kunteper
Member
ANKARA- AK Parti ve MHP seçim kanununda değişiklik öngoren kanun teklifini Meclis Başkanlığı’na sundu. Cumhur İttifakı’nın teklifinde, seçim sürecindeki yasakları düzenleyen kanun unsurundan ‘Başbakan’ ibaresinin çıkarılması öngörüldü ancak partili cumhurbaşkanına yönelik propaganda yasağına ait bir tabir yer almadı.
Anayasa hukukçularına bakılırsa yeni teklifte ‘Başbakan’ sözünün yerine ‘Cumhurbaşkanı’ sıfatı getirilmeliydi. Atılmayan bu adımla cumhurbaşkanının propaganda faaliyetinin yasal tabanının hazırlandığını belirten hukukçulara bakılırsa, ‘Başbakanlık’ sıfatının ‘Cumhurbaşkanı’ ile ikame edilmesi kaçınılmaz bir mecburilik.
‘CUMHURBAŞKANININ PROPAGANDA YASAĞININ DEVAM ETTİRİLMESİ GEREKİRDİ’
298 sayılı Seçimlerin Temel Kararları Kanunu’nun 65’inci Hususu, seçim propagandasının başlangıcından oy verme gününe kadar, başbakan ve bakanlarla milletvekillerinin seçim propagandası ve seyahatlerinde makam araçlarını, resmi araçları, protokol karşılaması ve uğurlaması, resmî merasim ve ziyaret yapamayacaklarını düzenliyor.
AK Parti ve MHP’nin öngördüğü değişikliğe göre maddede yer alan “Başbakan” ibaresi, mevcut idare sisteminde başbakanlık olmadığı için çıkarılmak isteniyor. Yürürlükte olan maddedeki bakanlar ve milletvekillerine dair yasaklar devam ederken, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’yle birlikte bununla birlikte parti genel lideri da olabilen “cumhurbaşkanının” propaganda sürecinde nasıl davranacağına ya da yasak kapsamında olup olmadığına ait bir düzenleme öngörülmüyor.
Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Levent Köker’e bakılırsa bugün yürürlükte olan ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde eski sistemdeki Başbakanın yerini cumhurbaşkanı almış bulunuyor. Bugün yürürlükte olan sistemde yürütme organının “başı”, hatta yürütme organının “kendisinin” cumhurbaşkanı olduğunu belirten Köker, “ötürüsıyla onun propaganda yasağının devam ettirilmesi gerekirdi. Yani ortasında ‘başbakan’ geçen kanunlardan ‘başbakan’ çıktı. Yerine ‘cumhurbaşkanı’ sözü getirildi. Burada da bu biçimde bir şey yapılması gerekirdi” değerlendirmesini yaptı.
‘CUMHURBAŞKANININ PROPAGANDA FAALİYETİNİN YASAL YERİ HAZIRLANDI’
Cumhurbaşkanının “propaganda” faaliyetinin yasal tabanının hazırlandığını söz eden Köker, “Anlaşılıyor ki cumhurbaşkanının devlet imkanlarını kullanarak siyasi faaliyet yapmasına yasal pürüz görülmüyor. esasen mani oluyordu bu lakin kimse de fiilen engellemiyordu. bu biçimdece yasal tabanını de hazırlamış oluyorlar” dedi ve kelamlarını şöyleki sürdürdü: “Cumhurbaşkanı hem de bir siyasi partinin genel lideri. ötürüsıyla seçim vakti geldiğinde cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı olarak mı propaganda yapıyor, yoksa bir siyasi partinin genel lideri olarak mı propaganda yapıyor? Onu bilemiyoruz. Ayırt edecek durumumuz yok. Eski sistemde başbakana getirilmiş bir yasak bugünkü sistemde cumhurbaşkanına getirilmeli. Burada tek bir şey var, cumhurbaşkanı hem de cumhurbaşkanlığına aday olacaksa o adaylığın gerektirdiği propagandayı kendisi yapacak demektir. Fakat doğal öteki adaylarla eşit kurallarda yarışı gerektiği için, öteki adaylar için seçim ve propaganda yasakları ne vakit başlıyorsa, cumhurbaşkanı için de bu biçimde başlaması gerekir. Ona bir istisna getirilemez.”
