kunteper
Member
ANKARA – 2023 seçimlerine kısa bir süre kala Adalet Bakanı Bekir Bozdağ başkanlığındaki AK Parti heyetinin başörtüsü ile ilgili Anayasa değişikliği için HDP’yi ziyaret etmesi epey tartışıldı.
Özellikle son bir ayda eski DTP Eşbaşkanı Aysel Tuğluk’un sıhhat meseleleri niçiniyle özgür bırakılması, Kobani Davası’nda verilen iki tahliye sonucu ve Selahattin Demirtaş’ın babasını görmeye gdolayılmesi üzere gelişmeler yeni bir tahlil sürecinin sinyali olabilir mi?
AK Parti’nin tutumunda görülen değişimi kıymetlendiren HDP’li siyasetçiler, siyaset bilimciler ve kamuoyu araştırmacılarına nazaran iktidar kanadından gelen bu atılımlar iktidardan kopan Kürt seçmenin uzaklaşmasını engelleme ve HDP kitlesini cumhurbaşkanlığı seçiminde tarafsız alana çekmek için taban yoklama gayreti.
‘AK PARTİ DOĞU’DA “YENİ BİR DEVİR BAŞLIYOR” İLETİSİ VERİYOR’
HDP Genel Saymanı ve MYK üyesi Doğan Erbaş’a bakılırsa AK Parti’nin HDP’ye yönelik bu adımlarının iki boyutu var. Bilhassa son süreçte iktidardan koparak HDP de dâhil olmak üzere farklı partilere yönelen Kürt seçmenin uzaklaşmasını durdurmak ve HDP kitlesinde baş karışıklığı yaratmak üzerinden atılımlar yapıldığına dikkat çeken Erbaş, bu adımların taktiksel ataklar olduğuna vurgu yaparak şunları söylemiş oldu:
“İktidarın son ataklarından daha sonra yerelden bizlere gelen bilgilere göre AK Parti, bilhassa doğu vilayetlerinde “yeni bir periyot başlıyor”, “sorunu bir daha biz çözeriz” üzere telaffuz geliştirdikleri görülüyor. AK Parti’nin 2015 yılından bu yana, bilhassa MHP ile yaptığı ittifak kararı Kürt tersliğinde tırmanışa varan uygulamalar bölgede AK Parti’ye olan dayanağı azalttı. AK Parti artık bu kitle üzerinde bir daha tesirli olmak istiyor. Öteki yandan da HDP kitlesinde bir zihin bulanıklığı yaratarak bir değişim ve dönüşüm beklentisi yaratıp hareket yapıyor. Bu büsbütün taktiksel ataklardır. Bu durum seçime giderken bu atılımların artacağını bize gösteriyor.”
‘HDP STRATEJİK BİR DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM HALİNDE MÜZAKERE VE DİYALOĞA AÇIK’
HDP’nin, stratejik bir değişim ve dönüşüm halinde müzakere ve diyaloğa her vakit açık olduğuna vurgu yapan Erbaş’a nazaran AK Parti’nin mevcut siyasetleri ve ortasında bulunduğu ittifak ile yakın vakitte bu dönüşümü sağlaması, yeni bir tahlil süreci yaratması pek mümkün görünmüyor. ötürüsıyla ‘göz boyama’ ve ‘aldatma’ denilebilecek tavırların HDP ve HDP seçmeni üzerinde bir baş karışıklığına niye olmayacağını kaydeden Erbaş, “HDP kitlesinin en politik kitle olduğu düşünüldüğünde iktidarın bu ataklar ile bir sonuca ulaşamayacağını daima bir arada bakılırsaceğiz. Şayet iktidar attığı adımlarda samimiyse işe Abdullah Öcalan’ın hukukî tabanda avukatları ile görüştürülerek başlayabilir. Kayyım kararlarının geri alınması, anadilde eğitim, lokal demokrasi uygulamalarına geçiş üzere uygulamalar da HDP’nin üzerinde durduğu hassasiyetlerdir. bu biçimde bir müddetç başlatırsa olağan olarak oturulur, konuşulur” diye konuştu.
