Venole
Active member
Senim TANAY KARAKUŞ / [email protected] – HIV tedavisinde yaşanan kıymetli gelişmeler ve yayılımı tedbire çalışmaları kararında HIV tanısı alan kişi sayısı dünya genelinde azalıyor. Lakin Türkiye’nin de ortasında yer aldığı Doğu Avrupa ve Orta Asya bölgelerinde artış hala sürüyor. Aktüel sayılara göre Türkiye’de hadise sayısı 30 bini aşmış durumda. Bunun en büyük sebebi de Türkiye’nin HIV tedavisindeki muvaffakiyet performasına karşın ne yazık ki teşhis almada beklenen düzeyin yakalanamaması.
PANDEMİDEN EVVEL 4 BİNDİ, 2 BİN CİVARINA GERİLEDİ
“Vakaların birçoğuna geç teşhis konabiliyor, bu sebeple de bağışıklık sistemi oldukça ziyan gördükten daha sonra tedavi sürecine geçilebiliyor” diyen HIV/AIDS Korunma ve Eğitim Derneği (HAKED) Genel Sekreteri Prof. Dr. Serhat Ünal, Türkiye’de Kovid-19 periyodu öncesinde yılda 4 bin bireye HIV tanısı konulduğunu lakin pandemi sürecinde bu sayının 2 bin civarına gerilediğini belirtti.
Prof. Dr. Serhat Ünal, “Salgın periyodunda beşerler test yaptırmak için sıhhat kuruluşlarına başvurmaktan çekindiler. HIV teşhisinde daha düzgün noktaya gelebilmemiz için genel toplum taramalarının yanı sıra HIV açısından risk taşıyan kümelere da odaklanmamız ve riskli davranışlarda bulunanları teste yönlendirmek için yeni yollar araştırmamız gerekiyor. Ayrıyeten HIV testlerinin yaygınlaşmasında mevcuttaki anonim test merkezlerinin değerli rol üstlendiğini görüyoruz. Bu merkezlerin ülkemizde sayılarının artması ve yaygınlaşmasının HIV enfeksiyonunun denetim altına alınmasına kıymetli katkı sağlayacağını söyleyebilirim” diye konuştu.
YILLARCA BELİRTİ GÖSTERMEDEN İLERLEYEBİLİYOR
HIV, bir şahsa bulaştıktan daha sonra senelerca hiç bir belirti göstermeden ilerleyebiliyor. Hatta bu müddet zarfında kişi enfeksiyonu diğerlerine da bulaştırabiliyor. Bu niçinle riskli davranışlarda bulunanların bir belirti olmasını beklemeden kesinlikle test yaptırması gerekiyor. Prof. Dr. Ünal, “Çoğu vakit belirtiler ortaya çıktığında, enfeksiyon ilerlemiş ve tahminen de AIDS tablosu gelişmiş olabiliyor. HIV enfeksiyonunda birinci evre olarak tanımladığımız akut devirde, hiç bir belirti görülmeyebileceği üzere kimi vakit öbür hastalıklarla karışabilecek semptomlar da görülebilir. Üst teneffüs yolu enfeksiyonu, grip gibisi semptomların görülme sıklığı daha fazla. Bunu bedenin enfeksiyona verdiği doğal bir reaksiyon olarak düşünebiliriz. Bunlar haricinde öteki sık görülen semptomlar ise ateş, lenf bezlerinde büyüme, farenjit, kas ve eklem ağrısı, ishal, baş ağrısı, bulantı, kusma ve ağızda pamukçuk“ bilgisini paylaştı.
ÖPÜŞMEKLE, BİREBİR HAVAYI SOLUMAKLA, TUTMAKLA BULAŞMAZ!
HIV enfeksiyonu müspet bireyle korunmasız biçimde yaşanan her türlü cinsel alakayla, ortak kullanılan ve HIV ile enfekte enjektör yahut steril edilmemiş cerrahi materyallerle, enfekte kan ve kan eserleriyle bulaşabiliyor. Bunlarla bir arada HIV ile yaşayan annelerden bebeklere gebelik devrinde, doğum sırasında ya da doğum daha sonrasında emzirme ile de geçebiliyor. Lakin bu bahisle ilgili halk içinde dolaşan yanlış bilinen bir fazlaca yanlışsız da var.