‘BAŞBAKANLIK SIFATININ CUMHURBAŞKANI İLE İKAME EDİLMESİ KAÇINILMAZ ZORUNLULUK’
Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Ece Göztepe Çelebi’ye nazaran teklifi sunanlar, “Milletvekili seçimine girecek olan aktörleri düzenliyoruz” tabirleriyle bir savunma yapabilirler. “Cumhurbaşkanı, milletvekili seçimi kanunu kapsamında seçime girmiyor, cumhurbaşkanlığı hakkında seçim kanunu kararlarına tabi. O yüzden de propaganda yasakları kapsamında değil” savunusunun olağan şartlarda kabul edilebilir olduğunu, ancak mevcut sistemde cumhurbaşkanının beraberinde bir siyasi parti lideri olmasının önündeki yasal mahzurların kalktığını belirten Göztepe şunları söylemiş oldu: “Cumhurbaşkanının bununla birlikte bir siyasi parti lideri olması tarafındaki yasal ve anayasal maniler kalktığı için, milletvekili seçiminde bir seçime girecek olan rastgele bir partinin genel liderinin da rastgele bir propagandaya katılmayacağı düşünülmeyeceğinden kesinlikle cumhurbaşkanı da bu kapsama alınmalı. Bir parti genel lideri olabilecek ya da olan cumhurbaşkanının, kendi siyasi partisinin milletvekillerinin seçimleri öncesinde propagandasına katılmayacağı düşünülemeyeceğinden, burada başbakanlık sıfatının cumhurbaşkanı ile ikame edilmesi kaçınılmaz bir zorunluluktur.”
‘CUMHURBAŞKANININ SEÇİM PROPAGANDASI YAPMASI EŞİTLİK PRENSİBİNE AYKIRI’
Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Demirhan Burak Çelik’in değerlendirmesine göre Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilen süreçte “uyum” düzenlemelerinin pek birden fazla Kanun Kararında Kararnameler (KHK) ile yapıldı. Bu devir Meclis eliyle yapılması gereken düzenlemelerin KHK’lerle yapılmasının fazlaca tartışıldığını hatırlatan Çelik, “bu biçimdeki ahenk düzenlemelerinde başbakan sözlerinin yerine cumhurbaşkanı tabirleri eklendi. Bunun mantığı, hükümet sistemi değişmişti ve başbakan ve bakanlar şurasının yerine cumhurbaşkanı geçmişti” diye konuştu.
Son yapılmak istenen değişikliğin daha evvelki “uyum” düzenlemelerinden farklı olduğunu, geçmişte atılan adımların mantığına göre seçim kanunundaki düzenlemede de ‘Başbakan’ sözünün yerine ‘Cumhurbaşkanı’ tabirinin getirilmesi gerektiğini belirten Çelik kelamlarını şöyleki sürdürdü: “Bu yeni sistemde cumhurbaşkanı bundan evvelki sistemin, yani parlamenter sistemin tarafsız ve partisiz cumhurbaşkanı değildir. Tam bilakis bir partiyle bağı olabilecek kişidir. Partili biri cumhurbaşkanı olabilir. Partili bir kişi siyasi tartışmaların içerisinde tarafsız değil, tam bilakis taraftır. Taraf olan kişinin, A ya da B şahsı fark etmez, cumhurbaşkanı sıfatını kullanarak seçim propagandası yapması eşitlik prensibine, siyasi müsabakanın taraflar içinde eşit bir biçimde yürümesi unsuruna ve biroldukca prensibe karşıttır.”
‘BAKANLAR SEÇİM FAALİYETİ YAPAMAZ CUMHURBAŞKANI YAPABİLİR’ DEMEK DEMOKRATİK DEĞİL’
AK Parti ve MHP’nin teklifinde ‘Başbakan’ sözü çıkarılırken, ‘Bakanlar’ sözünün ilgili unsurdan çıkarılmadığını hatırlatan ve bu durumu “enteresan” olarak niteleyen akademisyen Çelik şöyleki devam etti:
“Bakanları orada tutmanın ve Başbakanı çıkarmanın, ancak Cumhurbaşkanını eklememenin öbür bir mantığı var. Sıhhat Bakanı da İçişleri Bakanı da Cumhurbaşkanı’na bağlı. Bakanlar devletin imkanlarından yararlanarak açılışlar ve seçim faaliyetleri yapamazlar lakin Cumhurbaşkanı yapabilir’ demek birebir zamandamokratik değil tıpkı vakitte seçimin bütün tarafları içinde eşit yürütülmesi unsuruyla uyuşmaz.”
