kunteper
Member
ANKARA – Muhalefetteki altı siyasi partinin ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ üzerinde mutabakata varmasının akabinde Cumhur İttifakı’ndan seçim kanunda değişiklik atağı geldi.
İttifaklardaki istikrarları değiştirmesi ve partilerin yeni stratejiler kurgulaması kararı doğuracağı tabir edilen seçim kanunu değişikliğine ve partisinin bu süreçteki tavrına dair, Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Seçim ve Hukuk İşleri Lideri Bülent Kaya ile konuştuk.
‘UZUN BİR BİRLİKTELİĞE MUHTAÇLIĞIMIZ VAR’
İktidarın telaffuzunun bilakis, “Baskın seçim” ihtimalinin ortadan kalkmadığını, fakat iktidarın kendi lehine uygun seçim kanunuyla seçime girmek isteyeceğini söz eden Kaya’ya göre, Meclis’e gelen kanun teklifinde erken seçime dair iki ipucu var.
Seçim kanunundaki değişikliğin gündeme gelmesinin akabinde Saadet Partisi, Gelecek Partisi ve DEVA Partisi’nin yeni bir ‘üçüncü ittifak’ kurma ihtimalinin kamuoyunda tartışıldığını, kendilerinin de bu durumu izlediğini belirten Kaya, “Ağırlıklı olarak AK Parti seçmenlerinden oy alabilecek bu üç partinin iş birliği sinerjisi kesinlikle seçmende olumlu karşılanır” dedi.
Saadet Partili Kaya’nın Gazete Duvar’ın sorularına karşılıkları şöyle:
Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem konusunda altı siyasi parti olarak uzun bir çalışmanın akabinde mutabakat metni imzaladınız. Bunun yankılarını nasıl ölçütünüz? Beklentileriniz karşılandı mı?
Farklı siyasi fikirlere sahip insanların bu kadar kutuplaşmış bir toplumda bir ortaya gelebilme ihtimali uzun müddettir muhtaçlık duyulan bir şeydi. “Başaramazlar” üzere temkinli bir yaklaşım vardı. daha sonra, “Galiba yapacaklar” üzere bir optimistlik, en sonunda da topluma umut vererek 28 Şubat’taki toplantıyla sonuçlandı. Ancak bu bir evre yalnızca. Türkiye’nin mutabakat metnindeki prensiplere göre yönetilebilmesi, sistemin dizayn edilebilmesi için uzun bir surece ve uzun bir beraberliğe muhtaçlığımız var. Genel toplumsal kabul olumlu. İktidarın da bundan huzursuz olması toplumsal yansımalarının olumlu olduğunun işareti.
‘SAADET PARTİSİ BU CİNS BİRLİKTELİKLERİ BİRİNCİ KERE YAPMIYOR’
Saadet Partisi’nin tabanında bu bahiste görüş ayrılıkları olduğu tezleri gündeme geldi. Altı siyasi partinin yan yana olmasından Saadet Partisi tabanı huzursuz mu?
Siyasi stratejilerle ilgili her insanın kendine bakılırsa bir doğrusu, yaklaşımı olur. Saadet Partisi ve Ulusal Görüş Hareketi bu cins beraberlikleri birinci sefer yapmıyor. Geçmiş periyotlarda de farklı siyasi partilerle yaptı. Partimiz, tabanımız, teşkilatlarımız bunu kendi içerisinde tartışır ancak son bir karar olduktan daha sonra fazlaca cüzî firelerle yoluna devam eder. Bir bölünmeye yol açmaz. Tartışmanın olması da yeterli bir şey. Yol yürürken hangi noktalara dikkat etmemiz gerektiğini göstermesi açısından için bize işaret veriyor.
‘CUMHUR İTTİFAKI KENDİ GETİRDİĞİ SİSTEMİN ALEYHLERİNE DÖNMEYE BAŞLADIĞINI DÜŞÜNÜYOR’
Cumhur İttifakı’nın seçim kanununda değişiklik önbakılırsan kanun teklifi Meclis’te görüşülecek. Teklifi genel itibariyle siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
2018’de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçince AK Parti’nin referandumdaki temel taahhüdü şuydu: Artık hükümet başka bir sandıktan çıktığı için idarede istikrar var, temsilde adalet için baraj sıfır. Lakin 2018 seçimlerine giderken gördük ki Cumhur İttifakı yüzde 10 barajını koruma ederek, muhalefet partilerinin bir ortaya gelemeyeceğini düşünerek ittifak oylarının birlikte sayıldığı bir sistemi getirdi. 2018’de bu ittifaklar sistemini getirirken maksatları Türkiye’yi daha demokratikleştirmek, seçim sistemini adil hale getirmek değildi. Bugün, kendi getirdikleri sistemin aleyhlerine dönmeye başladığını düşünüyor. O periyot Cumhur İttifakı’nın bölünmüş durumda olan muhalefet partilerini yenmesini amaçlayarak bu sistemi getirdiler. Birinci denemelerinde Millet İttifakı’nın ortaya çıkışıyla bu kararı alamayacaklarını gördüler. İlerleyen periyotta Millet İttifakı’nı bölme eforuna girdiler. Bölemeyince de bu seçim kanunuyla, oy oranı fazla olan ittifakın avantajını ortadan kaldırmak istediler.
