AK Parti 20 yaşında: Erdoğan daha sonrası soru işareti

kunteper

Member
ANKARA – Türkiye siyasal hayatına 2001 yılında katılan AK Parti, 20 yaşına girdi. 2002 yılında girdiği birinci genel seçimlerde tek başına iktidar olan parti bu vakte dek tüm seçimlerde sandıktan birinci parti olarak çıktı. Son 5 yıldır MHP ile kurduğu Cumhur İttifakı aracılığıyla iktidarını devam ettiren AK Parti’nin geride bıraktığı yirmi yılı, toplumun nabzını yakından tutan kamuoyu araştırmacılarıyla konuştuk.

Siyasal bağlantı uzmanı İbrahim Uslu’ya göre Recep Tayyip Erdoğan’ın birinci cumhurbaşkanı seçilmesinin akabinde parti genel başkanlığından ayrılmasıyla AK Parti’nin genetiği bozuldu. GENAR Araştırma Şirketi İdare Konseyi Lideri İhsan Aktaş da AK Parti’nin siyasal irtibat manasında makas değişikliğine gereksinimi olduğu görüşünde.

‘NEOLİBERAL BİR PARTİ OLARAK KURULDU’

AK Parti’nin 2001 yılında “neoliberal bir parti” olarak kurulduğunu, periyodun hem milletlerarası konjonkçeşidinin tıpkı vakitte ülke içerindeki konjonktürün bu biçimde bir partinin varlığına gereksinim doğurduğunu söyleyen siyasal bağlantıcı İbrahim Uslu’ya nazaran, AK Parti bu gereksinimlere bakılırsa örgütlenerek kendisini tasarladı.

AK Parti’nin kuruluş etabında “neoliberal bir parti” olarak örgütlendiğini belirten Uslu, partinin birinci devrine ait şunları söylemiş oldu: “Ekonomi siyasetlerinde Avrupa’yla, dünyayla birbirine entegre ve uzlaşı içerisinde, Avrupa Birliği amacına odaklanmış, yurt ortasında de AB süreciyle paralel bir formda demokrasiyi güçlendirmeye, siyasetleri liberalleştirmeye, insan hakları ve özgürlüklerini güçlendirmeye çalışan bir siyaset izleme amaçlarıyla kuruldu. Bir taraftan parti içerisinde fazlaca renklilik kelam konusuydu. Partinin içerisinde adeta bir koalisyon vardı. 3 Mart tezkeresi sürecinde bu koalisyon kendini gösterdi ve parti kümesi genel merkezden bağımsız tezkereyi reddedebildi. Kendindilk evvelki devirde, Türkiye’yi canından bezdirdiği ekonomik ve siyasal istikrarsızlık üzere sıkıntılar vardı. Bütün meseleleri giderecek bir parti olarak kuruldu ve toplumun takdirini kazandı. Birinci seçimde tek başına iktidar oldu.”

‘ERDOĞAN’IN CUMHURBAŞKANI OLMASIYLA PARTİNİN GENETİĞİ BOZULDU’

AK Parti açısından birinci devirlerde işlerin çok güzel gittiğini söyleyen Uslu’ya nazaran parti içerisindeki en değerli dönüşüm, Recep Tayyip Erdoğan’ın 2014 yılında Cumhurbaşkanı seçilip parti genel başkanlığını bırakmasıyla yaşandı. Uslu bu süreci şöyleki yorumladı:
“Sayın Erdoğan’ın AK Parti Genel Başkanlığı’nı bırakıp Cumhurbaşkanlığı’na gitmesiyle bir arada AK Parti’nin temel büyük dönüşümü başladı ve tabiri caizse genetiği bozuldu. Orada yaşanan sorunu süreç içerisinde tekrar çözemedi. O genetik bozulma daha sonrasında da art geriye zincirleme tepkiler doğurdu. 2016’daki OHAL ilanından başlayarak AK Parti çok sağa kayma eğilimini pekiştirmiş oldu. Neoliberal bir parti olarak kurulup çok sağda milliyetçi-muhafazakâr bir parti halinde siyasi ömrünü devam ettiren bir harekete dönüştü. bu biçimde bir evrilme Türkiye siyasal tarihinde benim bildiğim hiç olmadı. CHP’nin daha devlet partisi olarak kurulup, daha sonrasında daha toplumsal demokrat parti olma gayretleri var ancak AK Parti’ninki üzere dönüşüm istisnaydı.”

