kunteper
Member
ANKARA- CHP İnsan Haklarından Sorumlu Genel Lider Yardımcısı Gülizar Biçer Karaca, “Aradığınız Hakka Erişilemiyor-Cezaevlerinde Sıhhate Erişim” başlıklı rapor hazırladı. CHP Merkez İdare Kurulu’na sunulan raporda, tutuklu ve mahkumların yaşadığı barınma ve sıhhat sıkıntılarına yer verilirken, hak ihlali yaratan meselelere karşı atılması gereken güzelleştirici adımlar sıralandı.
‘PERSONELİN TAVRI, TUTUKLU VE MAHKUMLARIN HAYAT HAKKINI İHLAL EDİYOR’
Raporda Adalet Bakanlığı ve Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) bilgilerinden elde edilen sayılara de yer verildi. Rapora bakılırsa cezaevlerinde sıhhate erişim hem dünyada tıpkı vakitte Türkiye’de büyümeye devam eden bir sorun olarak dikkat çekiyor. Türkiye’de sorunun ana niçininin hapishanelerdeki hekim sayısının azlığı ve cezaevindeki işçinin berbat muamelesi olduğunu belirten CHP, cezaevi çalışanının “bir şeyin yok iyileşirsin” gibisi telaffuzları niçiniyle hükümlü ve tutukluların sıhhat sorunlarının tespit edilmesinde kuvvetlikler yaşandığını vurguladı. CHP’nin raporunda, çalışanların bu tavırları niçiniyle tutuklu ve mahkumların ömür haklarının ihlal edilmesi kararınun ortaya çıktığı açıklandı.
‘TÜRKİYE YOĞUNLUKTA BİRİNCİ’
Raporda, 8 Nisan 2021 tarihinde Lozan Üniversitesi tarafınca yayınlanan “Annual Penal Statistics on Prison Populations for 2020” raporu datalarına yer verildi. Bu rapora bakılırsa Türkiye’deki cezaevlerinin kapasitesi 233 bin 194 bulunmasına karşın cezaevinde 297 bin 19 tutuklu ve hükümlü tespit edildi. Cezaevlerindeki kapasite oranlarına göre her 100 yer için 127 kişinin bulunduğu Türkiye’deki cezaevleri, bu oranla bir arada Avrupa Kurulu üye ülkeleri içinde cezaevi yoğunluğu bakımından birinci sırada yer aldı. Rapordaki öteki bilgilere nazaran, 2010 yılından 2020’ye kadar cezaevindeki bireylerin değişim oranında da Türkiye bir daha birinci sırada yer aldı.
Raporda ayrıyeten TÜİK bilgilerine de yer verildi. Buna göre, 31 Aralık 2020 tarihinde cezaevindeki kişi sayısı 2019 yılının tıpkı tarihine bakılırsa yüzde 8,5 azalarak 266 bin 831 olarak kayıtlara geçti. 2011 yılında 172 iken bu sayı 2019 yılında 351, 2020 yılında ise 319 oldu. Raporda, 12 yaş üzeri şahıslara bakıldığında ise 12 ve daha üst yaşlarındaki her yüz bin bireyden 390’ının cezaevinde bulunduğu bilgisine yer verildi.
‘CEZAEVLERİNDE HİJYEN SORUNU’
Adalet Bakanlığı datalarına bakılırsa 30 Kasım 2021 tarihi prestijiyle, korona virüsü müsaadesine ayrılan mahkumlar de dahil olmak üzere Türkiye’de toplam 295 bin 754 kişi cezaevinde bulunuyor. 1 Aralık 2021 itibariyle ise 384 ceza infaz kurumunun toplam kapasitesi 266 bin 575 ile hudutlu. Türkiye’deki cezaevlerinde koğuşların çok kalabalık ve kapasitenin çok üstünde kişi bulunmasından dolayı önemli problemler yaşandığını vurgulayan CHP, bu meşakkatlere örnek olarak yaşanan hijyen meselesini gösterdi, “Salgın devrinde daha epeyce dikkat çekilen şahsi hijyen konusu cezaevlerindeki bireyler için ulaşılamaz bir pozisyona gelmiştir” dedi.
