Venole
Active member
İnme nedir?
Beyin dokuları ile hücrelerinin beslenmeleri ve oksijenlenmeleri, beyin damarları yolu ile taşınan kan akımıyla gerçekleşiyor. Bu damarlarda tıkanma ve yırtılma kararı oluşan nöronal hasara ise ‘serebrovasküler hastalık’, bir öbür deyişle ‘inme’ deniyor. Tıkanma ve kanama niçiniyle gelişen; görme kaybı, konuşma bozukluğu, kol ve bacaklarda güç kaybı üzere nörolojik bulguları, beynin etkilenen alanları belirliyor.
Toplumdaki yaygın inanışın bilakis günümüzde inme olaylarının birçoklarının aslında tedavi edilebiliyor. O denli ki en yaygın yaşanan iskemik inmede, bir öteki deyişle beyin hücrelerini besleyen damarlarda tıkanmalarda, bilhassa birinci 4-6 saatlik periyotta beyin hücreleri ölmeden yapılan damar içi pıhtı eritici ilaçlar yahut pıhtının mekanik olarak çıkartılmasıyla hastanın nörolojik bulguları büsbütün geriye döndürülebiliyor.
İşte inme hakkında yanlışsız sanılan yanlışlar…
Yanlış: İnme belirtileri geçti, doktora görünmem gerekmiyor
Doğrusu: Kol yahut bacakta uyuşukluk ya da güçsüzlük hissi, konuşmakta zorluk çekmek ve ani gelişen şiddetli baş ağrısı üzere belirtileri 24 saat ortasında büsbütün düzelen inmelere ‘geçici iskemik atak’ deniyor ve bunlar tam inme için ihtar işaretini oluşturuyor. Bu niçinle ciddiye alınmalı ve kesinlikle doktora başvurulmaldır. Atak mühleti ortalama 2-15 dakika sürüyor. Mühletin kısalığı iç rahatlatıcı bir özellik olarak görülmemeli. Süreksiz iskemik atağını izleyen 90 gün ortasında inme geçirme riski yaklaşık yüzde 10 oluyor. Bu olguların yaklaşık yarısı birinci 1-2 gün ortasında gerçekleşiyor. Kıymetli uyarıcı bulguların gözden kaçması yahut kıymet verilmemesi halinde, izleyen günlerde ortaya çıkabilecek kalıcı sakatlık yahut vefattan kurtulma bahtı yitirilmiş olabiliyor.
Yanlış: İnme önlenemeyen bir hastalık
Doğrusu: Toplumdaki yaygın inanışın tersine ‘inme’ önlenebilen bir hastalık. Hipertansiyon, tüm inme tipleri için birincil risk faktörünü oluşturuyor. Beyin damar yapısını bozarak inmeye yol açabiliyor. Diyabet, büyük damar yapısını bozarak çoğunlukla inmeye sebep oluyor. Kalp ritim bozuklukları, romatizmal kalp hastalıkları, geçirilmiş kalp krizi, kalp damar hastalıları da iskemik inme açısından önemli risk faktörlerini oluşturuyor. ötürüsıyla yüksek kan yağları (kolesterol ve trigliseridler), hipertansiyon, diyabet ve obezitenin yanı sıra sigara, alkol ve hareketsiz ömür üzere risk faktörleri denetim altına alındığında inmeler neredeyse yüzde 80 oranında önlenebiliyor. Balıktan, zerzevat ve zeytinyağından varlıklı Akdeniz diyeti de inme riskini azaltmaya yardımcı oluyor.
Yanlış: İnme daha sonrasında gelişen konuşma kuvvetliğü, görme kaybı, kol ve bacaklarda güç kaybı üzere problemler kalıcıdır
Doğrusu: İnme daha sonrasında oluşan güç kaybı, konuşma bozukluğu ve görme kaybı üzere hasarlar erken müdahale edildiğinde tedavi edilebiliyor. Lakin hasarlar birtakım hastalarda günler haftalar ortasında düzelirken, hasar ağırsa bu durum aylarca sürebiliyor. Rehabilitasyonda en değerli devir birinci 6 aylık süreç. Hasta bu vakitte güzelleşme potansiyelinin yaklaşık yüzde 50’sine ulaşıyor. İnme geçiren hastada bir yılda süratli bir düzelme olup, felçte kısmen yahut büsbütün düzgünleşme görülebiliyor. Bir yıldan daha uzun süren bulgularda ise düzelme epeyce daha yavaş oluyor
Yanlış: İnmenin tedavisi yoktur
Doğrusu: Yaygın inanışın bilakis, hastaneye vaktinde başvurulduğunda inme bir epey hastada tedavi edilebilmektedir. Nörolojik bulguların başlamasından itibaren, birinci 4-6 saatte hastaya müdahale edildiği durumda, pıhtılaşmanın niye olduğu tıkayıcı inmelerin pıhtı eritici ilaçlarla büsbütün iyileşebilme bahtı vardır. Lakin bu tedavinin uygulanabilmesi için hastaların tedavinin yapılabildiği uygun hastanelere süratli biçimde ulaştırılmaları gerekiyor.