‘BUGÜN GETİRDİKLERİ SİSTEM DE AKSİNE DÖNECEK’
Konuttaki hesap çarşıya uymadı mı?
Bu uymadığının bir göstergesi. 2018’de bunu getirdiler. O seçimde uygulanmamış olsa Cumhur İttifakı 303 milletvekili çıkarıyordu. 2019 mahallî seçimlerine giderken bir daha muhalefetin başka farklı belediye lideri çıkaracaklarını düşünerek Cumhur İttifakı olarak ortak adaylar çıkardılar. Buradan beklenti, ‘muhalefet başka adaylar çıkaracak biz seçimleri alabiliriz’di. O da işlemedi. CHP ve GÜZEL Parti iş birliği yaptı, HDP stratejik oylar kullandı hesapları bir daha tutmadı. Bugün getirdikleri sistem de bilakis dönecek. İttifakların yüzde 7 genel baraj haricinde bir manası kalmadı. MHP’nin yüzde 7 baraj sorunu yoksa Cumhur İttifakı içerisinde niye yer alıyor? Bu ittifakta devam ediyorsa baraj sorunu var demektir. Şayet iddialıysa ittifakın içerisinde yer almaması gerekiyor. Daha evvel yüzde 10 seçim barajını birtakım partiler Meclis’e giremesin diye koruma etmişlerdi, bu seçimde de kendi arzuladıkları partiler girebilsin diye düzenleme getiriyorlar.
‘OYUNLARI BOZMAK İÇİN STRATEJİLER KESİNLİKLE GELİŞTİRİLİR’
Cumhur İttifakı’nın yasa teklifini 2018 seçim neticelerina dayanarak yaptığı, fakat bugünün seçmen tercihinin fazlaca daha farklı olduğu ve bu niçinle bu teşebbüsün Cumhur İttifakı’nın lehine sonuçlanmayacağı değerlendirmeleri de yapılıyor. Katılıyor musunuz?
Bunu 2018’e bakılırsa yapıyorlar lakin öncesinde Millet İttifakı’nı parçalamaya çalıştılar. Millet İttifakı bölünmediği üzere ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ üzerinden daha da genişledi. Genişleyince, biroldukça yerde oyların birlikte sayılmasından dolayı Cumhur İttifakı’nın dezavantajlı duruma düşeceği ve Meclis çoğunluğunun Millet İttifakı’nda olabileceğine dair telaş oluştu. Artık getirdikleri düzenlemeyle oy oranları az olsa dahi Meclis çoğunluğunu muhalefete kaptırmamak, kaptırsalar bile 360 milletvekili ile anayasa değiştirecek bir çoğunluğun elde edilmemesini umuyorlar. Ancak ben bunun sonuç vermeyeceğini düşünüyorum. Siz siyasal mühendislik yaptığınız vakit rakiplerinizin de bu hesapları yapmasını yasal hale getiriyorsunuz. Bu oyunları bozmak için stratejiler kesinlikle geliştirilir.
‘İTTİFAKLAR KIYMETİNİ MÜDAFAAYA DEVAM EDECEK’
Teklifin bilhassa bir hususu hayli dikkat çekti. Artık oyların hesaba katılmamasından dolayı vilayet ortasında ittifak oyları hesaba katılmayacak. Bu durum ittifakları nasıl etkileyecek?
Cumhurbaşkanlığı seçiminde baraj yüzde 50+1, Meclis’teki baraj yüzde 7. Meclis seçimlerine giren partilerin beraberinde bir iktidar olma üzere uğraşı olmasaydı ittifaklar ehemmiyetini neredeyse yitirecekti. Ancak şu an siz Türkiye’yi iktidar olarak yönetmek istiyorsanız elbette Meclis’te de aşikâr bir çoğunluk elde etmeniz gerekiyor. Şayet Cumhurbaşkanlığı seçiminde bir ortaklaşma kelam hususuysa milletvekili seçimlerinde azamî milletvekili çıkarma arayışında olursunuz. Cumhurbaşkanının kuvvetli bir Meclis’e de gereksinim duyacağı göz önüne alınırsa ittifaklar ehemmiyetini muhafazaya devam edecek.
