kunteper
Member
ANKARA- Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda 2023 Yılı Merkezi İdare Bütçe Kanunu Teklifi’nin görüşmeleri bakanların sunumlarıyla devam ediyor.
Seçimdilk evvelki son bütçenin tercihlerini eleştiren muhalefet temsilcilerine göre bu bütçe, iktidar tarafınca seçimin finansmanı için kullanılacak. Toplumun muhtaçlıklarının görmezden gelindiğini, gerekli yatırımın planlanmadığını söz eden Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nun DÜZGÜN Partili Üyesi, Erzurum Milletvekili Naci Cinisli, bakanların bütçe görüşmelerinde “sakin” olduğunu belirterek, “İktidarın değişme ihtimalini görüyorlar ve kendilerini de fazlaca fazla bağlayıcı sözlerle sıkıntı durumda bırakmak istemiyorlar” dedi.
‘SEÇİM FİNANSMANI BÜTÇESİ’
İktidarın hazırladığı bütçeyi “seçim bütçesi” olarak niteleyen, AK Parti iktidarının “enflasyonu” sevdiğini belirten YETERLİ Partili Naci Canisli’nin sorularımıza karşılıkları şöyle oldu:
Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bütçe görüşmeleri devam ediyor. Siz bu bütçeyi siz nasıl tanımlıyorsunuz? Bu bütçeye bir isim verecek olsanız bu ne olurdu?
Öncelikle bu bütçenin sayısı bize gerçek enflasyon sayısıyla ilgili ipucu veriyor. Geçtiğimiz yıla bakılırsa bu yılki bütçe yüzde 155 artmış durumda. Yatırımlar toplum bütçe ortasında küçücük bir hisse alırken bu bütçe sayısının artması büsbütün enflasyonun habercisi. Bu oran enflasyonun da az buçuk kaç olduğunu anlatıyor. Bunun bu kadar enflasyon oranında artması demek, enflasyonla şişirilmiş, gelirleri faize akıtılan, bir yandan da 650 milyar liralık bütçe açığı olan bir şey karşımızda. Bu haliyle bütçe seçim finansmanı bütçesidir. Biz buna son derece sorumsuzca hazırlanmış ‘seçim finansmanı bütçesi’ diyoruz.
‘AK PARTİ ENFLASYONU ÇOK SEVDİ’
AK Parti enflasyonu epey sevdi. AK Parti enflasyonu bir vergilendirme biçimi olarak kullanıyor. Bu dolaylı vergiler ile finansman açıklarını epey kolaylıkla karşılar hale geldiler. Enflasyon, hiç kimsenin hissetmediği bir vergileme prosedürüne dönüştü. Bu bütçeyi gördükten daha sonra şunu bile düşünmeyi başladım sanki bile bile mi enflasyonu yükseltiyor bu biçimde bir finansman gereksinimini karşılayabilmek için.
ÂLÂ Parti Erzurum Milletvekili Naci Cinisli
‘HERKESİN HAYRETLER İÇİNDE KALDIĞI BİR DURUM’
İktidar bunu seçimleri kazanmak için şuurlu bir biçimde mi yapıyor?
Enflasyonun niye yükseldiği son derece belirli. Son derece akıldışı, her insanın hayretler ortasında kaldığı bir durum. Hatta epey yeterli biliyorum ki siyaset faiziyle ile ilgili AK Parti ortasındaki iktisat kurmaylarının bile ‘Yok artık’ dedikleri kararlar alınıyor. Siyaset faizini düşürdüğünüz vakit piyasa faizi düşmüyor. Bugün Merkez Bankası faizimiz 10,5’a kadar düşmüş ancak piyasa bunu umursamıyor. Piyasa iktidarın lafına güvenmiyor. Siyaset faizini düşürdükçe enflasyon arttı. Geçen sene enflasyon yüzde 19’lardayken bir yılda resmi sayı bile yüzde 85 oldu. Ki biz gerçek sayısı bütçeden anlıyoruz, o da yüzde 155. Aşikâr ki bu bir akılla yapılmış, akıldışılıkla yapılmamış. Bu bilmeden, cahillikten yapılan bir operasyon değil. Şuurlu yapılmış bir operasyon. Bu bütçeyle seçim finansmanı enflasyon kullanılarak karşılanıyor.
