Venole
Active member
“Ergenlik, kişinin ne bir çocuk ne bir yetişkin olduğu, çabucak hemen kendi toplumsal sorumluluklarına sahip olmadığı ancak rolleri keşfedebileceği, sınayabileceği, deneyebileceği bir orta evre olarak kabul edilebilir” diyen Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Ergenlik devri süratli fizikî büyüme, zihinsel fonksiyonlarda gelişme, hormonal, duygusal değişiklikler ve toplumsal gelişmelerin yaşandığı bir periyottur. Ergenlik, ülkemizde kızlarda ortalama olarak 10-12, erkeklerde 12-14 yaşları içinde başlar ve çoklukla 21 – 24 yaşları içinde sona erer.” dedi.
Duygusal iniş çıkışlar yaşanır
Ergenlerin yetişkin olmaya başladıkça fizikî olarak değişime uğradıklarını, duygusal olarak iniş ve çıkışlar yaşadıklarını kaydeden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Ergenlerin fizikî gelişimi daha süratli bilişsel gelişimi ise daha yavaş olduğu için vücutları süratli bir biçimde yetişkin görünümüne ulaşsa da bilişsel olarak yavaş yavaş soyut kavramları daha epey düşünmeye, daha karmaşık sorunlar çözmeye ve öteki bireylerin bakış açılarını anlamaya başlarlar.” dedi.
Kimlik arayışında kıymetli bir devir
Ergenlik periyodunda kişinin kimliğini bulma yolunda şiddetli bir müddetçten geçtiğini kaydeden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Önceki durumlarına göre ahlaki ve etik bakımdan daha yüksek bir sağduyuya sahip olurlar lakin fizikî gelişimdeki süratle olan dengesizliği yüzünden ergenler, bu vakitte bağımsız olma ve kimliklerini bulma yolunda fazlaca güçlü bir müddetçten geçmeye başlarlar. Kimlik oluşturma problemleri, karar verirken dürtüsel olma potansiyallerindeki yükseklik, yaşıtlarına karşı kendilerini kanıtlama eforları özgüvenlerindeki iniş çıkışlar, ergenlerin bu vakitte hata sürece, şiddete başvurma, çete faaliyetlerine katılma ve uyuşturucu unsur kullanma ihtimallerini arttırır. bir daha his durum olarak da kimi vakit memnun, kimi vakit üzgün olurlar ve birden fazla vakit da niye bu biçimde hissettiklerini açıklayamazlar.”
Arkadaş münasebetlerini ailesiyle paylaşmak istemeyebilir
“Ergenlik bir fazlaca değişikliğin ve zorlukların meydana geldiği bir periyot olması kaçınılmaz bir çatışma ve tansiyon manasına gelmez” diyen Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Her ne kadar biroldukca aile vakit zaman ergen çocuklarıyla hengame etseler de bu sorun birtakım ailelerde fazla olmaktadır. Aile bu evrede çocuklarının kendilerinden uzaklaştığını görür ve ne yapacağını bilemez. Ergen arkadaşlarına hayli daha fazla vakit ayırır ve aileyi beğenmiyor, önemsemiyor üzere görünür. Özel hayatını, yaşadıklarını, arkadaş ilgilerini aileye anlatmak istemez. Odasına müsaadesiz girilmesini istemez odasında tek başına vakit geçirmek ister, teknolojik aletlere, arkadaşlarına, yaşıt ortamına daha fazla vakit ayırır. Arkadaş ortamında sigara alkol ve hatta keyif verici öbür hususları, yürek gerektirdiği düşünülen lakin cürümle da ilgisi olabilen olayların ortasında kendini bulabilir. Hoşlandığı ve cinsel çekim hissettiği bireylerle daha yakın olmak için gayret gösterebilir. Kendine rol model olacak yeni kişi arayışına girebilir. Bunlar arkadaş, atlet, pop yıldızı, dizi karakteri üzere şahıslar olabilir. Birbirinden farklı özelliklere sahip, farklı uçlarda yer alan rol modeller seçebilir kendine. Model aldığı bireyler çoğunlukla değişebilir. Ailenin dertleri ve korkusu artar. Çocuğunu denetim etmeye çalışır. Ergen ailenin isteklerini baskı olarak algılar, aile de ergenin isteklerini isyan olarak algılar. Çatışmalar başlayabilir. Ergenlik periyodunda aile, okul, toplumsal kümeler ve kitle bağlantı araçları, ergenin toplumsal kimliğini oluşturmasına ve toplumda saygınlık kazanmasında tesirli olan etmenlerdendir.” diye konuştu.