‘HÂLÂ BASKIN SEÇİME GİTME İHTİMALİMİZ VAR’
Bu adımdan daha sonra muhalefetin önündeki formüller değişti mi? Bu seçim kanunu teklifinden çıkış yolu muhalefet açısından nasıl şekillenecek?
Seçim yasası teklifinin nisan ayı ortasında yasalaşacağını önbakılırsacek olursak, bu seçim maddesiyle seçime girebilmek için bir yıl daha sonra yani Nisan 2023’ten daha sonra bir seçim yapılması gerekiyor. Önümüzde hâlâ mevcut maddeyle baskın seçime gitme ihtimalimiz var. Matematik yaparken bugünün datalarıyla bir hesaplama yapamayız. Bir yılda partilerin alacakları ara var ve seçmen değişiklikleri kelam konusu olabilir. Buraları görmek gerekiyor. Her partinin seçmen dayanağı nereye kadar yükseliyor, hangi seçim bölgelerinde nasıl bir iş birliği gereksinimi var. Bu husus bugünün değil seçim vaktinin şartları. Lakin olağan olarak bu hususlar partilerin mutfaklarında müzakere edilecektir lakin karar vermek için hangi şartlarda seçime girdiğimizi görmemiz gerekiyor. Bugün her parti kendi oy oranını arttırmak için yarış içerisinde olacak.
‘ÜÇ PARTİNİN İŞ BİRLİĞİ SİNERJİSİ SEÇMENDE OLUMLU KARŞILANIR’
Seçim kanunundaki değişikliğin akabinde, Saadet Partisi’nin öncülüğünde Millet İttifakı’nın yanı sıra üçüncü bir ittifak formülü konuşuluyor. Bunun önü açık mı? Saadet Partisi, mesela Gelecek Partisi ve DEVA Parti’siyle ‘üçüncü bir ittifak’ kurabilir mi?
Bu ihtimal şu an partilerin kurmaylarından çok kamuoyunda tartışılan bir ihtimal. Biz de kamuoyundaki bu tartışmaları izlemekle yetiniyoruz. Bu partilerin ikisi yeni kurulan partiler ve seçmen nezdindeki görünürlüklerini artırmaya çalışıyorlar. Saadet Partisi olarak bu AK Parti devrinde belirli bir oy oranına sıkışmış olsak da Türkiye’nin kuvvetli bir siyasal damarının temsilcisiyiz. Oy oranlarımızın fazlaca üzerinde seçmen kitlemiz var. Bu bagajdan, bu prangalardan kurtulduğumuz vakit o siyasal tabanı temsil etme hasebiyle hayli süratli bir müddetde toparlanıp, yüksek oy oranlarına ulaşma ihtimali olan partiyiz. Yüklü olarak AK Parti seçmenlerinden oy alabilecek bu üç partinin iş birliği sinerjisi kesinlikle seçmende olumlu karşılanır. Lakin bu nasıl formüle edilir, ittifak içerisinde nasıl yer alır, seçim şartlarını gördüğümüzde bunu kıymetlendirmemiz gerekir.
‘İKTİDAR MUHALEFETİ HAZIRLIKSIZ YAKALAMAK İSTEYEBİLİR’
İktidar kanadı teklife dair, yasalaşmasının akabinde bir yıl daha sonra uygulanabileceğinden dolayı “Erken seçim yok” dedi. Siz erken seçim bekliyor musunuz? Ya da olmalı mı?
Şu an Türkiye’nin siyasal kuralları bir erken seçimi zorluyor. Yönetemeyen bir iktidar var. Tribünlerden maçı seyreden bir teknik takım, iktidar var. Maçın gidişatına müdahale edemiyorlar. Erken seçim koşullarının oluştuğunu düşünüyorum. Siyasi partinin elinde iki tane seçim yasası var. Birincisi mevcut olan ikincisi de değiştirmek istedikleri. İktidar günün şartlarında hangi yasanın kendisi için avantajlı olduğunu düşünürse o kanunla seçime gitmek isteyecektir. ötürüsıyla bir baskın ya da erken seçim ihtimali ortadan kalkmadı. İktidar her ne kadar bu seçim yasasını değiştirse de, değiştirdiği yasanın kendi aleyhine olduğunu gördüğü an erken seçim sonucu alabilir. İktidar erken seçim beklentilerini ortadan kaldırarak iktisatta uydurma bir bahar havası oluştuğu periyotta süratli bir biçimde baskın seçimle muhalefeti hazırlıksız yakalamak da isteyebilir. Bu teklifin erken ve baskın seçimi gündemde tuttuğunu düşünüyorum. Teklifte buna dair kimi işaretler de var.