‘BUNLARI MASUMANE GÖREMEYİZ’
Seçime hazırlık bütçesi olduğunu hangi bütçe kalemlerinden görüyorsunuz?
Bütçede 650 milyar liralık bir açık var. Öte yandan neredeyse 566 milyar liralık bir faiz masrafı var. Bu faiz masrafları inanılmaz. Kur Muhafazalı Mevduat denen bir facia var. Bunlar bununla birlikte servet transferi. Bunları masumane nazaranmeyiz. Doları tutmak için yapılan bir operasyon olarak bakılırsameyiz. Faiz tabi ki biz de istemiyoruz. Keşke sıfır olsa hepsi. Ancak sizin siyaset faiziniz sıfırken, hazineniz yağmalanırken, bu tekniklerle piyasa faizi yüzde 40’lardayken dövizde nasıl bunun üzere bir durumla karşı karşıyayız? Yatırımlara ayrılan para komik. 330 milyar lira yatırıma para ayırıyorsanız sizin harcamak istediğiniz yer diğer. Bu sene öncelik seçim.
.
BÜTÇENİN EN BÜYÜK EKSİĞİ: YATIRIM
Bu bütçeyi ‘seçim bütçesi’ olarak isimlendiriyorsunuz. Size göre bu bütçede en büyük eksik nedir?
En büyük eksiklik yatırım eksikliği. Türkiye’nin bu kadar yatırım gereksinimi varken, bu yatırımlara hisse ayrılmamış durumda. Ayrıyeten da en büyük eksiklik fazla faize giden para. Siz bir yandan ‘faizi düşürüyorum’ derken, nasıl bu biçimde bir aykırı orantıyla bütçenin sekizde biri kadar sayı faize gidebilir?
Bu bütçenin öngörülebilirliğine dair de tenkitler kayda geçiyorsunuz.
Tabii ki. 650 milyar bütçe açığı söylemiş olduğiniz, Allah esirgesin ufacık bir dolar hareketlenmesiyle bir trilyon liraya çıkar. Bunun altından bu millet, bu ülke nasıl kalkacak?
‘DOYURUCU YANIT ALAMIYORUZ’
Örneğin bu bütçede dikkatimizi çeken incelik var. Her bakanlıkta bir kalem var ve bu kalem üzerinden milyonlar ödeniyor. Kâr gayesi gütmeyen sivil toplum kuruluşlarına giden paralar… Her bakanlığın bütçesinde bu kalem var. Bunların kimler olduğunu sorduğumuzda doyurucu yanıt alamıyoruz.
‘DESTEK BÜTÇEYE MUHTAÇLIK OLACAĞI KESİN’
Geçtiğimiz yıl hazırlanan bütçe revize edilmişti. Siz bu bütçenin bir yıl mühlet hiç revize etmeden yeteceğini düşünüyor musunuz?
Bu bütçede de bir evvelki ek bütçede de sayıları konuşmanın hiç bir manası yok. Zira sayılarla yönetim edilecek bir bütçe değil. Bu bütçeler malumunuz iktidarların siyasetleri hakkında da bize ipuçları veriyor. Bu bütçe belirtildiktan daha sonra altı, yedi ay daha sonra yine takviye bütçeye muhtaçlık olacağı kesin. Enflasyonun hal bu türlü olunca kalmasının imkânı yok, daha da yükselecektir.
‘TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ’NİN KARA PARAYLA FONLANMASI BENİM AĞRIMA GİDİYOR’
İYİ Parti olarak seçimlerde iddialısınız. Seçimler ötürüsıyla, şu an hazırlanan bütçenin yarısını öbür bir iktidarın kullanma ihtimali var. İktidar olduğunuz senaryoda ne yapacaksınız?
Bütçe bulacağımız gerçekten muamma. Şöyle muamma; 28 milyar dolar üzere bir kara para var. Bütçe resmi olarak önümüzde ancak neyin ne olduğunu açıkçası bilmiyoruz. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kara parayla fonlanması benim ağrıma gidiyor. Ben bütçede ‘Bu para kimin parası?’ diye sordum. Yanıt alamadım. Bütçeye, iktidarı devraldığımızda bakacağız bugünden bir şey söylemem epeyce sıkıntı.