‘CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN’IN MİTİNGLERİ SİYASETİN GENETİĞİNİN BOZULDUĞUNU DA GÖSTERİYORDU’

AK Parti’nin birinci iktidara geldiği periyotta önünde büyük projelerin olduğunu hatırlatan Uslu, partinin vakit içerisindeki dönüşümünü siyasal irtibat alanında atılan adımlarla anlattı. AK Parti’nin 2010 yılına gelindiğinde gayelerini kurumsal ve anayasal manada gerçekleştirdiğini, 2011’de ise ‘Hedef 2023’ telaffuzunu kullanmaya başladığını belirten Uslu devam eden sürece ait ise şunları kaydetti: “2015 genel seçimlerine gelindiğinde Erdoğan Cumhurbaşkanlığındaydı ve AK Parti’nin büyük kıssası kalmamıştı. Tahlil sürecinin de sonuna gelinmişti. 2015’te bir taraftan Davutoğlu Türkiye’nin istikrarının sürmesi gerektiğini belirterek geçmişte yaptıkları hoş işleri hatırlatıyordu. Davutoğlu, ‘tekrar hoş işler yapmak için bize güvenin’ derken, Erdoğan alternatif bir kampanya başlattı ve 7 Haziran seçimlerine giderken epey sayıda miting düzenledi. Bu durum yalnızca AK Parti’nin siyasetinin genetiğinin bozulduğunu değil genel olarak siyasetin genetiğinin bozulduğunu gösteriyordu. Zira bir cumhurbaşkanının bir genel seçim öncesi bir parti lehine açıkça mitingler yapması Türkiye siyasetinin ve seçmeninin alışkın olduğu bir şey değildi. Erdoğan ve Davutoğlu’nun telaffuzları birbiriyle çelişmeye başladı ve o seçimde 10 puan kaybetti.”

‘15 TEMMUZ’DAN daha sonra AK PARTİ’NİN DE TÜRK SİYASETİNİN DE BÜTÜN YAPISI FORMATLANDI’

7 Haziran 2015’teki seçimlere girerken AK Parti’nin bağlantı krizleri yaşadığını, Erdoğan’ın telaffuzlarıyla parti yetkililerinin söylemlerinde çelişkilerin kaydedildiğini belirten Uslu, “1 Kasım seçimleri aslına bakarsan olağanüstü şartlarda yapıldı ve siyasal bağlantı kelam konusu değildi” dedi. Uslu bu süreci şöyleki anlattı: “Hendek Operasyonları sürdü, ülke terör fırtınasına yakalandı. Beşerler o devirde, ‘bayrak etrafında toplanma’ tepkisi gösterdiler. Yani ulusal kriz esnasında seçmenlerin iktidar etrafında kenetlenmesi hadisesiydi. 1 Kasım seçimleri tam olarak bu tesirle sonuçlandı. O günden daha sonra sistem büsbütün değişti ve 15 Temmuz’dan daha sonra AK Parti’nin de Türk siyasetinin de bütün yapısı mutasyona uğradı. Mutasyon süreci tahminen 17/25 Aralık sürecinde başlamıştı fakat 15 Temmuz’da tamamlandı ve Türkiye büsbütün öbür bir kulvara girdi. AK Parti- MHP ittifakı, anayasanın değişmesi, güvenlikçi siyasetlerin ön plana çıkması, demokratikleşme telaffuzunun büsbütün terk edilmesi, Kürtlerle ilgili liberal siyasetlerin büsbütün terk edilmesi, Türk milliyetçisi bir lisanın hâkim olması üzere ikinci bir AK Parti doğdu. AK Parti kendini büsbütün formatlamış oldu ve bu biçimde devam ediyor. Son mahallî seçimlerde dahi güvenlikçi siyasetleri ön plana çıkardı. ‘Beka sorunu var o yüzden muhalefetin belediye lider adaylarını değil bizim belediye lider adaylarımızı seçmelisiniz yoksa Türkiye’nin bekası tehdit altında’ diyerek seçim kampanyasını dizayn etti. Dünyada lokal seçimde güvenlikçi lisanı kullanan birinci parti olmuştur. İç bölgelerde bu telaffuz başarılı oldu fakat metropollerde olmadı.