‘SEÇİME KATILMASINI ARZULADIKLARI TAVŞAN PARTİ VAR’
Ne üzere işaretler?
Örneğin seçim şuralarının yasanın geçmesinin akabinde üç ay içerisinde değiştirileceğini söylüyor. Haziran 2023’te bir seçim olacaksa ne için bugünden seçim şuralarını değiştirme gereksinimi hissediyorsunuz? Seçimden üç ay evvel de bu şuraları değiştirebilirsiniz. Yasa yürürlüğe girdikten üç ay ortasında bu seçim heyetleri oluşuyorsa, sanki eylülde bir baskın seçim ihtimali mi var? Bu bir soru işareti. Bir öbür soru işareti de şu: Seçime katılma yeterliliğiyle ilgili düzenleme var. Vilayet ilçe ve kongrelerini iki kezden daha fazla ihmal eden partilerin de seçime katılabileceğini söylüyorlar. Burada seçime katılmasını arzuladıkları bir tavşan parti var. Lakin bu parti çabucak hemen seçime katılma koşullarını taşımıyor.
İKİ İPUCU
O ‘tavşan parti’ hangisi?
Tansu Çiller konuşuluyor. Cem Uzan, Genç Parti konuşuluyor. Burada bir parti var. O adrese ısmarlama bir unsur. Bu unsurun kapsadığı parti Haziran 2023 seçimlerine rahatlıkla yetişebilir. Niçin? Zira vilayet ve ilçe kongrelerini Aralık 2022 tarihine kadar yaparsa esasen Haziran 2023’teki seçime katılabilir. Demek ki burada bir parti var, seçime katılmasını istiyorlar. Haziran 2022 ya da Eylül 2022’de bir seçim olduğu vakit bu partinin örgütlenme kaidesini yerine getiremeyeceği için bu unsur konulmuş oluyor. Bu iki ipucu, baskın seçimde kullanmak istedikleri unsur olarak görünüyor.
‘GERİYE YALNIZCA MATEMATİKSEL KURGULAMA KALDI’
Millet İttifakı tüm formülleri, seçim stratejisini bugünden pahalandırıyor mu?
İttifakların zihni hazırlığının olması fazlaca kıymetli. 2018’den bu yana geçen süreçte her insanın kabul ettiği bir Millet İttifakı hukukî kişiliği var. Zihnen hem seçmen tıpkı vakitte toplum bu ittifaka hazırlandı. Geriye yalnızca bu ittifakın matematiksel kurgulanması kaldı. Bunu da seçimdilk evvelki bir ayda kurmak fazlaca sıkıntı olmaz zira bir temenni, düzgün niyet ve bir ortada durma isteği var. Zihnen hazır olan bir seçmene karşı bunu formalize etmek hayli sıkıntı değil.
‘YEMEK YİYELİM DAĞILALIM TOPLANTISI OLMAYACAKTIR’
Altılı masa ikinci kere 27 Mart’ta DEVA Partisi’nin mesken sahipliğinde toplanacak. Masa farklı konularda büyüyecek mi? Sizin öngörünüz ne?
12 Şubat’ta başkanların yaptığı toplantı, 28 Şubat’ta açıklamış olduğumuz parlamenter sistem mutabakatıyla ilgili son görüşmelerin yapıldığı, kamuoyuyla paylaşıp paylaşılmayacağının karar verildiği toplantıydı. Birinci görüşmede, bunu açıklayalım ancak daha da kurumsal hale getirecek beraberlikleri, çalışmaları yapmamız lazım diye bir temenni ortaya çıkmıştı. 28 Şubat’ta Ali Beyefendi ‘ikinci toplantıya ben konut sahipliği yapayım’ dedi. Önderler tipi yaparak hangi mevzuları konuşalım diyor. Bu çalışmayı değerli buluyorum. Bu salt bir “yemek yiyelim Türkiye’nin problemlerini konuşup dağılalım” toplantısı olmayacaktır. Daha somut iş birlikleri, ileriye dönük yol haritalarıyla ilgili bir plan çıkar diye düşünüyorum.
Altılı masanın dağılmadan yoluna devam edeceğini öngörüyor musunuz?
Seçim yasasının emeli bu altılı masanın bir ortaya gelmesinin kaygısıydı. Seçim yasasının bir başka maksadı da bu altılı masayı dağıtmayı içeriyor olabilir. O tuzağa düşmeden beraberliği artırarak devam ettirmek lazım. Bizim hedefimiz seçim kazanmak için bir ortaya gelmek değil. Yönetilebilir bir Türkiye ve yapısal meselelerine tahlil üretebilen bir Meclis. Bu fotoğrafı açığa çıkarmaya çalışıyoruz.