.
Bütçe görüşmelerinde karşılık alamadığınızı tabir ettiniz. Görüşmelerin geçtiğimiz yıldan farkı var mı?
Bu sene bakanlar sakinler. Geçen yılki üzere agresif halleri yok. Zira anlıyoruz ki onlarda bu gidişatın gidişat olmadığını görüyorlar. İktidarın değişme ihtimalini görüyorlar ve kendilerini de fazlaca fazla bağlayıcı sözlerle güç durumda bırakmak istemiyorlar. hiç bir bakan gelecek projeksiyonu nazaranmiyor. Fuat Oktay da buna dahil. her insanın söylemiş olduği kelam 2002 ile 2023 içindeki vakti karşılaştırma. Ortadaki senelerla ilgili konuşan hiç kimse yok. ‘Türkiye Yüzyılı’ diye yeni bir slogan üretilmiş. Bu sloganın üretilme gereksinimi da şuradan doğdu; 2023 maksatları sloganı ve palavrası 2023 gelip çatınca, ortaya serilince, bunun bir palavra olduğu ortaya çıkınca vitrine yeni bir süs koyma muhtaçlığı duydular. Bu da ‘Türkiye Yüzyılı’ oldu. Evvelki yıllar da bizim Türkiye yüzyılımızdı. Bundan daha sonraki senelerda da Türkiye’nin yüzyılı olacak.
‘BAKANLAR OLUP BİTENİN FARKINDA LAKİN AK PARTİLİ MİLLETVEKİLLERİ HIRÇIN’
Şu anda geleceğe dair söylenen tek kelam ‘Türkiye Yüzyılı’ denen slogan. Onun haricinden verilen rastgele bir ümit, vaat, somut fikir yok. Yapılan sakin ve mahcup tabirlerle bugün ile 2002’yi karşılaştırmak. Bu gerçekten sonun habercisi. Buna karşılık milletvekilleri de bir o kadar hırçın. Bakanlar olan bitenin farkında ancak AK Partili milletvekilleri hırçın. Bunu da şuna bağlıyorum; bakanların seçilme kederi yok, milletvekillerinin seçilme kederi var. Bakanlar kendilerini gelecekte bağlayacak yanlış tabirlerden kaçınıyorlar.
Toplumun vergileriyle oluşturulan bütçenin görüşmeleri ise canlı yayınlanmıyor. Canlı yayınlanması talepleriniz de karşılık bulmadı.
Milletimiz bütçenin nasıl sunulduğunu, savunulduğunu izlemeli. Burada yeteri kadar kamera sistemi de var. İç bünyede bunlar naklen verilebiliyorsa, bunlar yayınlanabilir diye uyarımızda bulunduk lakin kabul edilmedi. Kapalı kapılar arkasında olmadığını, tutanaklar olduğunu söylüyorlar. her insanın tutanak alıp okumasını bekleyemeyiz.
‘ALDIĞI EMANETİ SAVUNMASI LAZIM’
Bu bütçe, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Sayın Cumhurbaşkanı’nın bütçesi. Anayasamızda yazıyor. Bunu slogan olarak söylemiyorum. Tek bir sorumlu var şu anda. Kabine tek kişilik bir kabine. Başkaları sekreterya aslında. Bu bütçeyi kullanma hakkını Meclis kabul ederse Cumhurbaşkanı’na verecek. Bu bütçeyi isteyen de Cumhurbaşkanı. Onun gelip bütçeyi burada sunması, savunması lazım. Bütçeyi savundurmak ve sundurmak Türkiye Cumhuriyeti devlet liderine yakışmaz. Bizim devlet geleneklerimize de yakışmaz. Aldığı emaneti milletin karşısında savunması lazım.
Bütçenin bilgilerinı topluma anlatan da muhalefet milletvekilleri oluyor. Bütçeyi topluma hangi cümlelerle anlatırsınız?
Bu bütçe servet transferine paraların harcandığı bütçedir. Devletin mecburi sarfiyatları haricinde servet transferine ve AK Parti’nin seçim finansmanı için kullanacağı bir bütçe haline gelmiştir.
