Venole
Active member
Takıntı, bilimsel ismiyle OKB (Obsesif–Kompulsif Bozukluk) ruhsal bir hastalıktır. Niyet, fikir ve dürtüler seviyesinde olan takıntılara obsesyon denilirken yeniden eden davranışlar ve zihinsel hareketler seviyesinde olan takıntılara ise kompulsiyon denilir.
Takıntılı fikir ve davranışları günlük hayatımızda daima yapıyoruz, lakin bu fikir ve davranışlar günlük fonksiyonlarımızı etkileyecek, kısıtlayacak, bozacak kadar şiddetli ve ağır olduğunda bu durum tıbbi açıdan bir hastalık sayılır.
Takıntı hali, toplumun yüzde 2-3’ünde gözükür hale gelmiştir. Takıntılar, küçük çocukluk periyodu dahil her yaşta görülebilir, fakat ergenlikte (12–19 yaş) ve genç yetişkinlikte (20–30 yaş) gözükme sıklığı daha yüksektir. Takıntılar bayanlarda erkeklere bakılırsa daha yüksek görülmekte, buna rağmen erkelerde ise bayanlara bakılırsa daha erken yaşta görülmektedir.
Çeşitli niçinlere bağlı olarak bireyden şahsa farklılık gösteren ve yaygın olarak görülen bir hayli takıntı olmakla bir arada, bunlardan dünyada en sık görüleni paklık takıntısı olduğunu tabir eden Doç. Dr. Bal, “Bu takıntıyı yaşayan birey, ellerine, vücuduna, giysilerine, konutuna ve bulunduğu başka ortamlara değişik unsurların bulaştığını düşünmekte ve ötürüsıyla ortaya çıkan bu düşünsel ezayı giderebilmek için sık sık paklık yapmakta ya da yıkanmaktadır” diye konuştu.
Doç. Dr. Bal, “Sık görülen takıntılardan bir oburu ise denetim takıntısıdır. Bu takıntıyı yaşayan birey, mesela konuttan çıkarken ocağı açık bırakıp bırakmadığı, çıkarken kapıyı kilitleyip kilitlemediği, ütüyü elektrik prizinden çekip çekmediği üzere konularda çok kuşku yaşar ve ötürüsıyla ortaya çıkan bu düşünsel düşünceleri ve kuşkuları giderebilmek için tekrar yeniden denetim etme ihtiyacı duyar. Ayrıyeten, kişi kendi denetimini kaybedip birine ziyan verebileceği konusunda da çok halde endişelenir, bu yüzden diğerine ziyan vermesine sebep olabilecek aletleri etrafından uzak tutmaya çalışır” dedi.
Simetri ihtiyacı, sistem ve sayma takıntılarının da sık görülen takıntı cinslerinden olduğunu ve bireyin tüm hayatında simetri ihtiyacı, düzenlilik niyeti hâkim olduğunu tabir eden Doç. Dr. Bal, “ötürüsıyla birey, ortaya çıkan bu düşünsel ezayı giderebilmek için etrafındaki tüm objeleri tertibe sokma ve simetrik olmalarını sağlama davranışı gösterir. Sayma takıntısı olan bireyler ise rastgele bir günlük faaliyeti muhakkak bir sayıya kadar saymadan yaparsa işinin rast gitmeyeceğini düşünür ve ötürüsıyla ortaya çıkan bu düşünsel ezayı giderebilmek için sayma davranışında bulunur. Örneğin, eşini uğurlarken üç sefer ‘Allaha emanet ol’ der” halinde söz etti.
Dokunma takıntısı olan hastalarda ise kimi davranışları yapmadan evvel ‘önemsedikleri bir eşyaya’ dokunma muhtaçlığı duyduklarını belirten Doç. Dr. Bal, “Bu takıntıya sahip olan bir hasta sokağa çıkmadan evvel, ölmüş babaannesinin fotoğrafına dokunmaması halinde olumsuz bir olay ile karşı karşıya kalabileceğinden tasa duyar. ötürüsıyla ortaya çıkan bu düşünsel düşünceyi giderebilmek için otobüs durağından konuta geri dönüp babaannesinin fotoğrafına dokunur” diye konuştu.