Arkadaşlıklar kurması desteklenmelidir
Ailelerin evvela çocuğunun arkadaşlık kurmasını ve toplumsallaşmasını desteklemesi gerektiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Ama elbette arkadaşlıklarını hem kendilerinden saklamasına mani olmak tıpkı vakitte ortamı hakkında bilgi sahibi olmak için arkadaşlarını nazikçe çağırmalı, önyargısız yargılamadan onlarla sohbet etmeli ve bir daha yargılayıp eleştirmeden ya da yasaklar koymadan arkadaşlarıyla ve ortasında bulunduğu ortamla ilgili fikirlerini çocuğuna belirtmeli ve onun kendisinin arkadaşlıklarındaki yahut dahil olmaya çalıştığı kümedeki potansiyel sıkıntıları kendisi görüp değerlendirmesi için farklı bir pencere açılmaya çalışılmalıdır.” tavsiyesinde bulundu.
Sakin ve rahatlatıcı halla konuşulmalıdır
Çocuğun hayatış olduğu bir sorun yahut yaptığı bir ezkaza anne babasına geldiğinde sakin ve rahatlatıcı bir halla sonuna kadar dinlenmesi gerektiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Sözü kesilip kızıp bağırılmamalı ya da direkt yargılamaya geçilmemelidir. Tahlil odaklı olunmalıdır. Anne baba olarak kendi eksiğimiz ve yanlışımız olup olmadığı da çocukla konuşulmalıdır ve ortak bir tahlil yolu aranmalıdır. Unutulmamalıdır ki temel amaç ne olursa olsun, ne yapmış olursa olsun çocuğun palavra söylemesine mani olunmalıdır. Bunun da tek yolu çocuğun şartsız bize güvenmesi, ne anlatırsa anlatsın sonuna kadar dinleyeceğimizi bilmesi ve tahlil odaklı bir biçimde yargılamadan yanında olacağımıza inanmasıdır. Her ergen kusur yapabilir değerli olan vaktinde önlem alabilmektir.” dedi.
Kıyaslama yapmayın
Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Hiç unutmayın ergen çocuğunuzda cinsiyet ayrımı yapmayın, yargılamayın, eleştirmeyin kıyaslamayın, direkt yasaklama ve ceza prosedürüne başvurmayın zira o da kendi hisleri, bedel yargıları, kriterleri olan bir birey.” ikazında bulundu.
Azalan okul ve akran irtibatı olumsuz etkiliyor
Covid-19 pandemisinin yol açtığı can ve mal kayıplarının, hastalığın yayılmasını önlemek için yapılmak zorunda kalınan ve mühletleri uzatılan meskende kalma, sokağa çıkış kısıtlamalarının, toplumsal kısıtlama ve karantina uygulamalarının kolay etkilenebilir bir küme olan ergenler de dahil toplumların her kesitinden pek epeyce kişinin hayatında bariz bozulmalara yol açtığını hatırlatan Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Azalan okul ve akran etkileşimi, uzaktan eğitime alışkın olmayan öğrencilerin bu sisteme kısa müddette adapte olmaya çalışması, tatil havasından çıkıp derslere adapte olamamaları, artan izolasyon ve yalnızlık duygusu, açık alanda yapılan aktivitelerin azalması, artan konut içi vakit, uyku, yeme üzere gün içi rutinlerin bozulması, çocuğun artan ekran ve toplumsal medya maruziyeti, artan ekonomik zorluklar, ebeveynin iş kaybı, mesken içi çatışma ve şiddet üzere bir epey etken ergen yaş kümesinde, başta depresyon ve tasa bozuklukları olmak üzere, travma daha sonrası gerilim bozukluğu, yeme bozuklukları üzere ruhsal meselelere yol açmış yahut pandemi öncesinde halihazırda var olan sıkıntıların şiddetini arttırmıştır.” dedi.
