“Cihet” Kargoda Ne Demek? Neden Hâlâ Bu Kelimeyi Kullanıyoruz ve Bu Bizi Nereye Götürüyor?
Selam forumdaşlar, bugün sinirimi bozan ama bir o kadar da tartışmaya değer bir konuyu masaya yatırmak istiyorum: Kargo takipte karşımıza çıkan “cihet” kelimesi. “Gönderiniz cihete sevk edildi”, “Dağıtım cihetinde” gibi ifadeleri görünce kaçınız benim gibi “Bu neyin nesi?” diye homurdanıyor? Benim fikrim net: “Cihet” gibi Osmanlıca kökenli, muğlak ve kullanıcıyı dımdızlak ortada bırakan bir terimin, 2025’te kargo takibinde hâlâ yaşam alanı bulması büyük bir kullanıcı deneyimi ayıbıdır. Hadi gelin, hem kavramın kökünü deşelim hem de bu anlamsızlığı topa tutalım.
“Cihet”in Kökeni: Yön mü, Taraf mı, Merci mi?
“Cihet” Arapça/Ottomanca kökenli bir kelime ve en yalın karşılıkları “yön”, “taraf”, “merci/kurum”. Resmî yazışmalarda “hangi cihete hitaben” gibi kullanımları duymuş olabilirsiniz. Peki kargoda neye tekabül ediyor? Burada iş sarpa sarıyor. Kimi firmalar “cihet”i dağıtım rotası/hat anlamında kullanıyor; yani postacının vardığı belirli cadde-sokak kümeleri. Kimileri ise “şube/dağıtım birimi” yerine geçiriyor. Bazen de “alıcı taraf” gibi tamamen bağlama dayalı anlamlar türetiliyor. Sonuç: Kullanıcının zihninde tek ve sağlam bir karşılık yok. Bir kelime, üç ayrı olasılık; hepsi de muğlak.
Kargo Takip Ekranlarında Muğlaklık: Hatalı Tasarımın Gizli Kaynağı
Kargo firmalarının takip ekranlarını düşünün. “Dağıtım cihetinde” yazıyor. Bu cümle, “Paketiniz dağıtımda, bugün teslim edilebilir” gibi somut bir mesaj vermiyor. “Cihet” kelimesi, hem zaman hem mekân bilgisini buğulandırıyor. Kullanıcı “Şu an nerede?”, “Hangi şubede?”, “Ne zaman kapımda?” gibi temel sorulara net yanıt alamıyor. Üstelik bazı sistemlerde “cihet kodu” diye bir şey daha var. Bu kod, dağıtım rotalarını içeride sınıflandırmak için anlamlı olabilir; ama son kullanıcıya ham şekilde sunulunca tam bir kara kutu.
Niye Problem? Üç Başlıkta Teşhis
1. Şeffaflık Eksiği: “Cihet” tanımları firmanın iç süreçlerine yarıyor, müşteriye değil. Müşteri gerçek-zamanlı konum ve tahmini teslim saati (ETA) ister; “cihet” bunu vermiyor.
2. Standartsız Dil: Aynı kelime farklı firmalarda farklı anlamlara geliyor. Bazısı şubeyi, bazısı dağıtım bölgesini, bazısı rotayı ima ediyor. Kullanıcı her markada sıfırdan sözlük ezberlemek zorunda kalıyor.
3. Güven Erozyonu: Muğlak statüler, taşımada gecikme olduğunda “bekletici” bir perde görevi görüyor. Paketiniz ötelenmişse bile “cihet” diye yuvarlak bir lafla oyalandığınızı hissediyorsunuz.