Saklama takıntısı da yaygın görülen bir takıntı çeşididir. Kişi “ileride gerekli olabilir” kanısı ile gerekli olmayacak eşyaları bile biriktirir ve saklar. Batıl inançlar, uğurlu, uğursuz sayılar ve renklere ait takıntılar da günlük hayat aktivitelerini engelleyecek ya da günlük fonksiyonlarımızı kısıtlayacak kadar sık ve ağır ise bu biçimde hastalık seviyesinde kıymetlendirilir.
Bu hastalığın, hastanın anne-babasında ve başka birinci derece akrabalarında sık görülmesi hastalığın genetik olabileceğini düşündürmektedir. Ayrıyeten, beyin fonksiyonlarında bozulma ve Serotonin de takıntı hastalığına yol açtığı var iseyılmaktadır.
Çocukluk çağı travmalarına (mesela, cinsel istismar) maruz kalan bireylerin, ileri ömürlerinde değerli bir gerilim yaşaması ve çabucak akabinde takıntının ortaya çıkması, erken çocukluk devrinin takıntı gelişmeninde değerli rol oynadığını göstermektedir. Öbür bir var iseyım da kişilik özellikleridir. Kişilik yapısı olarak titiz, kuralcı, detaycı, mükemmeliyetçi özelliklere sahip olan şahıslar takıntı hastalığına daha yatkın şahıslar olarak kıymetlendirilir.
Bilişsel davranışçı terapiler, hastalığın hem tedavisinde birebir vakitte yinelamasının önlenmesinde pek değerli bir yere sahiptir. Bilişsel tedavilerde gaye rahatsız edici kanıların oluşturduğu sorumluluk algısını azaltmaktır. Bilişsel kusurların belirlenmesinden daha sonra gereğince fonksiyonel olmayan bu niyetlerin daha gerçekçi ve fonksiyonel olanları ile yer değiştirmesi, bu biçimdelikle yüksek sorumluluk algısının azaltılması sağlanır.
Başka yandan, hastaların takıntıya niye olan korku verici fikirleri sönme, sistematik duyarsızlaştırma, taşırma, gevşeme vb. çeşitli terapötik tekniklerle giderilmekte ve bu biçimdelikle birey takıntılı davranışlardan kurtulmaktadır. Sonuç olarak, takıntılı fikir ve davranışların günlük yaşamsal fonksiyonlarımızı yerine getirmemizi zorlaştırması, kısıtlaması, bozması, yani takıntının bu derece şiddetli ve ağır olması halinde bireylerin bir psikoloğa ya da psikiyatriste başvurmasını önermekteyiz.
Takıntılı fikir ve davranışları günlük hayatımızda daima yapıyoruz, lakin bu fikir ve davranışlar günlük fonksiyonlarımızı etkileyecek, kısıtlayacak, bozacak kadar şiddetli ve ağır olduğunda bu durum tıbbi açıdan bir hastalık sayılır.
Takıntı hali, toplumun yüzde 2-3’ünde gözükür hale gelmiştir. Takıntılar, küçük çocukluk periyodu dahil her yaşta görülebilir, fakat ergenlikte (12–19 yaş) ve genç yetişkinlikte (20–30 yaş) gözükme sıklığı daha yüksektir. Takıntılar bayanlarda erkeklere bakılırsa daha yüksek görülmekte, buna rağmen erkelerde ise bayanlara bakılırsa daha erken yaşta görülmektedir.
Çeşitli niçinlere bağlı olarak bireyden şahsa farklılık gösteren ve yaygın olarak görülen bir hayli takıntı olmakla bir arada, bunlardan dünyada en sık görüleni paklık takıntısı olduğunu tabir eden Doç. Dr. Bal, “Bu takıntıyı yaşayan birey, ellerine, vücuduna, giysilerine, konutuna ve bulunduğu başka ortamlara değişik unsurların bulaştığını düşünmekte ve ötürüsıyla ortaya çıkan bu düşünsel ezayı giderebilmek için sık sık paklık yapmakta ya da yıkanmaktadır” diye konuştu.
Doç. Dr. Bal, “Sık görülen takıntılardan bir oburu ise denetim takıntısıdır. Bu takıntıyı yaşayan birey, mesela konuttan çıkarken ocağı açık bırakıp bırakmadığı, çıkarken kapıyı kilitleyip kilitlemediği, ütüyü elektrik prizinden çekip çekmediği üzere konularda çok kuşku yaşar ve ötürüsıyla ortaya çıkan bu düşünsel düşünceleri ve kuşkuları giderebilmek için tekrar yeniden denetim etme ihtiyacı duyar. Ayrıyeten, kişi kendi denetimini kaybedip birine ziyan verebileceği konusunda da çok halde endişelenir, bu yüzden diğerine ziyan vermesine sebep olabilecek aletleri etrafından uzak tutmaya çalışır” dedi.