‘ÇOK FARKLI SEÇİM SONUÇLARI İLE KARŞILAŞACAĞIMIZI DÜŞÜNÜYORUM’
Gezici Araştırma Merkezi Lideri, Memleketler arası Güvenlik ve Stratejik Çalışmalar Uzmanı Murat Gezici’ye nazaran Türkiye, Başkanlık sistemine geçiş daha sonrasının en kıymetli seçimine gidiyor. Bu süreçte merkez sağ-sol, doğu-batı, laik-muhafazakâr üzere ayrımların manalarını kıymetli biçimde kaybedeceği bir seçimle yüzleşileceğini belirten Gezici, “Z nesli ile ilgili birinci kamuoyu araştırmalarını yapan bir araştırmacı olarak hayli değişik seçim sonuçları ile karşılaşacağımızı düşünüyorum” sözlerine yer verdi.
‘AK PARTİ HALA ŞANSLI BİR KONUMDA’
AK Parti’nin son devirde HDP üzerinden yaptığı atılımları pahalandıran Gezici, Kürtlerin yüzde 64’ünün hala AK Parti’ye oy vermeyi sürdürdüğünü kaydederek şu biçimde konuştu:
“Son vakit içinderda oy oranlarında bu durumda bağıntılı bir kayıp olsa da seçmenin oy verme alışkanlığı manasında AK Parti hala şanslı bir pozisyonda. Kürt seçmenin bilhassa genç jenerasyonda HDP’ye yönelik bir sempatisi olsa da 40 yaş ve üstü jenerasyon hala muhafazakâr pahalar çerçevesinde hareket ediyor. bir daha MHP başkanı Devlet Bahçeli’nin AK Parti ve HDP içinde anayasal değişiklik sebebiyle yapılan toplantıya yüksek sesle karşı koymaması bu manada AK Parti’nin elini güçlendirdi.”
‘SEÇİMLERDE SİYASAL MANADA SEMBOLİK DURUMDA OLAN ŞAHISLARIN ADAY GÖSTERİLECEĞİNİ GÖRECEĞİZ’
AK Parti’nin seçime giderken Kürt seçmene yönelik diğer adımlarının da olacağını önnazarann Gezici, mevzuya daha hayli Güneydoğu ve Doğu Anadolu seçmeni açısından bakmak gerektiğine dikkat çekti. 2009 yılında başlayan tahlil süreci çerçevesinde AK Parti’nin Doğu sorunu açısından radikal bir değişimi başlatan parti olarak görüldüğünü tabir eden Gezici, “Gerek uygulamadaki sorunlar gerekse tez ve sistemsiz bir biçimde yapılan değişiklikler sürecin tıkanması kararınu doğurmuştu. Bu açıdan geçmişteki müktesebata baktığımızda AK Parti’nin Kürt seçmene yönelik toplumsal ekonomik ve kültürel manada manalı adımları olacaktır. 2023 yılında yapılacak seçimlerde bilhassa adayların belirlenmesi sürecinde lokal halka hitap edecek ve siyasal manada sembolik durumda olan bireylerin aday gösterileceğini bakılırsaceğiz” dedi.
‘AK PARTİ’NİN HDP ATILIMI TABAN YOKLAMA ÇABASI’
MAK Danışmanlık İdare Heyeti Lideri Mehmet Ali Kulat’a bakılırsa AK Parti’nin bu adımları HDP’yi, Millet İttifakı’ndan uzaklaştırarak cumhurbaşkanlığı seçiminde tarafsız alana çekmek için yer yoklama uğraşı.
ötürüsıyla iktidarın bu adımlarının büsbütün siyasi bir atılım olarak okunması gerektiğine dikkat çeken Kulat, “Son devirde yapılan araştırmalarda ne Millet İttifakı ne de Cumhur İttifakı yüzde 50+1 bandını yakalayabilmiş değil. Burada da devreye yüzde 10 bandında oya sahip olan HDP’nin oyları giriyor” tabirlerine yer vererek şunları kaydetti:
“CHP, Doğu ve Güneydoğu’da uzun vakit daha sonra birinci sefer görünür biçimde. Yaptığımız araştırmalar da CHP’nin bölgede rüzgârı yakaladığını gösteriyor. Bu rüzgâr Millet İttifakı’nın seçimi kazanmasına kâfi olur mu tartışılır fakat iktidar kanadı için risk oluşturuyor. Şu an için konuşmak gerekirse bu atılımların yüzde 10’luk bir seçmen kitlesini etkileyeceğini düşünmüyorum. Fakat seçim için daha müddet olduğunu düşünürsek, bu ataklar atılacak başka adımların işareti olabilir.”
