Venole
Active member
3 farklı hiperleksi tipi bulunur
Tip 1 hiperleksi: Bu tip, nörogelişimsel bir bozukluğu/yeti yitimi olmayan çocukların erkenden ve beklenen gelişim seviyelerinin fazlaca üzerinde okumayı öğrenmeleri formunda ortaya çıkar. Tip 1 hiperleksi bir bozukluk olarak kabul edilmediğinden özel bir teşhis yaklaşımı gerekli görülmez.
Tip 2 hiperleksi: Bu tip hiperleksi otizmli çocuklarda görülür. Ekseriyetle sayılara ve harflere takıntılıdırlar, öteki oyuncak cinslerine nazaran kitapları ve manyetik harfleri tercih ederler. Ayrıyeten, plakalar ve doğum tarihleri üzere değerli sayıları da çoğunlukla hatırlarlar. Bu çocuklar çoklukla, göz temasından ve duygusal yakınlık kurmaktan kaçınma ve duyusal uyaranlara çok hassas olma üzere daha tipik otizm belirtilerine sahiptirler.
Tip 2 hiperlekside görülen en önemli özellikler çocuğun yaşına bakılırsa beklenenin hayli üzerinde okuma yeteneğinin olması, sayılar ve harflerle takıntılı bir biçimde meşguliyet, bilgi modüllerini yinelamak üzere ezbere öğrenme ve öteki çeşitli davranış sıkıntılarıdır.
Tip 3 Hiperleksinin tip 2’ye benzeri yanları bulunur
Tip 3 Hiperleksi: Tip 2 hiperleksiye emsal fakat belirtileri vakit içinde azalır ve sonunda da kaybolur. Tip 3 hiperleksisi olan çocuklar dikkat cazibeli biçimde okuduğunu manaya eğilimi gösterirler lakin sözel lisan gelişimleri geri kalmış olabilir. Bellek fonksiyonları son derece yüksektir. Otizmli çocukların bilakis, tip 3 hiperleksisi olan çocuklar etraflarıyla kolaylıkla irtibat kuran, dışa dönük ve duygusal yakınlık gösterebilen çocuklardır.
Tip 3 hiperleksiyi teşhis etmek sıkıntı olabilir zira okumaya erken başlamaya ek olarak bu çocuklar ekseriyetle bir kadro otizm gibisi özellikler ve davranışlar gösterirler. Bunların başında olağanüstü bir ezber yeteneği, duyusal hassasiyet, değişime karşı ağır direnç, fobiler ve endişeler, sıraya dizme yahut istifleme davranışları, kendilerinden “o” yahut “sen” yahut “ismiyle” bahsetmek biçiminde zamirleri aksi çevirme gelmektedir.
tıpkı vakitte, tip 3 hiperleksili çocuklar çoklukla duygusal yakınlık kuran, dışa dönük ve yakın aile üyeleriyle etkileşime giren çocuklardır. Otizm gibisi davranışları vakit içinde azalır ve yaşlarına uygun biçimde fonksiyonellik gösterebilir hale gelirler.
Hiperleksinin toplumdaki yaygınlığı hakkında net bir şey söyleyebilmenin mümkün olmadığını belirten Dr. Özdemir, araştırmalardan elde edilen istatistiklere göre şöyle deklare etti: ”Otizmli çocukların yaklaşık yüzde 6 ila yüzde 14’ünde hiperleksi vardır. Hiperleksi olan her çocuğun otizmi yoktur. Hiperleksili çocukların yaklaşık yüzde 84’ünde otizm vardır. 54 çocuktan yaklaşık 1’inde otizm spektrum bozukluğu vardır” dedi.
Konuşma ve lisan terapisi, hiperleksisi olan çocukların lisan ve toplumsal maharetlerini geliştirmeye yardımcı olabilir. Bu usulde çocukların toplumsal etkileşim ve manaya üzere zayıf oldukları taraflarını geliştirmeye ve güzelleştirmeye yardımcı olmak hedefiyle gelişmiş okuma yeteneklerinden yararlanılmaktadır. Her çocuğun toplumsal maharetler, üst seviye lisan marifetleri, konuşulan lisanı manaya, yazma ve konuşma üzere kendine mahsus gereksinimlerine odaklanan şahsa özel bir tedavi planı vardır.
Terapistlerin bu hünerler üzerinde çalışmak için kullandıkları kimi stratejiler vardır
Anlamayı desteklemek için görsel metotlar, görsel programlar ve vakit çizelgeleri, söz münasebetlerini öğretmek için çağrışım oyunları, toplumsal kıssalar, niye ve sonuç konusunda varsayım yürütme, ebeveynler ve öğretmenler için stratejiler. Bu tedavi yaklaşımı şahsa özeldir fakat terapist hep çocuğun uyku, beslenme, öz bakım, okul faaliyetlerine katılma, toplumsal aktivitelere katılma, yazı yazma ve duyusal uyaranlara uygun biçimde cevap verme üzere zorluk alanlarında çalışır.
Eğitsel yerleştirme süreci tip 2 hiperleksili ve tip 3 hiperleksili çocuklara yaklaşım stratejilerinin temel farklılığını oluşturur. Tip 2 hiperleksili çocuklar, özel eğitim sınıflarından yarar görürler. Çünkü olağan sınıflar onlar için fazlaca fazla uyaran içerdiğinden uygun olmaz ve bu niçinle bire-bir eğitim aldıkları ortamda daha yeterli öğrenebilirler. Tip 3 hiperleksili çocuklar ise tipik sınıf ortamında olmaktan daha fazla yarar görürler. Tıpkı yaşlarındaki sınıf arkadaşlarıyla uygun toplumsal etkileşime girebilmek için sınıf ortamında daha fazla bahta sahip olurlar.