‘AK PARTİ’NİN ERDOĞAN daha sonraSINDA YOLUNA DEVAM EDİP EDEMEYECEĞİ SORU İŞARETİ’

Türkiye siyasal hayatında kesintisiz en uzun mühlet iktidar olma rekoru kıran AK Parti’de başkanlık sistemine geçişin akabinde kopuşlar yaşanmaya başladı. Partide değerli nazaranvler üstlenmiş olan Ali Babacan liderliğinde DEVA Partisi, Ahmet Davutoğlu liderliğinde ise Gelecek Partisi kuruldu. Son seçimleri MHP takviyesi ile kazanan ve 2023 seçimlerine de Cumhur İttifakı ile gitmesi beklenen AK Parti’nin siyasal geleceği de merak konusu. Partinin kurumsal gücünü kaybettiğini, bunu da örgütlü idare bağlamında dediğini belirten Uslu, AK Parti’nin geleceğine dair şunları kaydetti: “AK Parti önder merkezli ve önderin karizmasının etrafında toplanan insanlardan ve oylardan istifade eden bir parti görünümünde. AK Parti’nin Erdoğan daha sonrasında yoluna devam edip edemeyeceği bence büyük bir soru işareti. Sayın Erdoğan, AK Parti genel başkanlığını bırakıp cumhurbaşkanlığına giderken AK Parti o süreci krizsiz atlatabilseydi Erdoğan tekrar geri dönmek durumunda kalmasaydı ya da bunu istemeseydi tahminen AK Parti de Amerika’daki Cumhuriyetçi Parti üzere bir parti olabilirdi. Kalıcı bir sağ parti olabilirdi. Lakin tıpkı bir evvelki sağ partiler üzere AK Parti de önder merkezli ve başkanın karizmasına yaslanan bir parti pozisyonunda. bir evvelki sağ partiler Anavatan, Doğruyol nasıl ki başkanları siyasetten çekildiği anda küçülüp ortadan yok oldularsa AK Parti’nin de benzeri bir akıbetle müsabaka mümkünlüğü devasa yükseklikte. Şu an Erdoğan’ın haricinde insanların AK Parti’ye oy verme münasebetleri fazlaca fazla değil. Seçmenlere ‘AK Parti’ye niye oy veriyorsunuz’ diye sorulduğunda önderi niçiniyle oy verdiğini söylüyorlar. Başka münasebetler onun hayli gerisinde kalıyor. Önder siyasi ömrünü tamamladıktan daha sonra AK Parti’nin gücünü koruma etmesi şu anki parametrelerle fazlaca mümkün görünmüyor.”