İttifaklardaki istikrarları değiştirmesi ve partilerin yeni stratejiler kurgulaması kararı doğuracağı tabir edilen seçim kanunu değişikliğine ve partisinin bu süreçteki tavrına dair, Saadet Partisi Genel Lider Yardımcısı Seçim ve Hukuk İşleri Lideri Bülent Kaya ile konuştuk.
‘UZUN BİR BİRLİKTELİĞE MUHTAÇLIĞIMIZ VAR’
İktidarın telaffuzunun bilakis, “Baskın seçim” ihtimalinin ortadan kalkmadığını, fakat iktidarın kendi lehine uygun seçim kanunuyla seçime girmek isteyeceğini söz eden Kaya’ya göre, Meclis’e gelen kanun teklifinde erken seçime dair iki ipucu var.
Seçim kanunundaki değişikliğin gündeme gelmesinin akabinde Saadet Partisi, Gelecek Partisi ve DEVA Partisi’nin yeni bir ‘üçüncü ittifak’ kurma ihtimalinin kamuoyunda tartışıldığını, kendilerinin de bu durumu izlediğini belirten Kaya, “Ağırlıklı olarak AK Parti seçmenlerinden oy alabilecek bu üç partinin iş birliği sinerjisi kesinlikle seçmende olumlu karşılanır” dedi.
Saadet Partili Kaya’nın Gazete Duvar’ın sorularına karşılıkları şöyle:
Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem konusunda altı siyasi parti olarak uzun bir çalışmanın akabinde mutabakat metni imzaladınız. Bunun yankılarını nasıl ölçütünüz? Beklentileriniz karşılandı mı?
Farklı siyasi fikirlere sahip insanların bu kadar kutuplaşmış bir toplumda bir ortaya gelebilme ihtimali uzun müddettir muhtaçlık duyulan bir şeydi. “Başaramazlar” üzere temkinli bir yaklaşım vardı. daha sonra, “Galiba yapacaklar” üzere bir optimistlik, en sonunda da topluma umut vererek 28 Şubat’taki toplantıyla sonuçlandı. Ancak bu bir evre yalnızca. Türkiye’nin mutabakat metnindeki prensiplere göre yönetilebilmesi, sistemin dizayn edilebilmesi için uzun bir surece ve uzun bir beraberliğe muhtaçlığımız var. Genel toplumsal kabul olumlu. İktidarın da bundan huzursuz olması toplumsal yansımalarının olumlu olduğunun işareti.
‘SAADET PARTİSİ BU CİNS BİRLİKTELİKLERİ BİRİNCİ KERE YAPMIYOR’
Saadet Partisi’nin tabanında bu bahiste görüş ayrılıkları olduğu tezleri gündeme geldi. Altı siyasi partinin yan yana olmasından Saadet Partisi tabanı huzursuz mu?
Siyasi stratejilerle ilgili her insanın kendine bakılırsa bir doğrusu, yaklaşımı olur. Saadet Partisi ve Ulusal Görüş Hareketi bu cins beraberlikleri birinci sefer yapmıyor. Geçmiş periyotlarda de farklı siyasi partilerle yaptı. Partimiz, tabanımız, teşkilatlarımız bunu kendi içerisinde tartışır ancak son bir karar olduktan daha sonra fazlaca cüzî firelerle yoluna devam eder. Bir bölünmeye yol açmaz. Tartışmanın olması da yeterli bir şey. Yol yürürken hangi noktalara dikkat etmemiz gerektiğini göstermesi açısından için bize işaret veriyor.
‘CUMHUR İTTİFAKI KENDİ GETİRDİĞİ SİSTEMİN ALEYHLERİNE DÖNMEYE BAŞLADIĞINI DÜŞÜNÜYOR’
Cumhur İttifakı’nın seçim kanununda değişiklik önbakılırsan kanun teklifi Meclis’te görüşülecek. Teklifi genel itibariyle siz nasıl değerlendiriyorsunuz?
2018’de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçince AK Parti’nin referandumdaki temel taahhüdü şuydu: Artık hükümet başka bir sandıktan çıktığı için idarede istikrar var, temsilde adalet için baraj sıfır. Lakin 2018 seçimlerine giderken gördük ki Cumhur İttifakı yüzde 10 barajını koruma ederek, muhalefet partilerinin bir ortaya gelemeyeceğini düşünerek ittifak oylarının birlikte sayıldığı bir sistemi getirdi. 2018’de bu ittifaklar sistemini getirirken maksatları Türkiye’yi daha demokratikleştirmek, seçim sistemini adil hale getirmek değildi. Bugün, kendi getirdikleri sistemin aleyhlerine dönmeye başladığını düşünüyor. O periyot Cumhur İttifakı’nın bölünmüş durumda olan muhalefet partilerini yenmesini amaçlayarak bu sistemi getirdiler. Birinci denemelerinde Millet İttifakı’nın ortaya çıkışıyla bu kararı alamayacaklarını gördüler. İlerleyen periyotta Millet İttifakı’nı bölme eforuna girdiler. Bölemeyince de bu seçim kanunuyla, oy oranı fazla olan ittifakın avantajını ortadan kaldırmak istediler.