Mahkumların maruz kaldığı hak ihlallerinden bir ötekinin “beslenme” olduğunu vurgulayan CHP, “Tutuklu ve mahkumlara sunulan besinlerin, kalitesi, çeşitliliği, besin bedeli üzere bahisler bağışıklık kelam konusu olduğunda hastalıklara davetiye çıkarabilmektedir” sözlerini kaydetti.
‘SAĞLIK EĞİTİMİ ALMAMIŞ CEZAEVİ YÖNETİMCİLERİNİN KARAR VERMESİ BAŞLI BAŞINA SORUN’
Cezaevlerinde en çok karşılaşılan sıhhat sıkıntıları içinde endokrin rahatsızlıkları, nörolojik sistem bozuklukları, kas-eklem problemleri, ürogenital sistem ve teneffüs sistemi rahatsızlıkları geliyor. İnsan Hakları Derneği’nin 1 Nisan 2021 tarihindeki açıklamasına nazaran Türkiye’de bulunan tutuklu ve mahkumların 604’ü ağır olmak üzere bin 605’i çeşitli sıhhat sıkıntıları ile çaba ediyor.
Üç basamaktan oluştuğu kabul edilen sıhhat hizmetleri konusunda cezaevinde kalan şahısların karşılaştığı en büyük sorunun birinci derece sıhhat hizmetlerinde yaşandığını belirten CHP raporunda, “Cezaevinde bulunan revirlerde verilen birinci derece sıhhat hizmetleri için şahısların dilekçe ile müracaat yapması ve cezaevi yönetiminin o hafta başvuranlar içerisinde kıymetlendirerek sürece alınıp alınmayacağına karar vermesi gerekmektedir. Sıhhat sorunu ile ilgili tedavi almak isteyen tutuklu/hükümlülerin doktora gidebilmesi konusunda sıhhat eğitimi almamış cezaevi yönetimcilerinin karar veriyor olması başlı başına bir sorundur” tespitinde bulundu.
‘SON 25 YILDA CEZAEVLERİNDE İNTİHAR EDEN KİŞİ SAYISI 641’
Cezaevlerinde fizikî tesirini gösteren hastalıkların yanı sıra ruhsal rahatsızlıklara da gereken kıymetin verilmediğini savunan CHP’ye bakılırsa ruhsal rahatsızlıklarla ilgili tedavi talepleri birçok vakit cezaevi yönetimi tarafınca kabul edilmiyor. Ruhsal olarak hastalığı olan bir bireyin tedavi alması gerektiğini bilmeyebileceğini de hatırlatan CHP’nin raporunda, “Cezaevinde tutuklu ve mahkumlar ile bir ortada olan cezaevi çalışanının, ruhsal rahatsızlıklarla ilgili sıradan bir eğitimden geçmeleri ve bu doğrultuda şahısları izleyip kıymetlendirerek; ruhsal rahatsızlığı olanları yahut intihara meyilli olanları tespit edebilecekler ve şahıslar bu biçimdece ruhsal tedavi imkanına ulaşabilecektir” denildi.
CHP raporunda, cezaevlerinde yaşanan intiharlara ait istatistikleri de paylaştı. Adalet Bakanlığı’nın bilgilerine göre 1997 ile 2014 yılları içinde Türkiye’deki cezaevlerinde toplam 544 tutuklu ve mahkûm intihar etti. Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’nin (CİSST) datalarına nazaran ise 2014’den günümüze intihar eden kişi sayısı 97 olarak kayıtlara geçti. Buna bakılırsa son 25 yılda Türkiye’deki cezaevlerinde intihar eden kişi sayısı toplam 641 oldu.
