı HDP’ye mecbur kılmadıkça da bir karşılık bulmayacak. Millet İttifakı HDP’siz bir seçim galibiyetini hala A Planı olarak görüyor.
Not: HDP ve AK Parti Diyarbakır’da en epey oy alan partiler. Söyleşide bu partilerden niye kelam etmediğimiz sorulabilir. Seçime gerçek giderken Cuma Çiçek ile bu iki partiyi de konuşmayı planladığımızı tabir etmek isteriz.