kunteper
Member
ANKARA – Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi ile bir arada yeni kurulan siyasi parti sayısında rekor artış yaşandı. Yeni sistemde geçen 3.5 yılda 49 yeni siyasi parti kuruluşu gerçekleşti. Faaliyette bulunan toplam siyasi parti sayısı 120’ye yükseldi.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2 Kasım 2021’de güncellediği bilgilere göre 2018 yılında 2, 2019 yılında 3 siyasi parti kurulurken 2020 ve 2021 yılında neredeyse patlama yaşandı. 2020 yılında siyaset hayatına 27 yeni siyasi parti katılırken, 2021 yılı kasım ayı itibariyle buna 17 yeni siyasi parti daha eklendi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilen Haziran 2018 seçimlerinden bugüne kurulan yeni siyasi parti sayısı 49 oldu.
BİRÇOK PARTİNİN NE AMBLEMİ NE DE GENEL LİDERİ BİLİNİYOR
Yeni kurulan partiler içinde anketlerde de görülmeye başlayan Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA), Gelecek Partisi, Zafer Partisi, Memleket Partisi üzere partiler dikkat çekerken öteki partilerin birçoğunun ne ismi ne amblemi ne de genel lideri biliniyor. Sevgi ve Hürmet Partisi, Adaletin Aydınlığı Partisi, Yükseliş Partisi, Türkiye Altın Çağ Partisi üzere biroldukca partinin kayıtlarda üyesi de görünmüyor.
İbrahim Uslu
‘SON İKİ YILDAKİ PARTİ POPÜLASYONUNUN RASYONEL BİR niçinİ YOK’
Kamuoyu Araştırmacısı ve Siyasal Bağlantı Uzmanı Dr. İbrahim Uslu’ya göre son iki yıldaki parti popülasyonunun rasyonel bir sebebi yok. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin içerisinde yer alan 50+1 uygulamasının parti kurmak için teşvik oluşturmayacağını söz eden Uslu, tek rasyonel motivasyonun ‘ittifak’ sistemi olabileceğini kaydetti.
İttifak sistemi içerisinde yer alabilmek için de ‘seçime girme yeterliliğine’ sahip olmak gerektiğine dikkat çeken Uslu, yeni kurulan epeyce sayıda partinin bu koşulu karşılayamadığının da altını çizdi.
‘SEÇİME KATILMA YETERLİLİĞİ ALAMAYACAKSAN ‘niçin KURULDUN’ SORUSU YÖNELTİLMELİ’
Seçime katılma yeterliliği olmayan bir partinin kuruluşuna dair biroldukca niye olabileceğini, lakin en doğrusunun parti kurucularına ‘niçin kuruldunuz’ sorusunun yöneltilmesi olduğunu kaydeden İbrahim Uslu, şunları söylemiş oldu:
“Son senelerda artan parti sayısında teşvik edici faktör ‘ittifak sistemi’ olabilir. Daha evvel yüzde 10’luk baraj yüzünden parlamentoya giremeyen partiler, artık ittifak sistemi üzerinden Meclis’e girebilme ümidi taşıyor. Lakin bu durum parti kurulması için tek başına bir sebep olamaz. Zira Türkiye’de seçime girebilecek yeterliliği karşılayan az sayıda parti var. Kurulan partilerin birçoğu da bu yeterliliğe sahip değil. bu biçimde şu soruyu sormak lazım: Seçime katılma yeterliliği alamayacaksanız, bunun için hayli uğraş harcamanız gerektiği biçimde hiç bir faaliyette de bulunmuyorsanız ‘niçin parti kurdunuz?”
‘PARTİ KURMA MOTİVASYONDA BİRDen çok FAKTÖR DEVREYE GİRMİŞ OLABİLİR’
Bu noktada parti kurma motivasyonda birden çok faktörün devreye girebileceğini kaydeden Siyasal Bağlantı Uzmanı Uslu, “örneğin bir arayışın sonucunda kurulmuş olabilir, mevcut partilerin yarattığı mutsuzluk olabilir, siyasetin hayli fazla insanı dışarda bırakması ve kendilerine siyaset içerisinde yer bulma uğraşı olabilir. Bu açıdan bakıldığında da bu partilerin neredeyse hiç bir faaliyetleri yok, seçime girmek için yeterlilikleri yok; bunları sağlamak için bir gayretleri da yok. O yüzden bu sorunun karşılığının net bir cevabı yok” dedi.
