kunteper
Member
ANKARA – AK Parti ve MHP’nin ortak imzasıyla sunulan seçim kanunu teklifi Meclis Genel Kurulu’nda oy oldukcaluğu ile kabul edilerek maddeleşti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın onayının akabinde Resmî Gazete’de yayımlanacak olan kanundaki değişiklikler, bu onaydan bir yıl daha sonraki seçimlerde uygulanacak.
İktidar kanadının “erken seçim tartışmaları bitti” sözleriyle duyurduğu değişikliğin en dikkat çeken düzenlemelerden biri seçim bölgelerindeki milletvekili dağılımının ittifak oylarının hesabıyla değil partilerin aldıkları oylara bakılırsa dağıtılması oldu. Kanun görüşmelerindeki tartışmalara nazaran 2018 seçimlerinde uygulanan sistemle ittifak ortasındaki partilerin “artık oylarıyla” milletvekili çıkarma imkânı ortadan kalkacak. AK Parti ve MHP’li siyasetçilere bakılırsa 2018’de uygulanan bu sistem niçiniyle başta CHP olmak üzere Meclis’te kümesi olan siyasi partiler, tek başına parti oylarıyla alamayacakları yaklaşık 25 milletvekili kazandı. İktidar ortakları daha evvel kendi getirdikleri bu sistemi “İrade sapması” olarak nitelendirerek düzelttiklerini savundu.
“İttifakları anlamsızlaştırdığı” değerlendirmelerine niye olan değişikliğin akabinde siyaset kulislerinde güçlendirilmiş parlamenter sistem isteyen 6 partinin bir değil iki ittifak kurması, sağ-muhafazakâr partilerin ortak liste oluşturup bir parti çatısı altında ittifak ortasında ittifak oluşturması ya da tüm partilerin muhalefetteki iki büyük partinin listelerinden seçime girmesi üzere biroldukça senaryo konuşulmaya başlandı. Düşünülen senaryolar üzerine yorumlar yapılırken partilerin mutfaklarında da hummalı bir çalışma başladı.
‘2018 SONUÇLARININ KULLANILDIĞI SİMÜLASYONLARA NAZARAN HESAP YAPILMAMALI’
Uzmanlar, siyaset bilimciler teklifin Meclis’e sunulmasının akabinde tartışmaya açtıkları tüm senaryoları 2018 Genel Seçimleri neticelerina göre yaptı. Lakin CHP kaynaklarına göre yapılan bu simülasyonlar “doğru” sonuç yansıtamaz. Parti kaynakları, “Türkiye’deki siyasi tablonun ve partilerin oy oranlarının 2018 neticelerindan farklı olduğunu”, “MHP ve AK Parti’deki oy oranının düştüğünü”, “CHP’nin ve Millet İttifakı üyelerinin oy oranlarının arttığını” vurgulayarak “karamsar olunmaması” gerektiğini belirtiyor ve çalışmalarını şimdiki anketlerle elde edilen oy oranları üzerinden yapmak gerektiğine dikkat çekiyor.
‘AMAÇ BİR OYUN BOŞA GİTMEYECEĞİ MODEL BULMAK’
Muhalefet cephesinin en büyük partisi CHP, teklifin Meclis’e sunulduğu günden bu yana birbirinden farklı senaryolar üzerinden birfazlaca simülasyon hazırladı. Simülasyonlarda hangi senaryoda Meclis’te en çok milletvekiline ulaşılabileceği hesaplamaları yapıldı. Kelam konusu çalışmada ortasında hem partideki uzmanlar birebir vakitte bu konularda çalışan akademisyenler ve araştırma şirketleri ile de temaslarda bulunuldu. Çalışmayı yürütenler “Seçmenin bir oyunun dahi boşa gitmeyeceği bir formül bulmak” emeliyle her senaryoyu incelediklerini belirtiyor.