HDP TABANINI ETKİLEYECEK ÜÇ VAAT
AK Parti’nin istediği takviyesi alabilmesi için daha önemli adımlar atması gerektiğini söyleyen Kulat, “Ciddi bir af kanunu, kayyım kararlarının geri alınması ve anadilde eğitim üzere adımların karşılığı olan tesirleri olabilir. Şimdilik bu adımların atılmaması mümkün görünmüyor; lakin bu mevzular şu an atılan adımların, diyalog kanallarının belirleyeceği sonuçlar olacaktır. Bir taban yoklaması var” formunda konuştu.
‘AK PARTİ’NİN ADIMLARI YUMUŞAMA ATAĞININ BİR İŞARETİ OLARAK GÖRÜLEBİLİR’
AK Parti’nin halinde görülen değişimi Kürt seçmenin seçimlerde oynayacağı belirleyici rolle ilişkilendiren siyaset bilimci ve Gazete Duvar müellifi Zafer Yörük ise “İktidar ve Erdoğan, seçimlere giderken attığı adımlar ile HDP ve Selahattin Demirtaş ile ortasını yumuşatmaya, bunun üzerinden de HDP seçmeninden oy almanın yerini oluşturmaya çalışıyor. Tam da bu noktada AK Parti’nin HDP’ye yaptığı ziyaret daha sonrasında AK Parti MKYK üyesi Orhan Miroğlu’nun “HDP’nin fırsatı ıskalamaması gerektiği” tarafındaki bildirisi da yumuşama atılımının bir işareti olarak görülebilir” değerlendirmesinde bulundu.
‘SÜREÇ YA HDP’Yİ TARAFSIZ BİR ALANA ÇEKEBİLİR YA DA MİLLET İTTİFAKI’NI ÇATLATABİLİR’
Yörük, Kürt probleminin siyasetin gündemine er geç geleceğini lakin şu an atılan adımların “yeni bir müddetcin başlangıcı” olarak değerlendirilemeyeceğini kaydetti.
Bu noktada HDP’nin ‘cumhurbaşkanı adaylığı’ konusunda makulde anlaşıldığı takdirde dayanak vereceğini söz ettiği Millet İttifakı’nın netleşmesi gerektiğine vurgu yapan Yörük, bu durumun sağlanamaması durumunda yaşanabilecek süreci şu sözlerle özetledi:
“İYİ Parti’nin HDP ile yaşadığı tansiyon ilerleyen süreçte ya HDP’yi altılı masadan daha da kopararak tarafsız bir alana çekebilir ya da Millet İttifakı’nı çatlatabilir. Her iki durumun da olumsuz sonuçları olağan olarak olur. HDP, ortaya düşerse iktidarı desteklemese dahi kendi bloğu ile bağımsız aday çıkarabilir. Bu da oyların bölünmesine, HDP tabanında bir çalkalanmaya niye olabileceği üzere seçimlerde de Erdoğan’ın bahtının artırmasına yarayabilir. Bu manada da AK Parti’nin adımlarının bir taşla birkaç kuş vurma projesi olduğu anlaşılıyor.”
İktidarın ilerleyen süreçlerde farklı adımlar da atabileceğini kaydeden Yörük, “Kobane Davası’nda tahliyeler, HDP kapatma davasının düşmesi üzere mevzular gündeme gelebilir. AK Parti, MHP faktöründen dolayı HDP ile açık açık bir ittifak yapamazsa da bu atakları ile HDP tabanından oy koparabilir yahut Millet İttifakı ile HDP ortasına uçurum koyarak ittifakın çatlamasına yer hazırlayabilir. Tüm bunlar da seçimde Erdoğan lehine şekillenecek niçinler içindedır” dedi.