‘BUGÜN GETİRDİKLERİ SİSTEM DE AKSİNE DÖNECEK’
Konuttaki hesap çarşıya uymadı mı?
Bu uymadığının bir göstergesi. 2018’de bunu getirdiler. O seçimde uygulanmamış olsa Cumhur İttifakı 303 milletvekili çıkarıyordu. 2019 mahallî seçimlerine giderken bir daha muhalefetin başka farklı belediye lideri çıkaracaklarını düşünerek Cumhur İttifakı olarak ortak adaylar çıkardılar. Buradan beklenti, ‘muhalefet başka adaylar çıkaracak biz seçimleri alabiliriz’di. O da işlemedi. CHP ve GÜZEL Parti iş birliği yaptı, HDP stratejik oylar kullandı hesapları bir daha tutmadı. Bugün getirdikleri sistem de bilakis dönecek. İttifakların yüzde 7 genel baraj haricinde bir manası kalmadı. MHP’nin yüzde 7 baraj sorunu yoksa Cumhur İttifakı içerisinde niye yer alıyor? Bu ittifakta devam ediyorsa baraj sorunu var demektir. Şayet iddialıysa ittifakın içerisinde yer almaması gerekiyor. Daha evvel yüzde 10 seçim barajını birtakım partiler Meclis’e giremesin diye koruma etmişlerdi, bu seçimde de kendi arzuladıkları partiler girebilsin diye düzenleme getiriyorlar.
‘OYUNLARI BOZMAK İÇİN STRATEJİLER KESİNLİKLE GELİŞTİRİLİR’
Cumhur İttifakı’nın yasa teklifini 2018 seçim neticelerina dayanarak yaptığı, fakat bugünün seçmen tercihinin fazlaca daha farklı olduğu ve bu niçinle bu teşebbüsün Cumhur İttifakı’nın lehine sonuçlanmayacağı değerlendirmeleri de yapılıyor. Katılıyor musunuz?
Bunu 2018’e bakılırsa yapıyorlar lakin öncesinde Millet İttifakı’nı parçalamaya çalıştılar. Millet İttifakı bölünmediği üzere ‘Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem’ üzerinden daha da genişledi. Genişleyince, biroldukça yerde oyların birlikte sayılmasından dolayı Cumhur İttifakı’nın dezavantajlı duruma düşeceği ve Meclis çoğunluğunun Millet İttifakı’nda olabileceğine dair telaş oluştu. Artık getirdikleri düzenlemeyle oy oranları az olsa dahi Meclis çoğunluğunu muhalefete kaptırmamak, kaptırsalar bile 360 milletvekili ile anayasa değiştirecek bir çoğunluğun elde edilmemesini umuyorlar. Ancak ben bunun sonuç vermeyeceğini düşünüyorum. Siz siyasal mühendislik yaptığınız vakit rakiplerinizin de bu hesapları yapmasını yasal hale getiriyorsunuz. Bu oyunları bozmak için stratejiler kesinlikle geliştirilir.
‘İTTİFAKLAR KIYMETİNİ MÜDAFAAYA DEVAM EDECEK’
Teklifin bilhassa bir hususu hayli dikkat çekti. Artık oyların hesaba katılmamasından dolayı vilayet ortasında ittifak oyları hesaba katılmayacak. Bu durum ittifakları nasıl etkileyecek?
Cumhurbaşkanlığı seçiminde baraj yüzde 50+1, Meclis’teki baraj yüzde 7. Meclis seçimlerine giren partilerin beraberinde bir iktidar olma üzere uğraşı olmasaydı ittifaklar ehemmiyetini neredeyse yitirecekti. Ancak şu an siz Türkiye’yi iktidar olarak yönetmek istiyorsanız elbette Meclis’te de aşikâr bir çoğunluk elde etmeniz gerekiyor. Şayet Cumhurbaşkanlığı seçiminde bir ortaklaşma kelam hususuysa milletvekili seçimlerinde azamî milletvekili çıkarma arayışında olursunuz. Cumhurbaşkanının kuvvetli bir Meclis’e de gereksinim duyacağı göz önüne alınırsa ittifaklar ehemmiyetini muhafazaya devam edecek.