Yalnızlık duygusu ve depresyon belirtileri arttı
Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, bu vakitte yurt haricinde yapılan bilimsel çalışmaların, gençlerde pandemi periyodunda somatik yakınmaların arttığını, fizikî aktivitenin azaldığını, yalnızlık hissini, depresyonu, tasa belirtilerini ve unsur kullanmasında artış olduğunu, ekran başında kalma müddetlerinin uzadığını ve üretkenliğin düştüğünü bildirdiğini kaydetti.
Ekran kullanım mühletleri arttı
bir daha odaklanma kuvvetliğü, can ezası, irritabilite, huzursuzluk, sonluluk, yalnızlık, tasa ve korku semptomlarının pandemi sürecinde çocuklarda en sık gördükleri değişiklikler olarak ebeveynler tarafınca bildirildiğini kaydeden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, şunları söylemiş oldu:
“Bunlara ek olarak ebeveynler, çocuk ve ergenlerin ekran başında geçirdikleri müddetlerin uzadığını, daha az hareket ettiklerini ve daha uzun saatleri uykuda geçirdiklerini bildirmişlerdir. Pandemiyle azalan yüz yüze bağlantı ve toplumsal etkileşim; internetin toplumsallaşmak ve boş vakit aktiviteleri için daha ağır kullanılmasını birlikteinde getirmiş olup pandemide artan ekran müddetleri ve problemli internet kullanması sahiden pandemi devrinde değerli sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sanal zorbalık ve oyun bağımlılığına dikkat
Bu riskler ortasında şahsi ayrıntıların uygun olmayan biçimde paylaşımı, yabancı yaşıt özelliklerle bağlantıya geçebilme durumu, sanal zorbalık, şiddet ve istismar davranışları, cürüm bağlantılı davranışlara özendiren yasaklı sitelerin kullanması, yasaklı unsurlara kolay ulaşım ile ortaya çıkan yasadışı aktiviteler ve artan oyun bağımlılığı yer almaktadır.
Ayrıyeten ergende pandemidilk öncede var olan tedavi edilmiş yahut tedavisi devam etmekte olan ruhsal hastalık olması, bir daha pandemi evvelden var olan travmalar, ebeveynde ruhsal hastalık varlığı ebeveynin bu vakitte maddi manevi gerilim seviyelerinin yüksek olması pandemi sürecinde ruhsal problemlerin gelişim riskini artırmaktadır.”
bu vakitte ne yapılmalıdır?
Bu aksiliklerle ilgili olarak evvela gençlerde yatma ve kalkma saatlerini okula devam ediyormuş üzere düzenleyecek günlük bir rutin oluşturulması gerektiğini kaydeden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Akranları ve aile üyeleriyle nizamlı irtibat kurmak, pandeminin yol açtığı belirsizlik ve gerilimle daha kolay başa çıkabilmek için bu süreci sanatsal faaliyetlerini ve hobilerini gerçekleştirmek ve geleceklerini pahalandırmak planlar yapmak için bir fırsat olarak görülmeye itilmesi ve şahsi gelişim üzerinde bu süreçte durulmasının ergenlerin ruhsal yeterli oluşlarını arttırdığı bilimsel çalışmalarda yer almaktadır. Bu süreçte ebeveynlere epey iş düşmektedir. Ortak okuma saatleri belirleme, bulmaca, mesken oyunları üzere aktivitelerin yaşama eklenmesi, internette öğrenilebilecek sanatsal ve sporsal ilgi alanı ve aktivitelerin birlikte imali, her gün çocukla rahatlatıcı sohbetler edilmesi ve ailenin öteki üyeleri ve yaşıtlarla uzaktan bağlantının desteklenmesi, birlikte sinema izlemek müsaade verilen saatlerde birlikte yürüyüşe çıkılması, sinemalar, diziler izlenmesi ebeveynlerin de eforuyla ile işleri kolaylaştırabilecek tedbirlerdir.” diye konuştu.