Simetri ihtiyacı, sistem ve sayma takıntılarının da sık görülen takıntı cinslerinden olduğunu ve bireyin tüm hayatında simetri ihtiyacı, düzenlilik niyeti hâkim olduğunu tabir eden Doç. Dr. Bal, “ötürüsıyla birey, ortaya çıkan bu düşünsel ezayı giderebilmek için etrafındaki tüm objeleri tertibe sokma ve simetrik olmalarını sağlama davranışı gösterir. Sayma takıntısı olan bireyler ise rastgele bir günlük faaliyeti muhakkak bir sayıya kadar saymadan yaparsa işinin rast gitmeyeceğini düşünür ve ötürüsıyla ortaya çıkan bu düşünsel ezayı giderebilmek için sayma davranışında bulunur. Örneğin, eşini uğurlarken üç sefer ‘Allaha emanet ol’ der” halinde söz etti.
Dokunma takıntısı olan hastalarda ise kimi davranışları yapmadan evvel ‘önemsedikleri bir eşyaya’ dokunma muhtaçlığı duyduklarını belirten Doç. Dr. Bal, “Bu takıntıya sahip olan bir hasta sokağa çıkmadan evvel, ölmüş babaannesinin fotoğrafına dokunmaması halinde olumsuz bir olay ile karşı karşıya kalabileceğinden tasa duyar. ötürüsıyla ortaya çıkan bu düşünsel düşünceyi giderebilmek için otobüs durağından konuta geri dönüp babaannesinin fotoğrafına dokunur” diye konuştu.
Saklama takıntısı da yaygın görülen bir takıntı çeşididir. Kişi “ileride gerekli olabilir” kanısı ile gerekli olmayacak eşyaları bile biriktirir ve saklar. Batıl inançlar, uğurlu, uğursuz sayılar ve renklere ait takıntılar da günlük hayat aktivitelerini engelleyecek ya da günlük fonksiyonlarımızı kısıtlayacak kadar sık ve ağır ise bu biçimde hastalık seviyesinde kıymetlendirilir.
Bu hastalığın, hastanın anne-babasında ve başka birinci derece akrabalarında sık görülmesi hastalığın genetik olabileceğini düşündürmektedir. Ayrıyeten, beyin fonksiyonlarında bozulma ve Serotonin de takıntı hastalığına yol açtığı var iseyılmaktadır.
Çocukluk çağı travmalarına (mesela, cinsel istismar) maruz kalan bireylerin, ileri ömürlerinde değerli bir gerilim yaşaması ve çabucak akabinde takıntının ortaya çıkması, erken çocukluk devrinin takıntı gelişmeninde değerli rol oynadığını göstermektedir. Öbür bir var iseyım da kişilik özellikleridir. Kişilik yapısı olarak titiz, kuralcı, detaycı, mükemmeliyetçi özelliklere sahip olan şahıslar takıntı hastalığına daha yatkın şahıslar olarak kıymetlendirilir.
Bilişsel davranışçı terapiler, hastalığın hem tedavisinde birebir vakitte yinelamasının önlenmesinde pek değerli bir yere sahiptir. Bilişsel tedavilerde gaye rahatsız edici kanıların oluşturduğu sorumluluk algısını azaltmaktır. Bilişsel kusurların belirlenmesinden daha sonra gereğince fonksiyonel olmayan bu niyetlerin daha gerçekçi ve fonksiyonel olanları ile yer değiştirmesi, bu biçimdelikle yüksek sorumluluk algısının azaltılması sağlanır.
Başka yandan, hastaların takıntıya niye olan korku verici fikirleri sönme, sistematik duyarsızlaştırma, taşırma, gevşeme vb. çeşitli terapötik tekniklerle giderilmekte ve bu biçimdelikle birey takıntılı davranışlardan kurtulmaktadır. Sonuç olarak, takıntılı fikir ve davranışların günlük yaşamsal fonksiyonlarımızı yerine getirmemizi zorlaştırması, kısıtlaması, bozması, yani takıntının bu derece şiddetli ve ağır olması halinde bireylerin bir psikoloğa ya da psikiyatriste başvurmasını önermekteyiz.