Seçimdilk evvelki son bütçenin tercihlerini eleştiren muhalefet temsilcilerine göre bu bütçe, iktidar tarafınca seçimin finansmanı için kullanılacak. Toplumun muhtaçlıklarının görmezden gelindiğini, gerekli yatırımın planlanmadığını söz eden Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nun DÜZGÜN Partili Üyesi, Erzurum Milletvekili Naci Cinisli, bakanların bütçe görüşmelerinde “sakin” olduğunu belirterek, “İktidarın değişme ihtimalini görüyorlar ve kendilerini de fazlaca fazla bağlayıcı sözlerle sıkıntı durumda bırakmak istemiyorlar” dedi.
‘SEÇİM FİNANSMANI BÜTÇESİ’
İktidarın hazırladığı bütçeyi “seçim bütçesi” olarak niteleyen, AK Parti iktidarının “enflasyonu” sevdiğini belirten YETERLİ Partili Naci Canisli’nin sorularımıza karşılıkları şöyle oldu:
Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bütçe görüşmeleri devam ediyor. Siz bu bütçeyi siz nasıl tanımlıyorsunuz? Bu bütçeye bir isim verecek olsanız bu ne olurdu?
Öncelikle bu bütçenin sayısı bize gerçek enflasyon sayısıyla ilgili ipucu veriyor. Geçtiğimiz yıla bakılırsa bu yılki bütçe yüzde 155 artmış durumda. Yatırımlar toplum bütçe ortasında küçücük bir hisse alırken bu bütçe sayısının artması büsbütün enflasyonun habercisi. Bu oran enflasyonun da az buçuk kaç olduğunu anlatıyor. Bunun bu kadar enflasyon oranında artması demek, enflasyonla şişirilmiş, gelirleri faize akıtılan, bir yandan da 650 milyar liralık bütçe açığı olan bir şey karşımızda. Bu haliyle bütçe seçim finansmanı bütçesidir. Biz buna son derece sorumsuzca hazırlanmış ‘seçim finansmanı bütçesi’ diyoruz.
‘AK PARTİ ENFLASYONU ÇOK SEVDİ’
AK Parti enflasyonu epey sevdi. AK Parti enflasyonu bir vergilendirme biçimi olarak kullanıyor. Bu dolaylı vergiler ile finansman açıklarını epey kolaylıkla karşılar hale geldiler. Enflasyon, hiç kimsenin hissetmediği bir vergileme prosedürüne dönüştü. Bu bütçeyi gördükten daha sonra şunu bile düşünmeyi başladım sanki bile bile mi enflasyonu yükseltiyor bu biçimde bir finansman gereksinimini karşılayabilmek için.
ÂLÂ Parti Erzurum Milletvekili Naci Cinisli
‘HERKESİN HAYRETLER İÇİNDE KALDIĞI BİR DURUM’
İktidar bunu seçimleri kazanmak için şuurlu bir biçimde mi yapıyor?
Enflasyonun niye yükseldiği son derece belirli. Son derece akıldışı, her insanın hayretler ortasında kaldığı bir durum. Hatta epey yeterli biliyorum ki siyaset faiziyle ile ilgili AK Parti ortasındaki iktisat kurmaylarının bile ‘Yok artık’ dedikleri kararlar alınıyor. Siyaset faizini düşürdüğünüz vakit piyasa faizi düşmüyor. Bugün Merkez Bankası faizimiz 10,5’a kadar düşmüş ancak piyasa bunu umursamıyor. Piyasa iktidarın lafına güvenmiyor. Siyaset faizini düşürdükçe enflasyon arttı. Geçen sene enflasyon yüzde 19’lardayken bir yılda resmi sayı bile yüzde 85 oldu. Ki biz gerçek sayısı bütçeden anlıyoruz, o da yüzde 155. Aşikâr ki bu bir akılla yapılmış, akıldışılıkla yapılmamış. Bu bilmeden, cahillikten yapılan bir operasyon değil. Şuurlu yapılmış bir operasyon. Bu bütçeyle seçim finansmanı enflasyon kullanılarak karşılanıyor.