‘HÂLÂ BASKIN SEÇİME GİTME İHTİMALİMİZ VAR’
Bu adımdan daha sonra muhalefetin önündeki formüller değişti mi? Bu seçim kanunu teklifinden çıkış yolu muhalefet açısından nasıl şekillenecek?
Seçim yasası teklifinin nisan ayı ortasında yasalaşacağını önbakılırsacek olursak, bu seçim maddesiyle seçime girebilmek için bir yıl daha sonra yani Nisan 2023’ten daha sonra bir seçim yapılması gerekiyor. Önümüzde hâlâ mevcut maddeyle baskın seçime gitme ihtimalimiz var. Matematik yaparken bugünün datalarıyla bir hesaplama yapamayız. Bir yılda partilerin alacakları ara var ve seçmen değişiklikleri kelam konusu olabilir. Buraları görmek gerekiyor. Her partinin seçmen dayanağı nereye kadar yükseliyor, hangi seçim bölgelerinde nasıl bir iş birliği gereksinimi var. Bu husus bugünün değil seçim vaktinin şartları. Lakin olağan olarak bu hususlar partilerin mutfaklarında müzakere edilecektir lakin karar vermek için hangi şartlarda seçime girdiğimizi görmemiz gerekiyor. Bugün her parti kendi oy oranını arttırmak için yarış içerisinde olacak.
‘ÜÇ PARTİNİN İŞ BİRLİĞİ SİNERJİSİ SEÇMENDE OLUMLU KARŞILANIR’
Seçim kanunundaki değişikliğin akabinde, Saadet Partisi’nin öncülüğünde Millet İttifakı’nın yanı sıra üçüncü bir ittifak formülü konuşuluyor. Bunun önü açık mı? Saadet Partisi, mesela Gelecek Partisi ve DEVA Parti’siyle ‘üçüncü bir ittifak’ kurabilir mi?
Bu ihtimal şu an partilerin kurmaylarından çok kamuoyunda tartışılan bir ihtimal. Biz de kamuoyundaki bu tartışmaları izlemekle yetiniyoruz. Bu partilerin ikisi yeni kurulan partiler ve seçmen nezdindeki görünürlüklerini artırmaya çalışıyorlar. Saadet Partisi olarak bu AK Parti devrinde belirli bir oy oranına sıkışmış olsak da Türkiye’nin kuvvetli bir siyasal damarının temsilcisiyiz. Oy oranlarımızın fazlaca üzerinde seçmen kitlemiz var. Bu bagajdan, bu prangalardan kurtulduğumuz vakit o siyasal tabanı temsil etme hasebiyle hayli süratli bir müddetde toparlanıp, yüksek oy oranlarına ulaşma ihtimali olan partiyiz. Yüklü olarak AK Parti seçmenlerinden oy alabilecek bu üç partinin iş birliği sinerjisi kesinlikle seçmende olumlu karşılanır. Lakin bu nasıl formüle edilir, ittifak içerisinde nasıl yer alır, seçim şartlarını gördüğümüzde bunu kıymetlendirmemiz gerekir.
‘İKTİDAR MUHALEFETİ HAZIRLIKSIZ YAKALAMAK İSTEYEBİLİR’
İktidar kanadı teklife dair, yasalaşmasının akabinde bir yıl daha sonra uygulanabileceğinden dolayı “Erken seçim yok” dedi. Siz erken seçim bekliyor musunuz? Ya da olmalı mı?
Şu an Türkiye’nin siyasal kuralları bir erken seçimi zorluyor. Yönetemeyen bir iktidar var. Tribünlerden maçı seyreden bir teknik takım, iktidar var. Maçın gidişatına müdahale edemiyorlar. Erken seçim koşullarının oluştuğunu düşünüyorum. Siyasi partinin elinde iki tane seçim yasası var. Birincisi mevcut olan ikincisi de değiştirmek istedikleri. İktidar günün şartlarında hangi yasanın kendisi için avantajlı olduğunu düşünürse o kanunla seçime gitmek isteyecektir. ötürüsıyla bir baskın ya da erken seçim ihtimali ortadan kalkmadı. İktidar her ne kadar bu seçim yasasını değiştirse de, değiştirdiği yasanın kendi aleyhine olduğunu gördüğü an erken seçim sonucu alabilir. İktidar erken seçim beklentilerini ortadan kaldırarak iktisatta uydurma bir bahar havası oluştuğu periyotta süratli bir biçimde baskın seçimle muhalefeti hazırlıksız yakalamak da isteyebilir. Bu teklifin erken ve baskın seçimi gündemde tuttuğunu düşünüyorum. Teklifte buna dair kimi işaretler de var.