Erkek ve Kadın Perspektiflerini Dengelemek: Strateji + Empati
Burada cinsiyetçi klişelere düşmeden, forumda sık gördüğüm iki yaklaşımı dengelemek istiyorum. Bazı erkek kullanıcılar daha stratejik ve problem-çözücü bir çerçeveyle “sistem verisini normalleştirelim, rotayı ve ETA’yı çıkaralım, KPI tanımlayalım” diyor. Bazı kadın kullanıcılar ise daha empatik ve insan odaklı bir dille “benim ihtiyacım basit: bana açık konuş, nerede ve ne zaman” diye vurguluyor. Bence en doğru reçete ikisinin kombinasyonu:
- Strateji (veri-odaklı): “Cihet” yerine üç alan standardize edilmeli: (i) Konum (şube adı + mahalle/semt), (ii) Süreç aşaması (aktarma—şube—kurye üzerinde—teslim edilemedi—randevu), (iii) ETA aralığı (ör. 13:00–16:00).
- Empati (dil-odaklı): Kullanıcı dilinde net ve gündelik ifadeler: “Kurye yolda, bugün 15:00-17:00 arası sende. Sür: 3 durak.” Ve küçük bir ek: gecikme olursa otomatik özür + telafi seçeneği.
“Cihet” Savunması: Geleneği mi Koruyoruz, Süreci mi Saklıyoruz?
Karşı argümanı da ciddiye alalım: Firmalar der ki, “cihet” bizim dağıtım topolojimizin bir parçası; tek kelimeyle rota/bölgeyi kodluyoruz. Peki neden bu iç kodu müşteriye ham hâliyle gösterelim? İçeride kalsın, dışarıya ise anlamlı özet çıksın. “İç süreç şeffaflığı” ile “müşteri anlaşılabilirliği” aynı şey değil. Bir ERP terimini son kullanıcıya fırlatmak bilgi değil gürültüdür.
Somut Örnekler: Hangi İfade İşe Yarar, Hangisi Yararsız?
- Yararsız: “Gönderiniz dağıtım cihetine sevk edilmiştir.”
Kullanıcı sorar: “Nerede? Ne zaman?”
- Yararlı: “Paketin Şişli Merkez Şubede. Kurye 12 durak sonra sende. ETA: 14:30–16:00.”
- Yararlı + Empatik: “Tahmini saat 15:20 civarında geliyoruz. Evde değilsen ‘gece teslim’ seçebilirsin.”
Tartışmalı Noktalar: Sizce Hangisi Daha Kritik?
- İç süreç terminolojisinin (cihet, hub, linehaul) son kullanıcıya hiç gösterilmemesi mi, yoksa yalın bir sözlük/tooltip ile sunulması mı?
- ETA vermek, kuryeye baskı yaratır mı? Müşteri memnuniyeti mi, saha gerçekleri mi baskın gelmeli?
- Her şehirde mikro-bölge bazlı (mahalle/rota) şeffaflık sağlamak ağır bir IT yatırımı gerektirir; bu maliyet kullanıcıya yansıtılırsa hâlâ ister miyiz?
Provokatif Sorular: Alevi Yükseltme Zamanı
- “Cihet” yazan ekranda ETA göremiyorsak, bu bilmedikleri için mi yoksa saklamak istedikleri için mi?
- Kurye yoğunluğunu kullanıcıdan gizlemek, gerçekten sorunları çözüyor mu, yoksa şikâyeti sadece erteliyor mu?
- “Cihet” gibi terimler, kurum içi konfor alanının bir uzantısı mı? Müşterinin diline çevirmek neden bu kadar zor?
- Standart bir sözlük ve tasarım kılavuzu (ör. “Türkiye Kargo Dil Standardı 1.0”) çıkarmayı kaç firma gerçekten ister?
Önerim: Üç Katmanlı Şeffaflık Modeli
1. Kullanıcı Katmanı (Basit Dil): “Şube: Kadıköy Rıhtım. Durum: Kurye üzerinde. ETA: 16:00–18:00.” Gecikme varsa: “Yoğunluk nedeniyle +30 dk.”
2. Gelişmiş Görünüm (Meraklısına): Harita üzerinde canlı rota, durak sayısı, tahmini sıradaki konum.
3. Teknik Katman (Sistem/Uzman): “Cihet kodu: KDY-RHT-03, linehaul: 10:45 varış, sort: 11:10 tamam.” Bu ekran, ancak isteyen kullanıcıya açılır—ve açıklayıcı bir sözlükle.