‘HİBRİT FORMÜL ÖNE ÇIKIYOR’
CHP’nin çalıştığı senaryolar ortasında ittifak üyesi partilerle “Ortak liste”, “Farklı vilayetlerde farklı modellerin uygulanması” üzere modelleri içeren “Hibrit Formül” öne çıkıyor. Parti kaynakları, ‘Hibrit Formül’ün Türkiye’deki gelişmelerle şekilleneceğini söz ediyor.
Millet İttifakı’nın “Sadece matematiksel çıkarlara dayanan bir ittifak” olmadığı, “Demokrasi, ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ ittifakı” olduğu yorumlarının yapıldığı süreçte, “Değerlerde birleşmeye” vurgu yapılarak, bu kıymetlerin iktidara gelmesi için gerekli adımların atılacağı söz ediliyor.
‘YEREL SEÇİMLERDE BAŞARILI OLAN MODELİN UYGULANMAMASI ÖNÜNDE BİR MANİ YOK’
31 Mart lokal seçimlerinde CHP ve ÂLÂ Parti iş birliğine gitmiş, vilayetlerin yapısı, oy oranları kıymetlendirilerek başka aday ya da bir partinin adayının desteklenmesi üzere her vilayette farklı bir uygulamaya gitmişti. İstanbul, Ankara üzere kentlerde CHP’nin belediye lideri adayı yarışırken GÜZEL Parti aday göstermemiş, Balıkesir, Manisa ve Denizli üzere kentlerde de DÜZGÜN Parti’nin adayı seçime katılmış, CHP aday çıkarmamıştı. İki parti Mersin üzere kimi vilayetlerde ise kendi adaylarıyla seçime girmişti.
CHP kaynaklarına nazaran 2019 Mahallî seçimlerinde muhalefet açısından “başarılı” olan modelin genel seçimlerde de uygulanmaması için bir mahzur yok. Vilayet il partilerin durumu, aday profili, parti tabanlarının ve ilin tüm hassasiyetleri titiz biçimde çalışılarak, 2019’da aday belirleme süreçlerindeki “titiz” çalışmanın genel seçimlerde de uygulanma ihtimali de masada formül olarak duruyor.
İktidar kanadının “erken seçim tartışmaları bitti” sözleriyle duyurduğu değişikliğin en dikkat çeken düzenlemelerden biri seçim bölgelerindeki milletvekili dağılımının ittifak oylarının hesabıyla değil partilerin aldıkları oylara bakılırsa dağıtılması oldu. Kanun görüşmelerindeki tartışmalara nazaran 2018 seçimlerinde uygulanan sistemle ittifak ortasındaki partilerin “artık oylarıyla” milletvekili çıkarma imkânı ortadan kalkacak. AK Parti ve MHP’li siyasetçilere bakılırsa 2018’de uygulanan bu sistem niçiniyle başta CHP olmak üzere Meclis’te kümesi olan siyasi partiler, tek başına parti oylarıyla alamayacakları yaklaşık 25 milletvekili kazandı. İktidar ortakları daha evvel kendi getirdikleri bu sistemi “İrade sapması” olarak nitelendirerek düzelttiklerini savundu.
“İttifakları anlamsızlaştırdığı” değerlendirmelerine niye olan değişikliğin akabinde siyaset kulislerinde güçlendirilmiş parlamenter sistem isteyen 6 partinin bir değil iki ittifak kurması, sağ-muhafazakâr partilerin ortak liste oluşturup bir parti çatısı altında ittifak ortasında ittifak oluşturması ya da tüm partilerin muhalefetteki iki büyük partinin listelerinden seçime girmesi üzere biroldukça senaryo konuşulmaya başlandı. Düşünülen senaryolar üzerine yorumlar yapılırken partilerin mutfaklarında da hummalı bir çalışma başladı.
