Askeri Ceza Kanunu ve Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin birinci kısmında yer alan 11 husus Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Konseyinde kabul edildi.
SORUŞTURMA CUMHURBAŞKANININ MÜSAADESİNE BAĞLI OLACAK
Kabul edilen unsurlara göre, Büyük Divan’da yargılanacak asker bireylerin işlediği askeri kabahatlerde yürütülecek soruşturma ve kovuşturmalardaki müsaade yordamı ile müsaadeye karar verecek merciler de belirleniyor.
Genelkurmay Lideri ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri kumandanlarının işlediği askeri kabahatlerin soruşturulması müsaadeye tabi olacak fakat, ağır ceza mahkemesinin nazaranvine giren suçüstü hallerinde soruşturma genel kararlara nazaran yürütülecek.
Genelkurmay Lideri ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri kumandanları hakkında askeri hatalardan dolayı soruşturma yapılması Cumhurbaşkanının müsaadesine bağlı olacak.
SORUŞTURMA SÜRECİ
Müsaade vermeye yetkili merci, ihbar yahut şikayetin sürece konulması halinde bir ön inceleme başlatacak.
Yetkili merci, soruşturma müsaadesi konusundaki sonucunı kabahatin işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç 30 gün ortasında verecek. Bu müddet, mecburî hallerde 15 günü geçmemek üzere bir kere uzatılabilecek.
Yetkili merci, belirtilen mühletler ortasında soruşturma müsaadesi verilmesi yahut verilmemesi konusunda karar verecek ve sonucunı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına, hakkında inceleme yapılana ve var ise şikayetçiye bildirilecek. Bu kararlara karşı 10 gün ortasında Danıştay Birinci Dairesine itiraz edilebilecek. İtirazlar, evvela incelenecek ve en geç 3 ay ortasında karara bağlanacak. Verilen kararlar kesin olacak.
Soruşturma Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafınca yapılacak. Hakim sonucu gerektiren süreçlere dair Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının talepleri ile kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlara yapılan itirazlar hakkında, soruşturma konusu hataların en ağırına bakmakla nazaranvli Yargıtay ceza dairesini numara prestijiyle izleyen ceza dairesi lideri tarafınca karar verilecek. Kabahatin son numaralı ceza dairesinin nazaranvine girmesi halinde talebi ve itirazı inceleme yetkisi Birinci Ceza Dairesi Liderine ilişkin olacak.
Hakim sonucu gerektiren süreçlerde Liderin verdiği kararlara karşı yapılan itirazı numara prestijiyle izleyen ceza dairesi lideri inceleyecek. Son numaralı daire liderinin sonucu, Birinci Ceza Dairesi Lideri tarafınca incelenecek. İddianame düzenlenmesi halinde kovuşturma Ulu Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesinde yapılacak.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun kararın açıklanmasının geri bırakılmasına ait kararları; yalnızca askeri bir cürümden dolayı 6 ay yahut daha fazla periyodik mahpus cezasına hükmedilmesi, fiilin, disiplini ağır biçimde ihlal etmesi yahut birliğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi ya da birliğin muharebe hazırlığını yahut aktifliğini zafiyete uğratması ya da büyük bir ziyan meydana getirmesi ile fiilin savaş yahut seferberlikte işlenmesi halleri hariç askeri hata ve cezalar hakkında da uygulanacak.
Askeri hataların soruşturması ve kovuşturmasına ait Askeri Ceza Kanunu’nda karar bulunmayan hallerde Ceza Muhakemesi Kanunu kararları uygulanacak.
MAHKEMELERİN VAZİFE YETKİSİ
Teklifle, askeri hatalara ait davaların bakılacağı mahkemeler belirleniyor.
Askeri hatalara ait dava ve işler, cürmün işlendiği yerin bağlı olduğu ilin ismiyle anılan asliye ve ağır ceza mahkemelerinde ya da askeri birlik ve işçi yoğunluğunun gerektirmesi halinde Adalet Bakanlığının önerisi üzerine HSK tarafınca belirlenen ilçelerde konseyi bulunan asliye yahut ağır ceza mahkemelerinde görülecek. İlçede görülmesine karar verildiği takdirde ilçenin yargı etrafı de tıpkı yolla belirlenecek. Bu kabahatlere ait dava ve işler, tez işlerden sayılacak ve bunlarla ilgili davalar isimli tatilde de görülecek.
Asker şahıslar tarafınca ülke hudutları haricinde işlenen askeri kabahatlere ilişkin dava ve işlere bakmaya Ankara mahkemeleri yetkili olacak. Yurt haricinde bulunan askeri mahallerde yapılacak tedbire aramasına karar vermeye de bu yer sulh ceza hakimliği yetkili olacak.