SON 25 YILDA CEZAEVLERİNDE VEFAT EDEN KİŞİ SAYISI 2 BİN 670
Raporda son 25 yılda sıhhat sorunları niçiniyle cezaevlerinde ömrünü kaybeden tutuklu ve hükümlü sayılarına da yer verildi. Yaşlılık kaynaklı ölümlerin de yer aldığı Adalet Bakanlığı’ndan elde edilen bilgilere göre 1997 ile 2014 yılları içinde cezaevlerinde 2 bin 545 tutuklu ve mahkûm vefat etti. Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’nin (CİSST) datalarına göre ise 2014’den günümüze cezaevlerinde vefat eden kişi sayısı 125 olarak kayıtlara geçti. Buna göre son 25 yılda cezaevlerinde ömrünü kaybeden tutuklu ve mahkûm sayısı 2 bin 670 oldu.
‘GÜNCEL DATALAR KAMUOYUNA AÇIKLANMALI’
Adalet Bakanlığı’nın cezaevlerindeki sıhhat şartlarına ait istatistikleri tutmadığını, kaç hasta olduğu, kaçının tedaviye erişebildiği istikametinde aktif bir çalışma yapmadığını belirten CHP raporunun sonuç kısmında şu sözlere yer verdi:
“Sivil toplum örgütleri açısından da faaliyet yürütmenin sıkıntı olduğu cezaevlerinde bu ve gibisi hak ihlallerinin tespiti pek zordur. Şimdiki dataların hazırlanarak kamuoyuna açıklanması, bu sorun alanının tahlili açısından birinci adım olacaktır. Ayrıyeten tutuklu ve mahkumların sıhhat hizmetlerine erişimlerindeki adabın değiştirilmesi gerekmektedir. Tedavi almak isteyen tutuklu ve mahkumlar hakkında tıp eğitimi almamış idarecilerin karar veriyor olması kabul edilemez. Ayrıyeten ikinci yahut üçüncü derece sıhhat hizmetlerine yönlendirilmiş tutuklu ve mahkumların hekimini seçme talihi tanınması ve/veya diğer hekimlerden fikir almasına imkan sağlanması; anayasal ve milletlerarası unsurlar doğrultusunda yapılmış uygulamalar olacaktır.”
‘PERSONELİN TAVRI, TUTUKLU VE MAHKUMLARIN HAYAT HAKKINI İHLAL EDİYOR’
Raporda Adalet Bakanlığı ve Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği (CİSST) bilgilerinden elde edilen sayılara de yer verildi. Rapora bakılırsa cezaevlerinde sıhhate erişim hem dünyada tıpkı vakitte Türkiye’de büyümeye devam eden bir sorun olarak dikkat çekiyor. Türkiye’de sorunun ana niçininin hapishanelerdeki hekim sayısının azlığı ve cezaevindeki işçinin berbat muamelesi olduğunu belirten CHP, cezaevi çalışanının “bir şeyin yok iyileşirsin” gibisi telaffuzları niçiniyle hükümlü ve tutukluların sıhhat sorunlarının tespit edilmesinde kuvvetlikler yaşandığını vurguladı. CHP’nin raporunda, çalışanların bu tavırları niçiniyle tutuklu ve mahkumların ömür haklarının ihlal edilmesi kararınun ortaya çıktığı açıklandı.
‘TÜRKİYE YOĞUNLUKTA BİRİNCİ’
Raporda, 8 Nisan 2021 tarihinde Lozan Üniversitesi tarafınca yayınlanan “Annual Penal Statistics on Prison Populations for 2020” raporu datalarına yer verildi. Bu rapora bakılırsa Türkiye’deki cezaevlerinin kapasitesi 233 bin 194 bulunmasına karşın cezaevinde 297 bin 19 tutuklu ve hükümlü tespit edildi. Cezaevlerindeki kapasite oranlarına göre her 100 yer için 127 kişinin bulunduğu Türkiye’deki cezaevleri, bu oranla bir arada Avrupa Kurulu üye ülkeleri içinde cezaevi yoğunluğu bakımından birinci sırada yer aldı. Rapordaki öteki bilgilere nazaran, 2010 yılından 2020’ye kadar cezaevindeki bireylerin değişim oranında da Türkiye bir daha birinci sırada yer aldı.
