kunteper
Member
ANKARA – Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne karşı çıkan muhalefet partileri arka geriye ‘Güçlendirilmiş, Düzgünleştirilmiş, Demokratik Parlamenter Sistem’ tekliflerini açıklamaya başladı. Gelecek Partisi, UYGUN Parti ve CHP’nin hazırladığı çalışmaların nasıl birleştirileceği ile ilgili de CHP’den ‘ortak masa’ önerisi geldi.
‘Demokratik Hukuk Devleti İçin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem, Bağımsız ve Tarafsız Yargı’ başlıklı sistem teklifine Parti Meclisi toplantısında son formunu verecek olan CHP’nin raporunda izlenecek yol haritası için iki ayaklı bir teklif yer aldı. Raporda, “CHP, demokratik ve işleyen bir parlamenter rejim kurma yolundaki birinci adımını bu raporla atmış bulunmaktadır. Artık, benzeri raporlar hazırlayan siyasal patiler ile ortak aksiyona geçme periyodudur. Bunun için, birinci vakit içinderda ortak prensipler bildirisi ve bir ön protokol hazırlanmalı; daha sonra, süreci ortak idare iradesi ortaya konulmalı; nihayet, ortak çalışmalara başlanılmalıdır” denildi.
‘LİDERLER ORTAK MASA ETRAFINDA BİR ORTAYA GELMELİ’
CHP’nin başka partilerle temas için önerdiği yol haritasına bakılırsa birinci vakit içinderda güçlendirilmiş parlamenter rejim öneren siyasal partilerin başkanları çalışmalarını tamamladıktan daha sonra ortak masa etrafında bir ortaya gelmeli. Bu toplantıda raporların “ortak paydaları” üzerinde uzlaşma sağlanmalı. Varılan uzlaşma daha sonrası kamuoyuna bir “ortak ilkeler” bildirisi yayımlanmalı.
‘ORTAK BİLDİRİ YAYINLANMALI, BİLDİRİDE GEÇİŞ SÜRECİ DE YER ALMALI’
CHP’nin teklifine göre ortak bildiride önerilen anayasal sistem ve özellikleri açıkça sıralanmalı. Anayasa için müddet konulmalı ve seçimden daha sonra, parlamenter rejime geçiş için makul bir süre (bir yıl gibi) öngörülmeli. Anayasa değişikliği çalışma yoluna ait genel prensipler belirtilmeli. Raporda yürütülecek bu biçimde bir çalışmanın tesiri için, “kuvvetli ve kararlı bir ortak irade, partiler ortası bir ön protokol ile ortaya konulabilirse, toplumsal inanç pekişecektir” denildi.
ANAYASA YAZIMI İÇİN İKİ TEKLİF
CHP, güçlendirilmiş parlamenter rejime geçiş için yapılacak anayasa yazım çalışması için de iki seçenekli teklif sundu. Bunlardan biri her partinin kendi metnini hazırlaması. Bu teklife nazaran tıpkı rapor yazımında olduğu üzere her siyasi parti kendi “anayasa değişiklik taslağı”nı hazırlayacak. çabucak sonrasında partiler ortası ortak heyet kurularak “ortak metin” yazımı gerçekleşecek. İkinci teklife nazaran ise parti temsilcileri, uzmanların iştirakiyle oluşturulacak “ortak heyet”in Anayasa değişiklik metnini yazması.
‘ANAYASA YAZIMI 3 AYDA TAMAMLANMALI’
CHP raporunda Anayasa yazımı için 3 aylık bir vaktin makul olacağı söz edildi. Bu süreçte çalışmaya siyasal partilerin yanı sıra, sivil toplum ve demokratik kitle örgütlerinin katkılarının ehemmiyetine vurgu yapıldı. Çalışmanın 2021 yılı sonunda tamamlanmasının seçmenlerin, öngörülen anayasal sistem hakkında özgür kanaat oluşturmaları bakımından yaşamsal olduğuna işaret edildi.