Neden Bu Kadar Takılıyorum? Çünkü Güven = Netlik
Kargoda güven, saniyelik doğrulukta lokasyon verisi kadar, anlaşılır dil ile kurulur. “Cihet” gibi belirsiz kavramlar hem sorumluluğu dağıtıyor hem de iletişim yükünü müşteriye yüklüyor. İyi hizmet, teknik karmaşayı kullanıcıdan saklamak değil; tam tersine onu anlaşılır kılmak. “Cihet”i korumak isteyenlerin savı şu olabilir: “Bizde yıllardır böyle.” Tamam da, “böyle” diye diye kullanıcıyı kenara itmeye ne kadar daha devam edeceğiz?
Kapanış: Harekete Geçelim—Forum Standart Önerisi
Bu forumda ortak bir “kargo takip dil manifestosu” çıkaralım:
- “Cihet” gibi iç terimler görünürse, yanına tooltip sözlük eklensin.
- Her firma minimum üç alanı zorunlu göstersin: Şube adı, durum aşaması, ETA aralığı.
- Gecikme mesajı otomatik ve dürüst olsun; telafi seçeneği (gece teslim, ertesi sabah, şubeden alım) tek tıkla sunulsun.
- “Cihet kodu” gibi teknik alanlar gelişmiş görünümde bulunsun; meraklı kullanıcıyı da ciddiye alalım.
Şimdi söz sizde: Bu muğlaklığa “tarihî saygı” diyerek razı mı olacağız, yoksa modern bir kullanıcı diline geçiş için baskı mı kuracağız? “Cihet”in gölgesinde yaşamak zorunda değiliz. Net bilgi, net sorumluluk, net teslim. Hadi, alevi büyütelim; bu başlıkta gerçek hayat örneklerinizi ve çözüme dönük önerilerinizi paylaşın. Kargo firmaları bu sayfayı okuyor—ses verelim!
Selam forumdaşlar, bugün sinirimi bozan ama bir o kadar da tartışmaya değer bir konuyu masaya yatırmak istiyorum: Kargo takipte karşımıza çıkan “cihet” kelimesi. “Gönderiniz cihete sevk edildi”, “Dağıtım cihetinde” gibi ifadeleri görünce kaçınız benim gibi “Bu neyin nesi?” diye homurdanıyor? Benim fikrim net: “Cihet” gibi Osmanlıca kökenli, muğlak ve kullanıcıyı dımdızlak ortada bırakan bir terimin, 2025’te kargo takibinde hâlâ yaşam alanı bulması büyük bir kullanıcı deneyimi ayıbıdır. Hadi gelin, hem kavramın kökünü deşelim hem de bu anlamsızlığı topa tutalım.
“Cihet”in Kökeni: Yön mü, Taraf mı, Merci mi?
“Cihet” Arapça/Ottomanca kökenli bir kelime ve en yalın karşılıkları “yön”, “taraf”, “merci/kurum”. Resmî yazışmalarda “hangi cihete hitaben” gibi kullanımları duymuş olabilirsiniz. Peki kargoda neye tekabül ediyor? Burada iş sarpa sarıyor. Kimi firmalar “cihet”i dağıtım rotası/hat anlamında kullanıyor; yani postacının vardığı belirli cadde-sokak kümeleri. Kimileri ise “şube/dağıtım birimi” yerine geçiriyor. Bazen de “alıcı taraf” gibi tamamen bağlama dayalı anlamlar türetiliyor. Sonuç: Kullanıcının zihninde tek ve sağlam bir karşılık yok. Bir kelime, üç ayrı olasılık; hepsi de muğlak.