Raporda ayrıyeten TÜİK bilgilerine de yer verildi. Buna göre, 31 Aralık 2020 tarihinde cezaevindeki kişi sayısı 2019 yılının tıpkı tarihine bakılırsa yüzde 8,5 azalarak 266 bin 831 olarak kayıtlara geçti. 2011 yılında 172 iken bu sayı 2019 yılında 351, 2020 yılında ise 319 oldu. Raporda, 12 yaş üzeri şahıslara bakıldığında ise 12 ve daha üst yaşlarındaki her yüz bin bireyden 390’ının cezaevinde bulunduğu bilgisine yer verildi.
‘CEZAEVLERİNDE HİJYEN SORUNU’
Adalet Bakanlığı datalarına bakılırsa 30 Kasım 2021 tarihi prestijiyle, korona virüsü müsaadesine ayrılan mahkumlar de dahil olmak üzere Türkiye’de toplam 295 bin 754 kişi cezaevinde bulunuyor. 1 Aralık 2021 itibariyle ise 384 ceza infaz kurumunun toplam kapasitesi 266 bin 575 ile hudutlu. Türkiye’deki cezaevlerinde koğuşların çok kalabalık ve kapasitenin çok üstünde kişi bulunmasından dolayı önemli problemler yaşandığını vurgulayan CHP, bu meşakkatlere örnek olarak yaşanan hijyen meselesini gösterdi, “Salgın devrinde daha epeyce dikkat çekilen şahsi hijyen konusu cezaevlerindeki bireyler için ulaşılamaz bir pozisyona gelmiştir” dedi.
Mahkumların maruz kaldığı hak ihlallerinden bir ötekinin “beslenme” olduğunu vurgulayan CHP, “Tutuklu ve mahkumlara sunulan besinlerin, kalitesi, çeşitliliği, besin bedeli üzere bahisler bağışıklık kelam konusu olduğunda hastalıklara davetiye çıkarabilmektedir” sözlerini kaydetti.
‘SAĞLIK EĞİTİMİ ALMAMIŞ CEZAEVİ YÖNETİMCİLERİNİN KARAR VERMESİ BAŞLI BAŞINA SORUN’
Cezaevlerinde en çok karşılaşılan sıhhat sıkıntıları içinde endokrin rahatsızlıkları, nörolojik sistem bozuklukları, kas-eklem problemleri, ürogenital sistem ve teneffüs sistemi rahatsızlıkları geliyor. İnsan Hakları Derneği’nin 1 Nisan 2021 tarihindeki açıklamasına nazaran Türkiye’de bulunan tutuklu ve mahkumların 604’ü ağır olmak üzere bin 605’i çeşitli sıhhat sıkıntıları ile çaba ediyor.
Üç basamaktan oluştuğu kabul edilen sıhhat hizmetleri konusunda cezaevinde kalan şahısların karşılaştığı en büyük sorunun birinci derece sıhhat hizmetlerinde yaşandığını belirten CHP raporunda, “Cezaevinde bulunan revirlerde verilen birinci derece sıhhat hizmetleri için şahısların dilekçe ile müracaat yapması ve cezaevi yönetiminin o hafta başvuranlar içerisinde kıymetlendirerek sürece alınıp alınmayacağına karar vermesi gerekmektedir. Sıhhat sorunu ile ilgili tedavi almak isteyen tutuklu/hükümlülerin doktora gidebilmesi konusunda sıhhat eğitimi almamış cezaevi yönetimcilerinin karar veriyor olması başlı başına bir sorundur” tespitinde bulundu.