‘2018 SONUÇLARININ KULLANILDIĞI SİMÜLASYONLARA NAZARAN HESAP YAPILMAMALI’
Uzmanlar, siyaset bilimciler teklifin Meclis’e sunulmasının akabinde tartışmaya açtıkları tüm senaryoları 2018 Genel Seçimleri neticelerina göre yaptı. Lakin CHP kaynaklarına göre yapılan bu simülasyonlar “doğru” sonuç yansıtamaz. Parti kaynakları, “Türkiye’deki siyasi tablonun ve partilerin oy oranlarının 2018 neticelerindan farklı olduğunu”, “MHP ve AK Parti’deki oy oranının düştüğünü”, “CHP’nin ve Millet İttifakı üyelerinin oy oranlarının arttığını” vurgulayarak “karamsar olunmaması” gerektiğini belirtiyor ve çalışmalarını şimdiki anketlerle elde edilen oy oranları üzerinden yapmak gerektiğine dikkat çekiyor.
‘AMAÇ BİR OYUN BOŞA GİTMEYECEĞİ MODEL BULMAK’
Muhalefet cephesinin en büyük partisi CHP, teklifin Meclis’e sunulduğu günden bu yana birbirinden farklı senaryolar üzerinden birfazlaca simülasyon hazırladı. Simülasyonlarda hangi senaryoda Meclis’te en çok milletvekiline ulaşılabileceği hesaplamaları yapıldı. Kelam konusu çalışmada ortasında hem partideki uzmanlar birebir vakitte bu konularda çalışan akademisyenler ve araştırma şirketleri ile de temaslarda bulunuldu. Çalışmayı yürütenler “Seçmenin bir oyunun dahi boşa gitmeyeceği bir formül bulmak” emeliyle her senaryoyu incelediklerini belirtiyor.
‘HİBRİT FORMÜL ÖNE ÇIKIYOR’
CHP’nin çalıştığı senaryolar ortasında ittifak üyesi partilerle “Ortak liste”, “Farklı vilayetlerde farklı modellerin uygulanması” üzere modelleri içeren “Hibrit Formül” öne çıkıyor. Parti kaynakları, ‘Hibrit Formül’ün Türkiye’deki gelişmelerle şekilleneceğini söz ediyor.
Millet İttifakı’nın “Sadece matematiksel çıkarlara dayanan bir ittifak” olmadığı, “Demokrasi, ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ ittifakı” olduğu yorumlarının yapıldığı süreçte, “Değerlerde birleşmeye” vurgu yapılarak, bu kıymetlerin iktidara gelmesi için gerekli adımların atılacağı söz ediliyor.
‘YEREL SEÇİMLERDE BAŞARILI OLAN MODELİN UYGULANMAMASI ÖNÜNDE BİR MANİ YOK’
31 Mart lokal seçimlerinde CHP ve ÂLÂ Parti iş birliğine gitmiş, vilayetlerin yapısı, oy oranları kıymetlendirilerek başka aday ya da bir partinin adayının desteklenmesi üzere her vilayette farklı bir uygulamaya gitmişti. İstanbul, Ankara üzere kentlerde CHP’nin belediye lideri adayı yarışırken GÜZEL Parti aday göstermemiş, Balıkesir, Manisa ve Denizli üzere kentlerde de DÜZGÜN Parti’nin adayı seçime katılmış, CHP aday çıkarmamıştı. İki parti Mersin üzere kimi vilayetlerde ise kendi adaylarıyla seçime girmişti.
CHP kaynaklarına nazaran 2019 Mahallî seçimlerinde muhalefet açısından “başarılı” olan modelin genel seçimlerde de uygulanmaması için bir mahzur yok. Vilayet il partilerin durumu, aday profili, parti tabanlarının ve ilin tüm hassasiyetleri titiz biçimde çalışılarak, 2019’da aday belirleme süreçlerindeki “titiz” çalışmanın genel seçimlerde de uygulanma ihtimali de masada formül olarak duruyor.