‘BUNLARI MASUMANE GÖREMEYİZ’
Seçime hazırlık bütçesi olduğunu hangi bütçe kalemlerinden görüyorsunuz?
Bütçede 650 milyar liralık bir açık var. Öte yandan neredeyse 566 milyar liralık bir faiz masrafı var. Bu faiz masrafları inanılmaz. Kur Muhafazalı Mevduat denen bir facia var. Bunlar bununla birlikte servet transferi. Bunları masumane nazaranmeyiz. Doları tutmak için yapılan bir operasyon olarak bakılırsameyiz. Faiz tabi ki biz de istemiyoruz. Keşke sıfır olsa hepsi. Ancak sizin siyaset faiziniz sıfırken, hazineniz yağmalanırken, bu tekniklerle piyasa faizi yüzde 40’lardayken dövizde nasıl bunun üzere bir durumla karşı karşıyayız? Yatırımlara ayrılan para komik. 330 milyar lira yatırıma para ayırıyorsanız sizin harcamak istediğiniz yer diğer. Bu sene öncelik seçim.
.
BÜTÇENİN EN BÜYÜK EKSİĞİ: YATIRIM
Bu bütçeyi ‘seçim bütçesi’ olarak isimlendiriyorsunuz. Size göre bu bütçede en büyük eksik nedir?
En büyük eksiklik yatırım eksikliği. Türkiye’nin bu kadar yatırım gereksinimi varken, bu yatırımlara hisse ayrılmamış durumda. Ayrıyeten da en büyük eksiklik fazla faize giden para. Siz bir yandan ‘faizi düşürüyorum’ derken, nasıl bu biçimde bir aykırı orantıyla bütçenin sekizde biri kadar sayı faize gidebilir?
Bu bütçenin öngörülebilirliğine dair de tenkitler kayda geçiyorsunuz.
Tabii ki. 650 milyar bütçe açığı söylemiş olduğiniz, Allah esirgesin ufacık bir dolar hareketlenmesiyle bir trilyon liraya çıkar. Bunun altından bu millet, bu ülke nasıl kalkacak?
‘DOYURUCU YANIT ALAMIYORUZ’
Örneğin bu bütçede dikkatimizi çeken incelik var. Her bakanlıkta bir kalem var ve bu kalem üzerinden milyonlar ödeniyor. Kâr gayesi gütmeyen sivil toplum kuruluşlarına giden paralar… Her bakanlığın bütçesinde bu kalem var. Bunların kimler olduğunu sorduğumuzda doyurucu yanıt alamıyoruz.
‘DESTEK BÜTÇEYE MUHTAÇLIK OLACAĞI KESİN’
Geçtiğimiz yıl hazırlanan bütçe revize edilmişti. Siz bu bütçenin bir yıl mühlet hiç revize etmeden yeteceğini düşünüyor musunuz?
Bu bütçede de bir evvelki ek bütçede de sayıları konuşmanın hiç bir manası yok. Zira sayılarla yönetim edilecek bir bütçe değil. Bu bütçeler malumunuz iktidarların siyasetleri hakkında da bize ipuçları veriyor. Bu bütçe belirtildiktan daha sonra altı, yedi ay daha sonra yine takviye bütçeye muhtaçlık olacağı kesin. Enflasyonun hal bu türlü olunca kalmasının imkânı yok, daha da yükselecektir.
‘TÜRKİYE CUMHURİYETİ DEVLETİ’NİN KARA PARAYLA FONLANMASI BENİM AĞRIMA GİDİYOR’
İYİ Parti olarak seçimlerde iddialısınız. Seçimler ötürüsıyla, şu an hazırlanan bütçenin yarısını öbür bir iktidarın kullanma ihtimali var. İktidar olduğunuz senaryoda ne yapacaksınız?
Bütçe bulacağımız gerçekten muamma. Şöyle muamma; 28 milyar dolar üzere bir kara para var. Bütçe resmi olarak önümüzde ancak neyin ne olduğunu açıkçası bilmiyoruz. Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin kara parayla fonlanması benim ağrıma gidiyor. Ben bütçede ‘Bu para kimin parası?’ diye sordum. Yanıt alamadım. Bütçeye, iktidarı devraldığımızda bakacağız bugünden bir şey söylemem epeyce sıkıntı.