‘GEÇİŞ SÜRECİ PARLAMENTER SİSTEM AMACIYLA UYUMLU OLMALI, CBK ÇIKARILMAMALI; KANUNLARI MECLİS YAPMALI’
CHP raporunda iktidara gelinmesi durumunda yaşanacak geçiş süreci için de teklifler yer aldı. “beraber idare süreci” başlığı altında bu teklifler şu biçimde sırlandı:
− Ortak anayasal süreç ve bir arada idare vurgusu daima olmalı ve canlı tutulmalıdır.
− Geçiş devri idaresi olarak, tıpkı Anayasa sürecinde olduğu üzere, idare bakımından da heyet halinde çalışma ve dayanışma geleneğinin bir daha tesis edilmesi kıymet taşımaktadır.
− Geçiş periyodu idaresinin siyaset ve uygulaması, öngörülen anayasal nizam amacıyla uyumlu olmalıdır. Bu çerçevede, mecburî olmadıkça, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılmamalı; yasa yapma yetkisi TBMM tarafınca kullanılmalıdır. birlikte yapabilme iradesinin ortaya çıkmasında 100. yıl kaldıracı eşsiz bir fırsattır. bu biçimde bir irade, demokratik kültür ve anayasa şuurunun ortaya çıkmasına da katkıda bulunacaktır.
‘ANAYASA YETMEZ; SİYASİ PARTİLER, SEÇİM KANUNU VE TBMM İÇTÜZÜĞÜ DE DEĞİŞTİRİLMELİ’
CHP’nin Anayasa değişikliğinin niçinleri, yapılması amaçlanan Anayasa değişikliğinin içeriği ve bu mevzuda izlenmesi gereken yol ve usullere ait teklifler sunduğu “Demokratik Hukuk Devleti İçin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem – Bağımsız ve Tarafsız Yargı” başlıklı raporda bu çalışmanın “bir çerçeve metin ve birinci adım” olarak görülebileceği söz edilirken bu çalışmanın anayasa değişiklik metni ile de sonlu kalmaması gerektiği açıklandı. Raporda, anayasa çalışmasına paralel olarak siyasal partiler ve seçim kanunları ile TBMM İçtüzük hazırlığı da yapılması gerektiği söz edildi.
‘Demokratik Hukuk Devleti İçin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem, Bağımsız ve Tarafsız Yargı’ başlıklı sistem teklifine Parti Meclisi toplantısında son formunu verecek olan CHP’nin raporunda izlenecek yol haritası için iki ayaklı bir teklif yer aldı. Raporda, “CHP, demokratik ve işleyen bir parlamenter rejim kurma yolundaki birinci adımını bu raporla atmış bulunmaktadır. Artık, benzeri raporlar hazırlayan siyasal patiler ile ortak aksiyona geçme periyodudur. Bunun için, birinci vakit içinderda ortak prensipler bildirisi ve bir ön protokol hazırlanmalı; daha sonra, süreci ortak idare iradesi ortaya konulmalı; nihayet, ortak çalışmalara başlanılmalıdır” denildi.
‘LİDERLER ORTAK MASA ETRAFINDA BİR ORTAYA GELMELİ’
CHP’nin başka partilerle temas için önerdiği yol haritasına bakılırsa birinci vakit içinderda güçlendirilmiş parlamenter rejim öneren siyasal partilerin başkanları çalışmalarını tamamladıktan daha sonra ortak masa etrafında bir ortaya gelmeli. Bu toplantıda raporların “ortak paydaları” üzerinde uzlaşma sağlanmalı. Varılan uzlaşma daha sonrası kamuoyuna bir “ortak ilkeler” bildirisi yayımlanmalı.