Kargo Takip Ekranlarında Muğlaklık: Hatalı Tasarımın Gizli Kaynağı
Kargo firmalarının takip ekranlarını düşünün. “Dağıtım cihetinde” yazıyor. Bu cümle, “Paketiniz dağıtımda, bugün teslim edilebilir” gibi somut bir mesaj vermiyor. “Cihet” kelimesi, hem zaman hem mekân bilgisini buğulandırıyor. Kullanıcı “Şu an nerede?”, “Hangi şubede?”, “Ne zaman kapımda?” gibi temel sorulara net yanıt alamıyor. Üstelik bazı sistemlerde “cihet kodu” diye bir şey daha var. Bu kod, dağıtım rotalarını içeride sınıflandırmak için anlamlı olabilir; ama son kullanıcıya ham şekilde sunulunca tam bir kara kutu.
Niye Problem? Üç Başlıkta Teşhis
1. Şeffaflık Eksiği: “Cihet” tanımları firmanın iç süreçlerine yarıyor, müşteriye değil. Müşteri gerçek-zamanlı konum ve tahmini teslim saati (ETA) ister; “cihet” bunu vermiyor.
2. Standartsız Dil: Aynı kelime farklı firmalarda farklı anlamlara geliyor. Bazısı şubeyi, bazısı dağıtım bölgesini, bazısı rotayı ima ediyor. Kullanıcı her markada sıfırdan sözlük ezberlemek zorunda kalıyor.
3. Güven Erozyonu: Muğlak statüler, taşımada gecikme olduğunda “bekletici” bir perde görevi görüyor. Paketiniz ötelenmişse bile “cihet” diye yuvarlak bir lafla oyalandığınızı hissediyorsunuz.
Erkek ve Kadın Perspektiflerini Dengelemek: Strateji + Empati
Burada cinsiyetçi klişelere düşmeden, forumda sık gördüğüm iki yaklaşımı dengelemek istiyorum. Bazı erkek kullanıcılar daha stratejik ve problem-çözücü bir çerçeveyle “sistem verisini normalleştirelim, rotayı ve ETA’yı çıkaralım, KPI tanımlayalım” diyor. Bazı kadın kullanıcılar ise daha empatik ve insan odaklı bir dille “benim ihtiyacım basit: bana açık konuş, nerede ve ne zaman” diye vurguluyor. Bence en doğru reçete ikisinin kombinasyonu:
- Strateji (veri-odaklı): “Cihet” yerine üç alan standardize edilmeli: (i) Konum (şube adı + mahalle/semt), (ii) Süreç aşaması (aktarma—şube—kurye üzerinde—teslim edilemedi—randevu), (iii) ETA aralığı (ör. 13:00–16:00).
- Empati (dil-odaklı): Kullanıcı dilinde net ve gündelik ifadeler: “Kurye yolda, bugün 15:00-17:00 arası sende. Sür: 3 durak.” Ve küçük bir ek: gecikme olursa otomatik özür + telafi seçeneği.
“Cihet” Savunması: Geleneği mi Koruyoruz, Süreci mi Saklıyoruz?
Karşı argümanı da ciddiye alalım: Firmalar der ki, “cihet” bizim dağıtım topolojimizin bir parçası; tek kelimeyle rota/bölgeyi kodluyoruz. Peki neden bu iç kodu müşteriye ham hâliyle gösterelim? İçeride kalsın, dışarıya ise anlamlı özet çıksın. “İç süreç şeffaflığı” ile “müşteri anlaşılabilirliği” aynı şey değil. Bir ERP terimini son kullanıcıya fırlatmak bilgi değil gürültüdür.
Somut Örnekler: Hangi İfade İşe Yarar, Hangisi Yararsız?
- Yararsız: “Gönderiniz dağıtım cihetine sevk edilmiştir.”
Kullanıcı sorar: “Nerede? Ne zaman?”
- Yararlı: “Paketin Şişli Merkez Şubede. Kurye 12 durak sonra sende. ETA: 14:30–16:00.”
- Yararlı + Empatik: “Tahmini saat 15:20 civarında geliyoruz. Evde değilsen ‘gece teslim’ seçebilirsin.”