Tedavi niçine yönelik uygulanmaktadır. Örneğin hastada ‘atriyal fibrilasyon’ üzere bir ritim bozukluğu yahut geçirilmiş kalp kapak ameliyatı var ise antikoagülan, bir öbür deyişle kanın pıhtılaşmasını önleyen tedavi uygulanıyor. Şayet inmeden şah damarında ileri darlığa yol açan bir plak sorumluysa, bu damarın cerrahi yolla yahut stentle açılması öneriliyor. Sonuç olarak tedavi ve yaklaşım hastadan hastaya değişiyor.
Yanlış: İnme yalnızca ileri yaşta görülür
Doğrusu: Yaş ilerledikçe risk artsa da inme her yaşta görülebiliyor. O denli ki inmelerin kestirimi yüzde 10’u 50 yaşın altındaki şahıslarda gelişiyor. 50 yaşın altındaki şahıslarda görülen inme niçinleri:
Doğumsal kalp hastalıkları: Kalbin yapısal anomalileri yahut sistemsiz kalp ritimlerine yol açan kalbin yapısal bozuklukları inme riskini artırıyor.
Kanama-pıhtılaşma bozuklukları: Orak hücre anemisi ve deforme olmuş orak hücre formundaki kan hücreleri atardamar ile damarları tıkayabiliyor ve felç riskini değerli ölçüde artırabiliyor. ergenlerde bu risk, orak hücre hastalığı olmayan birine göre 200 kat daha fazla oluyor.
Metabolik durumlar: Fabry hastalığı üzere durumlar; beyne kan sağlayan kan damarlarının daralması, yüksek tansiyon yahut olağandışı kolesterol düzeyleri üzere inme risk faktörlerinin gelişmesine niye olabiliyor.
Vaskülit: Kan damar (atar damar, toplar damar ve kılcal damar) duvarlarının iltihabı; damarlarda kalınlaşma, daralma ve zayıflama üzere değişiklikler yaparak damarların hasarlanmalarına yol açabiliyor. Bunun kararında damarın beslediği doku ve organlara kan akışı sınırlanacağı için bu kısımlarda hasar oluşuyor.
Alkol–madde bağımlılığı: Alkol ile husus bağımlılığı da inmenin öbür niçinlerini oluşturuyor.
Beyin dokuları ile hücrelerinin beslenmeleri ve oksijenlenmeleri, beyin damarları yolu ile taşınan kan akımıyla gerçekleşiyor. Bu damarlarda tıkanma ve yırtılma kararı oluşan nöronal hasara ise ‘serebrovasküler hastalık’, bir öbür deyişle ‘inme’ deniyor. Tıkanma ve kanama niçiniyle gelişen; görme kaybı, konuşma bozukluğu, kol ve bacaklarda güç kaybı üzere nörolojik bulguları, beynin etkilenen alanları belirliyor.
Toplumdaki yaygın inanışın bilakis günümüzde inme olaylarının birçoklarının aslında tedavi edilebiliyor. O denli ki en yaygın yaşanan iskemik inmede, bir öteki deyişle beyin hücrelerini besleyen damarlarda tıkanmalarda, bilhassa birinci 4-6 saatlik periyotta beyin hücreleri ölmeden yapılan damar içi pıhtı eritici ilaçlar yahut pıhtının mekanik olarak çıkartılmasıyla hastanın nörolojik bulguları büsbütün geriye döndürülebiliyor.
İşte inme hakkında yanlışsız sanılan yanlışlar…
Yanlış: İnme belirtileri geçti, doktora görünmem gerekmiyor
Doğrusu: Kol yahut bacakta uyuşukluk ya da güçsüzlük hissi, konuşmakta zorluk çekmek ve ani gelişen şiddetli baş ağrısı üzere belirtileri 24 saat ortasında büsbütün düzelen inmelere ‘geçici iskemik atak’ deniyor ve bunlar tam inme için ihtar işaretini oluşturuyor. Bu niçinle ciddiye alınmalı ve kesinlikle doktora başvurulmaldır. Atak mühleti ortalama 2-15 dakika sürüyor. Mühletin kısalığı iç rahatlatıcı bir özellik olarak görülmemeli. Süreksiz iskemik atağını izleyen 90 gün ortasında inme geçirme riski yaklaşık yüzde 10 oluyor. Bu olguların yaklaşık yarısı birinci 1-2 gün ortasında gerçekleşiyor. Kıymetli uyarıcı bulguların gözden kaçması yahut kıymet verilmemesi halinde, izleyen günlerde ortaya çıkabilecek kalıcı sakatlık yahut vefattan kurtulma bahtı yitirilmiş olabiliyor.