Özellikle son bir ayda eski DTP Eşbaşkanı Aysel Tuğluk’un sıhhat meseleleri niçiniyle özgür bırakılması, Kobani Davası’nda verilen iki tahliye sonucu ve Selahattin Demirtaş’ın babasını görmeye gdolayılmesi üzere gelişmeler yeni bir tahlil sürecinin sinyali olabilir mi?
AK Parti’nin tutumunda görülen değişimi kıymetlendiren HDP’li siyasetçiler, siyaset bilimciler ve kamuoyu araştırmacılarına nazaran iktidar kanadından gelen bu atılımlar iktidardan kopan Kürt seçmenin uzaklaşmasını engelleme ve HDP kitlesini cumhurbaşkanlığı seçiminde tarafsız alana çekmek için taban yoklama gayreti.
‘AK PARTİ DOĞU’DA “YENİ BİR DEVİR BAŞLIYOR” İLETİSİ VERİYOR’
HDP Genel Saymanı ve MYK üyesi Doğan Erbaş’a bakılırsa AK Parti’nin HDP’ye yönelik bu adımlarının iki boyutu var. Bilhassa son süreçte iktidardan koparak HDP de dâhil olmak üzere farklı partilere yönelen Kürt seçmenin uzaklaşmasını durdurmak ve HDP kitlesinde baş karışıklığı yaratmak üzerinden atılımlar yapıldığına dikkat çeken Erbaş, bu adımların taktiksel ataklar olduğuna vurgu yaparak şunları söylemiş oldu:
“İktidarın son ataklarından daha sonra yerelden bizlere gelen bilgilere göre AK Parti, bilhassa doğu vilayetlerinde “yeni bir periyot başlıyor”, “sorunu bir daha biz çözeriz” üzere telaffuz geliştirdikleri görülüyor. AK Parti’nin 2015 yılından bu yana, bilhassa MHP ile yaptığı ittifak kararı Kürt tersliğinde tırmanışa varan uygulamalar bölgede AK Parti’ye olan dayanağı azalttı. AK Parti artık bu kitle üzerinde bir daha tesirli olmak istiyor. Öteki yandan da HDP kitlesinde bir zihin bulanıklığı yaratarak bir değişim ve dönüşüm beklentisi yaratıp hareket yapıyor. Bu büsbütün taktiksel ataklardır. Bu durum seçime giderken bu atılımların artacağını bize gösteriyor.”
‘HDP STRATEJİK BİR DEĞİŞİM VE DÖNÜŞÜM HALİNDE MÜZAKERE VE DİYALOĞA AÇIK’
HDP’nin, stratejik bir değişim ve dönüşüm halinde müzakere ve diyaloğa her vakit açık olduğuna vurgu yapan Erbaş’a nazaran AK Parti’nin mevcut siyasetleri ve ortasında bulunduğu ittifak ile yakın vakitte bu dönüşümü sağlaması, yeni bir tahlil süreci yaratması pek mümkün görünmüyor. ötürüsıyla ‘göz boyama’ ve ‘aldatma’ denilebilecek tavırların HDP ve HDP seçmeni üzerinde bir baş karışıklığına niye olmayacağını kaydeden Erbaş, “HDP kitlesinin en politik kitle olduğu düşünüldüğünde iktidarın bu ataklar ile bir sonuca ulaşamayacağını daima bir arada bakılırsaceğiz. Şayet iktidar attığı adımlarda samimiyse işe Abdullah Öcalan’ın hukukî tabanda avukatları ile görüştürülerek başlayabilir. Kayyım kararlarının geri alınması, anadilde eğitim, lokal demokrasi uygulamalarına geçiş üzere uygulamalar da HDP’nin üzerinde durduğu hassasiyetlerdir. bu biçimde bir müddetç başlatırsa olağan olarak oturulur, konuşulur” diye konuştu.