Tartışmalı Noktalar: Sizce Hangisi Daha Kritik?
- İç süreç terminolojisinin (cihet, hub, linehaul) son kullanıcıya hiç gösterilmemesi mi, yoksa yalın bir sözlük/tooltip ile sunulması mı?
- ETA vermek, kuryeye baskı yaratır mı? Müşteri memnuniyeti mi, saha gerçekleri mi baskın gelmeli?
- Her şehirde mikro-bölge bazlı (mahalle/rota) şeffaflık sağlamak ağır bir IT yatırımı gerektirir; bu maliyet kullanıcıya yansıtılırsa hâlâ ister miyiz?
Provokatif Sorular: Alevi Yükseltme Zamanı
- “Cihet” yazan ekranda ETA göremiyorsak, bu bilmedikleri için mi yoksa saklamak istedikleri için mi?
- Kurye yoğunluğunu kullanıcıdan gizlemek, gerçekten sorunları çözüyor mu, yoksa şikâyeti sadece erteliyor mu?
- “Cihet” gibi terimler, kurum içi konfor alanının bir uzantısı mı? Müşterinin diline çevirmek neden bu kadar zor?
- Standart bir sözlük ve tasarım kılavuzu (ör. “Türkiye Kargo Dil Standardı 1.0”) çıkarmayı kaç firma gerçekten ister?
Önerim: Üç Katmanlı Şeffaflık Modeli
1. Kullanıcı Katmanı (Basit Dil): “Şube: Kadıköy Rıhtım. Durum: Kurye üzerinde. ETA: 16:00–18:00.” Gecikme varsa: “Yoğunluk nedeniyle +30 dk.”
2. Gelişmiş Görünüm (Meraklısına): Harita üzerinde canlı rota, durak sayısı, tahmini sıradaki konum.
3. Teknik Katman (Sistem/Uzman): “Cihet kodu: KDY-RHT-03, linehaul: 10:45 varış, sort: 11:10 tamam.” Bu ekran, ancak isteyen kullanıcıya açılır—ve açıklayıcı bir sözlükle.
Neden Bu Kadar Takılıyorum? Çünkü Güven = Netlik
Kargoda güven, saniyelik doğrulukta lokasyon verisi kadar, anlaşılır dil ile kurulur. “Cihet” gibi belirsiz kavramlar hem sorumluluğu dağıtıyor hem de iletişim yükünü müşteriye yüklüyor. İyi hizmet, teknik karmaşayı kullanıcıdan saklamak değil; tam tersine onu anlaşılır kılmak. “Cihet”i korumak isteyenlerin savı şu olabilir: “Bizde yıllardır böyle.” Tamam da, “böyle” diye diye kullanıcıyı kenara itmeye ne kadar daha devam edeceğiz?
Kapanış: Harekete Geçelim—Forum Standart Önerisi
Bu forumda ortak bir “kargo takip dil manifestosu” çıkaralım:
- “Cihet” gibi iç terimler görünürse, yanına tooltip sözlük eklensin.
- Her firma minimum üç alanı zorunlu göstersin: Şube adı, durum aşaması, ETA aralığı.
- Gecikme mesajı otomatik ve dürüst olsun; telafi seçeneği (gece teslim, ertesi sabah, şubeden alım) tek tıkla sunulsun.
- “Cihet kodu” gibi teknik alanlar gelişmiş görünümde bulunsun; meraklı kullanıcıyı da ciddiye alalım.
Şimdi söz sizde: Bu muğlaklığa “tarihî saygı” diyerek razı mı olacağız, yoksa modern bir kullanıcı diline geçiş için baskı mı kuracağız? “Cihet”in gölgesinde yaşamak zorunda değiliz. Net bilgi, net sorumluluk, net teslim. Hadi, alevi büyütelim; bu başlıkta gerçek hayat örneklerinizi ve çözüme dönük önerilerinizi paylaşın. Kargo firmaları bu sayfayı okuyor—ses verelim!