“Vazife ve memuriyetlerine gitmeyenlerin cezaları”, “firar ve cezası”, “yabancı memlekete firar edenlerin cezaları”, “mehil ortasında yakalananların cezası” ile “sözleşerek firar ve cezası” başlığıyla düzenlenen cürümlere ait dava ve işlerde yetkili mahkeme, kuşkulu yahut sanığın mensubu olduğu askeri birlik yahut askeri kurumun bulunduğu yerde vilayet ve ilçe mahkemeleri olacak.
Askeri hatalara ait soruşturmalar, cürmün işlendiği yerin bağlı olduğu ilin ismiyle anılan Cumhuriyet başsavcılığınca ya da HSK tarafınca belirlenen ilçe Cumhuriyet başsavcılığınca yürütülecek. Bu başsavcılıklarda askeri kabahatler ofisi kurulacak ve yeteri kadar Cumhuriyet savcısı nazaranvlendirilecek.
Vilayet yahut birinci fıkra uyarınca belirlenen ilçe Cumhuriyet savcısı, hatanın işlendiği yer Cumhuriyet savcısından soruşturmanın kısmen yahut büsbütün yapılmasını isteyebilecek. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde kabahatin işlendiği yer Cumhuriyet savcısı mecburî olan kanıtları toplayacak ve gerekmesi halinde alınacak kararlar bakımından bulunduğu yer sulh ceza hakimliğinden talepte bulunacak.
İSİMLİ YARGIDAKİ KARŞILIKLAR BELİRLENECEK
Teklifle, Anayasa değişikliğiyle askeri yargının kaldırılmış olması kararında kanunlarda, askeri yargı kolu ortasında yer alan yargı mercilerinin isimli yargıdaki karşılıkları belirlenerek boşluk oluşmasını engellemek ve uygulamada tereddütlere niye olmamak için atıf kararları düzenleniyor.
Askeri cürümlere bakmak hedefiyle vilayet ve ilçelerde belirlenecek mahkemeler, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay ortasında belirlenecek. Belirleme tarihi prestijiyle kovuşturma evresine geçilmiş askeri kabahatlere ait dava evrakları, belirlenen mahkemelerce devredilemeyecek. Katılaşıncaya kadar açıldığı mahkemelerde görülmeye deva edilecek.
TBMM Başkanvekili Celal Adan, birinci kısmın görüşmelerinin tamamlanmasının akabinde, birleşimi, bugün saat 14.00’te toplanmak üzere kapattı.
SORUŞTURMA CUMHURBAŞKANININ MÜSAADESİNE BAĞLI OLACAK
Kabul edilen unsurlara göre, Büyük Divan’da yargılanacak asker bireylerin işlediği askeri kabahatlerde yürütülecek soruşturma ve kovuşturmalardaki müsaade yordamı ile müsaadeye karar verecek merciler de belirleniyor.
Genelkurmay Lideri ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri kumandanlarının işlediği askeri kabahatlerin soruşturulması müsaadeye tabi olacak fakat, ağır ceza mahkemesinin nazaranvine giren suçüstü hallerinde soruşturma genel kararlara nazaran yürütülecek.
Genelkurmay Lideri ile Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri kumandanları hakkında askeri hatalardan dolayı soruşturma yapılması Cumhurbaşkanının müsaadesine bağlı olacak.
SORUŞTURMA SÜRECİ
Müsaade vermeye yetkili merci, ihbar yahut şikayetin sürece konulması halinde bir ön inceleme başlatacak.
Yetkili merci, soruşturma müsaadesi konusundaki sonucunı kabahatin işlendiğinin öğrenilmesinden itibaren ön inceleme dahil en geç 30 gün ortasında verecek. Bu müddet, mecburî hallerde 15 günü geçmemek üzere bir kere uzatılabilecek.
Yetkili merci, belirtilen mühletler ortasında soruşturma müsaadesi verilmesi yahut verilmemesi konusunda karar verecek ve sonucunı Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına, hakkında inceleme yapılana ve var ise şikayetçiye bildirilecek. Bu kararlara karşı 10 gün ortasında Danıştay Birinci Dairesine itiraz edilebilecek. İtirazlar, evvela incelenecek ve en geç 3 ay ortasında karara bağlanacak. Verilen kararlar kesin olacak.
Soruşturma Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı tarafınca yapılacak. Hakim sonucu gerektiren süreçlere dair Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının talepleri ile kovuşturmaya yer olmadığına dair kararlara yapılan itirazlar hakkında, soruşturma konusu hataların en ağırına bakmakla nazaranvli Yargıtay ceza dairesini numara prestijiyle izleyen ceza dairesi lideri tarafınca karar verilecek. Kabahatin son numaralı ceza dairesinin nazaranvine girmesi halinde talebi ve itirazı inceleme yetkisi Birinci Ceza Dairesi Liderine ilişkin olacak.