Prof. Dr. Serhat Ünal, “Toplumumuzda sanılanın tersine HIV ile yaşayanlara dokunmak, tokalaşmak, öpüşmek ve sarılmak üzere fizikî temasla bulaş gerçekleşmiyor” diyerek kelamlarını şöyleki sürdürdü: “aynı vakitte bu virüs gözyaşı, ter ve tükürükle, birebir yerde oturmak ve tıpkı havayı solumakla, birebir havuzu, tuvaleti, saunayı, duşu paylaşmakla, giysileri ortak kullanmakla, tabak, çatal, kaşık, bıçak ve bardak paylaşmakla, tıpkı telefon kulaklığını kullanıp tıpkı kapı tokmağını tutmakla ya da sivrisinek, böcek sokması ve hayvan ısırması ile de bulaşmıyor.”
‘ÖLÜMCÜL DEĞİL, KRONİK HASTALIK’
HIV konusunda en yaygın yanlışsız bilinen yanlışlardan biri de bunun ölümcül bir hastalık olduğu. halbukiki bu virüs günümüz tedavi şartlarında artık ölümcül değil, kronik bir hastalık haline gelmiş durumda. Ünal, “HIV enfeksiyonu lakin tedavi edilmez ve AIDS’e dönüşürse mevtle sonuçlanabilir. Yanlışsız ve nizamlı tedavi nazarann HIV ile yaşayan bireyler, sağlıklı ve kaliteli bir hayat sürebilirler” vurgusunu yaptı. HIV ile yaşayan bayanların bebek sahibi olabileceğini de lisana getiren Prof. Dr. Serhat Ünal, “Gerçek tedbirler alındığı takdirde bu şahıslar, HIV negatif bebek sahibi olabilir” dedi.
İLAÇLARIN BİRÇOK TÜRKİYE’DE GERİ ÖDEME KAPSAMINDA
Erken teşhis HIV enfeksiyonuyla uğraşta hayati kıymet taşıyor. Zira erken teşhis demek, tedavi sürecine erken başlanması demek. Erken tespit edilen ve hakikat tedavi sürecine başlanan hadiseler yardımıyla hem HIV enfeksiyonun ilerlemesi durdurulmuş oluyor tıpkı vakitte virüsün yayılması önlenmiş oluyor. Dünyada birinci görülmeye başladığı vakitten itibaren 80 milyondan fazla kişiyi enfekte eden, 36 milyondan fazla kişinin ise vefatına niye olan bu enfeksiyonda en büyük gelişme ise tedavi alanında gerçekleşti. Pekala Türkiye HIV tedavisinde ne noktada, tedaviye süratli erişim sağlanabiliyor mu?
Bu soruyu Prof. Dr. Ünal, “Virüsün denetim altında tutulmasını sağlayan ilaçlarla ilgili hem tesirleri birebir vakitte yan tesirleri ve kullanım kolaylıkları açısından büyük değişimler gerçekleşti. Ulusal ve milletlerarası rehberler göz önünde bulundurularak uygulanan ve bu faktörlere bakılırsa kişiselleştirilmiş tedaviler ülkemizde de reçete edilebiliyor. Önerilen birinci seçenek ilaçların büyük çoğunluğunu kullanabiliyoruz ve bunlar geri ödeme kapsamında. HIV alanında kullanılan ve kolay ulaşılabilir yeni tedavi prosedürü hastalara aile kurup, çocuk sahibi olabilecekleri kaliteli ve sağlıklı bir ömür sürmelerini sağlıyor” biçiminde yanıtlandırdı.
VİRÜSÜ BÜSBÜTÜN YOK ETMEK MÜMKÜN DEĞİL FAKAT…
Tedaviler HIV’nin çoğalmasını engelleyerek hastalığın ilerlemesini durduruyor. Fakat virüsü büsbütün yok etmek niye mümkün olamıyor? “Dünya üzerinden virüsü büsbütün yok etmek mümkün olmasa da risk altında olan gerçek popülasyonlara test uygulanıp, virüs denetimini sağlayacak uygun tedavilerin hastalara sunulması durumunda HIV korkusunu geride bırakabiliriz” diyen Serhat Ünal, şu biçimde devam etti: “Tedavi konusunda geldiğimiz son noktada günde asgarî sayıda ilaç kullanarak virüsün kanda olmasına, bağışıklık hücrelerine saldırmasına ve bu biçimdelikle enfeksiyonun ilerlemesine mahzur olabiliyoruz. Virüs kandan temizlendiğinde, kişinin bulaştırıcılığı da ortadan kalkmış oluyor.”
