kunteper
Member
Altılı masanın hazırladığı anayasa taslağına göre mevcut anayasadaki 100 civarındaki husus değiştirilecek. Değişiklik yapılacak hususların içeriği, önderlerin daha evvel ortak imza altına aldıkları güçlendirilmiş parlamenter sisteme geçişi önbakılırsan Bilkent Deklarasyonu ile çelişmiyor. Cumhuriyet’ten Sertaş Eş’in haberine göre anayasa değişiklikleriyle özgürlüklerin kısıtlanmasını önbakılırsan unsurlar bir daha düzenleniyor. Bu kapsamda, toplanma ve şov yapma özgürlüğü, söz özgürlüğü ve basın özgürlüğünün önündeki mahzurlar kaldırılıyor.
Anayasanın 24. unsuru laikliği düzenliyor. Bu unsur üzerinde yapılan çalışmalarda, “dokunulmaması” istikametindeki görüş yük kazandı. Fakat bu hususa ait son karar başkanlara bırakıldı. Cumhurbaşkanının yetkileri bu taslakta kıymetli ölçüde kısıtlanıyor.
AYM SİL BAŞTAN
Taslakta Anayasa Mahkemesi üyelerinin seçimi de bir daha düzenleniyor. Cumhurbaşkanının bu kuruma yaptığı üye atamalarındaki yetkisi kaldırılıyor. Atama ytesirinin sırf Türkiye Barolar Birliği kontenjanından gelen üyelerin ataması ile sonlandırılıyor. Yargıçlar Şurası ve Savcılar Konseyi üyelerinin atanma yetkileri Meclis’e veriliyor. Meclis’te yapılacak seçimler de “kısıtlı belirleyicilerin inisiyatifine” bırakılmıyor. Çoklu aday içinden seçim yapılması kuralı getiriliyor, iştirak artırılıyor. Siyasi partiler AYM ve konseylere aday gösteremiyor. Burada, mevcut sistemden eskiye dönme tarafında bir beklenti ve tenkit vardı. Taslakta eskinin eksikleri ve zayıflıklarının da giderilmesi hedefleniyor.
Ayrıca taslakta, Yükseköğretim Konseyi (YÖK) kaldırılıyor. Yerine bilimsel, idari ve mali özerkliği getirilmiş üniversiteler içinde eşgüdümü sağlamayı hedefleyen bir heyet düşünülüyor.
HÜKÜMETE TEMİNAT
İstikrarsızlığın öne sürülen nedeni olarak görülen ve parlamenter sistemin en epeyce eleştirilen konusu olan koalisyonlar konusunda iktidarın elinden bu kozun alınması için anayasada tedbir getiriliyor. Buna bakılırsa anayasaya “Yapıcı kurucu güvensizlik oyu” işleniyor. Buna bakılırsa hükümetin kurulması süreci kolay, devrilme süreci ise zorlaştırılıyor. Hükümet hakkında gensoru verebilmek için yeni hükümetin nasıl kurulacağı konusunun garanti edilmesi kuralı getiriliyor. İspanya, Almanya, Belçika üzere ülkelerde uygulanan bu sistem, taslakta da yer alacak.
YARGIYA YENİ SİSTEM
Değişiklik öngörülen kıymetli alanlardan birisi de yargı. Buna nazaran mevcut Yargıçlar ve Savcılar Heyeti; Yargıçlar Şurası ve Savcılar Konseyi olarak ikiye bölünecek. Yargıçlar Kurulu’na adalet bakanı ve yardımcısının iştiraki olmayacak. Bakan ve yardımcısı Savcılar Kurulu’nda yer alacak. Ayrıyeten yargının savunma kurumu da anayasada güçlendirilmiş bir biçimde yer alacak.
Anayasanın 24. unsuru laikliği düzenliyor. Bu unsur üzerinde yapılan çalışmalarda, “dokunulmaması” istikametindeki görüş yük kazandı. Fakat bu hususa ait son karar başkanlara bırakıldı. Cumhurbaşkanının yetkileri bu taslakta kıymetli ölçüde kısıtlanıyor.
AYM SİL BAŞTAN
Taslakta Anayasa Mahkemesi üyelerinin seçimi de bir daha düzenleniyor. Cumhurbaşkanının bu kuruma yaptığı üye atamalarındaki yetkisi kaldırılıyor. Atama ytesirinin sırf Türkiye Barolar Birliği kontenjanından gelen üyelerin ataması ile sonlandırılıyor. Yargıçlar Şurası ve Savcılar Konseyi üyelerinin atanma yetkileri Meclis’e veriliyor. Meclis’te yapılacak seçimler de “kısıtlı belirleyicilerin inisiyatifine” bırakılmıyor. Çoklu aday içinden seçim yapılması kuralı getiriliyor, iştirak artırılıyor. Siyasi partiler AYM ve konseylere aday gösteremiyor. Burada, mevcut sistemden eskiye dönme tarafında bir beklenti ve tenkit vardı. Taslakta eskinin eksikleri ve zayıflıklarının da giderilmesi hedefleniyor.
Ayrıca taslakta, Yükseköğretim Konseyi (YÖK) kaldırılıyor. Yerine bilimsel, idari ve mali özerkliği getirilmiş üniversiteler içinde eşgüdümü sağlamayı hedefleyen bir heyet düşünülüyor.
HÜKÜMETE TEMİNAT
İstikrarsızlığın öne sürülen nedeni olarak görülen ve parlamenter sistemin en epeyce eleştirilen konusu olan koalisyonlar konusunda iktidarın elinden bu kozun alınması için anayasada tedbir getiriliyor. Buna bakılırsa anayasaya “Yapıcı kurucu güvensizlik oyu” işleniyor. Buna bakılırsa hükümetin kurulması süreci kolay, devrilme süreci ise zorlaştırılıyor. Hükümet hakkında gensoru verebilmek için yeni hükümetin nasıl kurulacağı konusunun garanti edilmesi kuralı getiriliyor. İspanya, Almanya, Belçika üzere ülkelerde uygulanan bu sistem, taslakta da yer alacak.
YARGIYA YENİ SİSTEM
Değişiklik öngörülen kıymetli alanlardan birisi de yargı. Buna nazaran mevcut Yargıçlar ve Savcılar Heyeti; Yargıçlar Şurası ve Savcılar Konseyi olarak ikiye bölünecek. Yargıçlar Kurulu’na adalet bakanı ve yardımcısının iştiraki olmayacak. Bakan ve yardımcısı Savcılar Kurulu’nda yer alacak. Ayrıyeten yargının savunma kurumu da anayasada güçlendirilmiş bir biçimde yer alacak.