.
Bütçe görüşmelerinde karşılık alamadığınızı tabir ettiniz. Görüşmelerin geçtiğimiz yıldan farkı var mı?
Bu sene bakanlar sakinler. Geçen yılki üzere agresif halleri yok. Zira anlıyoruz ki onlarda bu gidişatın gidişat olmadığını görüyorlar. İktidarın değişme ihtimalini görüyorlar ve kendilerini de fazlaca fazla bağlayıcı sözlerle güç durumda bırakmak istemiyorlar. hiç bir bakan gelecek projeksiyonu nazaranmiyor. Fuat Oktay da buna dahil. her insanın söylemiş olduği kelam 2002 ile 2023 içindeki vakti karşılaştırma. Ortadaki senelerla ilgili konuşan hiç kimse yok. ‘Türkiye Yüzyılı’ diye yeni bir slogan üretilmiş. Bu sloganın üretilme gereksinimi da şuradan doğdu; 2023 maksatları sloganı ve palavrası 2023 gelip çatınca, ortaya serilince, bunun bir palavra olduğu ortaya çıkınca vitrine yeni bir süs koyma muhtaçlığı duydular. Bu da ‘Türkiye Yüzyılı’ oldu. Evvelki yıllar da bizim Türkiye yüzyılımızdı. Bundan daha sonraki senelerda da Türkiye’nin yüzyılı olacak.
‘BAKANLAR OLUP BİTENİN FARKINDA LAKİN AK PARTİLİ MİLLETVEKİLLERİ HIRÇIN’
Şu anda geleceğe dair söylenen tek kelam ‘Türkiye Yüzyılı’ denen slogan. Onun haricinden verilen rastgele bir ümit, vaat, somut fikir yok. Yapılan sakin ve mahcup tabirlerle bugün ile 2002’yi karşılaştırmak. Bu gerçekten sonun habercisi. Buna karşılık milletvekilleri de bir o kadar hırçın. Bakanlar olan bitenin farkında ancak AK Partili milletvekilleri hırçın. Bunu da şuna bağlıyorum; bakanların seçilme kederi yok, milletvekillerinin seçilme kederi var. Bakanlar kendilerini gelecekte bağlayacak yanlış tabirlerden kaçınıyorlar.
Toplumun vergileriyle oluşturulan bütçenin görüşmeleri ise canlı yayınlanmıyor. Canlı yayınlanması talepleriniz de karşılık bulmadı.
Milletimiz bütçenin nasıl sunulduğunu, savunulduğunu izlemeli. Burada yeteri kadar kamera sistemi de var. İç bünyede bunlar naklen verilebiliyorsa, bunlar yayınlanabilir diye uyarımızda bulunduk lakin kabul edilmedi. Kapalı kapılar arkasında olmadığını, tutanaklar olduğunu söylüyorlar. her insanın tutanak alıp okumasını bekleyemeyiz.
‘ALDIĞI EMANETİ SAVUNMASI LAZIM’
Bu bütçe, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde Sayın Cumhurbaşkanı’nın bütçesi. Anayasamızda yazıyor. Bunu slogan olarak söylemiyorum. Tek bir sorumlu var şu anda. Kabine tek kişilik bir kabine. Başkaları sekreterya aslında. Bu bütçeyi kullanma hakkını Meclis kabul ederse Cumhurbaşkanı’na verecek. Bu bütçeyi isteyen de Cumhurbaşkanı. Onun gelip bütçeyi burada sunması, savunması lazım. Bütçeyi savundurmak ve sundurmak Türkiye Cumhuriyeti devlet liderine yakışmaz. Bizim devlet geleneklerimize de yakışmaz. Aldığı emaneti milletin karşısında savunması lazım.
Bütçenin bilgilerinı topluma anlatan da muhalefet milletvekilleri oluyor. Bütçeyi topluma hangi cümlelerle anlatırsınız?
Bu bütçe servet transferine paraların harcandığı bütçedir. Devletin mecburi sarfiyatları haricinde servet transferine ve AK Parti’nin seçim finansmanı için kullanacağı bir bütçe haline gelmiştir.