‘İNSANLAR TÜRKİYE’DE BİR ŞEYLERİN DEĞİŞECEĞİNİ ÖNGÖRÜYOR’
Siyaset Bilimci Özgün Emre Koç ise epey sayıda parti kurulmasını kısmen de olsa Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne bağlıyor. Koç durumu “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin giderek zayıflıyor olmasının toplum tarafınca gözlenmesi, farklı toplum ve siyasi kısımların birtakım hazırlıklara ve siyasi planlara girişmesine yol açıyor olabilir. Yani beşerler Türkiye’de bir şeylerin değişeceğini öngörüyor; bu yüzden de siyaseti, kendi dünya görüşlerini harekete geçirecekleri bir alan olarak görüyor olabilirler” kelamlarıyla kıymetlendirdi.
Özgün Emre Koç
‘İTTİFAKLAR, KÜÇÜK PARTİLERİ ALTERNATİF HALE GETİRİYOR’
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin Türkiye siyasetinde ‘ittifakları’ ön plana çıkardığını belirten Koç, daha evvel kurulan yeni partilerin yüksek oy almadıkça bir yere varmalarının mümkün olmadığını, lakin sistemin değiştiğine vurgu yaparak şu noktalara dikkat çekti:
“Yeni sistemle 50+1 uygulaması geldi. Ayrıyeten seçim barajı da yüzde 10. Bu sistemde yüzde 50+1’i alamayan tek başına seçilemiyor. Bu da ittifakları ön plana çıkardı. Son günlerde yapılan araştırmalarda Cumhur İttifakı ile Millet İttifakı içindeki makasın daraldığı görülüyor. Bu da yüzde 1, yüzde 2 ve yüzde 3 oy getirebilecek partilerin ehemmiyet kazanmasını sağladı. Bu durum küçük partilere önemli kelam hakkı tanıyor ve alternatif hale getiriyor.”
TÜRKİYE’DE SON 20 YILDA POLİTİZASYON YÜKSELDİ: SİYASETE İŞTİRAK PARTİ VE SEÇİM ODAKLI
Siyaset Bilimci Koç’a nazaran; parti sayısındaki bu artışın toplumsal niçinleri de var. Türkiye’de son 20 yılda yaşanan baskılar niçiniyle toplumda önemli bir politizasyon yükselişi yaşandığını kaydeden Koç şu biçimde devam etti: “Siyasete farklı iştirak kanalları da tıkalı olduğu için beşerler direkt siyasi parti ve seçim odaklı bir siyasete iştirak biçimine hakikat yönleniyor. Kendilerini direkt siyaset ortamında anlatmak istiyor olabilirler. Kurulan partilerin birçoğu irtibat imkanlarının yaygınlaşmasıyla, insanların farklı dünya görüşleriyle tanışmasıyla bu cins maceraya giriştiklerini düşünüyorum. Kurulan partilerin bir kısmının açıkçası ruhsal hadiseler olduğunu da düşünüyorum. Bir yandan da bulundukları kentlerdeki ranttan faydalanabilmek, mahallî siyasette ‘parti başkanı’ olarak tutunabilmek için de bu biçimde bir adım atanlar var. Türkiye’de sistem değiştiği an küçük partilerin birçoğu tabela partisi olmaktan öteye gidemeyecek.”
YEŞİLLER PARTİSİ niye KURULAMIYOR?