‘SON 25 YILDA CEZAEVLERİNDE İNTİHAR EDEN KİŞİ SAYISI 641’
Cezaevlerinde fizikî tesirini gösteren hastalıkların yanı sıra ruhsal rahatsızlıklara da gereken kıymetin verilmediğini savunan CHP’ye bakılırsa ruhsal rahatsızlıklarla ilgili tedavi talepleri birçok vakit cezaevi yönetimi tarafınca kabul edilmiyor. Ruhsal olarak hastalığı olan bir bireyin tedavi alması gerektiğini bilmeyebileceğini de hatırlatan CHP’nin raporunda, “Cezaevinde tutuklu ve mahkumlar ile bir ortada olan cezaevi çalışanının, ruhsal rahatsızlıklarla ilgili sıradan bir eğitimden geçmeleri ve bu doğrultuda şahısları izleyip kıymetlendirerek; ruhsal rahatsızlığı olanları yahut intihara meyilli olanları tespit edebilecekler ve şahıslar bu biçimdece ruhsal tedavi imkanına ulaşabilecektir” denildi.
CHP raporunda, cezaevlerinde yaşanan intiharlara ait istatistikleri de paylaştı. Adalet Bakanlığı’nın bilgilerine göre 1997 ile 2014 yılları içinde Türkiye’deki cezaevlerinde toplam 544 tutuklu ve mahkûm intihar etti. Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’nin (CİSST) datalarına nazaran ise 2014’den günümüze intihar eden kişi sayısı 97 olarak kayıtlara geçti. Buna bakılırsa son 25 yılda Türkiye’deki cezaevlerinde intihar eden kişi sayısı toplam 641 oldu.
SON 25 YILDA CEZAEVLERİNDE VEFAT EDEN KİŞİ SAYISI 2 BİN 670
Raporda son 25 yılda sıhhat sorunları niçiniyle cezaevlerinde ömrünü kaybeden tutuklu ve hükümlü sayılarına da yer verildi. Yaşlılık kaynaklı ölümlerin de yer aldığı Adalet Bakanlığı’ndan elde edilen bilgilere göre 1997 ile 2014 yılları içinde cezaevlerinde 2 bin 545 tutuklu ve mahkûm vefat etti. Ceza İnfaz Sisteminde Sivil Toplum Derneği’nin (CİSST) datalarına göre ise 2014’den günümüze cezaevlerinde vefat eden kişi sayısı 125 olarak kayıtlara geçti. Buna göre son 25 yılda cezaevlerinde ömrünü kaybeden tutuklu ve mahkûm sayısı 2 bin 670 oldu.
‘GÜNCEL DATALAR KAMUOYUNA AÇIKLANMALI’
Adalet Bakanlığı’nın cezaevlerindeki sıhhat şartlarına ait istatistikleri tutmadığını, kaç hasta olduğu, kaçının tedaviye erişebildiği istikametinde aktif bir çalışma yapmadığını belirten CHP raporunun sonuç kısmında şu sözlere yer verdi:
“Sivil toplum örgütleri açısından da faaliyet yürütmenin sıkıntı olduğu cezaevlerinde bu ve gibisi hak ihlallerinin tespiti pek zordur. Şimdiki dataların hazırlanarak kamuoyuna açıklanması, bu sorun alanının tahlili açısından birinci adım olacaktır. Ayrıyeten tutuklu ve mahkumların sıhhat hizmetlerine erişimlerindeki adabın değiştirilmesi gerekmektedir. Tedavi almak isteyen tutuklu ve mahkumlar hakkında tıp eğitimi almamış idarecilerin karar veriyor olması kabul edilemez. Ayrıyeten ikinci yahut üçüncü derece sıhhat hizmetlerine yönlendirilmiş tutuklu ve mahkumların hekimini seçme talihi tanınması ve/veya diğer hekimlerden fikir almasına imkan sağlanması; anayasal ve milletlerarası unsurlar doğrultusunda yapılmış uygulamalar olacaktır.”