‘SEÇİME KATILMASINI ARZULADIKLARI TAVŞAN PARTİ VAR’
Ne üzere işaretler?
Örneğin seçim şuralarının yasanın geçmesinin akabinde üç ay içerisinde değiştirileceğini söylüyor. Haziran 2023’te bir seçim olacaksa ne için bugünden seçim şuralarını değiştirme gereksinimi hissediyorsunuz? Seçimden üç ay evvel de bu şuraları değiştirebilirsiniz. Yasa yürürlüğe girdikten üç ay ortasında bu seçim heyetleri oluşuyorsa, sanki eylülde bir baskın seçim ihtimali mi var? Bu bir soru işareti. Bir öbür soru işareti de şu: Seçime katılma yeterliliğiyle ilgili düzenleme var. Vilayet ilçe ve kongrelerini iki kezden daha fazla ihmal eden partilerin de seçime katılabileceğini söylüyorlar. Burada seçime katılmasını arzuladıkları bir tavşan parti var. Lakin bu parti çabucak hemen seçime katılma koşullarını taşımıyor.
İKİ İPUCU
O ‘tavşan parti’ hangisi?
Tansu Çiller konuşuluyor. Cem Uzan, Genç Parti konuşuluyor. Burada bir parti var. O adrese ısmarlama bir unsur. Bu unsurun kapsadığı parti Haziran 2023 seçimlerine rahatlıkla yetişebilir. Niçin? Zira vilayet ve ilçe kongrelerini Aralık 2022 tarihine kadar yaparsa esasen Haziran 2023’teki seçime katılabilir. Demek ki burada bir parti var, seçime katılmasını istiyorlar. Haziran 2022 ya da Eylül 2022’de bir seçim olduğu vakit bu partinin örgütlenme kaidesini yerine getiremeyeceği için bu unsur konulmuş oluyor. Bu iki ipucu, baskın seçimde kullanmak istedikleri unsur olarak görünüyor.
‘GERİYE YALNIZCA MATEMATİKSEL KURGULAMA KALDI’
Millet İttifakı tüm formülleri, seçim stratejisini bugünden pahalandırıyor mu?
İttifakların zihni hazırlığının olması fazlaca kıymetli. 2018’den bu yana geçen süreçte her insanın kabul ettiği bir Millet İttifakı hukukî kişiliği var. Zihnen hem seçmen tıpkı vakitte toplum bu ittifaka hazırlandı. Geriye yalnızca bu ittifakın matematiksel kurgulanması kaldı. Bunu da seçimdilk evvelki bir ayda kurmak fazlaca sıkıntı olmaz zira bir temenni, düzgün niyet ve bir ortada durma isteği var. Zihnen hazır olan bir seçmene karşı bunu formalize etmek hayli sıkıntı değil.
‘YEMEK YİYELİM DAĞILALIM TOPLANTISI OLMAYACAKTIR’
Altılı masa ikinci kere 27 Mart’ta DEVA Partisi’nin mesken sahipliğinde toplanacak. Masa farklı konularda büyüyecek mi? Sizin öngörünüz ne?
12 Şubat’ta başkanların yaptığı toplantı, 28 Şubat’ta açıklamış olduğumuz parlamenter sistem mutabakatıyla ilgili son görüşmelerin yapıldığı, kamuoyuyla paylaşıp paylaşılmayacağının karar verildiği toplantıydı. Birinci görüşmede, bunu açıklayalım ancak daha da kurumsal hale getirecek beraberlikleri, çalışmaları yapmamız lazım diye bir temenni ortaya çıkmıştı. 28 Şubat’ta Ali Beyefendi ‘ikinci toplantıya ben konut sahipliği yapayım’ dedi. Önderler tipi yaparak hangi mevzuları konuşalım diyor. Bu çalışmayı değerli buluyorum. Bu salt bir “yemek yiyelim Türkiye’nin problemlerini konuşup dağılalım” toplantısı olmayacaktır. Daha somut iş birlikleri, ileriye dönük yol haritalarıyla ilgili bir plan çıkar diye düşünüyorum.
Altılı masanın dağılmadan yoluna devam edeceğini öngörüyor musunuz?
Seçim yasasının emeli bu altılı masanın bir ortaya gelmesinin kaygısıydı. Seçim yasasının bir başka maksadı da bu altılı masayı dağıtmayı içeriyor olabilir. O tuzağa düşmeden beraberliği artırarak devam ettirmek lazım. Bizim hedefimiz seçim kazanmak için bir ortaya gelmek değil. Yönetilebilir bir Türkiye ve yapısal meselelerine tahlil üretebilen bir Meclis. Bu fotoğrafı açığa çıkarmaya çalışıyoruz.