‘ÇOK FARKLI SEÇİM SONUÇLARI İLE KARŞILAŞACAĞIMIZI DÜŞÜNÜYORUM’
Gezici Araştırma Merkezi Lideri, Memleketler arası Güvenlik ve Stratejik Çalışmalar Uzmanı Murat Gezici’ye nazaran Türkiye, Başkanlık sistemine geçiş daha sonrasının en kıymetli seçimine gidiyor. Bu süreçte merkez sağ-sol, doğu-batı, laik-muhafazakâr üzere ayrımların manalarını kıymetli biçimde kaybedeceği bir seçimle yüzleşileceğini belirten Gezici, “Z nesli ile ilgili birinci kamuoyu araştırmalarını yapan bir araştırmacı olarak hayli değişik seçim sonuçları ile karşılaşacağımızı düşünüyorum” sözlerine yer verdi.
‘AK PARTİ HALA ŞANSLI BİR KONUMDA’
AK Parti’nin son devirde HDP üzerinden yaptığı atılımları pahalandıran Gezici, Kürtlerin yüzde 64’ünün hala AK Parti’ye oy vermeyi sürdürdüğünü kaydederek şu biçimde konuştu:
“Son vakit içinderda oy oranlarında bu durumda bağıntılı bir kayıp olsa da seçmenin oy verme alışkanlığı manasında AK Parti hala şanslı bir pozisyonda. Kürt seçmenin bilhassa genç jenerasyonda HDP’ye yönelik bir sempatisi olsa da 40 yaş ve üstü jenerasyon hala muhafazakâr pahalar çerçevesinde hareket ediyor. bir daha MHP başkanı Devlet Bahçeli’nin AK Parti ve HDP içinde anayasal değişiklik sebebiyle yapılan toplantıya yüksek sesle karşı koymaması bu manada AK Parti’nin elini güçlendirdi.”
‘SEÇİMLERDE SİYASAL MANADA SEMBOLİK DURUMDA OLAN ŞAHISLARIN ADAY GÖSTERİLECEĞİNİ GÖRECEĞİZ’
AK Parti’nin seçime giderken Kürt seçmene yönelik diğer adımlarının da olacağını önnazarann Gezici, mevzuya daha hayli Güneydoğu ve Doğu Anadolu seçmeni açısından bakmak gerektiğine dikkat çekti. 2009 yılında başlayan tahlil süreci çerçevesinde AK Parti’nin Doğu sorunu açısından radikal bir değişimi başlatan parti olarak görüldüğünü tabir eden Gezici, “Gerek uygulamadaki sorunlar gerekse tez ve sistemsiz bir biçimde yapılan değişiklikler sürecin tıkanması kararınu doğurmuştu. Bu açıdan geçmişteki müktesebata baktığımızda AK Parti’nin Kürt seçmene yönelik toplumsal ekonomik ve kültürel manada manalı adımları olacaktır. 2023 yılında yapılacak seçimlerde bilhassa adayların belirlenmesi sürecinde lokal halka hitap edecek ve siyasal manada sembolik durumda olan bireylerin aday gösterileceğini bakılırsaceğiz” dedi.
‘AK PARTİ’NİN HDP ATILIMI TABAN YOKLAMA ÇABASI’
MAK Danışmanlık İdare Heyeti Lideri Mehmet Ali Kulat’a bakılırsa AK Parti’nin bu adımları HDP’yi, Millet İttifakı’ndan uzaklaştırarak cumhurbaşkanlığı seçiminde tarafsız alana çekmek için yer yoklama uğraşı.
ötürüsıyla iktidarın bu adımlarının büsbütün siyasi bir atılım olarak okunması gerektiğine dikkat çeken Kulat, “Son devirde yapılan araştırmalarda ne Millet İttifakı ne de Cumhur İttifakı yüzde 50+1 bandını yakalayabilmiş değil. Burada da devreye yüzde 10 bandında oya sahip olan HDP’nin oyları giriyor” tabirlerine yer vererek şunları kaydetti:
“CHP, Doğu ve Güneydoğu’da uzun vakit daha sonra birinci sefer görünür biçimde. Yaptığımız araştırmalar da CHP’nin bölgede rüzgârı yakaladığını gösteriyor. Bu rüzgâr Millet İttifakı’nın seçimi kazanmasına kâfi olur mu tartışılır fakat iktidar kanadı için risk oluşturuyor. Şu an için konuşmak gerekirse bu atılımların yüzde 10’luk bir seçmen kitlesini etkileyeceğini düşünmüyorum. Fakat seçim için daha müddet olduğunu düşünürsek, bu ataklar atılacak başka adımların işareti olabilir.”