Anayasa hukukçularına bakılırsa yeni teklifte ‘Başbakan’ sözünün yerine ‘Cumhurbaşkanı’ sıfatı getirilmeliydi. Atılmayan bu adımla cumhurbaşkanının propaganda faaliyetinin yasal tabanının hazırlandığını belirten hukukçulara bakılırsa, ‘Başbakanlık’ sıfatının ‘Cumhurbaşkanı’ ile ikame edilmesi kaçınılmaz bir mecburilik.
‘CUMHURBAŞKANININ PROPAGANDA YASAĞININ DEVAM ETTİRİLMESİ GEREKİRDİ’
298 sayılı Seçimlerin Temel Kararları Kanunu’nun 65’inci Hususu, seçim propagandasının başlangıcından oy verme gününe kadar, başbakan ve bakanlarla milletvekillerinin seçim propagandası ve seyahatlerinde makam araçlarını, resmi araçları, protokol karşılaması ve uğurlaması, resmî merasim ve ziyaret yapamayacaklarını düzenliyor.
AK Parti ve MHP’nin öngördüğü değişikliğe göre maddede yer alan “Başbakan” ibaresi, mevcut idare sisteminde başbakanlık olmadığı için çıkarılmak isteniyor. Yürürlükte olan maddedeki bakanlar ve milletvekillerine dair yasaklar devam ederken, Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’yle birlikte bununla birlikte parti genel lideri da olabilen “cumhurbaşkanının” propaganda sürecinde nasıl davranacağına ya da yasak kapsamında olup olmadığına ait bir düzenleme öngörülmüyor.
Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Levent Köker’e bakılırsa bugün yürürlükte olan ‘Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nde eski sistemdeki Başbakanın yerini cumhurbaşkanı almış bulunuyor. Bugün yürürlükte olan sistemde yürütme organının “başı”, hatta yürütme organının “kendisinin” cumhurbaşkanı olduğunu belirten Köker, “ötürüsıyla onun propaganda yasağının devam ettirilmesi gerekirdi. Yani ortasında ‘başbakan’ geçen kanunlardan ‘başbakan’ çıktı. Yerine ‘cumhurbaşkanı’ sözü getirildi. Burada da bu biçimde bir şey yapılması gerekirdi” değerlendirmesini yaptı.
‘CUMHURBAŞKANININ PROPAGANDA FAALİYETİNİN YASAL YERİ HAZIRLANDI’
Cumhurbaşkanının “propaganda” faaliyetinin yasal tabanının hazırlandığını söz eden Köker, “Anlaşılıyor ki cumhurbaşkanının devlet imkanlarını kullanarak siyasi faaliyet yapmasına yasal pürüz görülmüyor. esasen mani oluyordu bu lakin kimse de fiilen engellemiyordu. bu biçimdece yasal tabanını de hazırlamış oluyorlar” dedi ve kelamlarını şöyleki sürdürdü: “Cumhurbaşkanı hem de bir siyasi partinin genel lideri. ötürüsıyla seçim vakti geldiğinde cumhurbaşkanı, cumhurbaşkanı olarak mı propaganda yapıyor, yoksa bir siyasi partinin genel lideri olarak mı propaganda yapıyor? Onu bilemiyoruz. Ayırt edecek durumumuz yok. Eski sistemde başbakana getirilmiş bir yasak bugünkü sistemde cumhurbaşkanına getirilmeli. Burada tek bir şey var, cumhurbaşkanı hem de cumhurbaşkanlığına aday olacaksa o adaylığın gerektirdiği propagandayı kendisi yapacak demektir. Fakat doğal öteki adaylarla eşit kurallarda yarışı gerektiği için, öteki adaylar için seçim ve propaganda yasakları ne vakit başlıyorsa, cumhurbaşkanı için de bu biçimde başlaması gerekir. Ona bir istisna getirilemez.”