Kuruluşunu gerçekleştirmek için İçişleri Bakanlığı’na müracaat yapan lakin bir yılın üzerinde bir müddetdir kurulamayan Yeşiller Partisi’ne de dikkat çeken Özgün Emre Koç, “Yeşiller Partisi’nin yaratma ihtimali olan bir toplumsal muhalefet alanı mevcut. Bu parti daha fazlaca çevreci hassaslığı besleyebilir. Yeşiller akımının yalnızca Türkiye’de değil, Avrupa’da da yaygın olması ve bu akımın Dünyadan Türkiye’ye müdahale içeren nüfusu ülkeye taşıyabileceği kaygısı de yatıyor” diye konuştu.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı’nın 2 Kasım 2021’de güncellediği bilgilere göre 2018 yılında 2, 2019 yılında 3 siyasi parti kurulurken 2020 ve 2021 yılında neredeyse patlama yaşandı. 2020 yılında siyaset hayatına 27 yeni siyasi parti katılırken, 2021 yılı kasım ayı itibariyle buna 17 yeni siyasi parti daha eklendi. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilen Haziran 2018 seçimlerinden bugüne kurulan yeni siyasi parti sayısı 49 oldu.
BİRÇOK PARTİNİN NE AMBLEMİ NE DE GENEL LİDERİ BİLİNİYOR
Yeni kurulan partiler içinde anketlerde de görülmeye başlayan Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA), Gelecek Partisi, Zafer Partisi, Memleket Partisi üzere partiler dikkat çekerken öteki partilerin birçoğunun ne ismi ne amblemi ne de genel lideri biliniyor. Sevgi ve Hürmet Partisi, Adaletin Aydınlığı Partisi, Yükseliş Partisi, Türkiye Altın Çağ Partisi üzere biroldukca partinin kayıtlarda üyesi de görünmüyor.
İbrahim Uslu
‘SON İKİ YILDAKİ PARTİ POPÜLASYONUNUN RASYONEL BİR niçinİ YOK’
Kamuoyu Araştırmacısı ve Siyasal Bağlantı Uzmanı Dr. İbrahim Uslu’ya göre son iki yıldaki parti popülasyonunun rasyonel bir sebebi yok. Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin içerisinde yer alan 50+1 uygulamasının parti kurmak için teşvik oluşturmayacağını söz eden Uslu, tek rasyonel motivasyonun ‘ittifak’ sistemi olabileceğini kaydetti.
İttifak sistemi içerisinde yer alabilmek için de ‘seçime girme yeterliliğine’ sahip olmak gerektiğine dikkat çeken Uslu, yeni kurulan epeyce sayıda partinin bu koşulu karşılayamadığının da altını çizdi.
‘SEÇİME KATILMA YETERLİLİĞİ ALAMAYACAKSAN ‘niçin KURULDUN’ SORUSU YÖNELTİLMELİ’
Seçime katılma yeterliliği olmayan bir partinin kuruluşuna dair biroldukca niye olabileceğini, lakin en doğrusunun parti kurucularına ‘niçin kuruldunuz’ sorusunun yöneltilmesi olduğunu kaydeden İbrahim Uslu, şunları söylemiş oldu:
“Son senelerda artan parti sayısında teşvik edici faktör ‘ittifak sistemi’ olabilir. Daha evvel yüzde 10’luk baraj yüzünden parlamentoya giremeyen partiler, artık ittifak sistemi üzerinden Meclis’e girebilme ümidi taşıyor. Lakin bu durum parti kurulması için tek başına bir sebep olamaz. Zira Türkiye’de seçime girebilecek yeterliliği karşılayan az sayıda parti var. Kurulan partilerin birçoğu da bu yeterliliğe sahip değil. bu biçimde şu soruyu sormak lazım: Seçime katılma yeterliliği alamayacaksanız, bunun için hayli uğraş harcamanız gerektiği biçimde hiç bir faaliyette de bulunmuyorsanız ‘niçin parti kurdunuz?”
‘PARTİ KURMA MOTİVASYONDA BİRDen çok FAKTÖR DEVREYE GİRMİŞ OLABİLİR’
Bu noktada parti kurma motivasyonda birden çok faktörün devreye girebileceğini kaydeden Siyasal Bağlantı Uzmanı Uslu, “örneğin bir arayışın sonucunda kurulmuş olabilir, mevcut partilerin yarattığı mutsuzluk olabilir, siyasetin hayli fazla insanı dışarda bırakması ve kendilerine siyaset içerisinde yer bulma uğraşı olabilir. Bu açıdan bakıldığında da bu partilerin neredeyse hiç bir faaliyetleri yok, seçime girmek için yeterlilikleri yok; bunları sağlamak için bir gayretleri da yok. O yüzden bu sorunun karşılığının net bir cevabı yok” dedi.