BELİRLENEMEYEN=BULAŞTIRMAZ!
HIV’nin aktif bir tedaviyle bedende baskılanması, hastaların bulaştırıcılığının da ortadan kalkmasını sağlıyor. Bu demek oluyor ki kanda virüs belirlenmediği durumlarda kişi virüsü de bulaştırmıyor (Belirlenemeyen (B) = (B) Bulaştırmaz). Bunun tedavinin hem şahsi tıpkı vakitte toplumsal yararını gösterdiğini söyleyen Prof. Dr. Serhat Ünal, “Tedavi görmekte olan ve virüsün ziyan vermesi engellenen hastalar sağlıklı bir ömür sürüyor, isterse aile kurabiliyor ve sağlıklı çocuk sahibi olabiliyorlar. Yani HIV ölümcül bir hastalıktan kronik ancak tedavi ile denetim altına alınan bir enfeksiyon hastalığı haline gelmiş oluyor” diyerek mevzunun altını çizdi.
AKILLARDAKİ SORULARA IŞIK TUTACAK
HIV/AIDS’e yönelik ülkemizdeki çalışmalarda rol üstüne alan 5 büyük tabip derneğinden oluşan Türkiye HIV/AIDS Platformu bir ortaya gelerek “Kuşkun Olmasın” isimli inisiyatifi hayata geçirdi. Kuşkun Olmasın inisiyatifinin gayesi, HIV/AIDS konusunda toplumda farkındalık yaratarak riskli davranışlarda bulunanları teste yönlendirmek ve HIV ile yaşayanların hayat kalitesini yükseltmek.
www.suphenolmasin.com adresi üzerinden bilgilendirmede bulunan inisiyatif hakkında konuşan Prof. Dr. Serhat Ünal, “Akıllardaki sorulara ve yanlış bilinen doğrulara ışık tutacak bu web sitesinde hastalıkla ilgili temel ayrıntıların yanı sıra HIV’nin teşhis ve test süreçleri, HIV ile yaşayanların akıllarındaki toplumsal ve özel yaşama dair biroldukca sorunun da yanıtı bulunuyor” açıklamasıyla kelamlarını noktaladı.
PANDEMİDEN EVVEL 4 BİNDİ, 2 BİN CİVARINA GERİLEDİ
“Vakaların birçoğuna geç teşhis konabiliyor, bu sebeple de bağışıklık sistemi oldukça ziyan gördükten daha sonra tedavi sürecine geçilebiliyor” diyen HIV/AIDS Korunma ve Eğitim Derneği (HAKED) Genel Sekreteri Prof. Dr. Serhat Ünal, Türkiye’de Kovid-19 periyodu öncesinde yılda 4 bin bireye HIV tanısı konulduğunu lakin pandemi sürecinde bu sayının 2 bin civarına gerilediğini belirtti.
Prof. Dr. Serhat Ünal, “Salgın periyodunda beşerler test yaptırmak için sıhhat kuruluşlarına başvurmaktan çekindiler. HIV teşhisinde daha düzgün noktaya gelebilmemiz için genel toplum taramalarının yanı sıra HIV açısından risk taşıyan kümelere da odaklanmamız ve riskli davranışlarda bulunanları teste yönlendirmek için yeni yollar araştırmamız gerekiyor. Ayrıyeten HIV testlerinin yaygınlaşmasında mevcuttaki anonim test merkezlerinin değerli rol üstlendiğini görüyoruz. Bu merkezlerin ülkemizde sayılarının artması ve yaygınlaşmasının HIV enfeksiyonunun denetim altına alınmasına kıymetli katkı sağlayacağını söyleyebilirim” diye konuştu.