Duygusal iniş çıkışlar yaşanır
Ergenlerin yetişkin olmaya başladıkça fizikî olarak değişime uğradıklarını, duygusal olarak iniş ve çıkışlar yaşadıklarını kaydeden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Ergenlerin fizikî gelişimi daha süratli bilişsel gelişimi ise daha yavaş olduğu için vücutları süratli bir biçimde yetişkin görünümüne ulaşsa da bilişsel olarak yavaş yavaş soyut kavramları daha epey düşünmeye, daha karmaşık sorunlar çözmeye ve öteki bireylerin bakış açılarını anlamaya başlarlar.” dedi.
Kimlik arayışında kıymetli bir devir
Ergenlik periyodunda kişinin kimliğini bulma yolunda şiddetli bir müddetçten geçtiğini kaydeden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Önceki durumlarına göre ahlaki ve etik bakımdan daha yüksek bir sağduyuya sahip olurlar lakin fizikî gelişimdeki süratle olan dengesizliği yüzünden ergenler, bu vakitte bağımsız olma ve kimliklerini bulma yolunda fazlaca güçlü bir müddetçten geçmeye başlarlar. Kimlik oluşturma problemleri, karar verirken dürtüsel olma potansiyallerindeki yükseklik, yaşıtlarına karşı kendilerini kanıtlama eforları özgüvenlerindeki iniş çıkışlar, ergenlerin bu vakitte hata sürece, şiddete başvurma, çete faaliyetlerine katılma ve uyuşturucu unsur kullanma ihtimallerini arttırır. bir daha his durum olarak da kimi vakit memnun, kimi vakit üzgün olurlar ve birden fazla vakit da niye bu biçimde hissettiklerini açıklayamazlar.”
Arkadaş münasebetlerini ailesiyle paylaşmak istemeyebilir
“Ergenlik bir fazlaca değişikliğin ve zorlukların meydana geldiği bir periyot olması kaçınılmaz bir çatışma ve tansiyon manasına gelmez” diyen Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Her ne kadar biroldukca aile vakit zaman ergen çocuklarıyla hengame etseler de bu sorun birtakım ailelerde fazla olmaktadır. Aile bu evrede çocuklarının kendilerinden uzaklaştığını görür ve ne yapacağını bilemez. Ergen arkadaşlarına hayli daha fazla vakit ayırır ve aileyi beğenmiyor, önemsemiyor üzere görünür. Özel hayatını, yaşadıklarını, arkadaş ilgilerini aileye anlatmak istemez. Odasına müsaadesiz girilmesini istemez odasında tek başına vakit geçirmek ister, teknolojik aletlere, arkadaşlarına, yaşıt ortamına daha fazla vakit ayırır. Arkadaş ortamında sigara alkol ve hatta keyif verici öbür hususları, yürek gerektirdiği düşünülen lakin cürümle da ilgisi olabilen olayların ortasında kendini bulabilir. Hoşlandığı ve cinsel çekim hissettiği bireylerle daha yakın olmak için gayret gösterebilir. Kendine rol model olacak yeni kişi arayışına girebilir. Bunlar arkadaş, atlet, pop yıldızı, dizi karakteri üzere şahıslar olabilir. Birbirinden farklı özelliklere sahip, farklı uçlarda yer alan rol modeller seçebilir kendine. Model aldığı bireyler çoğunlukla değişebilir. Ailenin dertleri ve korkusu artar. Çocuğunu denetim etmeye çalışır. Ergen ailenin isteklerini baskı olarak algılar, aile de ergenin isteklerini isyan olarak algılar. Çatışmalar başlayabilir. Ergenlik periyodunda aile, okul, toplumsal kümeler ve kitle bağlantı araçları, ergenin toplumsal kimliğini oluşturmasına ve toplumda saygınlık kazanmasında tesirli olan etmenlerdendir.” diye konuştu.