‘İNSANLAR TÜRKİYE’DE BİR ŞEYLERİN DEĞİŞECEĞİNİ ÖNGÖRÜYOR’
Siyaset Bilimci Özgün Emre Koç ise epey sayıda parti kurulmasını kısmen de olsa Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne bağlıyor. Koç durumu “Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin giderek zayıflıyor olmasının toplum tarafınca gözlenmesi, farklı toplum ve siyasi kısımların birtakım hazırlıklara ve siyasi planlara girişmesine yol açıyor olabilir. Yani beşerler Türkiye’de bir şeylerin değişeceğini öngörüyor; bu yüzden de siyaseti, kendi dünya görüşlerini harekete geçirecekleri bir alan olarak görüyor olabilirler” kelamlarıyla kıymetlendirdi.
Özgün Emre Koç
‘İTTİFAKLAR, KÜÇÜK PARTİLERİ ALTERNATİF HALE GETİRİYOR’
Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin Türkiye siyasetinde ‘ittifakları’ ön plana çıkardığını belirten Koç, daha evvel kurulan yeni partilerin yüksek oy almadıkça bir yere varmalarının mümkün olmadığını, lakin sistemin değiştiğine vurgu yaparak şu noktalara dikkat çekti:
“Yeni sistemle 50+1 uygulaması geldi. Ayrıyeten seçim barajı da yüzde 10. Bu sistemde yüzde 50+1’i alamayan tek başına seçilemiyor. Bu da ittifakları ön plana çıkardı. Son günlerde yapılan araştırmalarda Cumhur İttifakı ile Millet İttifakı içindeki makasın daraldığı görülüyor. Bu da yüzde 1, yüzde 2 ve yüzde 3 oy getirebilecek partilerin ehemmiyet kazanmasını sağladı. Bu durum küçük partilere önemli kelam hakkı tanıyor ve alternatif hale getiriyor.”
TÜRKİYE’DE SON 20 YILDA POLİTİZASYON YÜKSELDİ: SİYASETE İŞTİRAK PARTİ VE SEÇİM ODAKLI
Siyaset Bilimci Koç’a nazaran; parti sayısındaki bu artışın toplumsal niçinleri de var. Türkiye’de son 20 yılda yaşanan baskılar niçiniyle toplumda önemli bir politizasyon yükselişi yaşandığını kaydeden Koç şu biçimde devam etti: “Siyasete farklı iştirak kanalları da tıkalı olduğu için beşerler direkt siyasi parti ve seçim odaklı bir siyasete iştirak biçimine hakikat yönleniyor. Kendilerini direkt siyaset ortamında anlatmak istiyor olabilirler. Kurulan partilerin birçoğu irtibat imkanlarının yaygınlaşmasıyla, insanların farklı dünya görüşleriyle tanışmasıyla bu cins maceraya giriştiklerini düşünüyorum. Kurulan partilerin bir kısmının açıkçası ruhsal hadiseler olduğunu da düşünüyorum. Bir yandan da bulundukları kentlerdeki ranttan faydalanabilmek, mahallî siyasette ‘parti başkanı’ olarak tutunabilmek için de bu biçimde bir adım atanlar var. Türkiye’de sistem değiştiği an küçük partilerin birçoğu tabela partisi olmaktan öteye gidemeyecek.”
YEŞİLLER PARTİSİ niye KURULAMIYOR?
Kuruluşunu gerçekleştirmek için İçişleri Bakanlığı’na müracaat yapan lakin bir yılın üzerinde bir müddetdir kurulamayan Yeşiller Partisi’ne de dikkat çeken Özgün Emre Koç, “Yeşiller Partisi’nin yaratma ihtimali olan bir toplumsal muhalefet alanı mevcut. Bu parti daha fazlaca çevreci hassaslığı besleyebilir. Yeşiller akımının yalnızca Türkiye’de değil, Avrupa’da da yaygın olması ve bu akımın Dünyadan Türkiye’ye müdahale içeren nüfusu ülkeye taşıyabileceği kaygısı de yatıyor” diye konuştu.