‘BAŞBAKANLIK SIFATININ CUMHURBAŞKANI İLE İKAME EDİLMESİ KAÇINILMAZ ZORUNLULUK’
Anayasa Hukukçusu Prof. Dr. Ece Göztepe Çelebi’ye nazaran teklifi sunanlar, “Milletvekili seçimine girecek olan aktörleri düzenliyoruz” tabirleriyle bir savunma yapabilirler. “Cumhurbaşkanı, milletvekili seçimi kanunu kapsamında seçime girmiyor, cumhurbaşkanlığı hakkında seçim kanunu kararlarına tabi. O yüzden de propaganda yasakları kapsamında değil” savunusunun olağan şartlarda kabul edilebilir olduğunu, ancak mevcut sistemde cumhurbaşkanının beraberinde bir siyasi parti lideri olmasının önündeki yasal mahzurların kalktığını belirten Göztepe şunları söylemiş oldu: “Cumhurbaşkanının bununla birlikte bir siyasi parti lideri olması tarafındaki yasal ve anayasal maniler kalktığı için, milletvekili seçiminde bir seçime girecek olan rastgele bir partinin genel liderinin da rastgele bir propagandaya katılmayacağı düşünülmeyeceğinden kesinlikle cumhurbaşkanı da bu kapsama alınmalı. Bir parti genel lideri olabilecek ya da olan cumhurbaşkanının, kendi siyasi partisinin milletvekillerinin seçimleri öncesinde propagandasına katılmayacağı düşünülemeyeceğinden, burada başbakanlık sıfatının cumhurbaşkanı ile ikame edilmesi kaçınılmaz bir zorunluluktur.”
‘CUMHURBAŞKANININ SEÇİM PROPAGANDASI YAPMASI EŞİTLİK PRENSİBİNE AYKIRI’
Galatasaray Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Demirhan Burak Çelik’in değerlendirmesine göre Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilen süreçte “uyum” düzenlemelerinin pek birden fazla Kanun Kararında Kararnameler (KHK) ile yapıldı. Bu devir Meclis eliyle yapılması gereken düzenlemelerin KHK’lerle yapılmasının fazlaca tartışıldığını hatırlatan Çelik, “bu biçimdeki ahenk düzenlemelerinde başbakan sözlerinin yerine cumhurbaşkanı tabirleri eklendi. Bunun mantığı, hükümet sistemi değişmişti ve başbakan ve bakanlar şurasının yerine cumhurbaşkanı geçmişti” diye konuştu.
Son yapılmak istenen değişikliğin daha evvelki “uyum” düzenlemelerinden farklı olduğunu, geçmişte atılan adımların mantığına göre seçim kanunundaki düzenlemede de ‘Başbakan’ sözünün yerine ‘Cumhurbaşkanı’ tabirinin getirilmesi gerektiğini belirten Çelik kelamlarını şöyleki sürdürdü: “Bu yeni sistemde cumhurbaşkanı bundan evvelki sistemin, yani parlamenter sistemin tarafsız ve partisiz cumhurbaşkanı değildir. Tam bilakis bir partiyle bağı olabilecek kişidir. Partili biri cumhurbaşkanı olabilir. Partili bir kişi siyasi tartışmaların içerisinde tarafsız değil, tam bilakis taraftır. Taraf olan kişinin, A ya da B şahsı fark etmez, cumhurbaşkanı sıfatını kullanarak seçim propagandası yapması eşitlik prensibine, siyasi müsabakanın taraflar içinde eşit bir biçimde yürümesi unsuruna ve biroldukca prensibe karşıttır.”
‘BAKANLAR SEÇİM FAALİYETİ YAPAMAZ CUMHURBAŞKANI YAPABİLİR’ DEMEK DEMOKRATİK DEĞİL’
AK Parti ve MHP’nin teklifinde ‘Başbakan’ sözü çıkarılırken, ‘Bakanlar’ sözünün ilgili unsurdan çıkarılmadığını hatırlatan ve bu durumu “enteresan” olarak niteleyen akademisyen Çelik şöyleki devam etti:
“Bakanları orada tutmanın ve Başbakanı çıkarmanın, ancak Cumhurbaşkanını eklememenin öbür bir mantığı var. Sıhhat Bakanı da İçişleri Bakanı da Cumhurbaşkanı’na bağlı. Bakanlar devletin imkanlarından yararlanarak açılışlar ve seçim faaliyetleri yapamazlar lakin Cumhurbaşkanı yapabilir’ demek birebir zamandamokratik değil tıpkı vakitte seçimin bütün tarafları içinde eşit yürütülmesi unsuruyla uyuşmaz.”