Çarpıcı açıklama… Alevleri söndürecek tahlil önerisi geldi

kunteper

Member
Boğaziçi Üniversitesi’nde misyondan alınan kayyum rektör Melih Bulu’nun yerine adaylığını açıklayan birinci akademisyen olan Prof. Dr. Erkan Erkut, orman yangınlarına ait dikkat çeken açıklamalar yaptı.

Twitter hesabından paylaşımlar yapan Prof. Erkut, öneri olarak, “Şartlar yangına cok elverişli hale gelmiş ise, dikkatli bir plan çerçevesinde ‘kontrollü yangın’ çıkartılır. Bu epey tercih edilmez zira bu da etrafa ziyan verir lakin epeyce daha büyük yangını önlemek için kimi vakit uygulanır” açıklamasını yaptı.

Prof. Erkut’un açıklamaları şöyle:

1-Süregelen orman yangınları konusunda tartışma iki noktaya odaklandı: niye söndüremiyoruz ve kim çıkardı. Bence bahis epeyce daha fazla boyutlu. Bu tivitselinde kimseye yanıt vermiyorum, taraf tutmuyorum, yalnızca bu mevzuda kendi bildiklerimi aktarıyorum.

2-Tanıyanların bildiği üzere ben yöneylem araştırması alanında çalışan bir sanayi mühendisiyim. Kanada’da etraf idaresi dersi verdim. Bu derste Kanada’nın en büyük etraf problemlerinden biri olan orman yangınları da konulardan birisi idi. Bu dersi 1994’de Boğaziçi’nde yenidenladım.

3-Şu ana kadar gördüğüm tartışma yangın çıktıktan daha sonra müdahale edilmesi üzerine ağırlaşıyor. Havadan ve karadan çeşitli araçlar ile şu yahut kopuk (su yahut köpük) ile müdahale konuşuluyor. Bu işin kriz idaresi kısmı. Yangın idaresinde maksat işin bu noktaya gelmemesidir.


4-Kanada’daki (ta 1990’lardaki) uygulamalardan birkaç örnek vereyim:

1) Ormanda yangının yayılmasını/atlamasını engellemek için kritik bölgelerde ağaç kısımları yapılır,

2) Yangın tespit kuleleri kurulur (bizim dersteki optimizasyon uygulaması bu idi örneğin),

3) Yangının çıkma ihtimali en yüksek olan noktalara erken (preemptive) müdahale yapılır ve yerden yahut havadan sulama ile bölgedeki nem artırılır,

4) Kaideler yangına cok elverişli hale gelmiş ise, dikkatli bir plan çerçevesinde “kontrollü yangın” çıkartılır. Bu fazlaca tercih edilmez zira bu da etrafa ziyan verir lakin hayli daha büyük yangını önlemek için kimi vakit uygulanır.

5) Ormanın ortasında muhakkak noktalarda yangına erken müdahale grupları ve gereçleri bulundurulur (hele Kanada’daki devasa ormanları için bu şart). Bu takımların yerleştirileceği noktaların belirlenmesi de (topolojiyi de içeren) bir optimizasyon sorunudur.

Tüm bunlara karşın yangın bir daha çıkar–doğa olayıdır… Yerden ve havadan müdahale edilir. Bu durumda birinci maksat yangını belli bir bölgeye kısıtlamaktır (contain). Bunlar 1990’ların teknolojisi ile mümkün olan şeyler. Pekala şu anda neler eklenebilir?

Ormanın içine bir sensör ağı kurulabilir ve bu ağ yardımıyla nem, isi ve rüzgar 7/24 izlenir. Drone ile çekilen fotolar yapay zeka ile tahlil edilir ve yangın riski hesaplanır. Kameralar ve imaj sürece ile yangın birkaç saniye ortasında fark edilir. Hepsi mümkün!

Tüm bunlar yapılmaz ise, biz bir daha sonraki yangında tıpkı “kim yaptı, niye söndüremedik” kısır döngülerinde dolanır dururuz. Arkadaşlar, yangın tabiatın gerçeği. Ancak yönetebiliriz–özellikle öncesini. Lakin akılcı ve çağdaş yangın idaresi sistemlerini kullanırsak.

Unuttuğum bir bahis: Yangınların birden fazla beşerler yüzünden çıkıyor. Ormana girişlerin kısıtlı olması gerek, ateşlerin (mangal) makul yerlerde (piknik alanı) yakılması ve kesinlikle söndürülmesi gerek, içeriye cam sokulmaması gerek, daima çöplerin kaldırılması gerek vs vs.
 
Üst