YILLARCA BELİRTİ GÖSTERMEDEN İLERLEYEBİLİYOR
HIV, bir şahsa bulaştıktan daha sonra senelerca hiç bir belirti göstermeden ilerleyebiliyor. Hatta bu müddet zarfında kişi enfeksiyonu diğerlerine da bulaştırabiliyor. Bu niçinle riskli davranışlarda bulunanların bir belirti olmasını beklemeden kesinlikle test yaptırması gerekiyor. Prof. Dr. Ünal, “Çoğu vakit belirtiler ortaya çıktığında, enfeksiyon ilerlemiş ve tahminen de AIDS tablosu gelişmiş olabiliyor. HIV enfeksiyonunda birinci evre olarak tanımladığımız akut devirde, hiç bir belirti görülmeyebileceği üzere kimi vakit öbür hastalıklarla karışabilecek semptomlar da görülebilir. Üst teneffüs yolu enfeksiyonu, grip gibisi semptomların görülme sıklığı daha fazla. Bunu bedenin enfeksiyona verdiği doğal bir reaksiyon olarak düşünebiliriz. Bunlar haricinde öteki sık görülen semptomlar ise ateş, lenf bezlerinde büyüme, farenjit, kas ve eklem ağrısı, ishal, baş ağrısı, bulantı, kusma ve ağızda pamukçuk“ bilgisini paylaştı.
ÖPÜŞMEKLE, BİREBİR HAVAYI SOLUMAKLA, TUTMAKLA BULAŞMAZ!
HIV enfeksiyonu müspet bireyle korunmasız biçimde yaşanan her türlü cinsel alakayla, ortak kullanılan ve HIV ile enfekte enjektör yahut steril edilmemiş cerrahi materyallerle, enfekte kan ve kan eserleriyle bulaşabiliyor. Bunlarla bir arada HIV ile yaşayan annelerden bebeklere gebelik devrinde, doğum sırasında ya da doğum daha sonrasında emzirme ile de geçebiliyor. Lakin bu bahisle ilgili halk içinde dolaşan yanlış bilinen bir fazlaca yanlışsız da var.
Prof. Dr. Serhat Ünal, “Toplumumuzda sanılanın tersine HIV ile yaşayanlara dokunmak, tokalaşmak, öpüşmek ve sarılmak üzere fizikî temasla bulaş gerçekleşmiyor” diyerek kelamlarını şöyleki sürdürdü: “aynı vakitte bu virüs gözyaşı, ter ve tükürükle, birebir yerde oturmak ve tıpkı havayı solumakla, birebir havuzu, tuvaleti, saunayı, duşu paylaşmakla, giysileri ortak kullanmakla, tabak, çatal, kaşık, bıçak ve bardak paylaşmakla, tıpkı telefon kulaklığını kullanıp tıpkı kapı tokmağını tutmakla ya da sivrisinek, böcek sokması ve hayvan ısırması ile de bulaşmıyor.”
‘ÖLÜMCÜL DEĞİL, KRONİK HASTALIK’
HIV konusunda en yaygın yanlışsız bilinen yanlışlardan biri de bunun ölümcül bir hastalık olduğu. halbukiki bu virüs günümüz tedavi şartlarında artık ölümcül değil, kronik bir hastalık haline gelmiş durumda. Ünal, “HIV enfeksiyonu lakin tedavi edilmez ve AIDS’e dönüşürse mevtle sonuçlanabilir. Yanlışsız ve nizamlı tedavi nazarann HIV ile yaşayan bireyler, sağlıklı ve kaliteli bir hayat sürebilirler” vurgusunu yaptı. HIV ile yaşayan bayanların bebek sahibi olabileceğini de lisana getiren Prof. Dr. Serhat Ünal, “Gerçek tedbirler alındığı takdirde bu şahıslar, HIV negatif bebek sahibi olabilir” dedi.
İLAÇLARIN BİRÇOK TÜRKİYE’DE GERİ ÖDEME KAPSAMINDA
Erken teşhis HIV enfeksiyonuyla uğraşta hayati kıymet taşıyor. Zira erken teşhis demek, tedavi sürecine erken başlanması demek. Erken tespit edilen ve hakikat tedavi sürecine başlanan hadiseler yardımıyla hem HIV enfeksiyonun ilerlemesi durdurulmuş oluyor tıpkı vakitte virüsün yayılması önlenmiş oluyor. Dünyada birinci görülmeye başladığı vakitten itibaren 80 milyondan fazla kişiyi enfekte eden, 36 milyondan fazla kişinin ise vefatına niye olan bu enfeksiyonda en büyük gelişme ise tedavi alanında gerçekleşti. Pekala Türkiye HIV tedavisinde ne noktada, tedaviye süratli erişim sağlanabiliyor mu?