‘ORTAK BİLDİRİ YAYINLANMALI, BİLDİRİDE GEÇİŞ SÜRECİ DE YER ALMALI’
CHP’nin teklifine göre ortak bildiride önerilen anayasal sistem ve özellikleri açıkça sıralanmalı. Anayasa için müddet konulmalı ve seçimden daha sonra, parlamenter rejime geçiş için makul bir süre (bir yıl gibi) öngörülmeli. Anayasa değişikliği çalışma yoluna ait genel prensipler belirtilmeli. Raporda yürütülecek bu biçimde bir çalışmanın tesiri için, “kuvvetli ve kararlı bir ortak irade, partiler ortası bir ön protokol ile ortaya konulabilirse, toplumsal inanç pekişecektir” denildi.
ANAYASA YAZIMI İÇİN İKİ TEKLİF
CHP, güçlendirilmiş parlamenter rejime geçiş için yapılacak anayasa yazım çalışması için de iki seçenekli teklif sundu. Bunlardan biri her partinin kendi metnini hazırlaması. Bu teklife nazaran tıpkı rapor yazımında olduğu üzere her siyasi parti kendi “anayasa değişiklik taslağı”nı hazırlayacak. çabucak sonrasında partiler ortası ortak heyet kurularak “ortak metin” yazımı gerçekleşecek. İkinci teklife nazaran ise parti temsilcileri, uzmanların iştirakiyle oluşturulacak “ortak heyet”in Anayasa değişiklik metnini yazması.
‘ANAYASA YAZIMI 3 AYDA TAMAMLANMALI’
CHP raporunda Anayasa yazımı için 3 aylık bir vaktin makul olacağı söz edildi. Bu süreçte çalışmaya siyasal partilerin yanı sıra, sivil toplum ve demokratik kitle örgütlerinin katkılarının ehemmiyetine vurgu yapıldı. Çalışmanın 2021 yılı sonunda tamamlanmasının seçmenlerin, öngörülen anayasal sistem hakkında özgür kanaat oluşturmaları bakımından yaşamsal olduğuna işaret edildi.
‘GEÇİŞ SÜRECİ PARLAMENTER SİSTEM AMACIYLA UYUMLU OLMALI, CBK ÇIKARILMAMALI; KANUNLARI MECLİS YAPMALI’
CHP raporunda iktidara gelinmesi durumunda yaşanacak geçiş süreci için de teklifler yer aldı. “beraber idare süreci” başlığı altında bu teklifler şu biçimde sırlandı:
− Ortak anayasal süreç ve bir arada idare vurgusu daima olmalı ve canlı tutulmalıdır.
− Geçiş devri idaresi olarak, tıpkı Anayasa sürecinde olduğu üzere, idare bakımından da heyet halinde çalışma ve dayanışma geleneğinin bir daha tesis edilmesi kıymet taşımaktadır.
− Geçiş periyodu idaresinin siyaset ve uygulaması, öngörülen anayasal nizam amacıyla uyumlu olmalıdır. Bu çerçevede, mecburî olmadıkça, Cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılmamalı; yasa yapma yetkisi TBMM tarafınca kullanılmalıdır. birlikte yapabilme iradesinin ortaya çıkmasında 100. yıl kaldıracı eşsiz bir fırsattır. bu biçimde bir irade, demokratik kültür ve anayasa şuurunun ortaya çıkmasına da katkıda bulunacaktır.
‘ANAYASA YETMEZ; SİYASİ PARTİLER, SEÇİM KANUNU VE TBMM İÇTÜZÜĞÜ DE DEĞİŞTİRİLMELİ’
CHP’nin Anayasa değişikliğinin niçinleri, yapılması amaçlanan Anayasa değişikliğinin içeriği ve bu mevzuda izlenmesi gereken yol ve usullere ait teklifler sunduğu “Demokratik Hukuk Devleti İçin Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem – Bağımsız ve Tarafsız Yargı” başlıklı raporda bu çalışmanın “bir çerçeve metin ve birinci adım” olarak görülebileceği söz edilirken bu çalışmanın anayasa değişiklik metni ile de sonlu kalmaması gerektiği açıklandı. Raporda, anayasa çalışmasına paralel olarak siyasal partiler ve seçim kanunları ile TBMM İçtüzük hazırlığı da yapılması gerektiği söz edildi.