Arkadaşlıklar kurması desteklenmelidir
Ailelerin evvela çocuğunun arkadaşlık kurmasını ve toplumsallaşmasını desteklemesi gerektiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Ama elbette arkadaşlıklarını hem kendilerinden saklamasına mani olmak tıpkı vakitte ortamı hakkında bilgi sahibi olmak için arkadaşlarını nazikçe çağırmalı, önyargısız yargılamadan onlarla sohbet etmeli ve bir daha yargılayıp eleştirmeden ya da yasaklar koymadan arkadaşlarıyla ve ortasında bulunduğu ortamla ilgili fikirlerini çocuğuna belirtmeli ve onun kendisinin arkadaşlıklarındaki yahut dahil olmaya çalıştığı kümedeki potansiyel sıkıntıları kendisi görüp değerlendirmesi için farklı bir pencere açılmaya çalışılmalıdır.” tavsiyesinde bulundu.
Sakin ve rahatlatıcı halla konuşulmalıdır
Çocuğun hayatış olduğu bir sorun yahut yaptığı bir ezkaza anne babasına geldiğinde sakin ve rahatlatıcı bir halla sonuna kadar dinlenmesi gerektiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Sözü kesilip kızıp bağırılmamalı ya da direkt yargılamaya geçilmemelidir. Tahlil odaklı olunmalıdır. Anne baba olarak kendi eksiğimiz ve yanlışımız olup olmadığı da çocukla konuşulmalıdır ve ortak bir tahlil yolu aranmalıdır. Unutulmamalıdır ki temel amaç ne olursa olsun, ne yapmış olursa olsun çocuğun palavra söylemesine mani olunmalıdır. Bunun da tek yolu çocuğun şartsız bize güvenmesi, ne anlatırsa anlatsın sonuna kadar dinleyeceğimizi bilmesi ve tahlil odaklı bir biçimde yargılamadan yanında olacağımıza inanmasıdır. Her ergen kusur yapabilir değerli olan vaktinde önlem alabilmektir.” dedi.
Kıyaslama yapmayın
Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Hiç unutmayın ergen çocuğunuzda cinsiyet ayrımı yapmayın, yargılamayın, eleştirmeyin kıyaslamayın, direkt yasaklama ve ceza prosedürüne başvurmayın zira o da kendi hisleri, bedel yargıları, kriterleri olan bir birey.” ikazında bulundu.
Azalan okul ve akran irtibatı olumsuz etkiliyor
Covid-19 pandemisinin yol açtığı can ve mal kayıplarının, hastalığın yayılmasını önlemek için yapılmak zorunda kalınan ve mühletleri uzatılan meskende kalma, sokağa çıkış kısıtlamalarının, toplumsal kısıtlama ve karantina uygulamalarının kolay etkilenebilir bir küme olan ergenler de dahil toplumların her kesitinden pek epeyce kişinin hayatında bariz bozulmalara yol açtığını hatırlatan Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Azalan okul ve akran etkileşimi, uzaktan eğitime alışkın olmayan öğrencilerin bu sisteme kısa müddette adapte olmaya çalışması, tatil havasından çıkıp derslere adapte olamamaları, artan izolasyon ve yalnızlık duygusu, açık alanda yapılan aktivitelerin azalması, artan konut içi vakit, uyku, yeme üzere gün içi rutinlerin bozulması, çocuğun artan ekran ve toplumsal medya maruziyeti, artan ekonomik zorluklar, ebeveynin iş kaybı, mesken içi çatışma ve şiddet üzere bir epey etken ergen yaş kümesinde, başta depresyon ve tasa bozuklukları olmak üzere, travma daha sonrası gerilim bozukluğu, yeme bozuklukları üzere ruhsal meselelere yol açmış yahut pandemi öncesinde halihazırda var olan sıkıntıların şiddetini arttırmıştır.” dedi.