Tip 1 hiperleksi: Bu tip, nörogelişimsel bir bozukluğu/yeti yitimi olmayan çocukların erkenden ve beklenen gelişim seviyelerinin fazlaca üzerinde okumayı öğrenmeleri formunda ortaya çıkar. Tip 1 hiperleksi bir bozukluk olarak kabul edilmediğinden özel bir teşhis yaklaşımı gerekli görülmez.
Tip 2 hiperleksi: Bu tip hiperleksi otizmli çocuklarda görülür. Ekseriyetle sayılara ve harflere takıntılıdırlar, öteki oyuncak cinslerine nazaran kitapları ve manyetik harfleri tercih ederler. Ayrıyeten, plakalar ve doğum tarihleri üzere değerli sayıları da çoğunlukla hatırlarlar. Bu çocuklar çoklukla, göz temasından ve duygusal yakınlık kurmaktan kaçınma ve duyusal uyaranlara çok hassas olma üzere daha tipik otizm belirtilerine sahiptirler.
Tip 2 hiperlekside görülen en önemli özellikler çocuğun yaşına bakılırsa beklenenin hayli üzerinde okuma yeteneğinin olması, sayılar ve harflerle takıntılı bir biçimde meşguliyet, bilgi modüllerini yinelamak üzere ezbere öğrenme ve öteki çeşitli davranış sıkıntılarıdır.
Tip 3 Hiperleksinin tip 2’ye benzeri yanları bulunur
Tip 3 Hiperleksi: Tip 2 hiperleksiye emsal fakat belirtileri vakit içinde azalır ve sonunda da kaybolur. Tip 3 hiperleksisi olan çocuklar dikkat cazibeli biçimde okuduğunu manaya eğilimi gösterirler lakin sözel lisan gelişimleri geri kalmış olabilir. Bellek fonksiyonları son derece yüksektir. Otizmli çocukların bilakis, tip 3 hiperleksisi olan çocuklar etraflarıyla kolaylıkla irtibat kuran, dışa dönük ve duygusal yakınlık gösterebilen çocuklardır.
Tip 3 hiperleksiyi teşhis etmek sıkıntı olabilir zira okumaya erken başlamaya ek olarak bu çocuklar ekseriyetle bir kadro otizm gibisi özellikler ve davranışlar gösterirler. Bunların başında olağanüstü bir ezber yeteneği, duyusal hassasiyet, değişime karşı ağır direnç, fobiler ve endişeler, sıraya dizme yahut istifleme davranışları, kendilerinden “o” yahut “sen” yahut “ismiyle” bahsetmek biçiminde zamirleri aksi çevirme gelmektedir.
tıpkı vakitte, tip 3 hiperleksili çocuklar çoklukla duygusal yakınlık kuran, dışa dönük ve yakın aile üyeleriyle etkileşime giren çocuklardır. Otizm gibisi davranışları vakit içinde azalır ve yaşlarına uygun biçimde fonksiyonellik gösterebilir hale gelirler.
Hiperleksinin toplumdaki yaygınlığı hakkında net bir şey söyleyebilmenin mümkün olmadığını belirten Dr. Özdemir, araştırmalardan elde edilen istatistiklere göre şöyle deklare etti: ”Otizmli çocukların yaklaşık yüzde 6 ila yüzde 14’ünde hiperleksi vardır. Hiperleksi olan her çocuğun otizmi yoktur. Hiperleksili çocukların yaklaşık yüzde 84’ünde otizm vardır. 54 çocuktan yaklaşık 1’inde otizm spektrum bozukluğu vardır” dedi.
Konuşma ve lisan terapisi, hiperleksisi olan çocukların lisan ve toplumsal maharetlerini geliştirmeye yardımcı olabilir. Bu usulde çocukların toplumsal etkileşim ve manaya üzere zayıf oldukları taraflarını geliştirmeye ve güzelleştirmeye yardımcı olmak hedefiyle gelişmiş okuma yeteneklerinden yararlanılmaktadır. Her çocuğun toplumsal maharetler, üst seviye lisan marifetleri, konuşulan lisanı manaya, yazma ve konuşma üzere kendine mahsus gereksinimlerine odaklanan şahsa özel bir tedavi planı vardır.
Terapistlerin bu hünerler üzerinde çalışmak için kullandıkları kimi stratejiler vardır
Anlamayı desteklemek için görsel metotlar, görsel programlar ve vakit çizelgeleri, söz münasebetlerini öğretmek için çağrışım oyunları, toplumsal kıssalar, niye ve sonuç konusunda varsayım yürütme, ebeveynler ve öğretmenler için stratejiler. Bu tedavi yaklaşımı şahsa özeldir fakat terapist hep çocuğun uyku, beslenme, öz bakım, okul faaliyetlerine katılma, toplumsal aktivitelere katılma, yazı yazma ve duyusal uyaranlara uygun biçimde cevap verme üzere zorluk alanlarında çalışır.
Eğitsel yerleştirme süreci tip 2 hiperleksili ve tip 3 hiperleksili çocuklara yaklaşım stratejilerinin temel farklılığını oluşturur. Tip 2 hiperleksili çocuklar, özel eğitim sınıflarından yarar görürler. Çünkü olağan sınıflar onlar için fazlaca fazla uyaran içerdiğinden uygun olmaz ve bu niçinle bire-bir eğitim aldıkları ortamda daha yeterli öğrenebilirler. Tip 3 hiperleksili çocuklar ise tipik sınıf ortamında olmaktan daha fazla yarar görürler. Tıpkı yaşlarındaki sınıf arkadaşlarıyla uygun toplumsal etkileşime girebilmek için sınıf ortamında daha fazla bahta sahip olurlar.