HDP TABANINI ETKİLEYECEK ÜÇ VAAT
AK Parti’nin istediği takviyesi alabilmesi için daha önemli adımlar atması gerektiğini söyleyen Kulat, “Ciddi bir af kanunu, kayyım kararlarının geri alınması ve anadilde eğitim üzere adımların karşılığı olan tesirleri olabilir. Şimdilik bu adımların atılmaması mümkün görünmüyor; lakin bu mevzular şu an atılan adımların, diyalog kanallarının belirleyeceği sonuçlar olacaktır. Bir taban yoklaması var” formunda konuştu.
‘AK PARTİ’NİN ADIMLARI YUMUŞAMA ATAĞININ BİR İŞARETİ OLARAK GÖRÜLEBİLİR’
AK Parti’nin halinde görülen değişimi Kürt seçmenin seçimlerde oynayacağı belirleyici rolle ilişkilendiren siyaset bilimci ve Gazete Duvar müellifi Zafer Yörük ise “İktidar ve Erdoğan, seçimlere giderken attığı adımlar ile HDP ve Selahattin Demirtaş ile ortasını yumuşatmaya, bunun üzerinden de HDP seçmeninden oy almanın yerini oluşturmaya çalışıyor. Tam da bu noktada AK Parti’nin HDP’ye yaptığı ziyaret daha sonrasında AK Parti MKYK üyesi Orhan Miroğlu’nun “HDP’nin fırsatı ıskalamaması gerektiği” tarafındaki bildirisi da yumuşama atılımının bir işareti olarak görülebilir” değerlendirmesinde bulundu.
‘SÜREÇ YA HDP’Yİ TARAFSIZ BİR ALANA ÇEKEBİLİR YA DA MİLLET İTTİFAKI’NI ÇATLATABİLİR’
Yörük, Kürt probleminin siyasetin gündemine er geç geleceğini lakin şu an atılan adımların “yeni bir müddetcin başlangıcı” olarak değerlendirilemeyeceğini kaydetti.
Bu noktada HDP’nin ‘cumhurbaşkanı adaylığı’ konusunda makulde anlaşıldığı takdirde dayanak vereceğini söz ettiği Millet İttifakı’nın netleşmesi gerektiğine vurgu yapan Yörük, bu durumun sağlanamaması durumunda yaşanabilecek süreci şu sözlerle özetledi:
“İYİ Parti’nin HDP ile yaşadığı tansiyon ilerleyen süreçte ya HDP’yi altılı masadan daha da kopararak tarafsız bir alana çekebilir ya da Millet İttifakı’nı çatlatabilir. Her iki durumun da olumsuz sonuçları olağan olarak olur. HDP, ortaya düşerse iktidarı desteklemese dahi kendi bloğu ile bağımsız aday çıkarabilir. Bu da oyların bölünmesine, HDP tabanında bir çalkalanmaya niye olabileceği üzere seçimlerde de Erdoğan’ın bahtının artırmasına yarayabilir. Bu manada da AK Parti’nin adımlarının bir taşla birkaç kuş vurma projesi olduğu anlaşılıyor.”
İktidarın ilerleyen süreçlerde farklı adımlar da atabileceğini kaydeden Yörük, “Kobane Davası’nda tahliyeler, HDP kapatma davasının düşmesi üzere mevzular gündeme gelebilir. AK Parti, MHP faktöründen dolayı HDP ile açık açık bir ittifak yapamazsa da bu atakları ile HDP tabanından oy koparabilir yahut Millet İttifakı ile HDP ortasına uçurum koyarak ittifakın çatlamasına yer hazırlayabilir. Tüm bunlar da seçimde Erdoğan lehine şekillenecek niçinler içindedır” dedi.