‘AK PARTİ’NİN SİYASAL BAĞLANTI MANASINDA MAKAS DEĞİŞİKLİĞİNE GİTMESİ GEREKİYOR’

AK Parti’yi kurulduğu günden bu yana kamuoyu araştırmalarıyla takip eden GENAR Araştırma Şirketi İdare Heyeti Lideri İhsan Aktaş’a göre ise Türkiye’de iktidarlar birinci periyot iktidar olurlar, ikinci periyoda varmadan parti disiplini kaybolur ve çözülmeler olur, iktidarı devrederdi. AK Parti’nin iki sebeple öteki siyasi partilerden farklılaştığını belirten Aktaş, “Parti, muhtemelen başkan faktöründen olsa gerek, kurallara nazaran daima kendisini yeniledi. İkincisi sıkça takım değiştirdi. Bir toplumun değişim talebi çoklukla muhalefet üzerinden gerçekleşirken AK Parti bu değişim talebini kendi üzerinden karşılayarak daima canlı kalmayı başardı” diye konuştu.

AK Parti’nin öbür partilerden farklı olarak toplumun muhtaçlıklarını bir araştırmacı titizliğiyle sınıflandırdığını, muhtaçlıkları tahlil ettiğini, toplumun rasyonel taleplerine yanıt verdikçe de takviye aldığını belirten Aktaş, “Fakat gelinen noktada siyasal bağlantı manasında bir makas değişikliğine gitmesi gerekiyor. O makas değişimi de şu; Siz daima toplumun taleplerini karşılarsınız, yatırım muhtaçlıklarını karşılarsınız, kuvvetli bir önderiniz var ve bu AK Parti’ye daima kazandırıyor. Lakin gelinen noktada AK Parti bir siyasal rekabetle karşı karşıya. 20 yılın akabinde AK Parti lakin bu periyodu siyaset üreterek ve parti örgütünün tümünü harekete geçirerek uğraş edebilir. Yeni makas değişimine geçecek mi bunu gözlemleyeceğiz” sözlerini kullandı.

‘ÖMRÜ CHP ÜZERE UZAYAN BİR PARTİ OLABİLİR’

Yakın devirde “AK Parti’nin 2’inci 20 yılı” başlıklı makale kaleme aldığını, makalenin birinci başlangıcında, “Türkiye kendisi için yeni bir parti seçmedi yeni bir önder de seçmedi bu biçimde AK Parti ikinci yirmi yılını konuşmaya başlayabilir” sözlerinin yer aldığını aktaran Aktaş, AK Parti’nin geleceğine ait ise şunları söylemiş oldu: “Türkiye’de Refah Partisi geleneğini, yatırımcı heyecanını, Osmanlı İslamcılığını değerlendiremeyen bireyler AK Parti’yi yalnızca ANAP’a benzetirler. halbuki AK Parti büyük oranda Refah Partisi omurgası üzerine kurulmuş bir partidir. olağan olarak önder partisidir. Önder o örgütle birlikte daha da kuvvetli bir durum alıyor. Ancak karakter itibariyle ANAP’a benzeyen bir parti değildir. Tahminen de ömrü Cumhuriyet Halk Partisi üzere uzayan bir parti olabilir.”

‘İLK GÜN İLE BUGÜN ORTASINDA İLLA FARK OLUR’

“İlk gün ile bugün içinde illa fark olur. 20 yaşındaki bir delikanlıyla 40 yaşındaki bir adamın heyecanı tıpkı olmaz. Ama AK Parti bugüne kadar toplumun değişim talebine nazaran kendini yeniledi. Daima hükümette, devlet aygıtını ve partiyi birlikte yönetiyor. Birinci devirlerdeki üzere dinamik olmayabilir fakat şöyleki bir beklentim var. 2023 seçimleri Cumhurbaşkanımızın kendi seçimleri. Alana indikçe, toplumun yeni taleplerini gördükçe bu taleplere gerçek bir değişim havasını oluşturacağını düşünüyorum. Natürel bu AK Parti’nin kuruluş devri kadar dinamik olmaz. AK Parti 2015’de test yaptı ve 7 Haziran ile 1 Kasım seçimleri içinde yeni kurulmuş bir parti üzere çalıştı. 2015’teki beş, altı aylık süreci AK Parti düzgün tahlil edebilirse, kendisine yeni bir kimlik oluşturma konusunda o devri kullanabilir.”
 
Üst