Yalnızlık duygusu ve depresyon belirtileri arttı
Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, bu vakitte yurt haricinde yapılan bilimsel çalışmaların, gençlerde pandemi periyodunda somatik yakınmaların arttığını, fizikî aktivitenin azaldığını, yalnızlık hissini, depresyonu, tasa belirtilerini ve unsur kullanmasında artış olduğunu, ekran başında kalma müddetlerinin uzadığını ve üretkenliğin düştüğünü bildirdiğini kaydetti.
Ekran kullanım mühletleri arttı
bir daha odaklanma kuvvetliğü, can ezası, irritabilite, huzursuzluk, sonluluk, yalnızlık, tasa ve korku semptomlarının pandemi sürecinde çocuklarda en sık gördükleri değişiklikler olarak ebeveynler tarafınca bildirildiğini kaydeden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, şunları söylemiş oldu:
“Bunlara ek olarak ebeveynler, çocuk ve ergenlerin ekran başında geçirdikleri müddetlerin uzadığını, daha az hareket ettiklerini ve daha uzun saatleri uykuda geçirdiklerini bildirmişlerdir. Pandemiyle azalan yüz yüze bağlantı ve toplumsal etkileşim; internetin toplumsallaşmak ve boş vakit aktiviteleri için daha ağır kullanılmasını birlikteinde getirmiş olup pandemide artan ekran müddetleri ve problemli internet kullanması sahiden pandemi devrinde değerli sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sanal zorbalık ve oyun bağımlılığına dikkat
Bu riskler ortasında şahsi ayrıntıların uygun olmayan biçimde paylaşımı, yabancı yaşıt özelliklerle bağlantıya geçebilme durumu, sanal zorbalık, şiddet ve istismar davranışları, cürüm bağlantılı davranışlara özendiren yasaklı sitelerin kullanması, yasaklı unsurlara kolay ulaşım ile ortaya çıkan yasadışı aktiviteler ve artan oyun bağımlılığı yer almaktadır.
Ayrıyeten ergende pandemidilk öncede var olan tedavi edilmiş yahut tedavisi devam etmekte olan ruhsal hastalık olması, bir daha pandemi evvelden var olan travmalar, ebeveynde ruhsal hastalık varlığı ebeveynin bu vakitte maddi manevi gerilim seviyelerinin yüksek olması pandemi sürecinde ruhsal problemlerin gelişim riskini artırmaktadır.”
bu vakitte ne yapılmalıdır?
Bu aksiliklerle ilgili olarak evvela gençlerde yatma ve kalkma saatlerini okula devam ediyormuş üzere düzenleyecek günlük bir rutin oluşturulması gerektiğini kaydeden Yrd. Doç. Dr. Neriman Kilit, “Akranları ve aile üyeleriyle nizamlı irtibat kurmak, pandeminin yol açtığı belirsizlik ve gerilimle daha kolay başa çıkabilmek için bu süreci sanatsal faaliyetlerini ve hobilerini gerçekleştirmek ve geleceklerini pahalandırmak planlar yapmak için bir fırsat olarak görülmeye itilmesi ve şahsi gelişim üzerinde bu süreçte durulmasının ergenlerin ruhsal yeterli oluşlarını arttırdığı bilimsel çalışmalarda yer almaktadır. Bu süreçte ebeveynlere epey iş düşmektedir. Ortak okuma saatleri belirleme, bulmaca, mesken oyunları üzere aktivitelerin yaşama eklenmesi, internette öğrenilebilecek sanatsal ve sporsal ilgi alanı ve aktivitelerin birlikte imali, her gün çocukla rahatlatıcı sohbetler edilmesi ve ailenin öteki üyeleri ve yaşıtlarla uzaktan bağlantının desteklenmesi, birlikte sinema izlemek müsaade verilen saatlerde birlikte yürüyüşe çıkılması, sinemalar, diziler izlenmesi ebeveynlerin de eforuyla ile işleri kolaylaştırabilecek tedbirlerdir.” diye konuştu.