Bu soruyu Prof. Dr. Ünal, “Virüsün denetim altında tutulmasını sağlayan ilaçlarla ilgili hem tesirleri birebir vakitte yan tesirleri ve kullanım kolaylıkları açısından büyük değişimler gerçekleşti. Ulusal ve milletlerarası rehberler göz önünde bulundurularak uygulanan ve bu faktörlere bakılırsa kişiselleştirilmiş tedaviler ülkemizde de reçete edilebiliyor. Önerilen birinci seçenek ilaçların büyük çoğunluğunu kullanabiliyoruz ve bunlar geri ödeme kapsamında. HIV alanında kullanılan ve kolay ulaşılabilir yeni tedavi prosedürü hastalara aile kurup, çocuk sahibi olabilecekleri kaliteli ve sağlıklı bir ömür sürmelerini sağlıyor” biçiminde yanıtlandırdı.
VİRÜSÜ BÜSBÜTÜN YOK ETMEK MÜMKÜN DEĞİL FAKAT…
Tedaviler HIV’nin çoğalmasını engelleyerek hastalığın ilerlemesini durduruyor. Fakat virüsü büsbütün yok etmek niye mümkün olamıyor? “Dünya üzerinden virüsü büsbütün yok etmek mümkün olmasa da risk altında olan gerçek popülasyonlara test uygulanıp, virüs denetimini sağlayacak uygun tedavilerin hastalara sunulması durumunda HIV korkusunu geride bırakabiliriz” diyen Serhat Ünal, şu biçimde devam etti: “Tedavi konusunda geldiğimiz son noktada günde asgarî sayıda ilaç kullanarak virüsün kanda olmasına, bağışıklık hücrelerine saldırmasına ve bu biçimdelikle enfeksiyonun ilerlemesine mahzur olabiliyoruz. Virüs kandan temizlendiğinde, kişinin bulaştırıcılığı da ortadan kalkmış oluyor.”
BELİRLENEMEYEN=BULAŞTIRMAZ!
HIV’nin aktif bir tedaviyle bedende baskılanması, hastaların bulaştırıcılığının da ortadan kalkmasını sağlıyor. Bu demek oluyor ki kanda virüs belirlenmediği durumlarda kişi virüsü de bulaştırmıyor (Belirlenemeyen (B) = (B) Bulaştırmaz). Bunun tedavinin hem şahsi tıpkı vakitte toplumsal yararını gösterdiğini söyleyen Prof. Dr. Serhat Ünal, “Tedavi görmekte olan ve virüsün ziyan vermesi engellenen hastalar sağlıklı bir ömür sürüyor, isterse aile kurabiliyor ve sağlıklı çocuk sahibi olabiliyorlar. Yani HIV ölümcül bir hastalıktan kronik ancak tedavi ile denetim altına alınan bir enfeksiyon hastalığı haline gelmiş oluyor” diyerek mevzunun altını çizdi.
AKILLARDAKİ SORULARA IŞIK TUTACAK
HIV/AIDS’e yönelik ülkemizdeki çalışmalarda rol üstüne alan 5 büyük tabip derneğinden oluşan Türkiye HIV/AIDS Platformu bir ortaya gelerek “Kuşkun Olmasın” isimli inisiyatifi hayata geçirdi. Kuşkun Olmasın inisiyatifinin gayesi, HIV/AIDS konusunda toplumda farkındalık yaratarak riskli davranışlarda bulunanları teste yönlendirmek ve HIV ile yaşayanların hayat kalitesini yükseltmek.
www.suphenolmasin.com adresi üzerinden bilgilendirmede bulunan inisiyatif hakkında konuşan Prof. Dr. Serhat Ünal, “Akıllardaki sorulara ve yanlış bilinen doğrulara ışık tutacak bu web sitesinde hastalıkla ilgili temel ayrıntıların yanı sıra HIV’nin teşhis ve test süreçleri, HIV ile yaşayanların akıllarındaki toplumsal ve özel yaşama dair biroldukca sorunun da yanıtı bulunuyor” açıklamasıyla kelamlarını noktaladı.