Yanlış: İnme önlenemeyen bir hastalık
Doğrusu: Toplumdaki yaygın inanışın tersine ‘inme’ önlenebilen bir hastalık. Hipertansiyon, tüm inme tipleri için birincil risk faktörünü oluşturuyor. Beyin damar yapısını bozarak inmeye yol açabiliyor. Diyabet, büyük damar yapısını bozarak çoğunlukla inmeye sebep oluyor. Kalp ritim bozuklukları, romatizmal kalp hastalıkları, geçirilmiş kalp krizi, kalp damar hastalıları da iskemik inme açısından önemli risk faktörlerini oluşturuyor. ötürüsıyla yüksek kan yağları (kolesterol ve trigliseridler), hipertansiyon, diyabet ve obezitenin yanı sıra sigara, alkol ve hareketsiz ömür üzere risk faktörleri denetim altına alındığında inmeler neredeyse yüzde 80 oranında önlenebiliyor. Balıktan, zerzevat ve zeytinyağından varlıklı Akdeniz diyeti de inme riskini azaltmaya yardımcı oluyor.
Yanlış: İnme daha sonrasında gelişen konuşma kuvvetliğü, görme kaybı, kol ve bacaklarda güç kaybı üzere problemler kalıcıdır
Doğrusu: İnme daha sonrasında oluşan güç kaybı, konuşma bozukluğu ve görme kaybı üzere hasarlar erken müdahale edildiğinde tedavi edilebiliyor. Lakin hasarlar birtakım hastalarda günler haftalar ortasında düzelirken, hasar ağırsa bu durum aylarca sürebiliyor. Rehabilitasyonda en değerli devir birinci 6 aylık süreç. Hasta bu vakitte güzelleşme potansiyelinin yaklaşık yüzde 50’sine ulaşıyor. İnme geçiren hastada bir yılda süratli bir düzelme olup, felçte kısmen yahut büsbütün düzgünleşme görülebiliyor. Bir yıldan daha uzun süren bulgularda ise düzelme epeyce daha yavaş oluyor
Yanlış: İnmenin tedavisi yoktur
Doğrusu: Yaygın inanışın bilakis, hastaneye vaktinde başvurulduğunda inme bir epey hastada tedavi edilebilmektedir. Nörolojik bulguların başlamasından itibaren, birinci 4-6 saatte hastaya müdahale edildiği durumda, pıhtılaşmanın niye olduğu tıkayıcı inmelerin pıhtı eritici ilaçlarla büsbütün iyileşebilme bahtı vardır. Lakin bu tedavinin uygulanabilmesi için hastaların tedavinin yapılabildiği uygun hastanelere süratli biçimde ulaştırılmaları gerekiyor.
Tedavi niçine yönelik uygulanmaktadır. Örneğin hastada ‘atriyal fibrilasyon’ üzere bir ritim bozukluğu yahut geçirilmiş kalp kapak ameliyatı var ise antikoagülan, bir öbür deyişle kanın pıhtılaşmasını önleyen tedavi uygulanıyor. Şayet inmeden şah damarında ileri darlığa yol açan bir plak sorumluysa, bu damarın cerrahi yolla yahut stentle açılması öneriliyor. Sonuç olarak tedavi ve yaklaşım hastadan hastaya değişiyor.
Yanlış: İnme yalnızca ileri yaşta görülür
Doğrusu: Yaş ilerledikçe risk artsa da inme her yaşta görülebiliyor. O denli ki inmelerin kestirimi yüzde 10’u 50 yaşın altındaki şahıslarda gelişiyor. 50 yaşın altındaki şahıslarda görülen inme niçinleri:
Doğumsal kalp hastalıkları: Kalbin yapısal anomalileri yahut sistemsiz kalp ritimlerine yol açan kalbin yapısal bozuklukları inme riskini artırıyor.
Kanama-pıhtılaşma bozuklukları: Orak hücre anemisi ve deforme olmuş orak hücre formundaki kan hücreleri atardamar ile damarları tıkayabiliyor ve felç riskini değerli ölçüde artırabiliyor. ergenlerde bu risk, orak hücre hastalığı olmayan birine göre 200 kat daha fazla oluyor.
Metabolik durumlar: Fabry hastalığı üzere durumlar; beyne kan sağlayan kan damarlarının daralması, yüksek tansiyon yahut olağandışı kolesterol düzeyleri üzere inme risk faktörlerinin gelişmesine niye olabiliyor.
Vaskülit: Kan damar (atar damar, toplar damar ve kılcal damar) duvarlarının iltihabı; damarlarda kalınlaşma, daralma ve zayıflama üzere değişiklikler yaparak damarların hasarlanmalarına yol açabiliyor. Bunun kararında damarın beslediği doku ve organlara kan akışı sınırlanacağı için bu kısımlarda hasar oluşuyor.
Alkol–madde bağımlılığı: Alkol ile husus bağımlılığı da inmenin öbür niçinlerini oluşturuyor.