Hakim sonucu gerektiren süreçlerde Liderin verdiği kararlara karşı yapılan itirazı numara prestijiyle izleyen ceza dairesi lideri inceleyecek. Son numaralı daire liderinin sonucu, Birinci Ceza Dairesi Lideri tarafınca incelenecek. İddianame düzenlenmesi halinde kovuşturma Ulu Divan sıfatıyla Anayasa Mahkemesinde yapılacak.
Ceza Muhakemesi Kanunu’nun kararın açıklanmasının geri bırakılmasına ait kararları; yalnızca askeri bir cürümden dolayı 6 ay yahut daha fazla periyodik mahpus cezasına hükmedilmesi, fiilin, disiplini ağır biçimde ihlal etmesi yahut birliğin güvenliğini tehlikeye düşürmesi ya da birliğin muharebe hazırlığını yahut aktifliğini zafiyete uğratması ya da büyük bir ziyan meydana getirmesi ile fiilin savaş yahut seferberlikte işlenmesi halleri hariç askeri hata ve cezalar hakkında da uygulanacak.
Askeri hataların soruşturması ve kovuşturmasına ait Askeri Ceza Kanunu’nda karar bulunmayan hallerde Ceza Muhakemesi Kanunu kararları uygulanacak.
MAHKEMELERİN VAZİFE YETKİSİ
Teklifle, askeri hatalara ait davaların bakılacağı mahkemeler belirleniyor.
Askeri hatalara ait dava ve işler, cürmün işlendiği yerin bağlı olduğu ilin ismiyle anılan asliye ve ağır ceza mahkemelerinde ya da askeri birlik ve işçi yoğunluğunun gerektirmesi halinde Adalet Bakanlığının önerisi üzerine HSK tarafınca belirlenen ilçelerde konseyi bulunan asliye yahut ağır ceza mahkemelerinde görülecek. İlçede görülmesine karar verildiği takdirde ilçenin yargı etrafı de tıpkı yolla belirlenecek. Bu kabahatlere ait dava ve işler, tez işlerden sayılacak ve bunlarla ilgili davalar isimli tatilde de görülecek.
Asker şahıslar tarafınca ülke hudutları haricinde işlenen askeri kabahatlere ilişkin dava ve işlere bakmaya Ankara mahkemeleri yetkili olacak. Yurt haricinde bulunan askeri mahallerde yapılacak tedbire aramasına karar vermeye de bu yer sulh ceza hakimliği yetkili olacak.
“Vazife ve memuriyetlerine gitmeyenlerin cezaları”, “firar ve cezası”, “yabancı memlekete firar edenlerin cezaları”, “mehil ortasında yakalananların cezası” ile “sözleşerek firar ve cezası” başlığıyla düzenlenen cürümlere ait dava ve işlerde yetkili mahkeme, kuşkulu yahut sanığın mensubu olduğu askeri birlik yahut askeri kurumun bulunduğu yerde vilayet ve ilçe mahkemeleri olacak.
Askeri hatalara ait soruşturmalar, cürmün işlendiği yerin bağlı olduğu ilin ismiyle anılan Cumhuriyet başsavcılığınca ya da HSK tarafınca belirlenen ilçe Cumhuriyet başsavcılığınca yürütülecek. Bu başsavcılıklarda askeri kabahatler ofisi kurulacak ve yeteri kadar Cumhuriyet savcısı nazaranvlendirilecek.
Vilayet yahut birinci fıkra uyarınca belirlenen ilçe Cumhuriyet savcısı, hatanın işlendiği yer Cumhuriyet savcısından soruşturmanın kısmen yahut büsbütün yapılmasını isteyebilecek. Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde kabahatin işlendiği yer Cumhuriyet savcısı mecburî olan kanıtları toplayacak ve gerekmesi halinde alınacak kararlar bakımından bulunduğu yer sulh ceza hakimliğinden talepte bulunacak.
İSİMLİ YARGIDAKİ KARŞILIKLAR BELİRLENECEK
Teklifle, Anayasa değişikliğiyle askeri yargının kaldırılmış olması kararında kanunlarda, askeri yargı kolu ortasında yer alan yargı mercilerinin isimli yargıdaki karşılıkları belirlenerek boşluk oluşmasını engellemek ve uygulamada tereddütlere niye olmamak için atıf kararları düzenleniyor.
Askeri cürümlere bakmak hedefiyle vilayet ve ilçelerde belirlenecek mahkemeler, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay ortasında belirlenecek. Belirleme tarihi prestijiyle kovuşturma evresine geçilmiş askeri kabahatlere ait dava evrakları, belirlenen mahkemelerce devredilemeyecek. Katılaşıncaya kadar açıldığı mahkemelerde görülmeye deva edilecek.
TBMM Başkanvekili Celal Adan, birinci kısmın görüşmelerinin tamamlanmasının akabinde, birleşimi, bugün saat 14.00’te toplanmak üzere kapattı.